Ҷаҳони муосир дар ҳоли рушд қарор дорад. Ҳар рӯз тавассути ВАО ҳодисаҳои зиёдеро мебинем, ки ба ҳаёти миллионҳо кӯдак алоқаманданд. Аксари ин ҳодисаҳо ба марги кӯдакон оварда мерасонад. Яъне онҳо бе ҳеҷ сабаб қурбони амалҳои терористӣ мегарданд, ки наметавонад моро бетараф гузорад.

Дар давлатҳои ҷангзада қишри осебпазири ҷомеа занон ва кӯдакон мебошанд. Онҳо ба пуррагӣ наметавонанд худро аз хатарҳо муҳофизат намоянд. Дар натиҷа, ба ҷуз ранҷ, азоб, машаққат дигар амалеро намебинанд. Ин ҳама табъиз алайҳи ҷомеа дар кишварҳои ҷангзада ба инкишофи пурраи кӯдак таъсири манфӣ мегузорад. Кӯдаконе, ки дар кишварҳои ҷангзада зиндагӣ доранд, ҳаёти осоишта надоранд ва маълум нест то фардо зиндаанд ё не. Касе кафолати солимӣ ва ё зинда мондани онҳоро дода наметавонад. Ин низоъҳои геополитикии ҷаҳони муосир имкониятҳои онҳоро танг мекунад. Хусусан қитъаи Африқо маконест барои фаъолияти ноустувори кӯдакони сайёра. Аз 10 кӯдаки рӯи дунё нуҳ нафар дар ҳолати гуруснагӣ зиндагӣ менамоянд, ки ҷомеаи ҷаҳониро ба ташвиш овардааст.

Дар қитъаи Африқо ҳар сол кӯдакон бо сабабҳои норасоии оби ошомиданӣ, шароити номусоиди зиндагӣ, авҷи бемориҳои гузаранда ба ҳалокат мерасанд. Агар баҳри таъмини шароити мусоиди зиндагии онҳо давлатҳои абарқудрати ҷаҳон якҷоя талош варзанд, метавонанд пеши ин ҳодисаҳоро гиранд. Дар ҳама ҳолат набояд имкониятҳои кӯдаконро маҳдуд кард, зеро дар ҳолати пешгирӣ накардан аз табъиз ва хушунат алайҳи кӯдакон ҳудуди 70 миллион кӯдак то расидан ба синни панҷсолагӣ мефавтанд, аз ҷумла 3,6 миллион кӯдакон то соли 2030 дар натиҷаи ин гуна мушкилиҳо ҷони худро аз даст медиҳанд. Аз ҷумла беш аз 60 миллион кӯдак аз таҳсил дар мактаб дур хоҳанд монд.

Ин нобаробариҳо ва таҳдидҳо алайҳи кӯдакони аз нақзи ҳуқуқи ҳар кӯдак дида бештар зарар ворид мекунанд ва ояндаи кӯдаконро зери хатар қарор медиҳад. Камбудиҳо ва нобаробариҳо аз насл ба насл мегузаранд ва суботи ҷомеа ва ҳатто амнияти миллатҳоро халалдор месозанд.

Имрӯз мо имкон дорем, ки давраҳои такроршавандаи байнинаслии нокомиву маҳрумиятро ба давраҳои некӯаҳволӣ ва хушбахтӣ табдил диҳем, агар мо барои кӯдакони хонаводаҳои камбизоат имконияти одилонаро дар соҳаи тандурустӣ, маориф ва ҳифзи онҳо аз хатарҳо таъмин созем, то онҳо дар оянда тавонанд ба кӯдакон ёрии аввалиндараҷа расонанд. Ҳамин тавр на танҳо ҳаёти онҳо беҳтар хоҳад шуд, балки ҷомеа ба маънои том тараққӣ хоҳад кард.

Мутахассисон ва коршиносон таҳаввулот ва тағийрёбии ҷаҳонро пайгирӣ карда, ба хулосае омаданд, ки агар равандҳои 15 соли охир дар давоми 15 соли оянда низ идо¬ма кунанд, пас то соли 2030 тақрибан 167 миллион кӯдак дар шароити фақри шадид зиндагӣ хоҳанд кард. Бино ба омори пешниҳоднамудаи Комиссиариати олии Созмони Милали Муттаҳид оид ба масоили гурезаҳо, то соли 2015 ҳадди ақал 60 миллион нафар бо сабабҳои низоъ ва хушунат хонаҳои худро тарк кардаанд, ки нисфи онҳоро кӯдакони ноболиғ ташкил медиҳад. Шумораи кӯдаконе, ки соҳиби низоъҳои тӯлонӣ шудаанд, аксаран дар ҷумҳуриҳои исломӣ, монанди Сурия, Ироқ ва Афғонистон зиндагӣ менамоянд.

Вобаста ба таъмин ва фароҳам овардани шароити мусоид барои наврасон хушбахтона, дар Тоҷикистон, ки узви ҷудонопазии ҷомеаи ҷаҳонист, корҳои назаррас ба анҷом расидааст. Ҳукумати мамлакат ба хубӣ дарк менамояд, ки ояндаи миллату давлат наврасонанд.

Барои дуруст тарбия намудани наврасон аз имрӯз замина бояд гузошт то онҳо тавонанд дар оянда номбардори давлату миллат гарданд. Дар ин робита Фирӯза Раҳматбекова, таҳлилгар оид ба ҳукуқҳои кӯдакон зикр кард, ки бояд ҳар кӯдак садо баланд карда тавонад. Садое, ки бо он мақсади худро ифшо созад. Агар имконият фарохтар ва бештар ба кӯдакон дода шавад, онҳо ҳадди ақал дарди дили худро иброз карда метавонанд. Яъне чӣ гуфтан ва чӣ хел зиндагӣ карданашон¬ро инъикос мекунанд. Агар ба кӯдакон имконият диҳем, ки онҳо тарзи корашонро аз хурдӣ худашон интихоб кунанд, паст метавон ба ояндаи кӯдак умед баст.

Нуринисо ҶАЛИЛОВА,
донишҷӯ