ФАРҲАНГ
Шанбе 20 Апрел 2024 06:54
Миллати мо дар ҷаҳон бо адабиёт ва фарҳанги бузургаш шуҳрат дорад
Инсонро дар дилхоҳ самт ва кору пайкор танҳо муҳаббат ва ишқи ҳақиқӣ боис мегардад, то фатҳи қуллаи мақсуд намояд. Исрофилниё Шарифмурод, адабиётшинос, олим, доктори илмҳои филологӣ, профессор бо ҳамин гуна муҳаббату эҳсоси амиқи илмомӯзӣ то имрӯз фатҳи чандин қуллаҳои илмӣ намудаву боз пайи амалӣ гардонидани нақшаҳои дигари илмист.
Исрофилниё Шарифмурод, муаллифи 17 китобу монография ва дастурҳои таълимӣ, бештар аз 600 мақолоти илмӣ ва илмӣ-оммавӣ дар соҳаҳои гуногуни илми адабиётшиносӣ ва мактабу маориф мебошад. Мақолаҳояш бо забонҳои тоҷикӣ, форсӣ ва русӣ дар нашрияҳои ватанию хориҷӣ ба нашр расидаанд. Ӯ аълочии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, ҳоло директори Пажӯҳишгоҳи рушди маориф ба номи Абдураҳмони Ҷомии Академияи таҳсилоти Тоҷикистон аст.
Чун дар ибтидо омили комёбиҳояшро пурсон гардидем, гуфт:
“Ҳимматам бадрақаи роҳ кун, эй тоири қудс,
Ки дароз аст раҳи мақсаду ман навсафарам.
Ман дар ҷодаи илм солики навсафарам, ки ҳанӯз ба ҷое нарасидаам. Олиме, ки худро муваффақ меҳисобаду гумон мекунад, ки ба қуллаи мурод расидааст, иштибоҳ мекунад. Илм “дарёест канора нопадид”. Муҳите, ки камина ба камол расидаам, муҳити донишпарвар буд. Дар тасаввури мо- ҷавонони солҳои 80-уми асри гузашта олим, шоиру нависанда ба масобаи инсонҳои фавқуллодае буданд, ки Худованд ба онҳо истеъдоде дода, ки дигарон надоранд ва китоб бароямон чун нон аз ашёи муқаддас ба ҳисоб мерафт. Ҳабдаҳсола будам ва аз як деҳаи дурдасти кӯҳистони Тоҷикистон ба пойтахт омадам ва дигар сокини шаҳр шудаму ҷавониям ин ҷо сипарӣ шуд. Дар он айём агар дониш намедоштед, ба донишгоҳ роҳ намеёфтед. Мо, ҷавонони ин солҳо бисёр ҷиддӣ пайи омӯхтани пешаи худ будем, зеро баҳо гирифтан аз устодони сахтгире чун устод Шарифҷон Ҳусейнзода, Тоҷиев, Соҳиб Табаров, Саъдоншоҳ Имронов ва чанде дигарон осон набуд. Пас аз хатми донишгоҳ маро ба аспирантура тавсия доданд, рисолаи номзадиро соли 1995 ва баъд аз 15 сол (2010) рисолаи докторӣ дифоъ кардам. Дар донишгоҳ ки беш аз 25 сол фаъолият намудам, ба шогирдон аз фанҳои таърихи адабиёт, муқаддимаи адабиётшиносӣ, назария адабиёт, таҳлили матн, курс ва семинарҳои ихтисос дар мавзӯъҳои шарҳи ғазалиёти Ҳофиз, ғазалиёт ва “Гулистон”-и Саъдӣ, “Мантиқ-ут-тайр”-и Аттор, “Маснавии маънавӣ”-и Мавлавӣ ба шогирдон дарс гуфтааму мегӯям. Ҳамин талоши пайваста, донишҳои андӯхта ва таҷрибаҳои азбарнамуда буд, ки чандин китобҳоро навишта рӯйи чоп овардам ва чанд китоби бузургонро таҳия кардам. Рисолаи докториамро яке аз бонуфузтарин нашриёти дунё ”Palmarium Academic publishing” бо теъдоди хеле зиёд ба нашр расонд. Агар ба ҷое расидаам, гумон мекунам, аз муҳаббат ба пешаи интихобкардаам аст”.
- Ба назари Шумо илм чист ва чӣ нақше дар таърихи миллати мо дорад?
- Донишу хирад, илмро таърифҳои зиёде додаанд, вале ҳеҷ як таърифе наметавонад тамоми ҷабҳаҳои илмро фаро бигирад. Аз замоне, ки инсоният дар рӯйи замин пайдо шуд, ниёз ба илм дошт, то зиндагиашро беҳтару хубтар намояд, худ ва Худоро шиносад. Кишваре, ки ба илм арҷ намениҳад ва олимаш хору зор аст, пешрафте надораду ноком мемонад. Сиёсати пешгирифтаи Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон маҳз ба рушди илму маориф нигаронида шудааст. Камина дар ин масъала мақолае дорам бо унвони “Нақши суннати хирадгароии миллӣ дар сиёсати давлатдории Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон”, (“Эмомалӣ Раҳмон- Пешвои миллат.”Душанбе: Маориф, 2016), ки он ҷо ба тафсил баҳс намудаам. Имрӯз бубинед, ки илм то куҷоҳо тараққӣ кардааст. Миллати мо аз замони қадим бо илму дониш ва китобу дафтар сари кор дошт. Ҳар миллати бедор ва худогоҳ аз фарҳанги худ ҳифз мекунад, онро меомӯзад ва бо он зиндагӣ мекунад, то фарҳанги дигар бар фарҳанги вай мусаллат набошад. Дар миёни миллатҳои мухталиф мо бо адабиёти худ ифтихор дорем. Ин адабиёти пурбор ва забони фохир буда, ки моро аз нобудшавӣ эмин нигоҳ дошта ва зинда мондани мо дар тӯли таърихи дарози пурҳаводис тавассути ин фарҳангу адаби ғанӣ ва неруманд будааст. Пас, далели зинда мондани мо ҳамин забону фарҳанг ва адабиёти мост. Аз ин рӯ, бояд онро ҳифз кунему биёмӯзем, бо он зиндагӣ кунем ва ба насли оянда интиқол диҳем. Замони Истиқлол имконияти бештарро фароҳам овард, ки ҷавонони илмдӯсти мо метавонанд ба дастовардҳои шоёне ноил шаванд.
- Вобаста ба тақсимбандии вақт дар фаъолияти илмӣ чи назар доред ва имрӯз дар соҳаи фаъолияти роҳбариатон чӣ корҳо анҷом додеду дар оянда боз чӣ нақшаҳо ҳаст?
- Кори илмӣ қурбонӣ металабад, бояд аз бисёр чизҳо сарфи назар бикунӣ, то дар илм ба ҷое бирасӣ. Пайваста дар ҷустуҷӯ будан, аз хобу истироҳат сарфа кардани вақт ва пеш аз ҳама, сабур будану ноумед нашудан, аз норасоиҳо наҳаросидан аз ҷумлаи гарави дастовардҳост. Яъне ҳар лаҳзаи вақтро бояд самаранок истифода бурд, то дар ивази он чизе ба даст овард. Соли шашум аст, ки дар Пажӯҳишгоҳи рушди маориф роҳбар ҳастам. Ин вазифаи пурмасъулият чанд муддат маро аз кори илмӣ дур кард, яъне аз илми адабиётшиносӣ, аммо ба ҷаҳони дигаре ворид шудам. Такя ба таҷрибаи андухтаам барои хонандагони мактаб китобҳои “Шарҳи мунтахаби ашъори устод Рӯдакӣ”, “Шарҳи мунтахаби “Гулистон”-и Саъдӣ”, “Шарҳи мунтахаби “Баҳористон”-и Ҷомӣ, “Шарҳи бист ғазали Ҳофиз”, “Шарҳи бист ғазали Саъдӣ”, “Шарҳи “Дебоча”-и “Шоҳнома” ва достони Рустаму Сӯҳроб”, “Шарҳи мунтахаби “Рисолаи дилкушо”-и Убайд”-ро ба нашр расондам.
Дар сиёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз самтҳои асосӣ баланд бардоштани ифтихори миллӣ, рӯҳияи ватанпарастию озодихоҳӣ ва созандагию бунёдкории ҷомеа, алалхусус ҷавонон мебошад. Дар барномаи таълими адабиёт дар мактабҳои Тоҷикистон соатҳои муайяне барои таълими рӯзгору осори суханварони бузург пешбинӣ шудааст. Пажӯҳишгоҳи рушди маориф, ки сиёсати Ҳукумати кишвар ва дастурҳои Вазорати маориф ва илмро дар соҳаи маориф дар амал татбиқ месозад, тасмим гирифта, ки осори бузургони суханро ба таври сода шарҳу тафсир диҳад, то хонандагони тоҷик аз ин ганҷ бештар баҳра бардоранд. Азм дорем, то достонҳои ин асари бузургро барои ҷавонон, алалхусус хонандагони мактаб шарҳ диҳем, то дар амал татбиқ намудани ин сиёсати хирадмандона нақше дошта бошем.
- Дар фаъолияти илмиатон чӣ фарқе байни мактабу донишгоҳ мушоҳида кардед?
- Имрӯз бештари фаъолиятам бо мактабу маориф аст. Мактаб ин ҷаҳони дигар аст. Ростӣ, аз таҷрибаи худам мегӯям, ки дар донишгоҳ дарс гуфтан ва барои донишҷӯ китоб навиштан осон аст. Ҳарчи донише, ки доред, метавонед аз он истифода намоед, зеро донишҷӯ шахси ба камол расида аст. Аммо мактаб олами дигар аст. Масалан, барои ҳар синфе, ки китоб ва ё дастуре навиштанӣ мешавед, бояд ҳолати равонии он бачаҳоро эҳсос намоеду синну соли онҳоро ба назар бигиред. Аз ин рӯ, агар аз илми педагогикаву психология бехабар бошеду мактабро нашиносед, навиштаатон ба дарди касе намехурад. Мутаассифона, аксари муаллифони китобҳои дарсии мактаб, ки доктору профессори касби худанд, аммо мактабшинос нестанд, аз ин сабаб китобҳояшон самараи нек ба бор намеоварад.
- Инсон дар илм кай худро муваффақ меҳисобад?
- Инсон ҳеҷ вақт ба умқи илм расида наметавонад. Нафаре мегӯяд, ки ман олими бакамолрасидаам, аллакай аз инкишоф боз мондааст. Имрӯз дар ҷаҳони муосир ҳар лаҳзае китоби наве нашр мегардад. Ҳатто барои номи китобҳои дар як соҳаи мушаххас ба табърасидаро хондан умр камӣ мекунад, чи расад ба хондани ҳамаи онҳо. Илм бемаҳдуд асту ва он ҳамеша талошу ҷустуҷӯи пайвастаро тақозо менамояд. Олиме, ки ҳама вақт аз худ норозӣ асту дар такопӯю ҷустуҷӯст, метавонад ба ҷое бирасад.
- Вобаста ба илмомӯзии ҷавонон чи назар доред?
- Ҷавонони мо имрӯз ба илм камтар таваҷҷуҳ доранд. Дар аспирантура ҷавононе мебинам, ки аз илм комилан дуранд. Вале хушбахтона, ҳастанд ҷавононе, ки бо азми қатъӣ вориди майдони илм шудаанд. Боиси ифтихор аст, ки кам бошанд ҳам ҷавонони мо дар ин ё он соҳа дар мусобиқаҳои илмии сатҳи ҷаҳонӣ мақоми ифтихориро соҳиб мегарданд. Инсон ҳамон вақт муваффақ мешавад, ки ҳамеша дар талош бошад. Бузургони мо дар роҳи илм чизе қурбон намуданд, ки ба чизе расиданд. Ҳамон ҷавон муваффақ мешавад, ки аз тангдастиву мушкилоти ҷодаи илм наҳаросад. Илм сармояест, ки ҳеҷ гоҳ аз дастатон намеравад. Саъдии бузургвор низ мефармояд, ки: “Ҳунар чашмаи зояндаву давлати поянда аст”. Агар сарвати инсон аз байн равад, пас илму ҳунарашро касе гирифта наметавонад. Имрӯз ҷавонони мо бояд илму ҳунар омӯзанд.
- Тавсияи Шумо ба ҷавононе, ки майл ба илм доранд?
- Ҷавононе, ки майл ба илм доранд, бояд ҳамеша дар талош бошанду ҷустуҷӯкор ва аз душвориҳо наҳаросанд. Инсон дар илм ҳар дастоварде, ки ба даст меорад, бояд аз он ҳеҷ гоҳ қонеъ нагардад. Агар қонеъ гардид, пас ӯ шикаст мехурад. Агар қуллаеро фатҳ кард, пас бояд дар пайи фатҳи қуллаҳои дигари илмӣ шуд. Ҷавони имрӯза камаш бояд се забонро донад. Имрӯз тамоми имкониятҳо баҳри ҷавонон муҳайё мебошад. Ҷавонон аз ин ҳама бояд самаранок истифода намоянду касбу ҳунар омӯзанд. Пас, ҳар нафар дар соҳаи худ бояд фаъолияти назаррас нишон диҳаду дар пешрафту тараққиёти кишвари азизамон саҳми худро гузорад. Меросбари ин фарҳанги бузург ҷавонон ҳастанд. Умед дорем, ки онро соҳиб мешаванду меомӯзанд ва бо он кору зиндагӣ мекунанд ва дар пешрафти миллат саҳм мегузоранд.
Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, “ҶТ”
Инсонро дар дилхоҳ самт ва кору пайкор танҳо муҳаббат ва ишқи ҳақиқӣ боис мегардад, то фатҳи қуллаи мақсуд намояд. Исрофилниё Шарифмурод, адабиётшинос, олим, доктори илмҳои филологӣ, профессор бо ҳамин гуна муҳаббату эҳсоси амиқи илмомӯзӣ то имрӯз фатҳи чандин қуллаҳои илмӣ намудаву боз пайи амалӣ гардонидани нақшаҳои дигари илмист.
Исрофилниё Шарифмурод, муаллифи 17 китобу монография ва дастурҳои таълимӣ, бештар аз 600 мақолоти илмӣ ва илмӣ-оммавӣ дар соҳаҳои гуногуни илми адабиётшиносӣ ва мактабу маориф мебошад. Мақолаҳояш бо забонҳои тоҷикӣ, форсӣ ва русӣ дар нашрияҳои ватанию хориҷӣ ба нашр расидаанд. Ӯ аълочии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, ҳоло директори Пажӯҳишгоҳи рушди маориф ба номи Абдураҳмони Ҷомии Академияи таҳсилоти Тоҷикистон аст.
Чун дар ибтидо омили комёбиҳояшро пурсон гардидем, гуфт:
“Ҳимматам бадрақаи роҳ кун, эй тоири қудс,
Ки дароз аст раҳи мақсаду ман навсафарам.
Ман дар ҷодаи илм солики навсафарам, ки ҳанӯз ба ҷое нарасидаам. Олиме, ки худро муваффақ меҳисобаду гумон мекунад, ки ба қуллаи мурод расидааст, иштибоҳ мекунад. Илм “дарёест канора нопадид”. Муҳите, ки камина ба камол расидаам, муҳити донишпарвар буд. Дар тасаввури мо- ҷавонони солҳои 80-уми асри гузашта олим, шоиру нависанда ба масобаи инсонҳои фавқуллодае буданд, ки Худованд ба онҳо истеъдоде дода, ки дигарон надоранд ва китоб бароямон чун нон аз ашёи муқаддас ба ҳисоб мерафт. Ҳабдаҳсола будам ва аз як деҳаи дурдасти кӯҳистони Тоҷикистон ба пойтахт омадам ва дигар сокини шаҳр шудаму ҷавониям ин ҷо сипарӣ шуд. Дар он айём агар дониш намедоштед, ба донишгоҳ роҳ намеёфтед. Мо, ҷавонони ин солҳо бисёр ҷиддӣ пайи омӯхтани пешаи худ будем, зеро баҳо гирифтан аз устодони сахтгире чун устод Шарифҷон Ҳусейнзода, Тоҷиев, Соҳиб Табаров, Саъдоншоҳ Имронов ва чанде дигарон осон набуд. Пас аз хатми донишгоҳ маро ба аспирантура тавсия доданд, рисолаи номзадиро соли 1995 ва баъд аз 15 сол (2010) рисолаи докторӣ дифоъ кардам. Дар донишгоҳ ки беш аз 25 сол фаъолият намудам, ба шогирдон аз фанҳои таърихи адабиёт, муқаддимаи адабиётшиносӣ, назария адабиёт, таҳлили матн, курс ва семинарҳои ихтисос дар мавзӯъҳои шарҳи ғазалиёти Ҳофиз, ғазалиёт ва “Гулистон”-и Саъдӣ, “Мантиқ-ут-тайр”-и Аттор, “Маснавии маънавӣ”-и Мавлавӣ ба шогирдон дарс гуфтааму мегӯям. Ҳамин талоши пайваста, донишҳои андӯхта ва таҷрибаҳои азбарнамуда буд, ки чандин китобҳоро навишта рӯйи чоп овардам ва чанд китоби бузургонро таҳия кардам. Рисолаи докториамро яке аз бонуфузтарин нашриёти дунё ”Palmarium Academic publishing” бо теъдоди хеле зиёд ба нашр расонд. Агар ба ҷое расидаам, гумон мекунам, аз муҳаббат ба пешаи интихобкардаам аст”.
- Ба назари Шумо илм чист ва чӣ нақше дар таърихи миллати мо дорад?
- Донишу хирад, илмро таърифҳои зиёде додаанд, вале ҳеҷ як таърифе наметавонад тамоми ҷабҳаҳои илмро фаро бигирад. Аз замоне, ки инсоният дар рӯйи замин пайдо шуд, ниёз ба илм дошт, то зиндагиашро беҳтару хубтар намояд, худ ва Худоро шиносад. Кишваре, ки ба илм арҷ намениҳад ва олимаш хору зор аст, пешрафте надораду ноком мемонад. Сиёсати пешгирифтаи Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон маҳз ба рушди илму маориф нигаронида шудааст. Камина дар ин масъала мақолае дорам бо унвони “Нақши суннати хирадгароии миллӣ дар сиёсати давлатдории Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон”, (“Эмомалӣ Раҳмон- Пешвои миллат.”Душанбе: Маориф, 2016), ки он ҷо ба тафсил баҳс намудаам. Имрӯз бубинед, ки илм то куҷоҳо тараққӣ кардааст. Миллати мо аз замони қадим бо илму дониш ва китобу дафтар сари кор дошт. Ҳар миллати бедор ва худогоҳ аз фарҳанги худ ҳифз мекунад, онро меомӯзад ва бо он зиндагӣ мекунад, то фарҳанги дигар бар фарҳанги вай мусаллат набошад. Дар миёни миллатҳои мухталиф мо бо адабиёти худ ифтихор дорем. Ин адабиёти пурбор ва забони фохир буда, ки моро аз нобудшавӣ эмин нигоҳ дошта ва зинда мондани мо дар тӯли таърихи дарози пурҳаводис тавассути ин фарҳангу адаби ғанӣ ва неруманд будааст. Пас, далели зинда мондани мо ҳамин забону фарҳанг ва адабиёти мост. Аз ин рӯ, бояд онро ҳифз кунему биёмӯзем, бо он зиндагӣ кунем ва ба насли оянда интиқол диҳем. Замони Истиқлол имконияти бештарро фароҳам овард, ки ҷавонони илмдӯсти мо метавонанд ба дастовардҳои шоёне ноил шаванд.
- Вобаста ба тақсимбандии вақт дар фаъолияти илмӣ чи назар доред ва имрӯз дар соҳаи фаъолияти роҳбариатон чӣ корҳо анҷом додеду дар оянда боз чӣ нақшаҳо ҳаст?
- Кори илмӣ қурбонӣ металабад, бояд аз бисёр чизҳо сарфи назар бикунӣ, то дар илм ба ҷое бирасӣ. Пайваста дар ҷустуҷӯ будан, аз хобу истироҳат сарфа кардани вақт ва пеш аз ҳама, сабур будану ноумед нашудан, аз норасоиҳо наҳаросидан аз ҷумлаи гарави дастовардҳост. Яъне ҳар лаҳзаи вақтро бояд самаранок истифода бурд, то дар ивази он чизе ба даст овард. Соли шашум аст, ки дар Пажӯҳишгоҳи рушди маориф роҳбар ҳастам. Ин вазифаи пурмасъулият чанд муддат маро аз кори илмӣ дур кард, яъне аз илми адабиётшиносӣ, аммо ба ҷаҳони дигаре ворид шудам. Такя ба таҷрибаи андухтаам барои хонандагони мактаб китобҳои “Шарҳи мунтахаби ашъори устод Рӯдакӣ”, “Шарҳи мунтахаби “Гулистон”-и Саъдӣ”, “Шарҳи мунтахаби “Баҳористон”-и Ҷомӣ, “Шарҳи бист ғазали Ҳофиз”, “Шарҳи бист ғазали Саъдӣ”, “Шарҳи “Дебоча”-и “Шоҳнома” ва достони Рустаму Сӯҳроб”, “Шарҳи мунтахаби “Рисолаи дилкушо”-и Убайд”-ро ба нашр расондам.
Дар сиёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз самтҳои асосӣ баланд бардоштани ифтихори миллӣ, рӯҳияи ватанпарастию озодихоҳӣ ва созандагию бунёдкории ҷомеа, алалхусус ҷавонон мебошад. Дар барномаи таълими адабиёт дар мактабҳои Тоҷикистон соатҳои муайяне барои таълими рӯзгору осори суханварони бузург пешбинӣ шудааст. Пажӯҳишгоҳи рушди маориф, ки сиёсати Ҳукумати кишвар ва дастурҳои Вазорати маориф ва илмро дар соҳаи маориф дар амал татбиқ месозад, тасмим гирифта, ки осори бузургони суханро ба таври сода шарҳу тафсир диҳад, то хонандагони тоҷик аз ин ганҷ бештар баҳра бардоранд. Азм дорем, то достонҳои ин асари бузургро барои ҷавонон, алалхусус хонандагони мактаб шарҳ диҳем, то дар амал татбиқ намудани ин сиёсати хирадмандона нақше дошта бошем.
- Дар фаъолияти илмиатон чӣ фарқе байни мактабу донишгоҳ мушоҳида кардед?
- Имрӯз бештари фаъолиятам бо мактабу маориф аст. Мактаб ин ҷаҳони дигар аст. Ростӣ, аз таҷрибаи худам мегӯям, ки дар донишгоҳ дарс гуфтан ва барои донишҷӯ китоб навиштан осон аст. Ҳарчи донише, ки доред, метавонед аз он истифода намоед, зеро донишҷӯ шахси ба камол расида аст. Аммо мактаб олами дигар аст. Масалан, барои ҳар синфе, ки китоб ва ё дастуре навиштанӣ мешавед, бояд ҳолати равонии он бачаҳоро эҳсос намоеду синну соли онҳоро ба назар бигиред. Аз ин рӯ, агар аз илми педагогикаву психология бехабар бошеду мактабро нашиносед, навиштаатон ба дарди касе намехурад. Мутаассифона, аксари муаллифони китобҳои дарсии мактаб, ки доктору профессори касби худанд, аммо мактабшинос нестанд, аз ин сабаб китобҳояшон самараи нек ба бор намеоварад.
- Инсон дар илм кай худро муваффақ меҳисобад?
- Инсон ҳеҷ вақт ба умқи илм расида наметавонад. Нафаре мегӯяд, ки ман олими бакамолрасидаам, аллакай аз инкишоф боз мондааст. Имрӯз дар ҷаҳони муосир ҳар лаҳзае китоби наве нашр мегардад. Ҳатто барои номи китобҳои дар як соҳаи мушаххас ба табърасидаро хондан умр камӣ мекунад, чи расад ба хондани ҳамаи онҳо. Илм бемаҳдуд асту ва он ҳамеша талошу ҷустуҷӯи пайвастаро тақозо менамояд. Олиме, ки ҳама вақт аз худ норозӣ асту дар такопӯю ҷустуҷӯст, метавонад ба ҷое бирасад.
- Вобаста ба илмомӯзии ҷавонон чи назар доред?
- Ҷавонони мо имрӯз ба илм камтар таваҷҷуҳ доранд. Дар аспирантура ҷавононе мебинам, ки аз илм комилан дуранд. Вале хушбахтона, ҳастанд ҷавононе, ки бо азми қатъӣ вориди майдони илм шудаанд. Боиси ифтихор аст, ки кам бошанд ҳам ҷавонони мо дар ин ё он соҳа дар мусобиқаҳои илмии сатҳи ҷаҳонӣ мақоми ифтихориро соҳиб мегарданд. Инсон ҳамон вақт муваффақ мешавад, ки ҳамеша дар талош бошад. Бузургони мо дар роҳи илм чизе қурбон намуданд, ки ба чизе расиданд. Ҳамон ҷавон муваффақ мешавад, ки аз тангдастиву мушкилоти ҷодаи илм наҳаросад. Илм сармояест, ки ҳеҷ гоҳ аз дастатон намеравад. Саъдии бузургвор низ мефармояд, ки: “Ҳунар чашмаи зояндаву давлати поянда аст”. Агар сарвати инсон аз байн равад, пас илму ҳунарашро касе гирифта наметавонад. Имрӯз ҷавонони мо бояд илму ҳунар омӯзанд.
- Тавсияи Шумо ба ҷавононе, ки майл ба илм доранд?
- Ҷавононе, ки майл ба илм доранд, бояд ҳамеша дар талош бошанду ҷустуҷӯкор ва аз душвориҳо наҳаросанд. Инсон дар илм ҳар дастоварде, ки ба даст меорад, бояд аз он ҳеҷ гоҳ қонеъ нагардад. Агар қонеъ гардид, пас ӯ шикаст мехурад. Агар қуллаеро фатҳ кард, пас бояд дар пайи фатҳи қуллаҳои дигари илмӣ шуд. Ҷавони имрӯза камаш бояд се забонро донад. Имрӯз тамоми имкониятҳо баҳри ҷавонон муҳайё мебошад. Ҷавонон аз ин ҳама бояд самаранок истифода намоянду касбу ҳунар омӯзанд. Пас, ҳар нафар дар соҳаи худ бояд фаъолияти назаррас нишон диҳаду дар пешрафту тараққиёти кишвари азизамон саҳми худро гузорад. Меросбари ин фарҳанги бузург ҷавонон ҳастанд. Умед дорем, ки онро соҳиб мешаванду меомӯзанд ва бо он кору зиндагӣ мекунанд ва дар пешрафти миллат саҳм мегузоранд.
Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед