Бо фаро расидани баҳору Наврӯзи гулафшон дар макотиби ҳамагонӣ соатҳои тарбиявӣ бахшида ба Рӯзи Модар гузаронида мешаванд, ки яке аз омилҳои тарбияи наврасону ҷавонон дар роҳи расидан ба заҳматҳои шабонарӯзии модарон маҳсуб меёбад.

Модар нахустин устоди таълимдиҳандаи кулли инсоният дар рӯи сайёра баъд аз Офаридгор аст. Ӯ бо тамоми ҳастияш эҳсоси одобу ахлоқ ва донишу маърифатро ба фарзандон арзонӣ медорад. Ба ӯ забон меомӯзонад. Ҳамин аст, ки мутаффакирону донишмандон, адибону бузургони дунё дар васфаш суханварӣ кардаанд.
Якшаба он ранҷ, ки модар кашид,
Бо ду ҷаҳонаш натавон баркашид.

Ҳаким Фирдавсии Тусӣ ҳазор сол пеш таъкид кардааст, ки нахустин панднома ва таҷрибаи зиндагиро аз модар бояд омӯхт:

Ба гетӣ ҳаме панди модар ниюш,
Ба бад тез маштобу ба бад макӯш.

Ё ин ки устоди ғазали форсу тоҷик, муаллими ахлоқ Саъдии Шерозӣ канори модарро биҳишт ва шири поки ӯро оби ҳаёт, ҷӯи бепоёни меҳру садоқат номидааст:

Канору бари модари дилпазир,
Биҳишт асту пистон дар ӯ ҷӯи шир.

Мирзо Абдулқодири Бедил домани модарро биҳишти ҷовидон гуфтааст ва баъди аз домани модар ҷудо шудан ҷаҳду талош ва тараддуди бепоёни инсонро хеле ба маврид изҳор намудааст.

Тифлию домони модар хуш биҳиште будааст,
Чун ба пойи худ равон гаштем, саргардон шудем.

Модар дили бузург, диди бекарон, дуои мустаҷобгардандаро дорост. Дар ҳама ҳолат ва ҳама вақт фарзандро азизу гиромӣ медорад. Қаҳрамониҳову диловариҳои фарзанд рӯҳи ӯро болида ва зинда медорад. Ифтихор мекунад. Муҳтавои суханони боло дар шеъри «Хайр, модари азиз»-и Мирзо Турсунзода садо медиҳад:

Модарам, меравам аз пеши ту ман,
Ба дифои шарафу шаъни Ватан.
Мепарам рӯ ба ҷанубу ба шимол,
То ки орам ба сари хасм завол.

Модар дасти дуо кушод ва фарзандашро барои ҳимояи Ватан гусел намуд ва гуфт:

Рав ҷанги далерона бикун,
Ҷанг бо лашкари бегона бикун,
Бош фарзанди сазовори падар,
Лоиқи ин Ватан ин хонаву дар.

Дили модар пурҳарораттарин ва бомуҳаббаттарин кошона барои фарзанд аст. Сифатҳои Худованд андар рагу пайванди ӯ ҷой дорад, чунки модар бахшандаву меҳрубон аст. Яке аз донишмандони дунё Александ Дюма дар ҳаққи модар гуфтааст: «Модарон ҳамеша бахшандаанд ва гӯё барои ҳамин ба дунё омадаанд».
  
Яке аз шахсиятҳои сиёсии дунё Наполеон тақдири модарро бо тақдири сайёра тавъам медонад: “Модар бо як даст гаҳвора ва бо дасти дигараш дунёро такон медиҳад”.

Модар оғози ҳама оғозҳост, асрори ҳама асрорҳост.
Ба ин маънӣ шоири мумтози тоҷик Лоиқ Шералӣ фармудааст:

Аё модар, мадори ман ту будӣ,
Гули аввалбаҳори ман ту будӣ.
Нахушкад чашмаи шеъру сурудам,
Зи бас сарчашмадори ман ту будӣ.

Модар аз ҳиматбаландиву фарзонагии фарзандаш рӯҳу илҳоми тоза мегирад. Фарзанд дар кадом мақому мартабае бошад барои модар ҳамон тифлест, ки дар гӯшаш лолоӣ мехонд.

Байти зерини устод Лоиқ тасдиқи муддои болост.

Аз сарвату зи шуҳрат, гар бар фалак занам сар,
Таъзим мекунам боз дар пеши пойи модар.

Месазад, ки мо - омӯзгорон аз ин марворидҳои қимати қаъри баҳри адабиёт ба шогирдон намунаҳо пешкаш созем, то каме ҳам бошад дар раванди болоравии сатҳи тарбияи маънавии онҳо саҳм дошта бошем. Зеро инсоне, ки модарро мепарастад, бешак барои онҳо Ватан, забон, халқ, дӯстиву рафоқат, ваҳдату ҳамдилӣ, худшиносиву худогоҳӣ қимат дорад.

Ҳомия ДАВЛАТОВА,
омӯзгори МТМУ №43-и шаҳри Душанбе