СИЁСАТ
Чоршанбе 24 Апрел 2024 04:47
9161
“Ҳар як инсон ба ҳаёт, озодӣ ва дахлнопазирии шахсӣ ҳақ дорад”.

Моддаи 3-и Эъломияи умумии ҳуқуқи башар

10 декабр ҳамасола ҳамчун Рӯзи умумиҷаҳонии ҳуқуқи инсон ҷашн гирифта мешавад. Таҷлили ин сана ба рӯзи қабули Эъломияи умумии ҳуқуқи башар марбут аст, ки 10 декабри соли 1948 аз сӯи Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Мутаҳид дар шаҳри Парижи Фаронса қабул гардидааст. Вобаста ба ин рӯз мо номгӯи 10 санади меъёрию ҳуқуқиеро омода намудем, ки Тоҷикистон баҳри ҳифзу ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд қабул намудааст.

1. КОНСТИТУТСИЯИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Ин санади меъёрию ҳуқуқӣ 6 ноябри соли 1994 дар раъйпурсии умумихалқӣ қабул шудааст. 26 сентябри соли 1999, 22 июни соли 2003 ва 22 майи соли 2016 бо тариқи раъйпурсии умумихалқӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид карда шудааст.

Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 10 боб ва 100 модда иборат буда, тамоми ҳуқуқу озодиҳо ва кафолати таъмини онҳоро барои инсон ва шаҳрванд” муқаррар намудааст. Аз ҷумла боби 2-и он “Ҳуқуқ, озодӣ, вазифаҳои асосии инсон ва шаҳрванд ном дошта, ба ҳуқуқ, озодӣ ва вазифаҳои асосии инсон ва шаҳрванд бахшида шудааст, ки моддаҳои 14-47-ро дар бар мегирад.

2. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ ГУРЕЗАҲО”

Ин қонун нахуст 20 июли соли 1994 ва баъдан 10 майи соли 2002 таҳти рақами 50 аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо гардидааст.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи гурезаҳо” аз 19 модда иборат буда, асосҳо ва тартиби дар Ҷумҳурии Тоҷикистон гуреза донис-тани шахсони паноҳҷӯянда, инчунин мақоми ҳуқуқии гурезаҳоро муайян намуда, кафолатҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, ҳуқуқӣ ва манфиатҳои онҳоро муқаррар мекунад.

3. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ҶОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ БОЗДОШТАНИ ТАТБИҚИ ҶАЗОИ ҚАТЛ”

Қонуни мазкур 15 июли соли 2004 таҳти рақами 45 аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо шуда, дорои ду модда мебошад ва дар ҳолати амалкунанда қарор дорад.
Мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи боздоштани татбиқи ҷазои қатл” татбиқи ҷазо дар шакли ҷазои қатл дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, барои содир намудани ҷиноятҳое, ки дар моддаҳои 104 қисми 2, 138 қисми 3, 179 қисми 3, 398 ва 399 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда ва инчунин иҷрои ҷазои қатл ва дигар қоидаҳои вобаста ба он, ки дар моддаҳои 19, 21, 23, 25, 78, 100, 127, 129, 131, 133, 214-222 Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, боздошта шуда, дар давраи боздоштани татбиқи ҷазои қатл ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати бисту панҷ сол муайян карда шуд.

4. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ КАФОЛАТҲОИ ДАВЛАТИИ БАРОБАРҲУҚУҚИИ МАРДОНУ ЗАНОН ВА ИМКОНИЯТҲОИ БАРОБАРИ АМАЛИГАРДОНИИ ОНҲО”

Қонуни мазкур 1 марти соли 2005 таҳти рақами 89 аз сӯи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо шуда, дар ҳолати амал қарор дорад.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи кафолатҳои давлатии баробарҳуқуқии мардону занон ва имкониятҳои баробари амалигардонии онҳо” бобҳои 1- Қоидаҳои умумӣ, 2- Кафолатҳои давлатӣ оид ба таъмини имкониятҳои баробари мардону занон ҳангоми амалӣ гардонидани ҳуқуқи интихобот, 3- Кафолатҳои таъмини имкониятҳои баробари мардону занон дар соҳаи хизмати давлатӣ, 4-Кафолати таъмини имкониятҳои баробар барои мардону занон дар соҳаи иҷтимоӣ – иқтисодӣ, 5- Механизми таъмини кафолатҳои давлатии баробарҳуқуқии мардону занон ва имкониятҳои баробари амалигардонии онҳо ва 23 моддаро дар бар мегирад. Ин қонун муносибатҳо оид ба таъмини кафолатҳои конститутсионии баробарҳуқуқии мардону занонро дар соҳаи иҷтимоӣ, сиёсӣ, фарҳангӣ ва дигар соҳаҳо ба танзим медарорад, ҳуқуқпоймолкуниро аз рӯи аломати ҷинсӣ пешгирӣ мекунад ва амалигардонии имкониятҳои баробарҳуқуқии онҳоро муқаррар менамояд.

5. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ИҶТИМОИИ МАЪЮБОН”

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва ташкилии таъминоти ҳифзи иҷтимоии маъюбонро муайян намуда, ба онҳо имконияти баробари зиндагӣ ва ҳамгироӣ бо ҷомеаро фароҳам меорад.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ҳифзи иҷтимоии маъюбон” 29 декабри соли 2010 аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти рақами 675 имзо шуда, аз 6 боб аз ҷумла, 1- Муқаррароти умумӣ, 2- Ташхиси тиббию иҷтимоӣ, 3- Тавонбахшии маъюбон, 4- Таъмини фаъолияти ҳаётии маъюбон, 5- Иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбон, 6- Муқаррароти хотимавӣ ва 36 модда иборат мебошад.

6. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ ПЕШГИРИИ ЗӮРОВАРӢ ДАР ОИЛА”

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро вобаста ба пешгирии зӯроварӣ дар оила танзим намуда, вазифаҳои субъектҳои пешгирикунандаи зӯроварӣ дар оиларо доир ба ошкор, пешгирӣ ва бартарафсозии сабаб ва шароитҳои ба он мусоидаткунанда муайян менамояд.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи пешгирии зӯроварӣ дар оила” 19 марти соли 2013 таҳти рақами 954 аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо шуда, мавриди амал қарор дорад. Қонун аз чунин бобҳо 1- Муқаррароти умумӣ, 2- Субъектҳои пешгирикунандаи зӯроварӣ дар оила, 3- Чораҳои фардии пешгирии зӯроварӣ дар оила. Маблағгузории фаъолият вобаста ба пешгирии зӯроварӣ дар оила, 4- Муқаррароти хотимавӣ ва 26 модда иборат мебошад.

7. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ МУҚОВИМАТ БА САВДОИ ОДАМОН ВА РАСОНИДАНИ КУМАК БА ҚУРБОНИЁНИ САВДОИ ОДАМОН”

Нахуст 15 июли соли 2004 Қонун “Дар бораи мубориза ба муқобили харидуфурӯши одамон” ва баъдан 26 июли соли 2014 таҳти рақами 1096 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи муқовимат ба савдои одамон ва расонидани кумак ба қурбониёни савдои одамон” аз сӯи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул шудааст.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи муқовимат ба савдои одамон ва расонидани кумак ба қурбониёни савдои одамон” аз бобоҳои 1- Муқаррароти умумӣ, 2- Асосҳои ташкилии муқовимат ба савдои одамон ва расонидани кӯмак ба қурбониёни савдои одамон, 3- Асосҳои ҳуқуқии эътироф намудан ва додани мақоми ҳуқуқии қурбонии савдои одамон, 4- Расонидани кӯмак ба қурбониёни савдои одамон, 5- Хусусиятҳои расонидани кӯмак ба кӯдакон - қурбониёни савдои одамон, 6- Пешгирии савдои одамон, 7- Ҳамкории байналмилалӣ дар самти муқовимат ба савдои одамон, 8- Ҷавобгарӣ барои ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти савдои одамон, 9- Муқаррароти хотимавӣ ва 48 модда иборат мебошад.

Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ ва ҳуқуқии муқовимат ба савдои одамон, системаи чораҳо оид ба ҳифз, расонидани кумак ба қурбониёни савдои одамон ва тавонбахшии онҳоро муқаррар карда, муносибатҳои ҷамъиятиро дар самти муқовимат ба савдои одамон ва расонидани кумак ба қурбониёни савдои одамон танзим менамояд.

8. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ҲУҚУҚҲОИ КӮДАК”

Қонуни мазкур 18 марти соли 2015 таҳти рақами 1196 аз сӯи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо шуда, дар ҳолати амал қарор дорад.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак” асосҳои ҳуқуқии ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак ва кафолатҳои давлатии амалишавии онҳоро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намуда, аз бобҳои 1- Муқаррароти умумӣ, 2- Сиёсати давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак, 3- Ҳуқуқу озодиҳои кӯдак, 4- Ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдакони ятим ва бепарастор, 5- Ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдаки маъюб, 6- Муқаррароти хотимавӣ ва 50 модда иборат мебошад.

9. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ШАҲРВАНДОНИ ХОРИҶӢ ВА ШАХСОНИ БЕШАҲРВАНД ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН”

Нахуст 1 феврали соли 1996 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи вазъи ҳуқуқии шаҳрвандони хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва баъдан 2 январи соли 2018 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи вазъи ҳуқуқии шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо гардидааст.

Қонуни мазкур вазъи ҳуқуқии шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, тартиби будубош, инчунин ҳуқуқу уҳдадориҳои онҳоро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
Ин қонун аз бобҳои 1- Муқаррароти умумӣ, 2- Ҳуқуқ, озодӣ ва уҳдадориҳои асосии шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, 3- Ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудан ва аз Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, 4- Масъулияти шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд барои риоя накардани қоидаҳои будубош дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, кам кардани муҳлати будубош ва бо роҳи маъмурӣ берун кардани онҳо, 5- Муқаррароти хотимавӣ ва 37 модда иборат мебошад.

10. ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ БАРОБАРӢ ВА БАРҲАМ ДОДАНИ ҲАМА ГУНА ШАКЛҲОИ ТАБЪИЗ”

Ин Қонуни 19 июли соли 2022 таҳти рақами 1890 аз ҷониби Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул шуда, дар ҳолати амалкунанда қарор дорад.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи баробарӣ ва барҳам додани ҳама гуна шаклҳои табъиз” асосҳои ташкилӣ ва ҳуқуқии амалигардонии ҳуқуқ ва имкониятҳои баробарро барои ҳамаи шахсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда, низоми ҳуқуқии пешгирӣ ва ҳифзи самаранок аз ҳама гуна шаклҳои табъизро муқаррар менамояд. Қонуни мазкур аз бобҳои 1- Муқаррароти умумӣ, 2- Салоҳият ва ваколати мақомоти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба масъалаҳои таъмини баробарӣ ва барҳам додани ҳама гуна шаклҳои табъиз, 3- Ҳуқуқҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ оид ба масъалаҳои баробарӣ ва барҳам додани ҳама гуна шаклҳои табъиз, 4- Ҳуқуқ ба ҳимоя аз табъиз бо тартиби судӣ, 5- Муқаррароти хотимавӣ иборат буда, 23 моддаро фаро мегирад.

Таҳияи
Сайёраи ҚИЁМИДДИН,
“ҶТ”

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм