Парчами давлатӣ дар низоми давлатдории Тоҷикистон дорои аҳамияти бузурги таърихист. Он нишонаи соҳибихтиёрии давлату миллат ва рамзи иттиҳоди ҷовидонаи сокинони кишвар мебошад. Доир ба арҷ гузоштан ба Парчами давлатӣ ҳамчун яке аз муқаддасоти миллӣ, ҳифзу ҳимояи он аз ҷониби хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи кишвар бо полковник Ҳотамиён Абдурашид Ҳотам, афсари шуъбаи кор бо ҷавонон ва собиқадорони Раёсат оид ба корҳои сиёсӣ-тарбиявии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон суҳбат оростем.


Ҳотамиён Абдурашид Ҳотам

- Нахуст чанд андешаҳои худро доир ба таърихи парчамдории тоҷикон иброз медоштед?

- Аз сарчашмаҳои таърихӣ медонем, ки парчамҳо таърихи 3000-сола доранд. Аввалин парчамҳо дар Чин, Миср ва Эрони қадим пайдо шудаанд. Дар Авасто дар бораи парчамҳои Бохтари қадим ва дирафшҳои душманони он зикр шудааст. Дар парчами ҳар давлат нишонаҳои муҳиму арзишманди фарҳанги он миллат ва роҳи таърихии тайкардаашон таҷассум меёбад.
Тибқи маълумоти сарчашмаҳо қавмҳои ориёӣ ҳанӯз аз давраҳои бостон парчамсозиву парчамдориро гиромӣ медоштанд. Дирафши ковиёнӣ яке аз ривоятҳои машҳури тоҷикон ва тамоми қавмҳои ориёинажод аст, ки дар “Шоҳнома”-и безаволи Абулқосим Фирдавсӣ ба шакли достони назмӣ дароварда шудааст. Дирафши ковиёнӣ парчами тамоми шоҳони ривоятӣ ва парчами давлатии Эрони қадим буд.

Ниёгони мо тӯли ҳазорсолаҳо зери ливои хеш саф кашида, ватану миллат, забону фарҳанг ва марзу буми аҷдодиро ҳимоя кардаанд. Парчами давлатии мо баёнгари мавҷудияти миллати соҳибдавлати тоҷик, иттиҳоду сарҷамъии он аст.

- Яъне таҷлили рӯзи Парчами давлатӣ моро бори дигар ба сайри таъриху тамаддуни куҳанбунёди миллат, эҳтирому бузургдошти оинҳои неки ниёгон мебарад.

- Албатта. Арҷгузорӣ ба арзишҳои миллӣ, аз ҷумла ба Парчами давлатӣ, арҷгузорӣ ба тамоми арзишҳои дирӯзу имрӯз ва фардои миллат аст. Ҷашн гирифтани рӯзи Парчами давлатӣ ба хотири эҳтиром ва бузургдошти қаҳрамонони миллат, ба хотири онҳоест, ки барои ҳимояи нангу номус ва марзу буми ин кишвар ҷоннисорӣ намуда, забон, фарҳанг ва ҳуқуқи давлатдории ин миллати куҳанбунёдро ҳифз намуда, бегазанд то ба замони мо расонидаанд. Яъне ин эҳтиром ба руҳу равони Куруши Кабиру Коваи оҳангар, Шераку Деваштич, Исмоили Сомонию Темурмалик, Рӯдакиву Фирдавсӣ ва садҳову ҳазорон абармардони гузаштаи тоҷик аст. Парчам ҳамчун рамзи озодиву истиқлол, пойдориву шукуфоии давлатҳо дар баланд бардоштани эҳсоси масъулиятшиносии ҳар як фард дар назди Ватан, ташаккули худшиносию худогоҳӣ нақши муҳим дорад.

- Доир ба мавқеъ ва ҷойгоҳи Парчам дар қисмҳои низомӣ маълумот медодед. Фарқи Парчами давлатӣ аз Парчами ҷангӣ дар чист?

- Мувофиқи Низомнома “Дар бораи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон” Парчами давлатӣ дар ҷойҳои муайян ба таври доимӣ афрохта мешавад. Инчунин он дар қисмҳои ҳарбӣ (мутобиқи оинномаҳои ҳарбӣ) гузаргоҳҳо, дидбонгоҳҳо ва нуқтаҳои гумрукии сарҳади давлатии Тоҷикистон барафрохта мешавад.

Илова ба ин дар Қувваҳои Мусаллаҳ мувофиқи оинномаҳои ҳарбӣ Парчам ё Байрақи ҷангӣ пешбинӣ шудааст. Ин парчам аз номи Президенти мамлакат ба қисми ҳарбӣ супорида мешавад ва он дар тамоми давраи мавҷудияти қисми ҳарбӣ, новобаста аз тағйирёбии ном ва рақамаш нигоҳ дошта мешавад. Байрақи ҷангии қисми ҳарбӣ нишони нангу номус, шуҷоат ва шарафи ҳарбии ҳар як қисми ҳарбӣ ба ҳисоб рафта, он ҳамчун нишонаи мавҷудияти қисми ҳарбӣ ва мансубият ба давлати Тоҷикистон дар ҷои намоён ва махсус гузошта мешавад. Барои посбонии он сарбозони беҳтарин, пешқадамони интизоми ҳарбӣ ва омодагии ҷангӣ таъин мешаванд. Ҳангоми аз назди он гузаштан тамоми низомиён, новобаста аз рутбаю мансаб, даст ба кулоҳ бурда, эҳтироми ҳарбиро ба ҷо меоранд.

Байрақи ҷангӣ ҳамеша ҳамроҳи қисми ҳарбии марбутааш мебошад. Ҳатто дар замони ҷанг дар майдони набард, дар минтақаи амалиёти ҷангии қисми ҳарбӣ нигоҳ дошта мешавад. Тамоми ҳайати шахсии қисми ҳарбӣ вазифадоранд, ки Байрақи ҷангиро фидокорона ва мардонавор муҳофизат намуда, нагузоранд, ки он ба дасти душман афтад.

Дар лентаи Байрақи ҷангӣ мукофотҳои давлатии қисми ҳарбӣ – ордену медалҳо часпонида мешаванд. Ҳамчун нишони эҳтиром ва ифтихори ҷанговарон – пешқадамони таълимоти ҳарбӣ дар назди Байрақи ҷангӣ аксбардорӣ мешавад.

Ҳангоми таҷлили санаҳои муҳими давлатию касбӣ ва ҳарбӣ, рӯзҳои савгандёдкунии наваскарон ва дигар чорабиниҳои муҳими таърихӣ Байрақи ҷангӣ таҳти мусиқии мутантани низомӣ ба саҳни қисми ҳарбӣ бароварда шуда, эҳтиромаш бо сафистии низомӣ ба ҷо оварда мешавад.

- Кадом ҷузъу томҳо ҳуқуқи бо худ доштани Байрақи ҷангиро доранд ва баръакс?

- Байрақи ҷангӣ ба полкҳо (баталёни алоҳида), дивизияҳо, эскадрилияҳои ҳавоӣ, қисмҳои таълимӣ ва муассисаҳои ҳарбию таълимӣ супорида мешавад. Аммо ба қисмҳои муттаҳида ва қисмҳои таъминоти техникӣ, ақибгоҳ, посбонӣ ва хизматрасонӣ, интизомӣ, бинокории ҳарбӣ ва монанди инҳо супорида намешавад.

Дар ҳар як қисми ҳарбӣ бояд танҳо як Байрақи ҷангии намунаи муқарраргардида бошад. Байрақҳои хотиравии дигар ҳамчун муқаддасот дар пости назди Байрақи ҷангӣ нигоҳ дошта шуда, ҳамроҳи он ба маҷлисҳои тантанавӣ, ки бахшида ба ҳар гуна ҷашнҳо доир карда мешаванд, бароварда мешаванд.

- Имрӯзҳо дар ҷузъу томҳои Қувваҳои Мусаллаҳи кишвар маъракаи савгандёдкунии наваскарон ҷараён дорад. Доир ба рафти ин чорабинии муҳими низомӣ чӣ гуфта метавонед?

- Бисёр рамзист, ки маросими савгандёдкунии наваскарон дар арафаи таҷлили иди миллии мо - рӯзи Парчами давлатии Тоҷикистон баргузор мешавад. Маросими савгандёдкунӣ барои ҳар як хизматчии ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳ яке аз чорабиниҳои муҳиму хотирмон маҳсуб мешавад. Чун ҳамаи хизматчиёни ҳарбӣ дар ин чорабинии таърихӣ иштирок карда, таассуроти хосае мебардоранд. Барои ҳар як хизматчиии ҳарбӣ баъди шомил гардидан ба сафи Қувваҳои Мусаллаҳ савганд ёд кардан ҳатмист. Ин савганд на суханони хушку холӣ, балки савганди садоқат, савганди вафодорӣ, савганди нангу номусу ҷавонмардист. Ба забон овардани савганди низомӣ бори масъулияти ҳар як ҷавонмардро дар назди халқу миллат ва Ватани худ дучанд мегардонад.

Баъди қабули савганди ҳарбӣ ҳар як сарбоз ҳамчун фарди комилҳуқуқи ҷомеа уҳдадор аст, ки мувофиқи талаботи қонунҳо, оинномаҳои ҳарбӣ ва амру супоришоти командирону сардорон амал намуда, ба омӯзиши махсусиятҳои хизмати ҳарбӣ ҷалб шавад. Талаботи асосӣ аз сарбозон ҳамин аст, ки пеш аз ҳама зираку доно бошанду ҳама нозукиҳои соҳаи ҳарбиро аз худ карда, дар ҳифзи марзу бум ва хоки поки диёр саҳмгузор бошанд.

Хизматчии ҳарбӣ вазифадор аст, ки ба савганди ҳарбӣ содиқ бошад, ба халқи худ фидокорона хизмат кунад, душвориҳои хизмати ҳарбиро устуворона таҳаммул кунад, Ватани худро мардонавор ва моҳирона мудофиа намояд ва дар ин роҳ ҳатто ҷони худро дареғ надорад.

- Донистану омӯзиши рамзҳои давлатӣ дар тарбияи ҳарбӣ- ватандӯстии ҷавонон ва насли наврас чӣ гуна нақш гузошта метавонад?

- Рамзҳои давлатӣ баёнгари бофарҳангии ҳар як миллат мебошад. Омӯхтани рамзҳои давлатӣ ба ҷавонон ва насли наврас шарт ва зарур аст, зеро худшиносии миллии мо аз донистану эҳтироми рамзҳои давлатиамон оғоз меёбад. Омӯхтани ин рамзҳои давлатӣ ҷавононро ба роҳи рост, ифтихори баланди ватандорӣ ҳидоят менамояд. Ба ҷавонон омӯзонидани рамзҳои давлатӣ на чун як ҳуҷҷати расмӣ, балки чун ифтихори баланди миллӣ бояд сурат гирад. Миллате, ки Парчаму Нишон ва Суруди миллӣ надорад, аз арсаи таърих ғайб мезанад. Мо ҷавононро бояд дар руҳияе тарбия намоем, ки ҳисси худшиносӣ, созандагӣ, дӯстию рафоқат ва ягонагии миллатро дар дили худ то абад ҷой дода тавонанд.