Бо вуҷуди чораҳои то ба имрӯз андешидашуда ҳолатҳои пурдабдаба гузаронидани тӯю маъракаҳо ва хароҷоти бемаврид дар мамлакат ҳанӯз пурра аз байн нарафта, баъзе шаҳрвандон ҳанӯз ҳам расму оинҳоро ҳамчун воситаи худнамоиву шуҳратпарастӣ истифода менамоянд, ки чунин рафтор бо табиати фарҳанги мардуми мо бегона ва мухолифи қонун мебошад.

Эмомалӣ Раҳмон

Ман бо тақозо касб ва масъулияти иҷтимоиям дар байни мардум бисёр мегардам, бо сокинон доим дар робита ҳастам ва ҳамеша мушоҳида менамоям, ки мардум бо падидаву зуҳуроти нав чӣ гуна муносибат мекунанд ва чӣ тавр аксуламал нишон медиҳанд. Масалан, бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод гаштани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” соли 2007, пеш аз он ки қабул шавад, ба муҳокима гузошта шуд. Дар аввал мардум нисбат ба ин қонун назари на он қадар хуб доштанд, аммо татбиқ шудани меъёрҳои он дар як фурсати кӯтоҳ ва фоидаовар будани он дар ҳаёти мардум сокинон дарк намуданд, ки қонуни мазкур то кадом андоза муҳим ва саривақтист. Вале, мутаассифона, ин ҳам хулосаи як гурӯҳи муайяни аҳолӣ аст, на ҳама. Чунки дар ҷомеа, як идда ашхосе буданд, ки бо сӯиистифода аз мақому мартаба, мансабу дороӣ ва таъсири афкори хурофотӣ талаботи ин қонунро ба инобат намегирифтанд.

Инак аз рӯзи қабули ин қонун 10 сол сипарӣ шуд ва Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни суханронӣ дар 10-солагии амали қонуни мазкур аз татбиқи он натиҷагирӣ намуданд. Аз суханронии Пешвои миллат маълум гашт, ки имрӯз ҳам як гурӯҳ сокинон бо истифода аз мақому мартабаи худ дар ҷомеа садди роҳи татбиқи пурраи талаботи ин қонун ҳастанд. Президенти кишват таъкид намуданд, ки “риояи санади мазкур аз ҷониби як қатор мақомоти дахлдор дуруст назорат нагардида, дар ин самт баъзе камбудиҳо ошкор шудаанд, ки обрӯи муассиса ва хизматчии давлатиро паст карда, эътибори онҳоро дар ҷамъият коста мегардонанд. Мувофиқи маълумоти омории мақомоти судӣ вайронкунии талаботи қонун сол ба сол тамоюли афзоиш дорад. Соли 2007 судҳо ҳамагӣ 60 парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро дар ин самт баррасӣ намудаанд. Вале ин рақам соли 2017 ба 784 расидааст, ки нисбат ба соли 2007-ум 13 баробар зиёд мебошад”.

Боиси таассуф ва нигаронии ҷиддист, ки “баъзан худи раисони вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо, кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои низомӣ, хизматчиёни давлатӣ, масъулони бахшҳо оид ба корҳои дину танзим, раисони ҷамоатҳои шаҳраку деҳот ба саҳлангорӣ роҳ дода, ба вайрон гардидани талаботи қонун мусоидат менамоянд. Дар муддати даҳ сол аз ҷониби масъулони соҳа як қатор ҷиноятҳо содир шуда, дар баъзе шаҳру ноҳияҳо ба ин вазифа шахсони тасодуфӣ ва бесалоҳият ба кор қабул гардидаанд, ки аз мансаб сӯйиистифода намуда, талаботи қонуни мазкурро дағалона вайрон мекунанд. Чунин вазъ ислоҳи саривақтӣ ва ҷиддиро тақозо мекунад”.

Риоя нашудан ва сарфи назар кардани талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз ҷониби шахсони дорои мақому мартаба ва сарватманд, хусусан аз тарафи хизматчиёни давлатӣ, ба назари мо, ду паёмади манфӣ дошта метавонад. Якум, ин масъала нобоварӣ, норизогӣ ва назари манфии мардуми оддиро нисбат ба мансабдорону мақомоти давлатӣ ба вуҷуд оварда, сабаби камранг шудани самаранокии иҷрои қонуни мазкур ва зиёд гаштани ҷинояткорӣ мегадад. Дуюм, ин нобоварӣ ва норизогии мардум аз мақомдорону идораҳои давлатӣ барои гурӯҳҳои фурсатталат шароит фароҳам меорад ва онҳо фаҳмиши мардумро нисбат ба Ҳукмати кишвар вайрон карда, онҳоро ба роҳи нудуруст мебаранд. Аз ин рӯ, хуб шуд, ки аз ҷониби Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбати ин гуна афрод ҷавобгарии ҷиддӣ, то ҳадди озод кардан аз мансаби давлатӣ пешниҳод гардид.

Агар пеши роҳи ин мушкилот – худнамоӣ, сӯиистифода аз мақому мартаба ва сарвату хурофотпарастиро нагирем, баробарӣ дар ҷомеа таъмин намешавад ва самаранокии татбиқи қонунро таъмин карда наметавонем.

Аслиддин ЧОРИҚУЛОВ, омӯзгори МТМУ № 5, ноҳияи Данғара