ҶОМЕА
Панҷшанбе 25 Апрел 2024 06:21
ё поягузорони Парчами давлатӣ дар замони соҳибистиқлолӣ киҳо буданд?
“Воқеан, парчам дар замони соҳибистиқлолӣ тавонист, ки ваҳдату ягонагӣ, ҳисси баланди миллӣ, нангу номуси ватандорӣ, инсондӯстиву фарҳансолорӣ ва саъю талоши созандагии мардуми сарбаланди тоҷикро таҷассум намояд ва ормону орзуҳои деринаи халқамонро дубора зинда гардонад”.
Эмомалӣ Раҳмон
Ҷумҳурии Тоҷикистон инак 30 сол мешавад, ки соҳиби Парчами давлатӣ гаштааст ва дар ин муддат ин парчами пурҷилои тоҷик дар тамоми манотиқи ҷаҳон партавафшон шуда, муаррифгари халқи тоҷик мебошад. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамасола 24-уми ноябрро ҳамчун Рӯзи Парчами давлатӣ ҷашн мегиранд. Дар ин замина хостем аз рӯзи қабули ин муқаддасот дар даврони соҳибистиқлолӣ то ба китоби рекордҳои Гиннес шомил шуданаш маводе омода намоем.
Даврони соҳибистиқлолӣ дар таърихи парчамдорӣ ва сарнавишти миллати тоҷик оғози марҳилаи нав маҳсуб ёфта, он барои шинохти арзишҳои фарҳанги миллӣ заминаи устувор фароҳам овард. Аз ҷумла, бо ба даст омадани истиқлолияти давлатӣ рамзу муқаддасоти кишвар аз нав таҳия ва қабул гардид.
Бояд гуфт, ки дар тӯли солҳои соҳибистиқлолии кишвар Парчами давлатии мо борҳо дар арсаи ҷаҳонӣ баланд бардошта шуд, он дар баландтарин кӯҳҳои Помир, дар балантарин нуқтаи Антарктида (қуллаи Винсон, 4892 м) ва тақрибан тӯли 7 моҳ дар кайҳон парафшон буд, ки ин аз муаррифии халқи тоҷик дар ҷаҳон далолат мекунад.
Дар яке аз суханрониҳояшон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ифтихор изҳор дошта буданд: “Мояи ифтихори ҳар яки мост, ки имрӯз дар қатори дигар кишварҳои аъзои Соз-мони Милали Муттаҳид Парчами Тоҷикистони соҳибистиқлол дар назди бинои ин созмони бонуфузи байналмилалӣ парафшон мебошад”.
Воқеан ҳам, Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон чӣ гуна қабул гардид? Тарҳи он аз ҷониби кӣ пешниҳод гардид? Рассомаш кӣ буд? Суолҳоеанд, ки ҳар як фарди тоҷик бояд посухашро донад.
ТАЪРИХЧАИ ПАРЧАМИ ЗАМОНИ СОҲИБИСТИҚЛОЛӢ
“Парчами давлатӣ ҳамчун нахустин рамзи давлати соҳибистиқлоли тоҷикон 24 ноябри соли 1992 дар Иҷлосияи 16-уми сарнавиштсози Шурои Олии кишвар, ки дар ҷараёни он тақдири давлатдории навини тоҷикон тарҳрезӣ гардида, дар роҳи таъмини сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ, инчунин ба сӯйи ҳадафҳои умумимиллӣ қадамҳои аввалин гузошта шуданд, қабул шуд”.
Эмомалӣ Раҳмон
Баъд аз соҳибистиқлол шудани Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Шурои Олии мамлакат комиссияи корӣ таъсис ёфта, оид ба қабули Парчами давлатӣ, Нишони давлатӣ ва Суруди миллӣ қарор қабул гардид.
То санаи қабули Нишон ва Парчами давлатӣ чанд моҳ қабл озмун эълон карда мешуд, ки роҳбарии онро академик Муҳаммад Осимӣ ба уҳда дошт. Дар натиҷа ба кори комиссия зиёда аз 200 тарҳи парчаму нишон пешниҳод гардид. Ниҳоят Парчами давлатӣ бо се хати ранга (сурх, сафед, сабз) ва тоҷу ҳафт ситора - лоиҳаи таҳиянамудаи гурӯҳи рассомон бо роҳбарии Рассоми халқии Тоҷикистон Зуҳур Ҳабибуллоев дар озмун беҳтарин парчам интихоб мешавад. Кори комиссия ба таври пӯшида ҷараён мегирад.
Рассом Зуҳур Ҳабибуллоев дар хотираҳои худ навиштааст, ки: “Ҳангоми омода намудан ва тарҳрезии парчам мо аз маслиҳат ва машварати олимони соҳаи фарҳангшиносӣ, аз қабили Лариса Додхудоева, Н. Игнатушина ва М. Сайдалиев истифода намудем”.
- Сипас аввалин парчам 24 ноябри соли 1992 дар Қасри Арбоб дар Иҷлосияи XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардид. Дар ҳамон иҷлосия “Қарор оид ба Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва “Қарор оид ба Нишони Ҷумҳурии Тоҷикистон” қабул гардиданд, ки дар асоси онҳо ба моддаҳои 169 ва 170 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйирот ворид гардиданд. Мувофиқи он Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи Истиқлоли давлатӣ, иттифоқи вайроннашавандаи коргарон, деҳқонон ва зиёиён, дӯстӣ ва бародарии ҳамаи халқҳои маскуни ҷумҳурӣ мебошад.
Номбурда зикр намудааст, ки он замон бо супориши Раиси Шурои Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон парчаме, ки аз ҷониби ҳайати корӣ пешниҳод ва қабул гардида буд, дар муддати як рӯз омода ва дар пештоқи Қасри арбоб насб гардид.
Тавре дар хотираҳои рассом Зуҳур Ҳабибуллоев омадааст: “Ин парчам дар комбинати абрешими шаҳри Хуҷанд омода гардидааст. Онҳо аз соати 4-и бегоҳ то 3-и саҳар бо бофандагон ва ҳунармандони ин комбинат нахус-тин парчамро омода намуданд ва 25 ноябр он ба толори Қасри арбоб ворид карда шуда, Раиси Шурои Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва аъзои Шурои Олӣ ин Парчами давлатиро бӯса намуда, бо он савганд ёд мекунанд”.
Академик Муҳаммад Осимӣ дар муаррифии тарҳи Парчами давлатӣ 24 ноябри соли 1992 чунин шарҳ дода буд: “Ҳафт ситора - ин рамзи ҳафт макони таърихии зебоманзари ватанамон ба ҳисоб меравад, яъне Суғд, Зарафшон, Ҳисор, Рашт, Вахш, Хатлон ва Бадахшон”.
Ҳамин гуна, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тасдиқи Низомномаи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон” қабул гардид ва бо ҳамин кишвари мо соҳиби яке аз рамзҳои асосии давлати соҳибистиқлол гардид.
АВВАЛИН ПАРЧАМ ДАР ОСОРХОНАИ МИЛЛӢ
“Парчами миллии мо нишона аз таърихи чандинҳазорсолаи халқи тоҷик аст. Тибқи маълумоти сарчашмаҳо қавмҳои ориёӣ ҳанӯз аз давраҳои бос-тон оини парчамсозиву парчамдориро гиромӣ медоштанд. Парчам аз замонҳои қадим ҳамчун рамзи ваҳдату ягонагӣ, ҳамдигарфаҳмиву иттиҳоди халқу миллатҳои сокини ҳар сарзамин ва муборизаи онҳо барои озодӣ шинохта мешавад. Дар парчам нишонаҳои муҳиму арзишманди фарҳанги ҳар як халқу миллат, роҳи таърихии тайкардаи он ва дигар аломатҳои ифодакунандаи истиқлолияти давлат инъикос меёбанд”.
Эмомалӣ Раҳмон
Дар Осорхонаи миллии Тоҷикистон барои ба таври шоиста муаррифӣ намудани дастовардҳои замони соҳибистиқлолии кишвар толори махсус сохта ба истифода дода шудааст, ки дар он муҳимтарин арзишҳои замони соҳибистиқлолӣ ба намоиш гузошта шудаанд. Аз ҷумла, аввалин парчами даврони соҳибистиқлолӣ дар онҷо нигаҳдорӣ мешавад.
Аввалин парчаме, ки дар Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардида буд, дар гӯшае, ки ба ин иҷлосия бахшида шудааст, тӯли 30 сол аст, ки дар шуъбаи таърихи нав ва нав-тарини толори “Истиқлолият”-и Осорхонаи миллии Тоҷикистон манзури тамошобинон мегардад.
Андозаи парчами аввалин 145 ба 85 см мебошад, ки бо супориши Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон моҳи июни соли 2007 дар рӯзҳои таҷлили 15-умин солгарди Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Осорхонаи миллии Тоҷикистон супорида шуд.
ПАРЧАМИ ТОҶИКИСТОН ДАР КИТОБИ РЕКОРДҲОИ ГИННЕС
“Эҳтиром ба Парчами давлатӣ ифодаи эҳсоси муҳаббату садоқати ҳар як фарди Ватан нисбат ба давлатдории миллӣ буда, мардуми шарифи Тоҷикистон зери ливои давлати худ дар ҳамаи соҳаҳо садоқатмандона заҳмат мекашанд. Парчами миллӣ ифодагари истиқлол, нангу номус, ватандӯстию ҳувияти миллии мардуми куҳанбунёди мост”.
Эмомалӣ Раҳмон
Моҳи сентябри соли 2011 парчами давлатии мо ба китоби рекордҳои Гиннес шомил гардид, ки ин низ яке аз дастовардҳои муҳими даврони соҳибистиқлолӣ ба шумор меравад. Соли 2011 дар остонаи ҷашни 20-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар пойтахти мамлакат - шаҳри Душанбе баландтарин парчам дар ҷаҳон, ки баландии сутунаш 165 метрро ташкил медиҳад, барафрохта шуд. Дарозии матои он 60 ва бари он 30 метрро ташкил дода, ҳудудан 700 кило вазн дорад. Баландтарин парчами дунё дар Тоҷикистонро ширкати байналмилалии “Trident Support” сохтааст.
Дар ин маросим Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, раҳбарони вазорат, кумитаву идораҳои давлатӣ ва намояндагони корпусҳои дипломатӣ иштирок доштанд.
Намояндаи китоби рекордҳои Гиннес, ки милаи парчами миллии Тоҷикистонро расман ҳамчун баландтарин флагшток (милаи парчам)-и дунё сабт кардааст, сертификат дар бораи баландтарин парчамро ба Сарвари давлат тақдим кард.
Пешвои миллат дар як суханронии кӯтоҳ ифтитоҳи Парчами миллиро, ки ҳамон замон баландтарин парчам дар ҷаҳон пазируфта мешуд, ифтихороти миллӣ донист.
Сарвари давлат дар суханронии худ маҳаллеро, ки дар он ҷо бурҷи Парчами миллӣ насб шудааст, Майдони Парчами миллӣ номиданд. Президенти мамлакат афзуданд, сокинони Тоҷикистон аз ин ба баъд зери Парчами миллӣ муттаҳид шуда, барои ободии сарзамини худ талоши бештаре мекунанд.
“Воқеан, парчам дар замони соҳибистиқлолӣ тавонист, ки ваҳдату ягонагӣ, ҳисси баланди миллӣ, нангу номуси ватандорӣ, инсондӯстиву фарҳансолорӣ ва саъю талоши созандагии мардуми сарбаланди тоҷикро таҷассум намояд ва ормону орзуҳои деринаи халқамонро дубора зинда гардонад”.
Эмомалӣ Раҳмон
Ҷумҳурии Тоҷикистон инак 30 сол мешавад, ки соҳиби Парчами давлатӣ гаштааст ва дар ин муддат ин парчами пурҷилои тоҷик дар тамоми манотиқи ҷаҳон партавафшон шуда, муаррифгари халқи тоҷик мебошад. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамасола 24-уми ноябрро ҳамчун Рӯзи Парчами давлатӣ ҷашн мегиранд. Дар ин замина хостем аз рӯзи қабули ин муқаддасот дар даврони соҳибистиқлолӣ то ба китоби рекордҳои Гиннес шомил шуданаш маводе омода намоем.
Даврони соҳибистиқлолӣ дар таърихи парчамдорӣ ва сарнавишти миллати тоҷик оғози марҳилаи нав маҳсуб ёфта, он барои шинохти арзишҳои фарҳанги миллӣ заминаи устувор фароҳам овард. Аз ҷумла, бо ба даст омадани истиқлолияти давлатӣ рамзу муқаддасоти кишвар аз нав таҳия ва қабул гардид.
Бояд гуфт, ки дар тӯли солҳои соҳибистиқлолии кишвар Парчами давлатии мо борҳо дар арсаи ҷаҳонӣ баланд бардошта шуд, он дар баландтарин кӯҳҳои Помир, дар балантарин нуқтаи Антарктида (қуллаи Винсон, 4892 м) ва тақрибан тӯли 7 моҳ дар кайҳон парафшон буд, ки ин аз муаррифии халқи тоҷик дар ҷаҳон далолат мекунад.
Дар яке аз суханрониҳояшон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ифтихор изҳор дошта буданд: “Мояи ифтихори ҳар яки мост, ки имрӯз дар қатори дигар кишварҳои аъзои Соз-мони Милали Муттаҳид Парчами Тоҷикистони соҳибистиқлол дар назди бинои ин созмони бонуфузи байналмилалӣ парафшон мебошад”.
Воқеан ҳам, Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон чӣ гуна қабул гардид? Тарҳи он аз ҷониби кӣ пешниҳод гардид? Рассомаш кӣ буд? Суолҳоеанд, ки ҳар як фарди тоҷик бояд посухашро донад.
ТАЪРИХЧАИ ПАРЧАМИ ЗАМОНИ СОҲИБИСТИҚЛОЛӢ
“Парчами давлатӣ ҳамчун нахустин рамзи давлати соҳибистиқлоли тоҷикон 24 ноябри соли 1992 дар Иҷлосияи 16-уми сарнавиштсози Шурои Олии кишвар, ки дар ҷараёни он тақдири давлатдории навини тоҷикон тарҳрезӣ гардида, дар роҳи таъмини сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ, инчунин ба сӯйи ҳадафҳои умумимиллӣ қадамҳои аввалин гузошта шуданд, қабул шуд”.
Эмомалӣ Раҳмон
Баъд аз соҳибистиқлол шудани Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Шурои Олии мамлакат комиссияи корӣ таъсис ёфта, оид ба қабули Парчами давлатӣ, Нишони давлатӣ ва Суруди миллӣ қарор қабул гардид.
То санаи қабули Нишон ва Парчами давлатӣ чанд моҳ қабл озмун эълон карда мешуд, ки роҳбарии онро академик Муҳаммад Осимӣ ба уҳда дошт. Дар натиҷа ба кори комиссия зиёда аз 200 тарҳи парчаму нишон пешниҳод гардид. Ниҳоят Парчами давлатӣ бо се хати ранга (сурх, сафед, сабз) ва тоҷу ҳафт ситора - лоиҳаи таҳиянамудаи гурӯҳи рассомон бо роҳбарии Рассоми халқии Тоҷикистон Зуҳур Ҳабибуллоев дар озмун беҳтарин парчам интихоб мешавад. Кори комиссия ба таври пӯшида ҷараён мегирад.
Рассом Зуҳур Ҳабибуллоев дар хотираҳои худ навиштааст, ки: “Ҳангоми омода намудан ва тарҳрезии парчам мо аз маслиҳат ва машварати олимони соҳаи фарҳангшиносӣ, аз қабили Лариса Додхудоева, Н. Игнатушина ва М. Сайдалиев истифода намудем”.
- Сипас аввалин парчам 24 ноябри соли 1992 дар Қасри Арбоб дар Иҷлосияи XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардид. Дар ҳамон иҷлосия “Қарор оид ба Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва “Қарор оид ба Нишони Ҷумҳурии Тоҷикистон” қабул гардиданд, ки дар асоси онҳо ба моддаҳои 169 ва 170 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйирот ворид гардиданд. Мувофиқи он Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи Истиқлоли давлатӣ, иттифоқи вайроннашавандаи коргарон, деҳқонон ва зиёиён, дӯстӣ ва бародарии ҳамаи халқҳои маскуни ҷумҳурӣ мебошад.
Номбурда зикр намудааст, ки он замон бо супориши Раиси Шурои Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон парчаме, ки аз ҷониби ҳайати корӣ пешниҳод ва қабул гардида буд, дар муддати як рӯз омода ва дар пештоқи Қасри арбоб насб гардид.
Тавре дар хотираҳои рассом Зуҳур Ҳабибуллоев омадааст: “Ин парчам дар комбинати абрешими шаҳри Хуҷанд омода гардидааст. Онҳо аз соати 4-и бегоҳ то 3-и саҳар бо бофандагон ва ҳунармандони ин комбинат нахус-тин парчамро омода намуданд ва 25 ноябр он ба толори Қасри арбоб ворид карда шуда, Раиси Шурои Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва аъзои Шурои Олӣ ин Парчами давлатиро бӯса намуда, бо он савганд ёд мекунанд”.
Академик Муҳаммад Осимӣ дар муаррифии тарҳи Парчами давлатӣ 24 ноябри соли 1992 чунин шарҳ дода буд: “Ҳафт ситора - ин рамзи ҳафт макони таърихии зебоманзари ватанамон ба ҳисоб меравад, яъне Суғд, Зарафшон, Ҳисор, Рашт, Вахш, Хатлон ва Бадахшон”.
Ҳамин гуна, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тасдиқи Низомномаи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон” қабул гардид ва бо ҳамин кишвари мо соҳиби яке аз рамзҳои асосии давлати соҳибистиқлол гардид.
АВВАЛИН ПАРЧАМ ДАР ОСОРХОНАИ МИЛЛӢ
“Парчами миллии мо нишона аз таърихи чандинҳазорсолаи халқи тоҷик аст. Тибқи маълумоти сарчашмаҳо қавмҳои ориёӣ ҳанӯз аз давраҳои бос-тон оини парчамсозиву парчамдориро гиромӣ медоштанд. Парчам аз замонҳои қадим ҳамчун рамзи ваҳдату ягонагӣ, ҳамдигарфаҳмиву иттиҳоди халқу миллатҳои сокини ҳар сарзамин ва муборизаи онҳо барои озодӣ шинохта мешавад. Дар парчам нишонаҳои муҳиму арзишманди фарҳанги ҳар як халқу миллат, роҳи таърихии тайкардаи он ва дигар аломатҳои ифодакунандаи истиқлолияти давлат инъикос меёбанд”.
Эмомалӣ Раҳмон
Дар Осорхонаи миллии Тоҷикистон барои ба таври шоиста муаррифӣ намудани дастовардҳои замони соҳибистиқлолии кишвар толори махсус сохта ба истифода дода шудааст, ки дар он муҳимтарин арзишҳои замони соҳибистиқлолӣ ба намоиш гузошта шудаанд. Аз ҷумла, аввалин парчами даврони соҳибистиқлолӣ дар онҷо нигаҳдорӣ мешавад.
Аввалин парчаме, ки дар Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардида буд, дар гӯшае, ки ба ин иҷлосия бахшида шудааст, тӯли 30 сол аст, ки дар шуъбаи таърихи нав ва нав-тарини толори “Истиқлолият”-и Осорхонаи миллии Тоҷикистон манзури тамошобинон мегардад.
Андозаи парчами аввалин 145 ба 85 см мебошад, ки бо супориши Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон моҳи июни соли 2007 дар рӯзҳои таҷлили 15-умин солгарди Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Осорхонаи миллии Тоҷикистон супорида шуд.
ПАРЧАМИ ТОҶИКИСТОН ДАР КИТОБИ РЕКОРДҲОИ ГИННЕС
“Эҳтиром ба Парчами давлатӣ ифодаи эҳсоси муҳаббату садоқати ҳар як фарди Ватан нисбат ба давлатдории миллӣ буда, мардуми шарифи Тоҷикистон зери ливои давлати худ дар ҳамаи соҳаҳо садоқатмандона заҳмат мекашанд. Парчами миллӣ ифодагари истиқлол, нангу номус, ватандӯстию ҳувияти миллии мардуми куҳанбунёди мост”.
Эмомалӣ Раҳмон
Моҳи сентябри соли 2011 парчами давлатии мо ба китоби рекордҳои Гиннес шомил гардид, ки ин низ яке аз дастовардҳои муҳими даврони соҳибистиқлолӣ ба шумор меравад. Соли 2011 дар остонаи ҷашни 20-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар пойтахти мамлакат - шаҳри Душанбе баландтарин парчам дар ҷаҳон, ки баландии сутунаш 165 метрро ташкил медиҳад, барафрохта шуд. Дарозии матои он 60 ва бари он 30 метрро ташкил дода, ҳудудан 700 кило вазн дорад. Баландтарин парчами дунё дар Тоҷикистонро ширкати байналмилалии “Trident Support” сохтааст.
Дар ин маросим Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, раҳбарони вазорат, кумитаву идораҳои давлатӣ ва намояндагони корпусҳои дипломатӣ иштирок доштанд.
Намояндаи китоби рекордҳои Гиннес, ки милаи парчами миллии Тоҷикистонро расман ҳамчун баландтарин флагшток (милаи парчам)-и дунё сабт кардааст, сертификат дар бораи баландтарин парчамро ба Сарвари давлат тақдим кард.
Пешвои миллат дар як суханронии кӯтоҳ ифтитоҳи Парчами миллиро, ки ҳамон замон баландтарин парчам дар ҷаҳон пазируфта мешуд, ифтихороти миллӣ донист.
Сарвари давлат дар суханронии худ маҳаллеро, ки дар он ҷо бурҷи Парчами миллӣ насб шудааст, Майдони Парчами миллӣ номиданд. Президенти мамлакат афзуданд, сокинони Тоҷикистон аз ин ба баъд зери Парчами миллӣ муттаҳид шуда, барои ободии сарзамини худ талоши бештаре мекунанд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед