Сил. Ин яке аз бемориҳои сирояткунанда буда, он аз шахси бемор ба одами солим бо роҳи нафас мегузарад. Нишонаҳои бемории сил сулфаи давомнокиаш беш аз 2 ҳафта ва аксар вақт хориҷ кардани балғам, бемадорӣ ва мондашавӣ, камшавии иштиҳо ва вазни бадан, баландшавии ҳарорати бадан, арақкунии шабона, дарди қафаси сина мебошад.

Барои бартараф сохтани ин беморӣ нафари гирифтори он бояд табобати дурусти саривақтиро қабул намояд ва инчунин, табобат бояд бетанаффус ва на камтар аз 6-8 моҳро ташкил диҳад. Тибқи маълумоти Созмони ҷаҳонии беҳдошт аз се як ҳиссаи аҳолии ҷаҳон дорои бемории сили ниҳонӣ мебошанд.

То имрӯз дар ҷумҳурӣ баҳри пешгирӣ ва табобати бемории сил корҳои гуногун анҷом ёфта, Нақшаи миллии стратегӣ оид ба ҳимояи аҳолӣ аз бемории сил дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2015 – 2020 қабул гардидааст. Дар баробари ин дар аксари шаҳру ноҳияҳои мамлакат марказҳои махсуси табобати бемории сил фаъолият доранд, ки барои беҳтар шудани сиҳатии гирифторони сил нақши муассир мегузоранд.

Аз 22 то 24-уми августи соли ҷорӣ сафари гурӯҳе аз рӯзноманигорони кишвар ҷиҳати шиносоӣ бо фаъолияти марказҳои ҳимояи аҳолӣ аз бемории сил дар вилояти Суғд дар доираи Барномаи USAID оид ба мубориза бар зидди бемории сил баргузор гардид. Дар рафти сафар ҳайати гурӯҳ аз Маркази ҳимояи аҳолӣ аз бемории сил дар вилояти Суғд, Маркази саломатии ноҳияи Деваштич, Маркази саломатии шаҳри Гулистон ва Маркази саломатии №2 шаҳри Хуҷанд дидан намуданд.

Зимни мулоқот дар Маркази ҳимояи аҳолӣ аз бемории сил дар вилояти Суғд таъкид гардид, ки дар ҳамкорӣ бо Барномаи USAID оид ба мубориза бар зидди бемории сил дар вилоят кумитаҳои маҳаллии тандурустӣ таъсис ёфтааст, ки шумораашон 97-то буда, аъзоёни он 570 нафарро ташкил медиҳад. Беморони сили шакли мутобиқгашта ҳар моҳ 441 сомонӣ ва беморони сили ҳассос ҳар ду моҳ 236 сомонӣ баҳри табобат кӯмакпулӣ мегиранд.

Зимни боздиди Маркази саломатии шаҳри Гулистон маълум гардид, ки дар Марказ танҳо як нафар мутахассиси силшинос фаъолият менамояд, ки он яке аз ҷавонони муваффақ, табиби силшинос Ораз Мирзовалиев мебошад. Дар чанд шаҳру ноҳияе, ки сафар намудем, мутахассисони силшинос аз синни 50 боло ва баъзе мутахассисони нафақахӯр низ ба кор машғул буданд. Аммо дар шаҳри Гулистон як мутахассиси ҷавон машғули табобати беморони гирифтори сил мебошад. Ӯ ба синну соли ҷавонии худ нигоҳ накарда, имрӯз дар пешгирӣ ва табобати бемории сил саҳми арзанда дорад. Аз ин рӯ, қарор додем, ки доир ба ҳаёту фаъолияташ бо ӯ суҳбате дошта бошем.

- Омили табиби силшинос шуданатон чист?

- Падарам ҳамеша таъкид карда мегуфтанд, ки дар соҳаи тиб ихтисосеро интихоб бинамо, ки беморон ба чунин табиб бештар ниёз дошта бошанд. Насиҳати падарам ва устодамро гирифта мақсад гузоштам, ки ҳамин касбро бояд интихоб кунам. Лекин пеш аз он ки ман силшиносиро интихоб кунам, терапевтиро мехостам. Хеле фикр карда ба падарам гуфтам, ки ман силшинос мешавам. Аз интихобам хеле хурсанд шуданд. Имрӯз дар ҷодаи мазкур кору фаъолият дорем.

- Чун бо бемории сил сару кор доред мегуфтед, ки табобати бемории сил чӣ гуна аст?

- Бемории сил гузаранда ва сироятӣ аст. Яке аз бемориҳое дар ҷаҳон муаррифӣ мешавад, ки муаммо дорад. Ба ин беморӣ бисёртар одамони шароити зисташон душвор, муҳоҷирони меҳнатӣ, нафарони иммунитеташон паст гирифтор мешаванд.

Табобати ин гуна беморон каме мушкил аст. Барои он ки табобати онҳо дуру дароз, барои қабули доруворӣ ба беморон каме мушкилӣ дорад. Беморон бояд доруро дар вақташ ва бетанаффус истемол кунанд. Ба беморон ғайр аз он ки ёрии тиббӣ расонида мешавад, барои баланд бардоштани руҳияи бемор ба ҳаёт сухани нек лозим аст. Табиб бояд бо ин гуна беморон ширинсухан, хушрафтор, бо чеҳраи хандон муомилаи нек намояд. Агар табобати дуруст намоянд, ҳатман сиҳат мегарданд. Чунки бемории сил табобатшаванда аст.

- Дар Маркази зиддисилии шаҳри Гулистон ягона мутахассиси силшинос ҳастед. Кор бо беморон душвор нест ва дар рафти табобат чӣ гуна мушкилиҳо пеш меоянд?

- Дар вақти кор мушкилиҳо пайдо мешаванд. Чунки дар як шаҳри калон як нафар табиби силшинос, ҳамчун мутахассиси ҷавон мушкил аст. Лекин ба ин мушкилиҳо нигоҳ накарда, ба тамоми душвориҳо ҳаракат карда, роҳҳои ҳалашро меёбем. Чунки мардум ба ман боварӣ карданд ва ман ин касбро дӯст медорам. Нисбати табобати беморон мушкилиҳои ҷиддӣ нестанд. Танҳо беморро аз назорат дур мондан даркор нест, дар вақташ табобат, таҳлилҳои лозима ва муоинаи таббиро гузаронидан лозим аст.

- Нафаре, ки силшинос аст, бояд чӣ гуна шахс бошаду бо беморон чӣ гуна муносибат намояд?

- Инсоне, ки хилъати сафедро ба бар кард, новобаста аз синну сол ва ҷинс, бояд пеш аз ҳама, инсони поквиҷдон, ростқавл ва иродаи мустахкам дошта бошад. Ин гуна шахсон инсонҳои ҷамъиятӣ ба ҳисоб мераванд. Бояд ҳамаи табибон, новобаста аз касб, муомилаи нек, одобу ахлоқ, чеҳрахандон ва бо дили кушод бо беморон муносибат намояд.

- Вобаста ба эълон гардидани соли 2017 ҳамчун “Соли ҷавонон” чӣ назар доред?

- Аз эълон гардидани “Соли ҷавонон” хеле хурсандам. Ба Сарвари давлатамон изҳори миннатдорӣ баён менамоям, ки кор ва фаъолияти мо – ҷавононро ба инобат гирифта, соли 2017-ро “Соли ҷавонон” эълон карданд. Аз иқдоми мазкур ҳар як ҷавон бояд хушҳол бошад ва баҳри пешрафту тараққиёти ин сарзамин кӯшиш намоянд. Имрӯз тамоми шароиту имкониятҳо ҷиҳати илмомӯзии ҷавонон муҳайёст. Пас, онҳоро лозим аст, то аз ҳар яки он самаранок истифода баранду соҳибкасб гарданд.

Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, “ҶТ”