Одатан дар фасли сармо гирифторшавии одамон ба ҳар гуна бемориҳо, аз қабили зуком, сармохӯрдагӣ ва монанди инҳо меафзояд. Бо вуҷуди ин, нафароне ҳастанд, ки дар фасли сармо низ аслан бемор намешаванд, аммо баъзеи дигар дар тамоми ин муддат аз чунин бемориҳо ранҷ мекашанд. Сабаби инро мутахассисон ба паст шудани иммунитет, ё нерӯи дифоии бадан вобаста медонанд. Чаро иммунитет паст мегардад?

Системаи сироятнопазирии одамон аз ҳуҷайраҳо, бофтаҳо ва узвҳое иборат мебошад, ки бо фаъолияти муштарак пайдоиши барангезандаҳои сирояткунандаро пешгирӣ намуда, таъсири онҳоро ба организми инсон кам мекунанд.

Сабабҳои паст шудани иммунитетро олимон ба як қатор омилҳо рабт медиҳанд, ки ҷароҳатҳои ирсӣ, норасоии витаминҳо (хосса ҳангоми ҳомиладорӣ), истеъмоли шир ва дигар маҳсулоти сунъӣ, истеъмоли нодурусти ғизоҳои иловагӣ, вайроншавии кори меъдаву рӯдаҳо, истеъмоли нодурусти доруворӣ, зарбаи сахти равонӣ, муҳити носолими зист аз қабили онҳо мебошанд.

Ҳамчунин мутахассисон иброз медоранд, ки сабаби асосии гирифтор шудан ба бемориҳои зуком ва дигар бемориҳои сармохӯрдагӣ на хунукӣ, балки вирусҳо ва ё микробҳои сирояткунанда мебошанд. Чун дар фасли сармо одамон бештар дар биноҳо ҷамъ мешаванд, ки ин хавфи аз як нафар ба нафари дигар гузаштани вирусҳоро зиёд менамояд.

Ҳамарӯза дар рафҳои мағозаҳо ва дорухонаҳо маҳсулоти зиёд ва дорувориҳое ба чашм мерасанд, ки барои баланд бардоштани иммунитет пешбинӣ гардидаанд. Савол ба миён меояд, ки оё истеъмоли онҳо барои тақвият бахшидани иммунитет мусоидат карда метавонад? Чун системаи осебпазирии инсон хеле мураккаб буда, ҳатто миёни мутахассисони соҳаи тиб низ яке аз масъалаҳои баҳсбарангез ба шумор меравад. Вале бо вуҷуди ин олимон кӯшиш ба харҷ додаанд, то муайян созанд, ки тарзи ҳаёти солим, истеъмоли ғизо, фаъолнокии ҷисмонӣ, стресс ва дигар омилҳо то кадом андоза ба иммунитет, ё нерӯи дифоии инсон таъсир расонида метавонанд.

Тавре табибони Бемористони Ибни Сино иброз медоранд, иммунитети инсон қабл аз ҳама ба тамоюлоти ирсӣ ва тарзи ҳаёт вобастагӣ дорад. Онҳо мегӯянд, барои қавӣ гардидани организм ва баланд бардоштани иммунитет истеъмоли дору ва маводи гуногун танҳо қисман мусоидат менамоянд. Ба андешаи табибон баланд бардоштани иммунитетро метавон бо тавсияҳои одӣ ва васоили дастрас анҷом дод. Масалан, яке аз роҳҳои тақвият додани иммунитет дар фасли сармо души контрастӣ арзёбӣ мегардад. Баъди анҷоми души одӣ, ки мо бо ҳарорати он одат мекунем (37-38 дараҷа), оҳиста-оҳиста гармии обро кам карда, онро то 24-25 дараҷа расондан лозим аст. Бо ин усусл оби гарм ва оби хунук ҳамдигарро иваз менамоянд. Дар оғоз се навбатӣ 15 сония кифоят мекунад ва тадриҷан муҳлат ба 5-10 дақиқа мерасад. Аммо табибон таъкид менамоянд, ки чунин амалро аз рӯи тавсияи онҳо анҷом диҳанд, чун ҳангоми мавҷудияти як қатор бемориҳои дилу раг ва баъзе узвҳои дарунӣ души контрастӣ зараровар мебошад.

Воситаи дигари баланд бурдани иммунитет ҳаммом ва сауна мебошад, дар фасли сармо метавонад нерӯи дифоии баданро тақвият диҳад, аммо нафарони мубталои бемориҳои дил аз ин низ истисноянд.

Гаштугузор дар ҳавои кушодро табибон аз воситаҳои судмандтарини тақвият додани иммунитет эътироф намудаанд. Одитарин роҳпаймоӣ дар кӯчаву гулгаштҳо барои ҳар нафар, ҳатто барои беморон низ, хеле муфид аст.

Аз тавсияҳои дигари табибони бемористони мазкур ин диққати махсус зоҳир намудан ба ғизои солим ва истеъмоли нӯшокиҳо мебошад. Масалан, дар фасли сармо истеъмоли меваҳои ситрусӣ (лиму, афлесун), занҷабил (зинг), ангат, каду, карам, сирпиёз, асалро хеле манфиатнок мешуморанд. Мутахассисон хусусияти шифобахшии асалро махсус таъкид менамоянд. Масалан, дар як рӯз истеъмоли ду қошуқи чойхӯрӣ асал кофист, ки инсон дар фасли сармо умуман мубталои бемориҳои сармохӯрдагӣ ва зуком нагардад. Аммо маҳлул намудани асал бо об ва ё чойи ҷӯшон тавсия дода намешавад, чун ин амал хусусияти шифобахшии асалро аз байн мебарад. Нӯшидани чойҳои гиёҳӣ низ барои тақвият додани иммунитет нақши муҳим мебозанд.

Одатан дар фасли зимистон бештар сармохӯрдагӣ ба саломатии аксари одамон таҳдид мекунад, ки мутахассисон барои пешгирии он эмкуниро тавсия медиҳанд. Эмкунӣ асосан барои афроди нисбатан осебпазир, аз ҷумла кӯдакон, пиронсолон, ашхоси гирифтори бемориҳои музмин ва нафароне, ки бо анбуҳи зиёди одамон сару кор доранд (кормандони тиббӣ, омӯзгорон, мактабиёну донишҷӯён ва ғайраҳо) тавсия дода мешавад.

Чун ғизои солимро кафолати саломатӣ меҳисобанд, мебояд қабл аз ҳама ба истеъмоли он аҳамияти махсус зоҳир намуд. Дар хотир бояд дошт, ки тарзи ҳаёти солим барои муътадил нигоҳ доштани ҳолати осебпазирии бадан ва баланд бардоштани иммунитет хеле муфид аст. Барои ин риояи қоидаҳои зер тавсия дода мешаванд:

- даст кашидан аз сигоркашӣ ва истеъмоли нӯшокиҳои спиртӣ;

- истеъмоли ғизои солим ва фоидабахш;

- машғул шудан ба варзиш;

- роҳ надодан ба бисёрвазнӣ ё фарбеҳӣ;

- назорати фишори хун;

- хоби саривақтӣ ва бароҳат;

Барои пешгирии бемориҳои сироятӣ бошад, риояи қоидаҳои одитарини зерин лозим аст:

- ваксинагузаронӣ;

- зуд-зуд ва бо собун шустани дастҳо;

- ҳангоми сулфидан на бо кафи даст, балки бо дастрӯймоли яккарата пӯшондани даҳон (пок кардани бинӣ низ бо чунин усул);

- ҳарчи камтар даст расондан ба лабу даҳон, чашмҳо ва бинӣ;

- истифодаи зарфҳои хӯрокхӯрии хусусӣ;

- дар давраи зимистон камтар ҳузур доштан дар ҷойҳои ҷамъиятӣ ва серодам.