Тӯли ду се соли ахир зуд - зуд аз ҷониби ВКД ҶТ ва раёсатҳои он хабарҳои ба ҳабси маъмурӣ гирифтани ин ё он блогерон ба назар мерасад. Чаро? Чунки бисёре аз он блогерон барои ба даст овардани пул ва зиёд намудани обуначиёни худ аз таҳқир дар наворҳо ва фаҳшгӯиҳо истифода мекунанд. Барои мисол чанде қабл Фотима Қурбоноваи 18-соларо 10 шабонарӯз ба ҳабси маъмурӣ гирифтанд, ки ӯ бо мақсади зиёд кардани обуначиёни худ дар шабакаҳои иҷтимоӣ ба паҳн намудани наворҳои хусусияти шаҳвонидошта ва истифодаи ибораҳои таҳқиромез машғул будааст.

Паҳни наворҳои пур аз таҳқир ба фарҳангу маънавиёти мо, алалхусус ҷавонон чӣ таъсир дошта метавонад? Бархӯрдҳои нарми ҷомеа бо чунин нафарон чӣ паёмҳоеро дар пай хоҳад дошт? Ва бо чунин блогерону блогнависон суннатҳои аҷдодии мо зери суол нахоҳад рафт? Инҳо аз суолҳоеанд, дар рафти ин мавзуъ мехоҳем ба онҳо ҷавоб пайдо кунем.


“Э, МА НАЁМ”-И ҶАВОНОН АЗ КУҶОСТ?

Чигунае мушоҳида мешавад, барои зиёд намудани обуначиён аксари блогерон имрӯзҳо аз тамоми роҳу воситаҳо истифода менамоянд. Ин қабил блогерон дар наворҳояшон аз суханҳои пастмазмун ба монанди “э, майлӣ”, “э, ма наём”, “ёршшшш к”, “чистона биииёвен”, “кафтарчата ғам набоша” ва дигар ҷумлаҳои ғайримантиқӣ истифода мебаранд. Ин гуна наворҳо ва гуфторҳо ба рафтори ҷавонон таъсири калон мерасонад. Ин гуфторҳоро дар нақлиёт, кӯчаву бозорҳо аз ҷавонон шунидан мумкин аст. Яъне ҳоло забони гуфтори аксар наврасону ҷавонон забони гуфтори блогерон шудааст.

Ба назари коршиносон дағалгуфтории блогерон имрӯз дар ҷамъият ба як мушкили доғ табдил гаштааст. Мушкили блогерони мо дар он аст, ки онҳо фарҳанги пасти маънавӣ доранд, яъне аз назокату латофат ва ҳикмати сухан бархӯрдор нестанд.


БЛОГЕР: “... БА МАЪНОИ ДИГАР МЕФАҲМАНД”

Саидакрам Шукуров аз зумраи блогерони фаъол аст. Ӯ дар шабакаи иҷтимоии Instagram зиёда аз 186 ҳазор обуначӣ дошта, кӯшиш мекунад, ки дар гуфтораш аз калимаҳои сода ва нобу равон истифода кунад. Ҳамин аст, ки пайваста бо хушгуфторӣ наворҳои панду ахлоқиро омодаву пешкаши омма мегардонад. Ин блогер мегӯяд, ки чунин “блогерон суханҳое, ки дар наворҳояшон истифода мешавад, ба ҷуз ҳазл дигар чизе нест. Аммо бархе аз одамон аз шунидани ин суханҳо онро ба маънои дигар мефаҳманд”.

Мутахассисони соҳа чунин ақида доранд, ки ин гуна наворҳои дорои суханҳои пастмазмун дар умум хиёнат ба зеҳну афкор ва маънавиёти ҷомеа ҳисобида мешавад. Зеро паҳни наворҳои дағалгуфтории блогерон ба афкори мардум, бахусус ҷавонон роҳ ёфта, латма ба маънавиёти мо мезананд.

- Имрӯз ин харобии маънавӣ ва беэҳтиромии нобахшиданӣ дар бисёр кору амали афроди ҷомеа ба мушоҳида мерасад, ки оқибати хуб надорад. Забони аслӣ сарчашмаи ғановати маънавӣ, рукни асосии фарҳанг ва баёнгари таърих ва сарнавишти миллат аст. Забон бояд дар ҳама ҷанбаҳои зиндагӣ ҳифозат ва ҳимоят карда шавад, аз ҷумла дар кору фаъолияти блогерон низ бояд забони гуфтори дуруст ва ғайридурушт ба назар гирифта шавад, - мегӯяд фарҳангшинос Мирзоҳусайни Бадалипур.


СОҲИБКОРОН НИЗ БА БЛОГЕРОНИ КӮЧАГӢ ТАВАҶҶУҲ ДОРАНД. ЧАРО?

Аксари блогерон имрӯз бо ин суханҳои пастмазмун машҳуру маъруф гаштаанд. Маъруф гаштани нафаре аз ҷониби одамон ва ҷамъият муайян карда мешавад. Яъне имрӯз блогере, ки ба суханҳои пастмазмун навор нашр менамояд аз ҷониби одамон дастгирӣ меёбад ва бештари соҳибкорон барои ба фурӯш баровардани моли худ маҳз аз ҳамин блогерон истифода менамоянд. Масалан, мағозаи “Гелос” моҳи сенябри соли равон молҳояшро тариқи саҳифаи “sino_kokul. tjk”, ки ба блогер Сино тааллуқ дорад, реклама карда буд.

Мутахассисон чунин ақида доранд, ки блогерон дар баробари дигар шахсони машҳур симои маънавии ҷомеа ба ҳисоб рафта, бояд барои худогоҳӣ ва худшиносии миллӣ хизмат намояд.
Ҷомеашинос Рамеш Марамов вобаста ба ин мавзуъ мегӯяд, ки: “Мо наметавонем имрӯза забони гуфтори нав-расону ҷавононро баҳои хуб диҳем. Ҳар қадар, ки чунин “порчафарҳанг”-ҳо, яъне блогерон зиёд шаванд, ҳамон қадар фарҳанги муоширати байни ҷавонон паст мешавад”.

Бисёре аз коршиносони соҳа сабаби паҳн гаштани наворҳои дорои суханҳои ғайриахлоқиро аз ҷониби блогерон дар паст будани сатҳи касбияти блогерон медонанд. Зеро блогерони мо ҳоло касбияти хуб надоранд ва вобаста ба самтҳо фаъолияташонро ба роҳ монда наметавонанд, ба қавле “холаи ҳамакора” шудаанд.


РОҲИ ҲАЛ ДАР ЧИСТ?

Агар мо ба давлатҳои тараққикардаи ҷаҳон назар афканем, ин гуна бесарунӯгии блогеронро кам мушоҳида менамоем, зеро блогерони онҳо вобаста ба самтҳои худ фаъолияташонро ба роҳ мемонанд. Дигар ин ки дар давлатҳои тараққикарда ассотсиатсияи блогерон таъсис дода шудааст. Ин гуна ассотсиатсияҳо барои рушд ва танзими фаъолияти блогерон, ҳимояи манфиатҳои онҳо курсҳои омӯзишӣ ва семинарҳо доир мекунанд. Инчунин ассотсиатсияи байналмилалии барои фаъолияти блогерон мавҷуд аст, ки дар он блогерони касбӣ фаъолият менамоянд.

Дар Руссия низ ассотсиатсияи миллии блогерон мавҷуд аст, ки дар он блогерони фаъол ба ҳам омада дар самтҳои гуногун навовариҳо менамоянд. Инчунин ба онҳо барои боз ҳам баланд бардоштани касбияташон ин ассотсиатсия кӯмак мерасонад.

Коршиносону мутахассисон бар он андешаанд, ки дар мо низ агар чунин ассотсиатсияҳо таъсис дода шавад, он метавонад барои рушди касбияти блогерон замина муҳайё кунад. Дар ин сурат сатҳи касбияти онҳо баланд шуда, дар натиҷа шумораи наворҳои пастмазмун низ кам мегардад.

- Ягона роҳе, ки метавонад ин мушкилотро бартараф созад, ин ба роҳ мондани курсҳои омӯзишӣ барои блогерон аст. Дигар ин ки барои ҳалли мушкили мавҷуда бояд фаъолияти блогерӣ дар асоси иҷозатнома сурат гирад. Бояд имрӯз фаъолияти блогерони бидуни иҷозатнома манъ карда шавад. Яъне дар самти блогери маҳдудиятҳо ворид карда шавад. Ҳамчунин барои кам кардани чунин наворҳои пастмазмун аз ҷониби кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ корҳои фаҳмондадиҳӣ зиёд карда шавад. Агар аз ҷониби ҷомеа низ чунин бетарафӣ набошад, яъне наворҳои блогерон дастгирӣ наёбад сатҳи маънавиёту гуфтори наврасону ҷавонон баланд шуда, ба хулқу атвори наврасону ҷавонон осеб камтар мерасад, - мегӯяд Р. Марамов.

Таҳмина ЮСУФӢ “ҶТ”