ҶОМЕА
Шанбе 20 Апрел 2024 03:43
Дар Душанбе ҷаласаи 14-уми вазирони корҳои хориҷии Форуми ҳамкории Осиёи Марказӣ ва Ҷумҳурии Корея бомуваффақият анҷом ёфт. Дар он масъалаҳои эҳёи иқтисодии пасоковидӣ, ҳамкорӣ дар риштаҳои энергетикӣ, фанновариҳои рақамӣ ва тандурустӣ баррасӣ шуданд.
Дар ҳамбастагӣ дар ин нишаст дипломати асосии Кореяи Ҷанубӣ бо мақомоти тоҷик, аз ҷумла Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дидору гуфтушунид кард.
Гарчанде гардиши мол миёни Тоҷикистон ва Кореяи Ҷанубӣ чандон зиёд нест, вале талош шудааст, ки ин кишвар роҳи наве барои муҳоҷирати корӣ шуда бошад. Дар ин маврид ҳоло шартномае имзо нашудааст, вале сол аз сол ҳузури муҳоҷирон аз Тоҷикистон дар ин кишвар дар ҳоли афзоиш аст. Дар ҳамин ҳол таҳлилгарон аз шароити хуби корӣ дар ин кишвар ситоиш мекунанд.
Коршиносон мегӯянд, бозори кории ин кишвар наметавонад бо бозори кории Русия рақобат кунад, вале имкониятҳои корӣ ва маоши хуб яке аз бартариятҳо барои муҳоҷирон дар Кореяи Ҷанубӣ маҳсуб меёбад.
Қоидаву қавонини наве, ки сол аз сол аз ҷониби Ҳукумати Русия барои муҳоҷирон ҷорӣ мешавад, метавонад роҳи муҳоҷиронро ба Кореяи Ҷанубӣ ва дигар кишварҳо боз кунад?
ТАСМИМҲОИ РУСИЯ НИСБАТИ МУҲОҶИРОН
Бино ба хабарҳои охир Русия тасмим дорад, аз истифодаи неруи муҳоҷирони корӣ дар сохтмонҳои Маскав даст кашад. Ин кишвар дар сохтмонҳо ва дигар соҳаҳо бидуни хориҷиҳо корро ба роҳ монданист. Ҳукумати Русия 1-уми ноябр эълон дошт, ки аз неруи муҳоҷирони корӣ дар Маскав даст мекашад, вале чанд рӯз баъди он чунин пешниҳодҳое низ шуданд, ки натанҳо дар пойтахт, балки дар тамоми минтақаҳояш дар соҳаҳои гуногун аз хориҷиён даст кашанд ва коргарони маҳаллии худро ба кор таъмин кунад.
Дар ин маврид Сергей Миронов сиёсатшиноси рус пешниҳод намуд, ки дар ҳама минтақаҳо ва соҳаҳо аз ҷумла кишоварзӣ, савдои чакана, ҳамлу нақл ва ғайра низ ҳамин шева амалӣ карда шавад.
“Ин аксиома аст: ҳар қадар зудтар маош зиёд шавад, саноат ҳамон қадар бештар рушд мекунад”,- гуфтааст номбурда.
Ҳукумати Маскав нақшаи даст кашидан аз истифодаи муҳоҷиронро дар сохтмонҳо омода хоҳад кард, аммо дар ҳоли ҳозир нарасидани захираҳои корӣ дар майдонҳо 40% арзёбӣ мешавад.
Русия тасмим дорад, ки дар сохтмонҳо ва дигар соҳаҳо шумораи коргаронро коҳиш диҳад, вале дар ин миён музди маошро то се баробар баланд бардорад. Сабаби чунин тасмимро Ҳукумати Русия пеш аз ҳама ба суръати баланди сохтмон дар чаҳорчӯби барномаи бозсозӣ дар минтақа марбут медонад.
Айни ҳол дар пойтахти Русия коргарон ва муҳандисон дар сохтмонҳо кофӣ нестанд ва дар сохтмонҳои Маскав тақрибан 80 ҳазор нафар намерасанд. Ҳукумати шаҳри Маскав иттилоъ медиҳад, ки бисёре аз муҳоҷироне, ки дар Маскав кор мекарданд, дар давраи пандемия рафтанд - аз 120 ҳазор нафар танҳо 40 ҳазор боқӣ мондаанд.
Агар қаблан муҳоҷирони корӣ аз Тоҷикистон фаъолона ворид мешуданд, ҳоло муҳоҷирон асосан аз Ӯзбекистон ва Қирғизистон меоянд.
ХАРҶИ БЕҲУДАИ ПУЛ?
Коршиносони тоҷику рус ин пешниҳодро гуногун арзёбӣ мекунанд. Бархе бар он назаранд, ки тасмими чунин кор дар айни замон ғайриимкон ва дар ояндаи наздик даст кашидани Маскав аз истифодаи муҳоҷирони корӣ дар сохтмонҳо номумкин аст. Вале бархеи дигар чунин тасмимро имконпазир мешуморанд ва мегӯянд, ки муҳоҷирони тоҷик бояд аллакай дар фикри бозори дигаре бошанд.
Иқтисодшиносон мегӯянд, чунин тадбирҳо сармоягузориҳои ҷиддии молиро талаб мекунад. Чун пеш аз ҳама Маскав маҷбур мешавад, ки маоши бинокоронро зиёд кунад, инчунин барои харидани таҷҳизоти ҳозиразамон маблағи зиёд сарф созад. Онҳо мегӯянд, чунин чораҳо метавонад муносибати манфиро нисбат ба коргарони хориҷӣ коҳиш диҳад.
Мутахассисони рус низ дар мавриди даст кашидан аз кори муҳоҷирон ва зарурати таҳияи барномаҳои мутобиқшавии шаҳрвандони хориҷӣ, ки президенти Русия Владимир Путин изҳори назар карда буд, мухолифанд ва мегӯянд, ки дар ояндаи наздик меҳнати муҳоҷирон дар сохтмонҳои Русия аҳамияти худро идома медиҳад ва дар муддати кӯтоҳ иваз кардани онҳо бо русҳо имконнопазир аст.
“Агар маош зиёд шавад, на ҳама русҳо барои рафтан ба сохтмонҳо омода хоҳанд буд. Маскав як шаҳри идорӣ ва сохтмон бо меҳнати доимии ҷисмонӣ алоқаманд аст. Ғайр аз ин дар пойтахт барои ба чунин корҳо ҷалб намудани русҳо як барномаи босалоҳият ва босифат тартиб додан лозим аст”, -иброз намудааст иқтисодшиноси рус Алексей Коренев дар суҳбат бо “Lenta.ru”
Бахтовар Ҷумъаев, ҳомии ҳуқуқи муҳоҷирони тоҷик дар Русия бар он аст, ки Русия аз уҳдаи ин кор баромада наметавонад. Ба андешаи ӯ, агар ин кишвар хоҳад қувваи кории дохиларо ба кор ҷалб намояд, бояд маошро дучанд баланд бардорад, ки он ба нархи фурӯши хонаҳо низ таъсир мерасонад ва боиси вазъи буҳронӣ дар Русия мегардад.
- Чунин ба роҳ мондани вазъ барои корфармо зарари калон мерасонад. Онҳо расман кор кардан мехоҳанд. Ҳамаи он биноҳое, ки сохта мешаванд, агар худро маҷбур ҳам кунанд, нархҳояшон дучанд мегардад ва бозори хонафурӯшӣ ба буҳрони иқтисодӣ рӯ ба рӯ мешавад. Боз ҳам маҷбур мешаванд, ки роҳи муҳоҷиронро боз кунанд. Зеро бо он шароитҳое, ки дар ин сохтмон аст, коргарони маҳаллӣ кор кардан намехоҳанд, чун шароитҳо ба стандартҳо ҷавобгӯ нестанд. -гуфт ҳамсуҳбати мо.
“РУСИЯ ҲАМЕША ПОЙБАНДИ МУҲОҶИРОН НЕСТ”
Вале иқтисодшинос Абдурақиб Қодиров бар он аст, ки бо назардошти он ки баъзе чораҳо барои афзоиши аҳолии Русия ба роҳ монда мешавад, табиист, ки дер ё зуд ин кишвар бозори дохилиашро бо неруи кории худ таъмин хоҳад кард. Ба андешаи ӯ, муҳоҷирон ин як чораи муваққатист ва Русия ба таври ҳамешагӣ аз муҳоҷират вобаста шуда наметавонад.
“Дар баробари манфиатҳои иқтисодӣ баъзе зиёнҳои иҷтимоӣ низ дорад, вале масъалаи таъминоти эҳтиёҷи дохилӣ дар авлавият қарор мегирад. Шояд ин лоиҳа дар як сол амалӣ нашавад, вале дар ояндаи наздик ин чиз имконпазир аст. Гарчанде қувваи кории дохилии Русия ба корҳои сиёҳ даст намезананд, вале мардуми маҳаллие, ки дар соҳаи сохтмон фаъолият доранд, агар музди меҳнати муносиб пешниҳод шавад, метавонанд ҷойҳои кории иттилоотиро ба кадрҳои дохилӣ таъмин кунанд ва эҳтиёҷ ба муҳоҷирони меҳнатӣ боқӣ намемонад. Аслан ин нақшаи пешгирифташуда дар Маскав, Санкт Петербург ва дигар шаҳрҳои бузурги Русия имкон дорад, чун аз ҷониби корфармо ба коргар маблағ зиёдтар пешниҳод мегардад ва онҳо барои заҳмат розӣ мешаванд”,-иброз намуд коршинос.
МУҲОҶИРОН ФИКРИ БОЗОРҲОИ ДИГАРРО КУНАНД
Ба андешаи коршиносон, ба ин восита Русия мехоҳад аз муҳоҷирон ба куллӣ даст кашад ва қувваи дохилии худро ба кор ҷалб намояд.
Бобоҷони Шафеъ, коршиноси тоҷик мегӯяд, Русия ба ин монанд тасмимҳоро борҳо пешниҳод кардааст, вале то ба ҳол онҳо дар амал татбиқ нашудаанд. Ба гуфтаи ин коршинос, чунин пешниҳодҳо боз ҳам идома хоҳанд кард.
“Русия як кишвари паҳновар аст ва вобас-та ба ҳудуд рушди ҷамъиятии номутаносиб дорад. Албатта, ҳукумат ҳоло мехоҳад дар навбати аввал сокинону шаҳрвандони худашро бо ҷойи кор таъмин намояд. Бахусус дар деҳоти дурдасти Русия сафи бекорон зиёданд. Шояд ин барномаест, ки онҳоро ба шаҳр кашанд ва ин гуна қувваҳои корӣ танҳо дар сохтмон кор карда метавонанд. Ҳар кишвар, албатта аз ҳама пеш ғами шаҳрвандони худро мехӯрад”,-мегӯяд Бобоҷони Шафеъ.
Дар кишвари Русия ба таври маъмул сол аз сол қоидаву қавонин ва маҳдудиятҳои нав барои муҳоҷирон ҷорӣ мешавад, вале ба ин нигоҳ накарда, то ҳол муҳоҷирини корӣ талоши ба Русия рафтанро мекунанд.
- Ин аст, ки дар Русия қонунҳои муҳоҷират аз сол ба соли дигар мушкилтар, то фишоре бошад, ки камтар ворид шаванд. Вале дар миён боз муоҳадаҳои байнидавлатӣ ҳастанд, ки ин ҳамаро танзим мекунанд. Гумонам барномаи пешниҳодшуда ҳаминсолаву соли оянда нестанд, балки барномаи дурудароз аст. Муҳоҷирон ҳоло хеле солҳо дар Русия боқӣ мемонанд”,-илова намуд ҳамсуҳбати мо.
Коршиносон мегӯянд, дар ҳоли амалӣ шудани нақшаҳои гирифтаи Русия, муҳоҷирони мо бояд аллакай дар фикри бозорҳои дигар бошанд. Чун хоҳ нохоҳ Русия кишвари соҳибистиқлол аст ва талош мекунад, ки бозори дохилии худро аз нигоҳи таъминот бо неруи корӣ пурра таъмин гардонад. Аз ҷониби Ҳукумати кишвар низ бояд нақшаҳое дар ин маврид роҳандозӣ гардад, то ин ки малакаи касбии муҳоҷирон баландтар бардошта шавад ва онҳо барои бозори мувофиқ дар кишварҳои Аврупо бо ҷойҳои хуби корӣ муҳайё шаванд. Шояд Кореяи Ҷанубӣ роҳе барои муҳоҷирони кории тоҷик бошад.
Дар ҳамбастагӣ дар ин нишаст дипломати асосии Кореяи Ҷанубӣ бо мақомоти тоҷик, аз ҷумла Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дидору гуфтушунид кард.
Гарчанде гардиши мол миёни Тоҷикистон ва Кореяи Ҷанубӣ чандон зиёд нест, вале талош шудааст, ки ин кишвар роҳи наве барои муҳоҷирати корӣ шуда бошад. Дар ин маврид ҳоло шартномае имзо нашудааст, вале сол аз сол ҳузури муҳоҷирон аз Тоҷикистон дар ин кишвар дар ҳоли афзоиш аст. Дар ҳамин ҳол таҳлилгарон аз шароити хуби корӣ дар ин кишвар ситоиш мекунанд.
Коршиносон мегӯянд, бозори кории ин кишвар наметавонад бо бозори кории Русия рақобат кунад, вале имкониятҳои корӣ ва маоши хуб яке аз бартариятҳо барои муҳоҷирон дар Кореяи Ҷанубӣ маҳсуб меёбад.
Қоидаву қавонини наве, ки сол аз сол аз ҷониби Ҳукумати Русия барои муҳоҷирон ҷорӣ мешавад, метавонад роҳи муҳоҷиронро ба Кореяи Ҷанубӣ ва дигар кишварҳо боз кунад?
ТАСМИМҲОИ РУСИЯ НИСБАТИ МУҲОҶИРОН
Бино ба хабарҳои охир Русия тасмим дорад, аз истифодаи неруи муҳоҷирони корӣ дар сохтмонҳои Маскав даст кашад. Ин кишвар дар сохтмонҳо ва дигар соҳаҳо бидуни хориҷиҳо корро ба роҳ монданист. Ҳукумати Русия 1-уми ноябр эълон дошт, ки аз неруи муҳоҷирони корӣ дар Маскав даст мекашад, вале чанд рӯз баъди он чунин пешниҳодҳое низ шуданд, ки натанҳо дар пойтахт, балки дар тамоми минтақаҳояш дар соҳаҳои гуногун аз хориҷиён даст кашанд ва коргарони маҳаллии худро ба кор таъмин кунад.
Дар ин маврид Сергей Миронов сиёсатшиноси рус пешниҳод намуд, ки дар ҳама минтақаҳо ва соҳаҳо аз ҷумла кишоварзӣ, савдои чакана, ҳамлу нақл ва ғайра низ ҳамин шева амалӣ карда шавад.
“Ин аксиома аст: ҳар қадар зудтар маош зиёд шавад, саноат ҳамон қадар бештар рушд мекунад”,- гуфтааст номбурда.
Ҳукумати Маскав нақшаи даст кашидан аз истифодаи муҳоҷиронро дар сохтмонҳо омода хоҳад кард, аммо дар ҳоли ҳозир нарасидани захираҳои корӣ дар майдонҳо 40% арзёбӣ мешавад.
Русия тасмим дорад, ки дар сохтмонҳо ва дигар соҳаҳо шумораи коргаронро коҳиш диҳад, вале дар ин миён музди маошро то се баробар баланд бардорад. Сабаби чунин тасмимро Ҳукумати Русия пеш аз ҳама ба суръати баланди сохтмон дар чаҳорчӯби барномаи бозсозӣ дар минтақа марбут медонад.
Айни ҳол дар пойтахти Русия коргарон ва муҳандисон дар сохтмонҳо кофӣ нестанд ва дар сохтмонҳои Маскав тақрибан 80 ҳазор нафар намерасанд. Ҳукумати шаҳри Маскав иттилоъ медиҳад, ки бисёре аз муҳоҷироне, ки дар Маскав кор мекарданд, дар давраи пандемия рафтанд - аз 120 ҳазор нафар танҳо 40 ҳазор боқӣ мондаанд.
Агар қаблан муҳоҷирони корӣ аз Тоҷикистон фаъолона ворид мешуданд, ҳоло муҳоҷирон асосан аз Ӯзбекистон ва Қирғизистон меоянд.
ХАРҶИ БЕҲУДАИ ПУЛ?
Коршиносони тоҷику рус ин пешниҳодро гуногун арзёбӣ мекунанд. Бархе бар он назаранд, ки тасмими чунин кор дар айни замон ғайриимкон ва дар ояндаи наздик даст кашидани Маскав аз истифодаи муҳоҷирони корӣ дар сохтмонҳо номумкин аст. Вале бархеи дигар чунин тасмимро имконпазир мешуморанд ва мегӯянд, ки муҳоҷирони тоҷик бояд аллакай дар фикри бозори дигаре бошанд.
Иқтисодшиносон мегӯянд, чунин тадбирҳо сармоягузориҳои ҷиддии молиро талаб мекунад. Чун пеш аз ҳама Маскав маҷбур мешавад, ки маоши бинокоронро зиёд кунад, инчунин барои харидани таҷҳизоти ҳозиразамон маблағи зиёд сарф созад. Онҳо мегӯянд, чунин чораҳо метавонад муносибати манфиро нисбат ба коргарони хориҷӣ коҳиш диҳад.
Мутахассисони рус низ дар мавриди даст кашидан аз кори муҳоҷирон ва зарурати таҳияи барномаҳои мутобиқшавии шаҳрвандони хориҷӣ, ки президенти Русия Владимир Путин изҳори назар карда буд, мухолифанд ва мегӯянд, ки дар ояндаи наздик меҳнати муҳоҷирон дар сохтмонҳои Русия аҳамияти худро идома медиҳад ва дар муддати кӯтоҳ иваз кардани онҳо бо русҳо имконнопазир аст.
“Агар маош зиёд шавад, на ҳама русҳо барои рафтан ба сохтмонҳо омода хоҳанд буд. Маскав як шаҳри идорӣ ва сохтмон бо меҳнати доимии ҷисмонӣ алоқаманд аст. Ғайр аз ин дар пойтахт барои ба чунин корҳо ҷалб намудани русҳо як барномаи босалоҳият ва босифат тартиб додан лозим аст”, -иброз намудааст иқтисодшиноси рус Алексей Коренев дар суҳбат бо “Lenta.ru”
Бахтовар Ҷумъаев, ҳомии ҳуқуқи муҳоҷирони тоҷик дар Русия бар он аст, ки Русия аз уҳдаи ин кор баромада наметавонад. Ба андешаи ӯ, агар ин кишвар хоҳад қувваи кории дохиларо ба кор ҷалб намояд, бояд маошро дучанд баланд бардорад, ки он ба нархи фурӯши хонаҳо низ таъсир мерасонад ва боиси вазъи буҳронӣ дар Русия мегардад.
- Чунин ба роҳ мондани вазъ барои корфармо зарари калон мерасонад. Онҳо расман кор кардан мехоҳанд. Ҳамаи он биноҳое, ки сохта мешаванд, агар худро маҷбур ҳам кунанд, нархҳояшон дучанд мегардад ва бозори хонафурӯшӣ ба буҳрони иқтисодӣ рӯ ба рӯ мешавад. Боз ҳам маҷбур мешаванд, ки роҳи муҳоҷиронро боз кунанд. Зеро бо он шароитҳое, ки дар ин сохтмон аст, коргарони маҳаллӣ кор кардан намехоҳанд, чун шароитҳо ба стандартҳо ҷавобгӯ нестанд. -гуфт ҳамсуҳбати мо.
“РУСИЯ ҲАМЕША ПОЙБАНДИ МУҲОҶИРОН НЕСТ”
Вале иқтисодшинос Абдурақиб Қодиров бар он аст, ки бо назардошти он ки баъзе чораҳо барои афзоиши аҳолии Русия ба роҳ монда мешавад, табиист, ки дер ё зуд ин кишвар бозори дохилиашро бо неруи кории худ таъмин хоҳад кард. Ба андешаи ӯ, муҳоҷирон ин як чораи муваққатист ва Русия ба таври ҳамешагӣ аз муҳоҷират вобаста шуда наметавонад.
“Дар баробари манфиатҳои иқтисодӣ баъзе зиёнҳои иҷтимоӣ низ дорад, вале масъалаи таъминоти эҳтиёҷи дохилӣ дар авлавият қарор мегирад. Шояд ин лоиҳа дар як сол амалӣ нашавад, вале дар ояндаи наздик ин чиз имконпазир аст. Гарчанде қувваи кории дохилии Русия ба корҳои сиёҳ даст намезананд, вале мардуми маҳаллие, ки дар соҳаи сохтмон фаъолият доранд, агар музди меҳнати муносиб пешниҳод шавад, метавонанд ҷойҳои кории иттилоотиро ба кадрҳои дохилӣ таъмин кунанд ва эҳтиёҷ ба муҳоҷирони меҳнатӣ боқӣ намемонад. Аслан ин нақшаи пешгирифташуда дар Маскав, Санкт Петербург ва дигар шаҳрҳои бузурги Русия имкон дорад, чун аз ҷониби корфармо ба коргар маблағ зиёдтар пешниҳод мегардад ва онҳо барои заҳмат розӣ мешаванд”,-иброз намуд коршинос.
МУҲОҶИРОН ФИКРИ БОЗОРҲОИ ДИГАРРО КУНАНД
Ба андешаи коршиносон, ба ин восита Русия мехоҳад аз муҳоҷирон ба куллӣ даст кашад ва қувваи дохилии худро ба кор ҷалб намояд.
Бобоҷони Шафеъ, коршиноси тоҷик мегӯяд, Русия ба ин монанд тасмимҳоро борҳо пешниҳод кардааст, вале то ба ҳол онҳо дар амал татбиқ нашудаанд. Ба гуфтаи ин коршинос, чунин пешниҳодҳо боз ҳам идома хоҳанд кард.
“Русия як кишвари паҳновар аст ва вобас-та ба ҳудуд рушди ҷамъиятии номутаносиб дорад. Албатта, ҳукумат ҳоло мехоҳад дар навбати аввал сокинону шаҳрвандони худашро бо ҷойи кор таъмин намояд. Бахусус дар деҳоти дурдасти Русия сафи бекорон зиёданд. Шояд ин барномаест, ки онҳоро ба шаҳр кашанд ва ин гуна қувваҳои корӣ танҳо дар сохтмон кор карда метавонанд. Ҳар кишвар, албатта аз ҳама пеш ғами шаҳрвандони худро мехӯрад”,-мегӯяд Бобоҷони Шафеъ.
Дар кишвари Русия ба таври маъмул сол аз сол қоидаву қавонин ва маҳдудиятҳои нав барои муҳоҷирон ҷорӣ мешавад, вале ба ин нигоҳ накарда, то ҳол муҳоҷирини корӣ талоши ба Русия рафтанро мекунанд.
- Ин аст, ки дар Русия қонунҳои муҳоҷират аз сол ба соли дигар мушкилтар, то фишоре бошад, ки камтар ворид шаванд. Вале дар миён боз муоҳадаҳои байнидавлатӣ ҳастанд, ки ин ҳамаро танзим мекунанд. Гумонам барномаи пешниҳодшуда ҳаминсолаву соли оянда нестанд, балки барномаи дурудароз аст. Муҳоҷирон ҳоло хеле солҳо дар Русия боқӣ мемонанд”,-илова намуд ҳамсуҳбати мо.
Коршиносон мегӯянд, дар ҳоли амалӣ шудани нақшаҳои гирифтаи Русия, муҳоҷирони мо бояд аллакай дар фикри бозорҳои дигар бошанд. Чун хоҳ нохоҳ Русия кишвари соҳибистиқлол аст ва талош мекунад, ки бозори дохилии худро аз нигоҳи таъминот бо неруи корӣ пурра таъмин гардонад. Аз ҷониби Ҳукумати кишвар низ бояд нақшаҳое дар ин маврид роҳандозӣ гардад, то ин ки малакаи касбии муҳоҷирон баландтар бардошта шавад ва онҳо барои бозори мувофиқ дар кишварҳои Аврупо бо ҷойҳои хуби корӣ муҳайё шаванд. Шояд Кореяи Ҷанубӣ роҳе барои муҳоҷирони кории тоҷик бошад.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед