ҶОМЕА
Шанбе 19 Апрел 2025 03:53
Симои ягона шаҳри ВМКБ – Хоруғ дар зарфи соҳибистиқлолии мамлакат ба таври шинохтанашаванда тағйир ёфтааст. Танҳо дар ду соли охир баъди таъмини пурраи волоияти қонун, бо дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ғамхориҳои рӯзафзуни Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон корҳои ободонию созандагӣ вусъати тоза гирифта, иншооти таъиноти иқтисодию иҷтимоӣ дар шаҳр қомат афрохт. Дар зимн бо раиси шаҳри Хоруғ Назарзода Ризо Шодӣ доир ба ободониҳои шаҳри мазкур суҳбат кардем.
- Муҳтарам Ризо Шодӣ, насли калонсоли шаҳри Хоруғ чунин раванди созандагию бунёдкориро, ки имрӯз дар маркази вилоят рӯйи кор омадааст, кам дар ёд доранд. Биноҳҳои баландошёна, корхонаҳои саноатӣ, муассисаҳои таълимии томактабию миёна ва дигар марказҳои хизматрасонию маишӣ худ гувоҳи онанд, ки маҳз истиқлолу ваҳдати сартосарӣ ин гӯшаи Ватанро ба шаҳри зебову замонавӣ мубаддал гардонидааст. Лутфан мегуфтед, ки ҳамаи ин ободкориҳо аз куҷо маншаъ мегиранд?
- Хоруғ дар замони соҳибистиқлолии мамлакат таҳти сиёсати бунёдкоронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар қатори дигар шаҳру ноҳияҳои кишвар бо бунёди инфрасохтори ҳаётан муҳим, воқеан намои аслии шаҳрро ба худ гирифтааст. Зеро агар мо ба гузаштаи начандон дури он назар андозем, таърихан он як деҳаи хурд ва аҳолиааш низ хеле кам буд. Ҳудуди марзию маъмурии шаҳр 19,4 км мураббаъ буда, ҳоло 31 ҳазору 411 нафар аҳолӣ дар ин ҷо зиндагӣ мекунанд.
Бояд гуфт, ки сафарҳои таърихии Пешвои миллат ба вилоят, аз ҷумла ба шаҳри Хоруғ ва дастуру супоришҳои Роҳбари давлат дар робита ба вусъати ободониву созандагӣ, заминаи мусоидро барои тараққиёти минбаъда фароҳам сохтанд. Сарвари давлат аснои сафарҳои кории худ ба ВМКБ 70 маротиба аз шаҳри Хоруғ боздид ба амал овардаанд ва ҳар як ташрифи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба шаҳри Хоруғ файзу баракат ва ободонию созандагӣ меоварад.
Кушода шудани шоҳроҳи Кӯлоб – Дарвоз – Хоруғ - Қулма, сохтмони пулҳои мошингузар аз болои дарёи Панҷ равобити иқтисодию иҷтимоии сокинони шаҳри Хоруғро на танҳо бо минтақаҳои Тоҷикистон, балки Чину Афғонистон боз кард. Аз ҷониби дигар, волоияти қонун, суботу ҳамдигарфаҳмӣ, фазои сулҳу оромӣ таъмин гардид ва раванди созандагиҳо ҳамарӯза дар қаламрави шаҳр густариш пайдо карда истодааст.
Умуман, рушду нумӯъ ва пешравиҳои назаррас дар шаҳри Хоруғ ба замони соҳибистиқлолии кишварамон сахт марбутанд. Дар ин давра бо мусоидати Ҳукумати мамлакат ва ғамхорию дастгирии Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар маркази вилоят биноҳои баландошёна, толорҳои барҳаво, иншооти маъмуриву фарҳангӣ, сайёҳӣ сохта шуданд, зиндагии сокинони шаҳр низ хеле боло рафт.
Давоми 33 соли соҳибистиқлолии мамлакат барои рушди иқтисодию иҷтимоии шаҳри Хоруғ аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ беш аз 2,0 млрд. сомонӣ равона гардида, зиёда аз 600 иншооти таъиноти гуногун сохта ба истифода дода шуданд. Ин раванд, дар марҳилаи нави рушди ВМКБ авҷи тоза гирифта, имконияти ба даст овардани муваффақият дар ҳамаи соҳаҳо бештару беҳтар фароҳам оварда шуд. Масалан, танҳо дар ду соли охир дар шаҳри Хоруғ 195 иншооти таъиноти гуногун мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтанд, ки миёнашон корхонаҳои калони саноатӣ низ ҳастанд ва ин дар таърихи соҳибистиқлолиамон бесобиқа мебошад.
- Соҳаҳои иҷтимоӣ, аз ҷумла маориф, фарҳангу тандурустӣ аз ҷониби Ҳукумати мамлакат пайваста дастгирӣ меёбанд ва маблағгузорӣ дар ин самт ҳамасола меафзояд. Вобаста ба фаъолияти бонизоми соҳаҳои болозикр чӣ тадбирҳо андешида шуданд ва дар оянда кадом нақшаҳои дигар амалӣ карда мешаванд?
- Бесабаб нест, ки соли равон зимни дарси сулҳ ва дар суханронии пурмуҳтавои худ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори дигар афзалиятнок будани соҳаи маорифро дар сиёсати иҷтимоии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон махсус таъкид намуданд ва дастгирии онро муҳим ва амри зарурӣ донистанд. Албатта, дастовардҳои солҳои охири соҳаи маорифи шаҳри Хоруғ хушҳолкунандаанд.
Соли 2018 дар доираи сафари кории худ ба ВМКБ, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Хоруғ бинои маъмурии Раёсати маорифи вилоят ва шуъбаи шаҳрии он, иншооти панҷошёнаи хуштарҳу замонавии таълимии Коллеҷи тиббӣ барои 240 нафар донишҷӯ ва нахустин бинои сеошёнаи муассисаи давлатии “Мактаби Президентӣ барои хонандагони болаёқат дар шаҳри Хоруғ” барои 1280 нафар дар ду бастро мавриди истифода қарор доданд. Ҳамзамон, аз ҷониби Роҳбарияти олии кишвар зимни сафарҳои минбаъда қисми якуму дуюми Муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии рақами 8 барои 480 хонанда, МТМУ-и №5-и шаҳри Хоруғ ба истифода дода шуданд. Бо дастгирии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоят бинои кӯдакистони №1 бо тамоми шароити таълимӣ ба фаъолият оғоз кард. Дар баробари ин, дар маркази вилоят имрӯз Муассисаи давлатӣ барои хонандагони болаёқат ва мактаби хусусӣ, Донишгоҳи давлатии шаҳри Хоруғ ба номи М. Назаршоев, Донишгоҳи Осиёи Марказӣ ба таълиму тадрис машғуланд.
Айни ҳол сохтмони муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонии №6 барои 430 хонанда ва №4 бо фарогирии 260 хонанда бо сатҳу сифати баланд идома доранд.
Солҳои охир таваҷҷуҳи Ҳукумати кишвар ба рушд ва сифати таҳсилоти томактабӣ зиёд гардида, ҷиҳати саҳмгирии бахши хусусӣ дар ин самт тадбирҳои иловагӣ андешида шуда истодаанд. Теъдоди муассисаҳои томактабӣ дар шаҳри Хоруғ ба 6 адад ва шумораи тарбиятгирандагон бошад, 944 нафарро ташкил медиҳанд. Дастовардҳои хонандагони муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонии шаҳр низ назаррас буда, дар ду соли таҳсил зимни ширкат дар олимпиадаю озмунҳои ҷумҳуриявию байналмилалӣ 159 нафар хонанда соҳиби медал гардиданд.
Ҷиҳати боз ҳам беҳтар намудани сифати хизматрасонии тиббӣ ба аҳолӣ ҳоло дар шаҳри Хоруғ як маркази саломатӣ, 2 бунгоҳи тиббӣ, стансияи ёрии таъҷилӣ, маркази дандонпизишкӣ ба аҳолии шаҳр хизматрасониҳои тиббию профилактикӣ мерасонанд. Дар маркази вилоят маркази ташхисӣ-тиббӣ бо навтарин инфрасохтор ва таҷҳизоти соҳаи тиб мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифт, ки дар он табибони сатҳи баланди касбӣ ба мардум хизмат мерасонанд. Соли равон сохтмони беморхонаи 7 ошёнаи вилоятӣ дар шаҳри Хоруғ оғоз мегардад, ки албатта, ба рушди инфрасохтор ва меъмории он такони ҷиддӣ хоҳад бахшид. Бар замми ин, шаҳри Хоруғ имрӯз маркази фарҳангии вилоят дониста мешавад. Зеро аксарияти чорабиниҳои фарҳангӣ маҳз дар ин ҷо мегузаранд.
Соли 2020 дар шаҳри Хоруғ иншооти наву замонавӣ, маъмурӣ, фарҳангию маърифатӣ, аз он ҷумла Театри вилоятии мусиқию – мазҳакавии ба номи М. Назаров барои 1000 ҷойи нишаст аз ҷониби Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ифтитоҳ бахшида шуд, ки бо шоҳкорӣ ва тарҳи миллии худ назир надорад.
Бо ибтикори соҳибкорони маҳаллӣ баҳри таъмини инфрасохтори сайёҳӣ маркази ҳунарҳои мардумӣ – “Де- Памирӣ”, “Помир-Лодҷ”, “Бадахшон- Травел” ва меҳмонхонаҳои замонавии “Сирен”, “Лаъл”, “Кивекас”, “Памир плейс” бунёд гардидаанд. Дар маркази вилоят зиёда аз 10 меҳмонхонаи хусусӣ, 40 ҳомстей, 17 иншооти таърихию фарҳангӣ ва баҳри муаррифии сайёҳии экологию фарҳангӣ боғи фарҳангӣ – фароғатии ба номи Ш. Шоҳтемур, боғи набототи Помир, чойхонаи миллӣ, осорхона мавҷуданд, ки ҳамарӯза тамошогоҳи ҳазорон сайёҳони дохилию хориҷӣ мебошанд. Дар 6 моҳ аз ин маконҳо 1147 сайёҳ дидан намуданд, ки 520 нафарашон ҷаҳонгардони хориҷӣ мебошанд.
Албатта, самараи ҳамаи ин пеш аз ҳама ба шарофати истиқлоли воқеии меҳани азизамон таъмин мегардад ва мо дар оянда барои рушди минбаъдаи тамоми соҳаҳои иҷтимоӣ ва беҳбудии рӯзгори мардум тамоми имкониятҳои дар ихтиёрбударо сафарбар менамоем.
- Яке аз ҳадафҳои олии Ҳукумати мамлакат, ин саноатикунонии босуръат мебошад. Бо мақсади рушди саноат дар шаҳри Хоруғ чӣ нақшаҳо амалӣ гардиданд?
- То соли 2021 дар шаҳри Хоруғ ҳамагӣ 23 корхонаи саноатӣ фаъолият мекард. Танҳо давоми соли 2022 дар маркази вилоят бо кӯмак ва дастгирии Ҳукумати мамлакат 11 корхонаи нави саноатӣ бо 128 ҷойи корӣ бунёд ва мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтанд ва ҳаҷми маҳсулоти саноатӣ ба 40,8 млн. сомонӣ расонида шуд. Имрӯз дар бунёди корхонаҳои нави саноатӣ, таъсиси ҷойҳои корӣ, истеҳсоли маҳсулоти ба содирот нигаронидашуда худи соҳибкорони ватандӯст саҳмгузорӣ менамоянд. Бо иқдоми соҳибкорон сохтмони мағоза, марказҳои савдо, майдончаҳои варзишӣ, сабзу хуррамгардонии маҳалла, кӯча ва бунёди дигар иншоот бо инфрасохторашон дар шаҳр давом дорад.
Соли 2023 дар доираи сафари кории Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Хоруғ 9 корхонаи нави саноатӣ бо ҷалбӣ 100 нафар коргар ба истифода супурда шуданд, ки 9-тоашон бевосита бо иштироки Роҳбари давлат ифтитоҳ гардиданд. Давоми соли равон корхона ва коргоҳҳои саноатии шаҳр истеҳсоли маҳсулоти нониву қаннодӣ, пластикӣ, филизӣ, хишти пухта ва сементӣ, симтӯр, мебелбарорӣ, сангҳои сохтмонӣ ва ороишӣ, пойафзолдӯзӣ, нӯшокиҳои спиртӣ, конструксияи металӣ, маҳсулоти ширӣ ва дӯхти либос фаъолият намуда, дар ҳафт моҳ ба маблағи 35 млн. 077,6 ҳазор сомонӣ маҳсулот истеҳсол карданд. Ҳоло дар самти саноатикунонӣ расман 47 корхона фаъолият мекунанд.
- Мусаллам аст, ки бо мурури вақт кӯчидани аҳолии деҳот ба шаҳр зиёд мегардад. Бо вуҷуди ин, аксарияти сокинони шаҳри Хоруғ имрӯз ба манзили зист ниёз доранд. Дар ин бобат чӣ гуфта метавонед?
- Хушбахтона, таҳти сиёсати бунёдкоронаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон алъон дар шаҳри Хоруғ сохтмони биноҳои баландошёна амалӣ гардида истодааст. Ҳоло дар ин самт, 3 блоки хонаҳои истиқоматии 9 ошёна ва 2 блоки истиқоматии 12 ошёна сохта мавриди истифода қарор дода шуданд.
Бо дастури Роҳбари давлат соли равон аз ҷониби соҳибкорони ватандӯст дар маркази вилоят боз 3 блоки хонаҳои истиқоматии 9 ошёна ва 1 бинои 13 ошёна мавриди баҳрабардорӣ қарор дода мешаванд. Инчунин, дар назар аст, ки ояндаи наздик боз сохтмони як хонаи баландошёнаи истиқоматӣ оғоз гардад.
Албатта, ҳамаи ин ба он нигаронида шудааст, ки мушкилоти таъмини хонаи истиқоматӣ дар солҳои наздик пурра аз байн бардошта хоҳад шуд. Аз сӯйи дигар, тарҳи биноҳои сохташавандаи ҳудуди шаҳр, бахусус иншооти баландошёна дар солҳои охир ба лоиҳаҳои меъморию шаҳрсозии замони муосир мутобиқ буда, ҳусни шаҳр даҳчанд меафзояд.
- Яке аз нишондиҳандаҳои дигари рушд ин ҷалби сармояи дохилию хориҷӣ ба иқтисодиёти шаҳр мебошад. Оё натиҷаҳо дар ин самт қонеъкунандаанд?
- Гомҳои мо дар мавриди ҷалби сармояи мустақим хеле қавӣ ва устуворанд. Дар чанд соли охир бо ҷалби маблағҳои инвеститсионӣ лоиҳаҳои муҳими иқтисодию иҷтимоӣ, аз ҷумла “Идоракунии партовҳои сахти маишии шаҳри Хоруғ”, “Беҳсозии низоми обтаъминкунӣ дар Тоҷикистон - марҳилаи 2 (шаҳри Хоруғ)”, “Сохтмон ва муҷаҳҳазгардонии мактабҳо (марҳилаи 4)”, “Рушди таҳсилоти олӣ” ва дигар лоиҳаҳои судманд амалӣ гардида истодаанд. Маблағи умумии онҳо аз аввали татбиқи лоиҳаҳо то соли 2024, 14 335, 79 доллари ИМА-ро ташкил дод. Пиёдасозии чунин лоиҳаҳо дар мадди аввал баҳри беҳбуд бахшидани рӯзгори мардум нигаронида шудааст.
Бо мақсади таъмир ва барқарорсозии иншооти обтаъминкунӣ ва канализатсияи шаҳри Хоруғ аз ҷониби мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Хоруғ, КВД “Хоҷагии манзилию коммуналӣ” дар ҳамкорӣ бо Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Бонки Аврупоии таҷдид ва рушд дар моҳи декабри соли 2014 Созишномаи Лоиҳаи “Барқарорсозии системаи обтаъминкунии шаҳри Хоруғ марҳилаи -2” ба имзо расонида шуд. Маблағи лоиҳа 4 млн. доллари ИМА-ро дар бар мегирад ва корҳо дар ин самт шурӯъ гардиданд.
Бар иловаи ин, бо дастгирии Ҳукумати кишвар тайи се соли охир дар шаҳри Хоруғ Форуми соҳибкорию сармоягузорӣ “Помир-инвест” баргузор гардида буд, ки дар асоси он 58 шартнома бо арзиши 1 млрд. 040 млн. 219 ҳазор сомонӣ ба маркази вилоят рост меоянд. Айни замон дар заминаи шартномаҳои баимзорасида, 14 иншоот ба маблағи 105 млн. 467,2 ҳазор сомонӣ сохта ба истифода дода шуда, дар 31 объекти дигар корҳои сохтмонӣ идома доранд.
Дар доираи Барномаи рушди иҷтимоию иқтисодии шаҳри Хоруғ барои солҳои 2020-2025 бошад, бунёди 45 иншоот ба нақша гирифта, 21 – тои онҳо аллакай ба истифода дода шуданд.
- Иштироки ҷавонони шаҳри Хоруғ дар раванди корҳои ободонию созандагӣ, чорабиниҳои фарҳангию сиёсӣ ва дигар ҳамоишҳои муҳим то кадом андоза самарабор аст?
- Ҷавонон ҳар чӣ бештар моҳияти арзишҳои миллиро дарк мекунанд ва ба онҳо арҷ мегузоранду дар ҳаёти сиёсӣ ва ҷамъиятӣ ширкати фаъол меварзанд. Имрӯз ягон чорабинӣ ё ҳамоиши илмию фарҳангӣ, сиёсию маърифатӣ бе ҳузури ҷавонон баргузор намегардад. Ин буд, ки шаҳри Хоруғ нақшаи сафарбаркунӣ дар даъватҳои баҳорию тирамоҳиро дар 6 даъват ба сафи Қувваҳои Мусаллаҳи кишвар дар як рӯз ва барзиёд иҷро намуд.
Имрӯз ҷавонону наврасони шаҳр дар риштаҳои гуногуни варзиш ба машқу тамрин машғул буда, вақти қиммати хешро самаранок истифода мебаранд ва дар баробари ин, бо истифода аз малакаву истеъдоди хеш дар чорабиниҳои гуногуни варзишӣ иштирок мекунанд ва бо ишғол намудани мақомҳои ифтихорӣ обрӯи кишвари хешро дар сатҳи байналмилалӣ баланд мебардоранд.
Ҳоло дар шаҳри Хоруғ 1 Маҷмаи варзишӣ, 26 толори варзишӣ, 1 варзишгоҳ барои 6 ҳазор ҷойи нишаст, 31 майдончаи варзишӣ, 1 ҳавзи ш иноварӣ, 1 мактаби варзишӣ ва дигар иншооти махсуси варзишӣ 2 ададро ташкил медиҳад. Бояд қайд намуд, ки дар шаҳри Хоруғ як муассисаи давлатии “Мактаби махсуси бозиҳои варзишии шаҳри Хоруғ” бо теъдоди 20 нафар корманд фаъолият карда, аз ин шумора 16 нафар мураббӣ мебошанд.
Дастпарварони мактаби махсуси бозиҳои варзишии шаҳри Хоруғ соли 2023 дар мусобиқаҳои варзишӣ ширкат варзида, соҳиби 73 медал, ки аз инҳо 28 медали тилло, 18 медали нуқра ва 27 медали биринҷӣ мебошанд, гардиданд. Боиси ифтихор аст, давоми 7 моҳи соли равон теъдоди медалҳои тиллоии варзишгарони мо ба 36 адад расид. Ҳамзамон, дар шаҳри Хоруғ 54 мусобиқа, аз ҷумла 2 чепионати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба бокс ва волейбол байни бонувон, 5 мусобиқаи ҷумҳуриявӣ, 13 мусобиқаи сатҳи вилоятӣ ва 35 мусобиқаи шаҳрӣ баргузор гардиданд.
- Сокинони шаҳри Хоруғ ҷашни муқаддаси миллӣ – 35 - солагии Истиқлоли давлатиро бо кадом дас-товез истиқбол мегиранд?
- Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Хоруғ ба муносибати сазовор пешвоз гирифтани 35 – солагии Истиқлоли давлатӣ нақшаи чорабиниҳо иборат аз 301 банд ба маблағи 1 млрд. 98 млн. 599 сомонӣ тасдиқ гардида, 217 объект аллакай ба истифода дода шуданд.
Бунёду барқарорсозии роҳҳои ҳудуди шаҳр, чароғонкунӣ, сангфаршу мумфаршкунӣ авҷи тоза гирифта, давоми ду соли охир аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ дар масофаи 22 км 615 метр кӯчаҳои шаҳри Хоруғ чароғон ва кӯчаю паскӯчаҳои марказӣ ба масофаи 6 км мумфарш гардиданд. Дар баробари ин, қисми роҳҳои пиёдагарди маркази шаҳр сафолакпӯш шуданд. Имрӯз майдони марказии вилоят бо қомат афрохтани муқаддасоти миллӣ - Нишон ва Парчами давлатӣ ва гулгаштҳо намои зебоеро ба худ гирифтааст.
Бошандагони шаҳри Хоруғ аз созандагиву бунёдкорӣ дар шаҳр ифтихори беандоза доранд, зеро дар муддати кутоҳ маркази вилоят бо манзилҳои истиқоматии баландошёна ва инфрасохтори муосир, ки ҳеҷ кас умеди бунёди чунин хонаҳои бисёрқабатаро дар домани куҳҳои сарбафалак надошт, руҳу илҳом гирифта, дар иҷрои вазифаи муқаддаси шаҳрвандӣ дар назди давлату миллат масъулияти баландро аз худ нишон дода истодаанд.
Бо чунин раванди бунёдкорӣ ва созандагиҳои азим боварӣ дорам, ки шаҳри Хоруғ дар ҳақиқат ба нигини Бадахшон ва Бадахшон ва дарвозаи воқеии тиллоии Тоҷикистон табдил хоҳад ёфт.
Садоншо ҶАНОБИЛШОЕВ,
“ҶТ”
- Муҳтарам Ризо Шодӣ, насли калонсоли шаҳри Хоруғ чунин раванди созандагию бунёдкориро, ки имрӯз дар маркази вилоят рӯйи кор омадааст, кам дар ёд доранд. Биноҳҳои баландошёна, корхонаҳои саноатӣ, муассисаҳои таълимии томактабию миёна ва дигар марказҳои хизматрасонию маишӣ худ гувоҳи онанд, ки маҳз истиқлолу ваҳдати сартосарӣ ин гӯшаи Ватанро ба шаҳри зебову замонавӣ мубаддал гардонидааст. Лутфан мегуфтед, ки ҳамаи ин ободкориҳо аз куҷо маншаъ мегиранд?
- Хоруғ дар замони соҳибистиқлолии мамлакат таҳти сиёсати бунёдкоронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар қатори дигар шаҳру ноҳияҳои кишвар бо бунёди инфрасохтори ҳаётан муҳим, воқеан намои аслии шаҳрро ба худ гирифтааст. Зеро агар мо ба гузаштаи начандон дури он назар андозем, таърихан он як деҳаи хурд ва аҳолиааш низ хеле кам буд. Ҳудуди марзию маъмурии шаҳр 19,4 км мураббаъ буда, ҳоло 31 ҳазору 411 нафар аҳолӣ дар ин ҷо зиндагӣ мекунанд.
Бояд гуфт, ки сафарҳои таърихии Пешвои миллат ба вилоят, аз ҷумла ба шаҳри Хоруғ ва дастуру супоришҳои Роҳбари давлат дар робита ба вусъати ободониву созандагӣ, заминаи мусоидро барои тараққиёти минбаъда фароҳам сохтанд. Сарвари давлат аснои сафарҳои кории худ ба ВМКБ 70 маротиба аз шаҳри Хоруғ боздид ба амал овардаанд ва ҳар як ташрифи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба шаҳри Хоруғ файзу баракат ва ободонию созандагӣ меоварад.
Кушода шудани шоҳроҳи Кӯлоб – Дарвоз – Хоруғ - Қулма, сохтмони пулҳои мошингузар аз болои дарёи Панҷ равобити иқтисодию иҷтимоии сокинони шаҳри Хоруғро на танҳо бо минтақаҳои Тоҷикистон, балки Чину Афғонистон боз кард. Аз ҷониби дигар, волоияти қонун, суботу ҳамдигарфаҳмӣ, фазои сулҳу оромӣ таъмин гардид ва раванди созандагиҳо ҳамарӯза дар қаламрави шаҳр густариш пайдо карда истодааст.
Умуман, рушду нумӯъ ва пешравиҳои назаррас дар шаҳри Хоруғ ба замони соҳибистиқлолии кишварамон сахт марбутанд. Дар ин давра бо мусоидати Ҳукумати мамлакат ва ғамхорию дастгирии Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар маркази вилоят биноҳои баландошёна, толорҳои барҳаво, иншооти маъмуриву фарҳангӣ, сайёҳӣ сохта шуданд, зиндагии сокинони шаҳр низ хеле боло рафт.
Давоми 33 соли соҳибистиқлолии мамлакат барои рушди иқтисодию иҷтимоии шаҳри Хоруғ аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ беш аз 2,0 млрд. сомонӣ равона гардида, зиёда аз 600 иншооти таъиноти гуногун сохта ба истифода дода шуданд. Ин раванд, дар марҳилаи нави рушди ВМКБ авҷи тоза гирифта, имконияти ба даст овардани муваффақият дар ҳамаи соҳаҳо бештару беҳтар фароҳам оварда шуд. Масалан, танҳо дар ду соли охир дар шаҳри Хоруғ 195 иншооти таъиноти гуногун мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтанд, ки миёнашон корхонаҳои калони саноатӣ низ ҳастанд ва ин дар таърихи соҳибистиқлолиамон бесобиқа мебошад.
- Соҳаҳои иҷтимоӣ, аз ҷумла маориф, фарҳангу тандурустӣ аз ҷониби Ҳукумати мамлакат пайваста дастгирӣ меёбанд ва маблағгузорӣ дар ин самт ҳамасола меафзояд. Вобаста ба фаъолияти бонизоми соҳаҳои болозикр чӣ тадбирҳо андешида шуданд ва дар оянда кадом нақшаҳои дигар амалӣ карда мешаванд?
- Бесабаб нест, ки соли равон зимни дарси сулҳ ва дар суханронии пурмуҳтавои худ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори дигар афзалиятнок будани соҳаи маорифро дар сиёсати иҷтимоии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон махсус таъкид намуданд ва дастгирии онро муҳим ва амри зарурӣ донистанд. Албатта, дастовардҳои солҳои охири соҳаи маорифи шаҳри Хоруғ хушҳолкунандаанд.
Соли 2018 дар доираи сафари кории худ ба ВМКБ, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Хоруғ бинои маъмурии Раёсати маорифи вилоят ва шуъбаи шаҳрии он, иншооти панҷошёнаи хуштарҳу замонавии таълимии Коллеҷи тиббӣ барои 240 нафар донишҷӯ ва нахустин бинои сеошёнаи муассисаи давлатии “Мактаби Президентӣ барои хонандагони болаёқат дар шаҳри Хоруғ” барои 1280 нафар дар ду бастро мавриди истифода қарор доданд. Ҳамзамон, аз ҷониби Роҳбарияти олии кишвар зимни сафарҳои минбаъда қисми якуму дуюми Муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии рақами 8 барои 480 хонанда, МТМУ-и №5-и шаҳри Хоруғ ба истифода дода шуданд. Бо дастгирии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоят бинои кӯдакистони №1 бо тамоми шароити таълимӣ ба фаъолият оғоз кард. Дар баробари ин, дар маркази вилоят имрӯз Муассисаи давлатӣ барои хонандагони болаёқат ва мактаби хусусӣ, Донишгоҳи давлатии шаҳри Хоруғ ба номи М. Назаршоев, Донишгоҳи Осиёи Марказӣ ба таълиму тадрис машғуланд.
Айни ҳол сохтмони муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонии №6 барои 430 хонанда ва №4 бо фарогирии 260 хонанда бо сатҳу сифати баланд идома доранд.
Солҳои охир таваҷҷуҳи Ҳукумати кишвар ба рушд ва сифати таҳсилоти томактабӣ зиёд гардида, ҷиҳати саҳмгирии бахши хусусӣ дар ин самт тадбирҳои иловагӣ андешида шуда истодаанд. Теъдоди муассисаҳои томактабӣ дар шаҳри Хоруғ ба 6 адад ва шумораи тарбиятгирандагон бошад, 944 нафарро ташкил медиҳанд. Дастовардҳои хонандагони муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонии шаҳр низ назаррас буда, дар ду соли таҳсил зимни ширкат дар олимпиадаю озмунҳои ҷумҳуриявию байналмилалӣ 159 нафар хонанда соҳиби медал гардиданд.
Ҷиҳати боз ҳам беҳтар намудани сифати хизматрасонии тиббӣ ба аҳолӣ ҳоло дар шаҳри Хоруғ як маркази саломатӣ, 2 бунгоҳи тиббӣ, стансияи ёрии таъҷилӣ, маркази дандонпизишкӣ ба аҳолии шаҳр хизматрасониҳои тиббию профилактикӣ мерасонанд. Дар маркази вилоят маркази ташхисӣ-тиббӣ бо навтарин инфрасохтор ва таҷҳизоти соҳаи тиб мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифт, ки дар он табибони сатҳи баланди касбӣ ба мардум хизмат мерасонанд. Соли равон сохтмони беморхонаи 7 ошёнаи вилоятӣ дар шаҳри Хоруғ оғоз мегардад, ки албатта, ба рушди инфрасохтор ва меъмории он такони ҷиддӣ хоҳад бахшид. Бар замми ин, шаҳри Хоруғ имрӯз маркази фарҳангии вилоят дониста мешавад. Зеро аксарияти чорабиниҳои фарҳангӣ маҳз дар ин ҷо мегузаранд.
Соли 2020 дар шаҳри Хоруғ иншооти наву замонавӣ, маъмурӣ, фарҳангию маърифатӣ, аз он ҷумла Театри вилоятии мусиқию – мазҳакавии ба номи М. Назаров барои 1000 ҷойи нишаст аз ҷониби Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ифтитоҳ бахшида шуд, ки бо шоҳкорӣ ва тарҳи миллии худ назир надорад.
Бо ибтикори соҳибкорони маҳаллӣ баҳри таъмини инфрасохтори сайёҳӣ маркази ҳунарҳои мардумӣ – “Де- Памирӣ”, “Помир-Лодҷ”, “Бадахшон- Травел” ва меҳмонхонаҳои замонавии “Сирен”, “Лаъл”, “Кивекас”, “Памир плейс” бунёд гардидаанд. Дар маркази вилоят зиёда аз 10 меҳмонхонаи хусусӣ, 40 ҳомстей, 17 иншооти таърихию фарҳангӣ ва баҳри муаррифии сайёҳии экологию фарҳангӣ боғи фарҳангӣ – фароғатии ба номи Ш. Шоҳтемур, боғи набототи Помир, чойхонаи миллӣ, осорхона мавҷуданд, ки ҳамарӯза тамошогоҳи ҳазорон сайёҳони дохилию хориҷӣ мебошанд. Дар 6 моҳ аз ин маконҳо 1147 сайёҳ дидан намуданд, ки 520 нафарашон ҷаҳонгардони хориҷӣ мебошанд.
Албатта, самараи ҳамаи ин пеш аз ҳама ба шарофати истиқлоли воқеии меҳани азизамон таъмин мегардад ва мо дар оянда барои рушди минбаъдаи тамоми соҳаҳои иҷтимоӣ ва беҳбудии рӯзгори мардум тамоми имкониятҳои дар ихтиёрбударо сафарбар менамоем.
- Яке аз ҳадафҳои олии Ҳукумати мамлакат, ин саноатикунонии босуръат мебошад. Бо мақсади рушди саноат дар шаҳри Хоруғ чӣ нақшаҳо амалӣ гардиданд?
- То соли 2021 дар шаҳри Хоруғ ҳамагӣ 23 корхонаи саноатӣ фаъолият мекард. Танҳо давоми соли 2022 дар маркази вилоят бо кӯмак ва дастгирии Ҳукумати мамлакат 11 корхонаи нави саноатӣ бо 128 ҷойи корӣ бунёд ва мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтанд ва ҳаҷми маҳсулоти саноатӣ ба 40,8 млн. сомонӣ расонида шуд. Имрӯз дар бунёди корхонаҳои нави саноатӣ, таъсиси ҷойҳои корӣ, истеҳсоли маҳсулоти ба содирот нигаронидашуда худи соҳибкорони ватандӯст саҳмгузорӣ менамоянд. Бо иқдоми соҳибкорон сохтмони мағоза, марказҳои савдо, майдончаҳои варзишӣ, сабзу хуррамгардонии маҳалла, кӯча ва бунёди дигар иншоот бо инфрасохторашон дар шаҳр давом дорад.
Соли 2023 дар доираи сафари кории Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Хоруғ 9 корхонаи нави саноатӣ бо ҷалбӣ 100 нафар коргар ба истифода супурда шуданд, ки 9-тоашон бевосита бо иштироки Роҳбари давлат ифтитоҳ гардиданд. Давоми соли равон корхона ва коргоҳҳои саноатии шаҳр истеҳсоли маҳсулоти нониву қаннодӣ, пластикӣ, филизӣ, хишти пухта ва сементӣ, симтӯр, мебелбарорӣ, сангҳои сохтмонӣ ва ороишӣ, пойафзолдӯзӣ, нӯшокиҳои спиртӣ, конструксияи металӣ, маҳсулоти ширӣ ва дӯхти либос фаъолият намуда, дар ҳафт моҳ ба маблағи 35 млн. 077,6 ҳазор сомонӣ маҳсулот истеҳсол карданд. Ҳоло дар самти саноатикунонӣ расман 47 корхона фаъолият мекунанд.
- Мусаллам аст, ки бо мурури вақт кӯчидани аҳолии деҳот ба шаҳр зиёд мегардад. Бо вуҷуди ин, аксарияти сокинони шаҳри Хоруғ имрӯз ба манзили зист ниёз доранд. Дар ин бобат чӣ гуфта метавонед?
- Хушбахтона, таҳти сиёсати бунёдкоронаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон алъон дар шаҳри Хоруғ сохтмони биноҳои баландошёна амалӣ гардида истодааст. Ҳоло дар ин самт, 3 блоки хонаҳои истиқоматии 9 ошёна ва 2 блоки истиқоматии 12 ошёна сохта мавриди истифода қарор дода шуданд.
Бо дастури Роҳбари давлат соли равон аз ҷониби соҳибкорони ватандӯст дар маркази вилоят боз 3 блоки хонаҳои истиқоматии 9 ошёна ва 1 бинои 13 ошёна мавриди баҳрабардорӣ қарор дода мешаванд. Инчунин, дар назар аст, ки ояндаи наздик боз сохтмони як хонаи баландошёнаи истиқоматӣ оғоз гардад.
Албатта, ҳамаи ин ба он нигаронида шудааст, ки мушкилоти таъмини хонаи истиқоматӣ дар солҳои наздик пурра аз байн бардошта хоҳад шуд. Аз сӯйи дигар, тарҳи биноҳои сохташавандаи ҳудуди шаҳр, бахусус иншооти баландошёна дар солҳои охир ба лоиҳаҳои меъморию шаҳрсозии замони муосир мутобиқ буда, ҳусни шаҳр даҳчанд меафзояд.
- Яке аз нишондиҳандаҳои дигари рушд ин ҷалби сармояи дохилию хориҷӣ ба иқтисодиёти шаҳр мебошад. Оё натиҷаҳо дар ин самт қонеъкунандаанд?
- Гомҳои мо дар мавриди ҷалби сармояи мустақим хеле қавӣ ва устуворанд. Дар чанд соли охир бо ҷалби маблағҳои инвеститсионӣ лоиҳаҳои муҳими иқтисодию иҷтимоӣ, аз ҷумла “Идоракунии партовҳои сахти маишии шаҳри Хоруғ”, “Беҳсозии низоми обтаъминкунӣ дар Тоҷикистон - марҳилаи 2 (шаҳри Хоруғ)”, “Сохтмон ва муҷаҳҳазгардонии мактабҳо (марҳилаи 4)”, “Рушди таҳсилоти олӣ” ва дигар лоиҳаҳои судманд амалӣ гардида истодаанд. Маблағи умумии онҳо аз аввали татбиқи лоиҳаҳо то соли 2024, 14 335, 79 доллари ИМА-ро ташкил дод. Пиёдасозии чунин лоиҳаҳо дар мадди аввал баҳри беҳбуд бахшидани рӯзгори мардум нигаронида шудааст.
Бо мақсади таъмир ва барқарорсозии иншооти обтаъминкунӣ ва канализатсияи шаҳри Хоруғ аз ҷониби мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Хоруғ, КВД “Хоҷагии манзилию коммуналӣ” дар ҳамкорӣ бо Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Бонки Аврупоии таҷдид ва рушд дар моҳи декабри соли 2014 Созишномаи Лоиҳаи “Барқарорсозии системаи обтаъминкунии шаҳри Хоруғ марҳилаи -2” ба имзо расонида шуд. Маблағи лоиҳа 4 млн. доллари ИМА-ро дар бар мегирад ва корҳо дар ин самт шурӯъ гардиданд.
Бар иловаи ин, бо дастгирии Ҳукумати кишвар тайи се соли охир дар шаҳри Хоруғ Форуми соҳибкорию сармоягузорӣ “Помир-инвест” баргузор гардида буд, ки дар асоси он 58 шартнома бо арзиши 1 млрд. 040 млн. 219 ҳазор сомонӣ ба маркази вилоят рост меоянд. Айни замон дар заминаи шартномаҳои баимзорасида, 14 иншоот ба маблағи 105 млн. 467,2 ҳазор сомонӣ сохта ба истифода дода шуда, дар 31 объекти дигар корҳои сохтмонӣ идома доранд.
Дар доираи Барномаи рушди иҷтимоию иқтисодии шаҳри Хоруғ барои солҳои 2020-2025 бошад, бунёди 45 иншоот ба нақша гирифта, 21 – тои онҳо аллакай ба истифода дода шуданд.
- Иштироки ҷавонони шаҳри Хоруғ дар раванди корҳои ободонию созандагӣ, чорабиниҳои фарҳангию сиёсӣ ва дигар ҳамоишҳои муҳим то кадом андоза самарабор аст?
- Ҷавонон ҳар чӣ бештар моҳияти арзишҳои миллиро дарк мекунанд ва ба онҳо арҷ мегузоранду дар ҳаёти сиёсӣ ва ҷамъиятӣ ширкати фаъол меварзанд. Имрӯз ягон чорабинӣ ё ҳамоиши илмию фарҳангӣ, сиёсию маърифатӣ бе ҳузури ҷавонон баргузор намегардад. Ин буд, ки шаҳри Хоруғ нақшаи сафарбаркунӣ дар даъватҳои баҳорию тирамоҳиро дар 6 даъват ба сафи Қувваҳои Мусаллаҳи кишвар дар як рӯз ва барзиёд иҷро намуд.
Имрӯз ҷавонону наврасони шаҳр дар риштаҳои гуногуни варзиш ба машқу тамрин машғул буда, вақти қиммати хешро самаранок истифода мебаранд ва дар баробари ин, бо истифода аз малакаву истеъдоди хеш дар чорабиниҳои гуногуни варзишӣ иштирок мекунанд ва бо ишғол намудани мақомҳои ифтихорӣ обрӯи кишвари хешро дар сатҳи байналмилалӣ баланд мебардоранд.
Ҳоло дар шаҳри Хоруғ 1 Маҷмаи варзишӣ, 26 толори варзишӣ, 1 варзишгоҳ барои 6 ҳазор ҷойи нишаст, 31 майдончаи варзишӣ, 1 ҳавзи ш иноварӣ, 1 мактаби варзишӣ ва дигар иншооти махсуси варзишӣ 2 ададро ташкил медиҳад. Бояд қайд намуд, ки дар шаҳри Хоруғ як муассисаи давлатии “Мактаби махсуси бозиҳои варзишии шаҳри Хоруғ” бо теъдоди 20 нафар корманд фаъолият карда, аз ин шумора 16 нафар мураббӣ мебошанд.
Дастпарварони мактаби махсуси бозиҳои варзишии шаҳри Хоруғ соли 2023 дар мусобиқаҳои варзишӣ ширкат варзида, соҳиби 73 медал, ки аз инҳо 28 медали тилло, 18 медали нуқра ва 27 медали биринҷӣ мебошанд, гардиданд. Боиси ифтихор аст, давоми 7 моҳи соли равон теъдоди медалҳои тиллоии варзишгарони мо ба 36 адад расид. Ҳамзамон, дар шаҳри Хоруғ 54 мусобиқа, аз ҷумла 2 чепионати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба бокс ва волейбол байни бонувон, 5 мусобиқаи ҷумҳуриявӣ, 13 мусобиқаи сатҳи вилоятӣ ва 35 мусобиқаи шаҳрӣ баргузор гардиданд.
- Сокинони шаҳри Хоруғ ҷашни муқаддаси миллӣ – 35 - солагии Истиқлоли давлатиро бо кадом дас-товез истиқбол мегиранд?
- Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Хоруғ ба муносибати сазовор пешвоз гирифтани 35 – солагии Истиқлоли давлатӣ нақшаи чорабиниҳо иборат аз 301 банд ба маблағи 1 млрд. 98 млн. 599 сомонӣ тасдиқ гардида, 217 объект аллакай ба истифода дода шуданд.
Бунёду барқарорсозии роҳҳои ҳудуди шаҳр, чароғонкунӣ, сангфаршу мумфаршкунӣ авҷи тоза гирифта, давоми ду соли охир аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ дар масофаи 22 км 615 метр кӯчаҳои шаҳри Хоруғ чароғон ва кӯчаю паскӯчаҳои марказӣ ба масофаи 6 км мумфарш гардиданд. Дар баробари ин, қисми роҳҳои пиёдагарди маркази шаҳр сафолакпӯш шуданд. Имрӯз майдони марказии вилоят бо қомат афрохтани муқаддасоти миллӣ - Нишон ва Парчами давлатӣ ва гулгаштҳо намои зебоеро ба худ гирифтааст.
Бошандагони шаҳри Хоруғ аз созандагиву бунёдкорӣ дар шаҳр ифтихори беандоза доранд, зеро дар муддати кутоҳ маркази вилоят бо манзилҳои истиқоматии баландошёна ва инфрасохтори муосир, ки ҳеҷ кас умеди бунёди чунин хонаҳои бисёрқабатаро дар домани куҳҳои сарбафалак надошт, руҳу илҳом гирифта, дар иҷрои вазифаи муқаддаси шаҳрвандӣ дар назди давлату миллат масъулияти баландро аз худ нишон дода истодаанд.
Бо чунин раванди бунёдкорӣ ва созандагиҳои азим боварӣ дорам, ки шаҳри Хоруғ дар ҳақиқат ба нигини Бадахшон ва Бадахшон ва дарвозаи воқеии тиллоии Тоҷикистон табдил хоҳад ёфт.
Садоншо ҶАНОБИЛШОЕВ,
“ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед