Мутаассифона, аҳолӣ тамоми касалиҳои ин шабу рӯзро аз рӯи ваҳм ба коронавирус рабт медиҳанд, ки табибон инро нодуруст меҳисобанд. Тавре мутахассисони соҳаи тиб иброз медоранд, коронавирус ин бемории вирусӣ буда, барангезандааш микроб аст. Илми тиб то имрӯз 40 намуди коронавирусро ошкор намудааст, ки танҳо 4 намудаш барои одам маълум аст. Коронавирус нахустин маротиба соли 1965 ба қайд гирифта шудааст. Таъсири он ба одам соли 2002 кашф гардид.

Тавре ноиби президенти Академияи илмҳои тиббии Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, профессор С. Аҳмадзода зимни суҳбат иттилоъ дод, вирус ташкилаест, ки барномаи махсуси генетикии худро дошта, дар алоҳидагӣ зиндагӣ карда наметавонад ва ба амиқтарин ҳуҷайраи бадан ворид мешавад, чун агар танҳо монад, аз шуои офтоб ва таъсири дигар омилҳо нобуд мешавад. Он як хӯрандаест, ки аз рӯи сохт ниҳоят сода буда, ҳамагӣ аз 3 қисм иборат аст. Қисми мобайнӣ (вибрион), пардаи болоӣ (каспид) ва дар болои ин парда хартумчаҳо ё ки ҳар намуд пайвандакҳо вуҷуд доранд, ки ба ҳуҷайраи қабулкарда рафта мечаспанд ва дар натиҷа ба сӯзандору монанд мешавад. Вирус ба ҳуҷайраи зинда нишаста, қисми генетикии худро ба ҳамон ҳуҷайра ворид месозад. Баъд аз ин фаъолияти муътадили ҳуҷайра вайрон мешавад ва маҷбур мешавад, ки ба фармони вирус дарояд. Ковид-19 ба он хешии бевосита дорад, лекин аз рӯи сохтори дохилӣ куллан фарқ мекунад.

Бо вуҷуди он ки Ковид-19 ҳамагӣ 4 моҳ боз дар дунё зуҳур намудааст, дар радифи тестҳои оҷилии дигар пажуҳишгоҳҳои машҳури дунё, ин беморӣ аз ҷониби табибони тоҷик низ шинохта шуд. Тибқи маълумоти олимони Пажуҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии тиббии Вазорати тандурустии мамлакат Ковид-19 яке аз 4 навъи коронавирусҳоест, ки ба одам таъсир мекунад.

“Ин маризӣ тибқи ташхиси бемории илтиҳоби шуш (пневмония) ошкор гардид. Агарчанде барангезандааш вирус аст, лекин узви муайянкунанда ва таъсирпазираш шуш мебошад. Ҳаҷми он садҳо маротиба аз 1 мм хурд аст, аммо ба вазн аз ҳаво вазнинтар аст ва ба нуқтаи охирин, яъне ба қисми поёнии шуш, рафта мерасад. Баъдан дар шуш, дар қабати болоии алвиолаҳо як муҳтавое ҳосил мешавад, ки онро барангезандаи вирус ба худ қабул мекунад. Аз ин рӯ, беморонеро ки гирифтори ҳамин гуна беморӣ мешаванд, метавон ба гурӯҳи пневмонияи атипикӣ дохил намуд.

Агар яке аз барангезандаҳои пневмония Ковид-19 бошад, дар баробари он коронавирусҳое низ ҳастанд ки аллакай маъмулӣ шудаанд, масалан алфа, аденовирус, риновирус, баровирус, яъне 7 намуди бемориҳои дигари вирусӣ вуҷуд дорад, ки ҳамааш ба як узв (ё ба қисми болоии роҳҳои нафас, ё қисми поёнӣ –шушу алвиолаҳо) таъсир мекунанд ва аломатҳои якхела доранд: дарди сар, сулфа, ҳарорати баланд...”, - мегӯяд С. Аҳмадзода.

Табибон изҳор медоранд, ки 90 фоизи бемориҳо ба гирифтани антибиотикҳо зарурат надоранд. Чун антибиотикҳо иммунитет ё қобилияти дифоии баданро заиф мекунанд.

- Доруҳои зиддивирусӣ бадани ба бемориҳои вирусӣ мубталошударо заифтар мекунанд. Бо мурури як давраи муайян нисбати ин беморӣ иммунитети ҷамъиятӣ пайдо мешавад. Интерфироне, ки бадан ҳосил мекунад, на камтар аз 70% вируси воридшударо аз байн мебарад, -мегӯяд табиб Ф. Одинаев. - Ковид-19 вабои аср нест. Фоизи зиёдтарини муриш дар ҷаҳон имрӯз 10,6 аст, ки инро наметавон вабои аср номид. Вақте муриш аз 50 фоиз зиёд бошад, пас вабои аср гуфтан ҷоиз аст. Таъсири ин беморӣ ба қишри осебпазир хоҳ-нохоҳ мерасад. Фавт ҳодисаи маъмулист ва ноилоҷ будани моро нишон намедиҳад. Дар дунё 90 фоизи чунин бемориҳо дар шароити хона табобат меёбанд, ки мо низ истисно нестем. Мо бояд дар ҳамбастагӣ кор кунем ва ба ин беморӣ ғолиб бароем. Калонсолон бояд дар ҳолати фавқулода худро ба даст гиранд ба ваҳму таҳлукаи беасос дода нашаванд

Номбурда таъкид мекунад, ки ин беморӣ муваққатӣ аст ва баъди як муддати муайян ба зукоми одӣ табдил хоҳад ёфт. Аҳолиро мебояд, ки дар ин давра дар хона бошанд, аз машварати табибон истифода намуда, ҳаёти худ ва дигаронро зери хатар нагузоранд.

Бешак, табибон маҳз дар ҳамин рӯзҳои тақдирсози миллат бори дигар собит намуданд, ки табибӣ аз муҳимтарин ва бонуфузтарин касби мақоми иҷтимоидошта аст. Ҳамарӯза беморони зиёде аз беморхонаҳои шаҳру навоҳиии мамлакат шифо ёфтаву ба хонаҳои худ бармегарданд. Бо вуҷуди ҳамаи мушкилоти ҷойдошта ин шабу рӯз тамоми табибон дар хизмати беморон буда, аз аҳолӣ хоҳиш мекунанд, ки ба табибон кӯмак расонанд, яъне дар хона бимонанд, бе зарурат ба кӯча набароянд, қоидаҳои беҳдоштӣ ва гигиенаи шахсиро риоя намоянд ва саломатии худу дигаронро ҳимоя кунанд.

Равоншиносон барои эмин будан аз ин беморӣ ҳамеша хушбин буданро тавсия медиҳанд. “Агар шумо бештар эҳсоси хушӣ дошта бошед ва худро қаноатманду болидаруҳ нигоҳ бидоред он гоҳ ҳормонҳои шодмонӣ ва ҳузуру ҳаловат тавлид мешаванд. Чунин ҳормонҳо дар навбати худ масунияти одамро қавӣ месозанд, ки ин дар вазъияти ҳама гуна бемориҳо, аз ҷумла коронавирус нақши муҳим дорад”, - изҳор медорад, равоншинос М. Давлатова

Ин беморӣ ҳанӯз охири дунё нест ва ягон муъҷизаро низ набояд интизор шуд. Агар мо ақли солимро ба кор барем, пас тамоми вазъиятро зери назорати худ қарор хоҳем дод.

- Мо ҳамагӣ савори як заврақем, ки худи мо онро алвонҷ медиҳем. Бояд дар хотир дошт, ки ҳамаи мо мирандаем ва рӯзе аз ягон беморӣ ё чизи дигаре марги мо фаро мерасад. Аз ин рӯ, бояд зиндагии пурарзиш дошта бошем. Ин беморӣ воқеияти ҳаёти моро куллан тағйир намедиҳад, танҳо риояи қоидаҳои одиро аз мо талаб мекунад, - таъкид мекунад М. Давлатова.

Равоншинос ба онҳое, ки барномаҳоро дар мавзӯи коронавирус таҳлил ва ҳазм карда наметавонанд, тавсия медиҳад, ки аз тамошои чунин наворҳо худдорӣ намоянд. “Китоб хонед, филмҳо ва наворҳоеро тамошо кунед, ки ба ин мавзӯъ дахл надоранд. Коронавирус дер ё зуд хотима меёбад ва зиндагӣ ба маҷрои пешин бармегардад, пас ба худ зиён нарасонед”, - мегӯяд ӯ.

Дар ин маврид ҳақ ба ҷониби шоир Рустами Ваҳҳоб аст, ки мегӯяд:

Ёд доред аз хазоне, ки баҳор аз пай надошт?
Сӯг поён мепазирад, сурро бовар кунед.