Ё чаро доруфурӯшон муошират бо мизоҷонро намедонанд?

Имрӯз баъди нигаронии Президенти кишвар аз сифати хизматрасонӣ ва муомилаи табибон мушкилиҳо ба оҳистагӣ паси сар гардида, зери назорати масъулон қарор доранд ва табибон низ талош доранд, ки аз “забони худ” танбеҳ нагиранд. Вале ба назар мерасад, ки дар бархе аз дорухонаҳои кишвар доруфурӯшон мактаби “муомилаи хуб бо муштарӣ”-ро нахонда, якбора ба кор оғоз намудаанд. 
Доруфурӯшон, ки ҷузъе аз кормандони Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимои аҳолӣ ба шумор мераванд, бояд нигаронии Президент ба онҳо низ рабт дошта бошад. 

Ба назар чунин менамояд, ки баъзе доруфурӯшон бо як ё ду суоли додаи муштарӣ якбора асабонӣ мешаванд. Аммо доруфурӯшони азиз (ба онҳое рабт дорад, ки бо бемор ва муштарӣ муомилаи хуб карданро намедонанд) на шумо, балки бемор бояд асабонӣ бошад, чун тарсу ҳарос вуҷудашро фаро гирифтааст. Аммо мутаассифона афроде, ки ба ин даргоҳ мераванд, аз кору муоширати бархе доруфурӯшон гила мекунанд. 

Ҳамсуҳбати мо Мансур низ аз муоширати доруфурӯш шиква карда қисса мекунад, ки ҳафтае пеш аз дорухонаи назди беморхонаи 1-ум Советский мехост барои падараш дору харидорӣ намояд. Мансур, мегӯяд баъди огаҳӣ ёфтан аз бемории падар хеле рӯҳафтода мешавад. Падараш, ки дар деҳ зиндагӣ мекунад, дорухатро тарики Вайбер ба ӯ мефиристад, то ҳарчи зудтар  доруҳоро харидорӣ намуда, фиристад. Ҳамсуҳбатамон ба доруфурӯш дорухатро дар телефони ҳамроҳаш нишон медиҳад ва якбора авзои доруфурӯш тағйир ёфта, дағалгӯӣ мекунад. Мансур мегӯяд: “Дорухаторо дар телефонам ба доруфурӯш нишон додам якбора асабӣ шуду гуфт Хайр дидам, баъд? Гуфтам: “Доруҳоро бояд бихарам”. Дар ҷавоб гуфт: “Мисли ту бисёранд, меоянд ҳисоб мекунем, дору нахарида мераванд. Рав аз ягон ҷойи дигар бихар!”. Натавонистам ба суханони ӯ гӯш диҳам ва якбора бо асабоният ба ӯ гуфтам: “Вақт надорам ва бояд дору харам. Бемор интизори доруҳост. Бояд оҷилан онҳоро фиристам”. Доруфурӯш ҳамоно зери лабон чизе мегуфт. Мансур илова кард, ки “Аз дорухона берун шуда, хеле худро нороҳат ҳис кардам. Доруфурӯш, ки аз суханонаш бояд бемор ё наздикони бемор даступохӯрда нашаванд, баръакс муомилаи дурусти инсониро балад нест”.
 
Чунин ранг гирифтани кор метавонад ба бемор ё муштарӣ зарбаи сахте бошад. Табибон новобаста аз ихтисосашон бояд донишу малакаи хуби касбӣ ва одобу муоширати ҳамида дошта бошанд. 

Вале мебинем ва мушоҳида мегардад, баъзе нафароне, ки дар дорухонаҳо ба фурӯши маводи доруворӣ машғуланд, аз оддитарин қоидаҳои муошират бо муштарӣ бехабар буда, гӯё мактаби тиббиро нагузашта бошанд. Ҳамчунин, сокинон гоҳо аз он нигаронӣ мекунанд, ки доруфурӯшон баъзан доруҳоеро ба харидор пешниҳод мекунанд, ки дар дорухат ҷо надорад ва ивазкунандаи он аст. Аммо гап сари он меравад, ки пеш аз оне, ки ивазкунандаи доруро ба харидор медиҳанд, бояд ӯро огоҳ карда маслиҳат дод.
 
Ҳамсуҳбати дигари мо Шаҳло аз ин рафтори доруфурӯшон дар таассуф аст. Ӯ гуфт, ки бо тақозои вазъи саломатии падараш зиёд аз дорухонаҳо дору мехарид. Агар аз як тараф муомилаи дурушти доруфурӯшон ӯро нороҳат созад, аз ҷониби дигар тарзи “маслиҳату машваратдиҳӣ”-и онҳо ҳамсуҳбатамонро ҳайрон менамуд. 

“Масалан, вақте дорухатро ба яке аз доруфурӯшон дароз намудам, ӯ ба он як назари сатҳӣ андохтаву саросемавор чанд адад қуттиҳои доруро болои пештахта партофт. Вақте онҳоро бо рӯйхати дар дастам буда муқоиса намудам, номи аксарашон фарқ мекард. Ман аз доруфурӯш сабаб пурсидам. Ӯ гуфт, ки ин доруҳо “заменитель”, яъне ивазкунандаи ҳамон доруҳои дар рӯйхат зикршуда мебошанд. “Ҳардуи ин дору як таркиб доранд, истифода кардан гиред”, -гуфт беэътиноёна ӯ. Аммо ман онҳоро пас гардондаву талаб кардам, ки худи ҳамон доруҳои таъиннамудаи табибро ба ман диҳад. Доруфурӯш хеле асабонӣ шудаву онҳоро пас гирифт ва гуфт, ки он доруҳоро надорад”.

Дорусоз, Зармина Хошониева, ки солиёни зиёд дар дорухона ба ҳайси мудири дорухона ва фурӯшанда кор карда, ҳоло дар ширкати фармасевтии “Хараша Элсон” фаъолият мекунад, гуфтаҳои болоро тасдиқ намуда, гуфт “Ҳар нафаре, ки дар тан хилъати сафед дораду дар зерсохторҳои Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ кор мекунад, бояд дар аввал одоби муоширатро риоя намояд. Аз ҷумла нафароне, ки дар дорухона кор мекунанд, бояд ба ҳамаи гуфтаҳо ва суолҳои муштариён босаброна ва хуб посух бигӯянд. Муштарӣ дар ҳама ҳолат ҳақ аст. Яъне ҳолате мешавад, ки муштарӣ маблағи кифоя надорад ва аз доруфурӯш хоҳиши шумурдан ва аниқ кардани маблағи доруро мекунад. Фурӯшанда вазифадор аст маблағи аниқи доруро ба бемор бигӯяд. Фурӯшандаи дорухона бояд ҳамаи доруҳои харидаи муштариро ба ӯ фаҳмонад, чун бештари беморон дорухати навиштаи табибонро сарфаҳм намераванд ва эҳтироми ҳар як беморро бояд ба ҷо биёранд, то бори дигар низ дари онҳоро бикӯбад.

 Ҳамакнун мебояд, ки омӯзиши дарсҳои муошират дар донишгоҳу коллеҷҳои тиббиро боз ҳам пурзӯртар карду ҷавононро бештар омӯхт. Агар гуфтаҳои болои ҳамсӯҳбатонамонро хулоса кунем, муомилаи бад, дағалгӯӣ ва маслиҳату машваратдиҳии паст аксар вақт миёни мутахассисони ҷавон дида мешавад. Зимнан муносибати бад метавонад муштариҳоро аз дари дорухона дур созад ва он муфлис гардад. 
Дилбардорӣ, сухани ширин, табассум ва муоширати хуб намудан барои табибон ва дигар масъулони сохтори Вазорати тандурустӣ ҳатмӣ ва зарур аст. Дуруст аст, ки муомилаи хуби табиб метавонад беморро зудтар шифо бахшад. Дуруст аст, вақте табиб муомилаи хубу самимӣ дошта бошад, бемор низ худро озоду роҳат эҳсос мекунад. Табиист, ки шахси бемор нозуку заиф мешавад ва ба дилбардориву муоширати хуб эҳтиёҷ дорад. Табибон пеш аз он ки бо дору табобат кунанд, бо лафзи ширин беморро даво бахшанд. 

Нашрияи “Ҷавонони Тоҷикистон” аз масъулини Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии кишвар хоҳиш мекунад, ки барои рафъи мушкилиҳои ҷойдошта дар ин самт чораҳои зарурӣ  андешад. Рӯзнома омодааст, барои онҳое, ки ба муоширати бад рӯ ба рӯ мешаванд ё аз фаъолияти доруфурӯшон норозианд минбар диҳад то онҳо тавонанд фикру ақидаи худро озодона баён намоянд.