Ҳар саҳар садои ба ҳам хӯрдани болғаи фӯлодини Шариф Назриев ба оҳани тафсон ҳамсоягони атрофро бедор мекард. Ин ҷавони оҳангару оҳангудоз ба гунае Коваи замони хеш буд ва аз оҳани бекорае шоҳкории беназир месохт. Ӯ бо обилаи даст ва машаққат оилаашро таъмин мекард ва бори миннати касеро намебардошт. Чун кораш аз субҳ оҳангудозиву болғазанӣ буд, дасту бозувонаш низ шабеҳи оҳани тофта сахту мустаҳкам буданд. Дар гӯштинҳои ҷашну маъракаҳо касе ба ин марди майдон баробар шуда наметавонист. Ҳамеша рақибаш мағлубу дасти ӯ боло буд. Дар баробари гӯштини миллӣ Шариф Назриев тамрини бокс низ мекард, ки ҳар зарбаи дасташ ҳарифро ба замин яксон мекард.

Ҳангоми дар артиши шуравӣ хизмат намуданаш дар зӯру бозу ва қувваозмоиҳо касе тоби мушти обдорашро надошт. Дар давоми хизмат дар чандин мусобиқаҳо аз рӯи гӯштини тарзи озод ва бокс иштирок намуда, сазовари даҳҳо ҷоизаву унвону мукофотҳо гардидааст.

Шариф Назриев қабл аз хизмати ҳарбӣ бо духтари ҳамдеҳааш Назокат Элмуродова оила барпо намуда буд ва натиҷаи ин зиндагии хушбахтона даҳ фарзанди гул барин озода буд. Беҳуда нагуфтаанд: “Аз ҷав, ҷав бирӯяду аз гандум, гандум”. Чун падар паҳлавонсурату паҳлавонбозу буд, дар мағз андар мағзи фарзандон низ ин нишона мушоҳида мегардид.

ТАВЛИДИ МЕРОСБАРИ ҲАҚИҚӢ

Соли 1962 дар замини зархезу паҳлавонпарвари Кӯлоб, ки чандин абармардонро ба майдонҳои бузург баровардааст, боз як паҳлавони дигар — Хайрулло Назриев дар оилаи Шариф Назриеви оҳангар чашм ба олами ҳастӣ кушод.

Рӯзу моҳу сол Хайруллоро аз як кӯдаки гирёну нотавон ба як ҷавони боғайрату тавоно ва далер мубаддал мекард.

Ӯ аз овони хурдӣ ба варзиш, ба вижа гӯштин шавқу рағбати беандоза дошт. Вале бо сабаби лоғару камвазн буданаш сар ба сад дар мезад, то барои худ тамрингоҳе пайдо намояд. Билохир, орзуяш амалӣ гардид ва мураббии ғамхору дилсӯз Асрат Бадаргаев, ки дар яке аз толорҳои варзишии Кӯлоб мураббии гӯштин шуда кор мекард, Хайруллои ташнаи варзишро зери қаноти худ гирифт.

Вай пайваста бо варзиш машғул мегардид, то вазнаш ба гӯштингирӣ мувофиқ гардад, аммо то синфи 9-10 расиданаш ҳамоно бачаи лоғару камвазн буд ва ҳангоми дар синфи 9 таҳсил карданаш вазнаш ҳамагӣ ба 41 кг мерасид. Бо чунин вазн ба майдони бузург баромаданро айб медонист, вале дар тӯю маъракаҳо ягон ҳамсолаш дар гӯштин ба ӯ баробар шуда наметавонист.

РОҲНАМОИИ МОДАР

Бо кӯшишу заҳмат ва такопӯи пайваста Хайрулло ҳам вазни хеш афзуду ҳам таҷрибаву малака пайдо намуд. Баъд аз хатми мактаби миёна бо дастгириву роҳнамоии модари бузургаш ба Омӯзишгоҳи махсуси оташнишонии шаҳри Екатеринбурги Русия дохил шуд. Дар баробари касбомӯзӣ, инчунин тамрин кардан дар риштаи гӯштини самбо барои қаҳрамони мо ҳадафи аввалиндараҷа буд.

Ӯ дар давоми таҳсили сесолааш дар Екатеринбург ҳам касб андӯхту ҳам таҷрибаву малакаашро дар ҷодаи варзиш афзун кард. Пас аз бозгашт аз Русия чанд сол ба ҳайси сардори оташхомӯшкунӣ дар минтақаи Кӯлоб ифои вазифа намуд. Шуруъ аз соли 1983 Хайрулло Назриев ба шаҳри Тошкенти Узбекистон барои таҳсили дубора рафта, то соли 1989 дар он ҷо зиндагӣ ихтиёр мекунад ва дар фосилаи ками вақт ҳамчун паҳлавони рақами яки Узбекистон шинохта мегардад.

Замони ба майдони бузурги гӯштин баромадани Хайрулло Назриев ба солҳои вазнини ҷанги шаҳрвандӣ рост омадааст. Дар солҳое, ки қудрати силоҳ давлатро идора мекард, дастаҷамъона тамрин кардан, бисёр душвар буд.

Ба даргириҳои мусаллаҳона нигоҳ накарда, мураббии тими миллӣ Саидмуъмин Раҳимов дар як лагери махсус дар минтақаи Кӯлоб якчанд ҷавони варзишгарро давоми 6 моҳ барои Бозиҳои олимпии “Хиросима-94” омода мекард.

АМАЛИШАВИИ ОРЗУҲОИ БУЗУРГ

Билохир он рӯзҳои бузургеро, ки Хайрулло интизор буд, фаро расиданд. Ӯ соли 1993 дар Чемпионати ҷаҳонӣ, ки дар шаҳри Нижний Новгороди Русия баргузор гардида буд, аз рӯи гӯштини тарзи самбо иштирок намуда, сазовори медали нуқраи мусобиқа гардид. Расо пас аз як соли мусобиқаи мазкур, яъне соли 1994 дар шаҳри Хиросимаи Ҷопон бозиҳои осиёии “Осиё-94” баргузор гардид. Аз тими мунтахаби Тоҷикистони тозаистиқлол ду нафар, Хайрулло Назриев аз рӯи гӯштини тарзи ҷудо ва Исроил Исмоилов аз намуди варзиши каратэдо кишварро дар ин мусобиқаи бонуфуз муаррифӣ мекарданд.

Тамринҳои пайваста ва кӯшишу заҳмати Хайрулло буд, ки аз оғози мусобиқа ташаббусро ба даст гирифта, рақибонро пайи ҳам ба тахтаи пушт меафтонду шаҳди пирӯзӣ мечашид. Аммо барои ба финал баромадан аз дасти мизбони мусобиқа Ҷакон Накамура бо гирифтани як шидо мағлуб гардид. Ва барои гирифтани ҷойи сеюм бо намояндаи Эрон андари майдони рақобат гардид. Хайруллои чаққону чобуку рустамбозу рақиби хешро бо натиҷаи 7-0 мағлуб намуда, сазовори ҷойи сеюм ва соҳиби медали биринҷии мусобиқа гардид.

ДАСТОВАРДҲО

Пас аз ин мусобиқа акнун роҳи паҳлавон барои дигар мусобиқаҳо ҳамвору шуҳрату шонаш даҳчанд гардид. Ҳамин тавр, Хайрулло Назриев, 4 карат барандаи нишони нуқраи Ҷоми ҷаҳон оид ба самбо дар солҳои 1997, 1998, 1999, 2000 гардидааст. Инчунин, қаҳрамони ИҶШ соли 1990 дар ҳайати дастаи яккачини ВКД, қаҳрамони ҷаҳон миёни полис ва милитсия соли 1999 дар Литва, сазовори медали нуқраи Чемпионати ҷаҳонӣ байни собиқадорони “ҷудо” соли 2013 дар Абу-Даби, барандаи нишони нуқраи ҳамин мусобиқа дар соли 2014 дар Испания ва ғайраҳо мебошад.

ФАРЗАНД ПАЙРАВИ ПАДАР

Ба хотири нигоҳ доштани хотироти падар Хайрулло Назриев ҷигарбандашро Шариф ном мегузорад, то ба мисли бобояш паҳлавони боору номус гардад. Беҳуда намегӯянд, ки “Ном ҳам шафоаткунанда аст”. Аз замоне, ки Шарифҷон худро шинохт, дар мағзу хуну пӯсташ эҳсоси паҳлавонӣ мекард, ки ин хосиятҳо дар мағз андар мағзи бобою падараш буданду ҳастанд. Акнун Шарифҷон ливобардори давлату меҳан асту худро меросбари оилаи бузурги Шарифовҳо медонад.

БА ҶОИ ОХИРСУХАН

Хайрулло Назриев дар чандин мусобиқаҳои бонуфузи дохиливу ҷаҳонӣ иштирок намуда, ҳамеша шарафу шони Тоҷикистонро дар арсаи байналмилалӣ рӯи шона дошт. Ӯ солҳо дар Русияву Узбекистон низ зиндагӣ кард, вале боре ҳам дур аз ёди Ватан набуд, ҳамеша дилаш ба ёди Ватан метапиду хунаш барои Ватан ҷӯш мезад ва дар ҳама ҷо зери Парчами Тоҷикистон баромад намуд.

Яҳё МАҲМАДНАБИЕВ, “ҶТ”