Шиноварӣ намуди варзишест, ки дар ҷаҳон дӯстдорони зиёд дорад. Таърихи пайдоиши ин навъи варзишро ба давраи аввалини пайдоиши инсонҳо дар рӯи замин гӯем ҳам, хато намекунем. Зеро инсоният ҳанӯз аз замони пайдоиш то лаҳзаи марг бо об зинда асту ба он пайванди ногусастанӣ дорад. Дар такя бо ин андеша метавон гуфт, ки шояд то кунун дар дунё нафаре вуҷуд надошта бошад, ки то ҳол дар ҷӯй, кӯл ва ё ҳавзу дар-ёе шино накарда бошад. Аз ин хотир ин навъи варзиш барои аҳли башар, аз ҷумла тоҷикон низ ошно асту мардум ба он рағбати беандоза доранд.

Чун ҳамасола даҳаи аввали моҳи июн ҳарорати ҳаво гарм мешавад ва мавсими шиноварӣ барои тамоми табақаи ҷомеа аст. Доир ба паҳлуҳои гуногуни ин риштаи варзиш бо Ҳасан Шарифов, директори Муассисаи давлатии Мактаби ҷумҳуриявии махсуси варзишӣ оид ба намудҳои варзиши обӣ суҳбат намудем.

- Шиноварӣ варзишест, ки новобаста аз вазъу иқлим дар тамоми мамлакатҳои ҷаҳон ҳаводорони худро дорад. Лутфан аз таърих ва рушди шиноварӣ дар кишвар чанд сухан мегуфтед?

- Бори аввал дар кишвар соли 1948 мусобиқаи шиноварӣ дар доираи Спартакиадаи Осиёи Миёна баргузор гардида, маросими ифтитоҳи он дар “Кӯли ҷавонон” ҷараён гирифта буд. Соли 1971 дар шаҳри Душанбе маҷмӯи ҳавзҳои шиноварии ҷумҳуриявӣ ба истифода дода шуд. Дар соли 1975 яке аз мусобиқаҳои бонуфузтарини собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ 5-умин – Спартакиадаи халқҳои СССР, аз рӯи намуди ҷаҳидан ба об дар пойтахти Тоҷикистон - шаҳри Душанбе баргузор гардида буд, ки дар он тимҳои яккачини собиқ ҷумҳуриҳои Иттиҳоди Шӯравӣ иштирок намуданд. Ҳамин тариқ, марҳила ба марҳила намуди шиноварӣ дар кишвар рушд намуд ва ба натиҷаҳои арзанда мушарраф гардид. Ҳанӯз пас аз панҷ соли таъсиси мактабҳои шиноварӣ дар мамлакат дастаи мунтахаби Тоҷикистон оид ба шиноварӣ дар Спартакиадаи 6-уми халқҳои собиқ Шӯравӣ бо муваффақият ширкат варзида, сазовори мақоми арзанда гардида буданд. То давраи соҳибистиқлолӣ ин навъи варзиш дар ҳоли пешрафт буд, вале пас аз ноором гардидани авзои сиёсии кишвар дар солҳои 90-уми асри гузашта, мутахассисони соҳа кам гардиданд ва рушди соҳа то андозае коҳиш ёфт.

Бо баракати Истиқлолият бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 2-юми июли соли 2009 №396 Муассисаи давлатии “Мактаби ҷумҳуриявии махсуси варзишӣ оид ба намудҳои варзиши обӣ” таъсис ёфт, ки ин ба рушду нумӯи варзиши шиноварӣ такони ҷиддӣ бахшид.

- Соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш яке аз муҳимтарин самтҳои афзалиятноки сиёсати имрӯзаи давлату ҳукумат ба шумор меравад ва Сарвари давлат низ ҳамеша таъкид бар он менамоянд, ки барои рушди соҳа ҳарчи бештар мебояд ҷаҳду талош намуд. Дар робита ба ин масъала ва рушди ҳамаҷонибаи шиноварӣ мамлакат кадом иқдомҳоро рӯи кор оварданиед?

- Дар воқеъ, Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз нахустин рӯзҳои ба даст овардани Истиқлолияти давлатӣ таваҷҷуҳи Ҳукумати кишварро ба соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш нигаронида, барои ҳарчи бештар такомул додани ин соҳа корҳои назаррасеро ба сомон расонида истодаанд. Мо аҳли мураббиён ин муддат кӯшиш бар он намуда истодаем, то варзишгаронеро омода намоем, ки дар мусобиқаҳои байналмилалӣ рақобатпазир бошанд ва шарафи Тоҷикистони азизро дар арсаи ҷаҳонӣ ҳимоят карда тавонанд. Айни замон Муассисаи давлатии “Мактаби ҷумҳуриявии махсуси варзишӣ оид ба намудҳои варзиши обӣ” дар такя ба сиёсати варзишпарваронаи Ҳукумати мамлакат дар асоси ҳамкорӣ бо Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш, Кумитаи миллии олимпӣ, Федератсияи шиноварии Тоҷикистон ва “Барномаи тайёрии варзишӣ оид ба намуди шиноварӣ барои мактабҳои варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон” фаъолияти худро ба роҳ монда, ҷиҳати рушд ва оммавигардонии он дар мамлакат корҳои заруриро ба сомон расонида истодааст.

- Се сол қабл дар кишвар маҷмааи бошукӯҳи варзиши обӣ ба фаъолият оғоз намуд. Оё таъсири он ба пешрафти ин мактаби варзишӣ эҳсос мегардад?

- Албатта. Маҷмааи варзишии обӣ, ки мутобиқ ба стандартҳои байналмилалӣ сохта шудааст, ба пешрафти соҳа ва хубтар гардидани маҳорати варзишгарон таъсири хуб мерасонад. Мо бештар дар он ҷо машқҳои дастаҷамъӣ баргузор менамоем. Шароитҳояш низ хуб аст ва ин метавонад, боз таваҷҷуҳро зиёд намояд. Як чизро бояд ба назар гирифт, ки вақте варзишгар аз тамрингоҳ ва дигар лавозимотҳои варзишӣ мушкилӣ надорад, кӯшиш мекунад, боз беҳтар заҳмат кашад. Аллакай бо ифтитоҳи ин маҷмаа дастовардҳои шиноварони тоҷик низ дар қатори дигар кишварҳои ҳамсоя то андозае эҳсос мегардад ва метавон ояндаи хуберо интизор шуд. Ҳамзамон бо таъсиси Маҷмааи варзишии обӣ мо тасмим гирифтаем, ки мусобиқаҳои байналмилалиро дар кишвар бештар доир намоем, ки ин ҳам барои рушди варзишгаронамон ва ҳам ба иқтисодиёти кишвар таъсири хуб мерасонад.

- Баъди муҳайё гаштани чунин шароити хуб барои тамрин чаро то ҳол натиҷаҳо дар сатҳи ҷаҳон назаррас нест?

- Барои мо пеш аз ҳама мутахассисони соҳибкасбу пуртаҷриба лозим аст, то варзишгаронро ба мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ омода карда тавонанд. Инчунин, барои омода ва сафарбар намудани варзишгарон ба мусобиқаҳои берун аз кишвар маблағи зиёд лозим, ки мутаассифона чунин имкониятҳо на ҳамеша ба мо даст медиҳанд. Сеюм дар тамоми гӯшаву канори ҷумҳурӣ бояд маконҳои махсуси шиноварӣ ташкил карда шавад ва мутахассисони соҳа ҳадди аққал одитарин чизҳоро ба хоҳишмандон омӯзонда тавонанд. Агар ҳамин се мушкилро мо бартараф намоем, яқин гуфтан мумкин аст, ки мо низ ба дастовардҳои назаррас ноил мегардем.

- Ин шабу рӯзҳо варзишгарони олам барои ба даст овардани роҳхатҳои олимпӣ талош доранд. То имрӯз вазъият барои шиноварони мо чи гуна аст?

- Хушбахтона, шиноварони мо низ барои ба даст овардани роҳхати Бозиҳои олимпӣ талошҳои зиёд намудаанд. Айни замон мо чор нафар номзад барои иштирок дар олимпиадаро дорем. Аз ҷумла, Олимҷон Ишанов, Алиҷон Хайруллоев миёни мардон ва Екатерина Бардачёва, Анастасия Тюрина миёни бонувон. Маврид ба зикр аст, ки Олимҷон Ишанов имконияти бештари иштирок нисбат ба дигар рақибони худ дорад. Ӯ соли 2019 дар Чемпионати Осиё дар давлати Корея меъёри муқарраршудаеро, ки барои роҳхати Бозиҳои олимпӣ пешбинӣ гардида буд, ба даст овард ва аллакай даъватномааш низ тасдиқ гардидааст.

Мусоҳиб
Қиёмиддин
МАҲМАДҶОНОВ,
“ҶТ”