18 декакбри соли 1990 Ассамблеяи генералии СММ Конвенсияи умумиҷаҳонии ҳимояи ҳуқуқҳои муҳоҷирони меҳнатӣ ва аъзои оилаи онҳоро қабул кард ва пас аз гузашти 10 сол, яъне 4 декабри соли 2010 18-уми декабрро ҳамчун Рӯзи байналмилалии муҳоҷирони меҳнатӣ эълон дошт. Ин рӯз ҳар сол дар аксари давлатҳо бо ташаббуси ташкилоту созмонҳои ҳифзи ҳуқуқи башар бо ташкил кардани семинарҳои омӯзишӣ ва аксияҳои гуногун доир ба ҳуқуқи муҳоҷирон ҷашн гирифта мешавад.

Муҳоҷират хоси як давлату миллат набуда, қариб дар тамоми давлатҳои ҷаҳон ҳаст. Мувофиқи маълумот наздики 250 милион нафар сокини сайёра дар муҳоҷиратанд. Яъне ҳар 35-ум нафари сайёра муҳоҷир аст.
Чун муҳоҷир нафарест, ки ҳамеша бархӯрд бо расму оин ва қоидаву қавонини дигар мардумро дорад, аз ин рӯ мебояд ҳамеша аз этикаву (ахлоқ) фарҳанги мардуми ғайр (ҷое, ки сафар мекунад) бархӯрдор бошад, то дар муносибату муошират ба мушкил мувоҷеҳ нагардад. Бояд ёдовар шуд, ки илми омӯзандаи одобу ахлоқро этика меноманд. “Этика” калимаи фаронсавӣ буда, дар оғози пайдоишаш маънии “билет”-ро доштааст. Дар Фаронса ба мардуме, ки мехостанд дар як маросим ё ҷашнҳои умумӣ иштирок кунанд, билет дода мешуд ва дар он дастур ва қоидаи иштирок дар маросимҳо дарҷ гардида буд. Муайян мегардид, ки иштирокчии ҳамон ҷамъомад ҳангоми баргузории маросим чӣ гуна рафтор кунад ва бо дигарон муносибаташро чӣ тавр ба роҳ монад. Ин мафҳум оҳиста-оҳиста маънии фарохтарро соҳиб шуд, ки имрӯз зери калимаи “этика” як шохаи илмро мефаҳманд.
Ҳар гурӯҳи мардум муқаррароти хосае барои одобу муошират доранд, ҳатто ваҳшиён. Дар доираи қонуну қавоиди хеш зиндагӣ мекунанд. Вале рафтор ва русуми писандидаи як ҷомеа мумкин аст, ки дар ҷомеаи дигар қобили қабул ва писандида набошад. Барои мисол метавон расму оини чанде аз мардумони сайёраро баён кард.

Дар як қабилаи африқоӣ чунин расм аст, ки меҳмон пас аз тановули хӯрок лабҳои худро тарзе пок мекунад, то садое аз онҳо бархезад ва ба ҳамин тариқ гуворо ва мақбул будани ғизоро нишон медиҳад. Дар дигар қабилаи африқоӣ ваҳшиён дар мулоқот бо якдигар барои шодбошӣ мегӯянд “чӣ гуна арақ мекунед”.

Даст додан бо дӯстон ҳангоми мулоқот дар бисёре аз қисматҳои ҷаҳон маъмул аст, аммо чиниён ба ҷои ин ки ба якдигар даст диҳанд, ду дасти худро ба ҳам мегузоранд ва такон медиҳанд.
Дар бисёре аз кишварҳо бардоштани кӯлоҳ нишонаи одоб аст, вале бумиёни африқоӣ ба ҷои ин кор пероҳани худро аз як китф поин меандозанд.

Вақти аз ҳамдигар дур шудан дар миёни мо роиҷ аст, ки ибораҳои “то боздид”, “Худо ҳофиз” ва ҳамин гунаро гӯем, аммо дар миёни як гурӯҳи ваҳшиён, вақте ки нафаре гурӯҳи ваҳшиёнро тарк мекунад, мизбонон шеван мекашанд ва ба сару рӯи худ гил мемоланд.

Мардуми Ховари дур дар сукути комил ғизо мехӯранд ва ба андешаи онон суҳбат кардан ҳангоми тановули ғизо нописанд аст, вале ба андешаи аксари мо сари як пиёла чой суҳбат кардан бисёр амали писандида аст.
Ба андешаи мардуми як қабилаи африқоӣ туф кардан нишонаи тасдиқ ва аломати ризоият аст.

Дар Тиббит чунин расм аст, ки вақте меҳмон аз хона меравад, мизбон забони худро аз даҳон берун месозад ва ин нишонаи он аст, ки соҳибхона аз суҳбат бо меҳмони худ хушнуд аст.

Шояд ҳеҷ кас надонад, ки одоби муошират дар қавму қабилаҳои гуногун чӣ гуна ба вуҷуд омадааст, аммо метавонем тахмин кунем, ки онҳо  чӣ гуна пайдо гардидаанд. Мувофиқи баъзе тахминҳо одати даст додан аз замони ғорнишинон пайдо шудааст, зеро ҳар нафари дар ғорҳо сукунатдошта бо худ гурзеро ҳамроҳ дошт, ки вайро дар баробари ҳайвоноти ваҳшӣ ва душманҳо муҳофизат мекард. Агар як сокини ғор дӯст будани худро ба дигарон иброз кардан мехост, ҳатман гурзашро меафканд ва даст дароз мекард, ки ин нишонаи дӯстӣ буд.

Дар асрҳои миёна мардон (сипоҳиён) рӯйи худро дар зери ниқоби ҷавшан нигоҳ медоштанд. Ба инсоне, ки мабодо бо онҳо вомехӯрд, барои дӯстӣ ниқоби худро аз сар мебардоштанд, ки имрӯз ҳам мардум бо аломати дӯстӣ кулоҳи худро аз сар мегиранд.

Суоли “Шумо чӣ гуна арақ мекунед?” дар минтақае дода мешавад, ки мардуми он ҷо аксаран бо табу тоб рӯ ба рӯ ҳастанд. Агар дар он минтақа касе табдор аст, пусташ бояд хушк бошад ва пусти намдор нишонаи солим будани шахс аст. Суоли “Шумо чӣ гуна арақ мекунед?” баробар бо он аст, ки мо бигӯем “Ҳоли шумо чӣ тавр аст?”.

Бинобар ин, одоби муошират дар саросари ҷаҳон фарқкунанда аст, вале дар ҳама ҷо маҳак ва меъёрҳои он якхела баҳогузорӣ мешаванд. Чӣ гуна шахсони ношинос бо якдигар муаррифӣ шаванд? Чӣ гуна дӯстон ба якдигар салом гӯянд? Одоб ва рафтори писандида ҳангоми ғизо хӯрдан кадом аст? Барои ҳар маросим чӣ тарз либос бояд пӯшид ва ғайра.

Бояд гуфт, ки доштани одоби муошират барои ҳар нафар ҳатмист, зеро ин василае барои созгорӣ ва муттаҳидии нафарони алоҳида ва билохира ҷомеа аст. Қайд кардан ба маврид аст, ки ҳар нафар наметавонад назари шахсии хешро дар мавриди одоб ва эҳтиром ба кор барад, зеро ин хатарзо аст. Зеро шахсе, ки мехоҳад одобро мутобиқи назар ва хости хеш ба ҷо оварад, мумкин аст миёни ӯ ва нафари дар муқобил будааш нофаҳмӣ ва пархош ба вуҷуд ояд. Риоя накардани одоби муошират мӯҷиби он мешавад, ки мардум бо дидаи тамасхур ба мо нигаранд ва шояд ҳеҷ кас барои муошират бо мо рағбат нанамояд. Бо ҳамин далел аксари мардум барои иҷрои қоидаҳои он кӯшиш менамоянд. Дар ҳар ҷомеа риояи одоби муоширати он ҷомеа лозим аст, то шахс мавриди тамасхури дигарон қарор нагирад.

Муҳоҷир ҳамеша намоянда ва муаррифгари як қавму миллат дар минтақаи дигар аст. Аз ин рӯ, ҳар нафаре, ки мехоҳад ба мамлакати дигар сафар кунад, лозим аст, ки қабл аз сафар бо расму одатҳои диёри сафармекардааш ошно шавад, то тавонад фазои сулҳомезеро миёни худ ва миллати дигар барпо нигаҳ дорад. Набояд фаромӯш кард, ки ҳар миллатро намояндагони дигар кишварҳо аз рафтору кирдор ва муносибати муҳоҷирони он баҳогузорӣ менамоянд.