Хабарҳои кӯтоҳ
Шанбе 20 Апрел 2024 08:08
Дафъаи чандум аст, ки Ҳиндустон ва Чин дар марзи баҳснок бо ҳам даст ба гиребон мешаванд. Муноқишаҳои хурд, ки байни ин ду кишвар пайваста рух медиҳад, ин дафъа боиси ҳалокати зиёд аз ҳар ду ҷониб гардид.
Ба иттилои Вазорати дифои Ҳиндустон дар мавзеи Ладакҳ, ки байни сарбозони ҳинду чин муноқиша рух дод, аз ҷониби ҳиндиҳо 20 нафар ба ҳалокат расидааст. Чиниҳо нахостанд аз ин хусус иттилоъ пахш намоянд. Лек тавре хабаргузории ҳиндии ANI итттилоъ додааст, аз ҷониби чиниҳо, шумораи фавтидагону ҷароҳатҳои вазнин бардошта 43 нафарро ташкил медиҳад.
Масъалаи марзҳои баҳсӣ ба замони ҳукмронии англисҳо дар минтақа пайваста аст. Он замон ду хати шартии ҷудосозии Ҳиндустони бритониёӣ ва Чин: “хати Арда-Ҷонсон” ва “хати Макмагон” вуҷуд дошт. Ҳиндуҳо ва Далай-лама (роҳбари воқеии Тибет) онро эътироф доштанд. Чин бошад, не. Аз он замон то кунун чиниҳо борҳо изҳор доштаанд, ки ҳудуди зиёдро аз даст додаанд.
Соли 1962 байни артиши ҳар ду кишвар задухӯрдҳои шадид ба вуқуъ омад. Дар натиҷаи хунрезиҳои кӯтоҳмуддат ҳиндуҳо талафоти зиёд доданд. Чиниҳо минтақаи муҳими Оқсойчинро дар қисмати ғарбии сарҳад соҳиб шуданд. Ин ба онҳо имкон дод ду минтақаи ноустувори Тибет ва Синзянро бо ҳам пайванданд. Ҳиндустон бошад, Оқсойчинро қисмати Ладакҳ мешуморад.
Ҳукуматдорони ҳинд муноқишаи охирро шарҳ дода, баён доштаанд, ки чиниҳо мехоҳанд яктарафа вазъро ба нафъи хеш тағйир диҳанд. Чиниҳо бошанд, ҳиндуҳоро ба вайронсозии қарордод айбдор намудаанд. Ба ҳар ҳол, ҳар ду ҷониб хоҳон нестанд, ки муноқишаҳо афзоиш ёбад.
Зикр намудан бамаврид аст, ки Ҳиндустон бо шумори зиёди аҳолӣ кишвари демократӣ маҳсуб меёбад. Аз ин хотир, ҳукумат наметавонад афкори умумро ба назар нагирад. Дар кишвар пас аз муноқишаи охир овозҳо зиёд баланд шуданд, ки аз чиниҳо қасос гирифта шавад.
ВАО-и ҳинд ҳанӯз моҳи апрел бонги изтироб зада буд. Сабаб кортҳои нави хизматрасониҳои чинии Map World маҳсуб меёфт, ки дар онҳо дида мешуд, ки ба ҳайати Чин қисми ҳиндии Аруначал-Прадеш “илова” шудааст. Пасон муноқишаҳои хурд пайваста инъикос меёфт, ки ҳукуматдорони ҳинд дар ин боб хомӯширо авло медонистанд.
Ҳангоми хурӯҷи коронавирус чиниҳоро борҳо ба он айбдор намуданд, ки ҳам дар коғаз ва ҳам дар амал саъй доштанд, ҳудудҳои бегонагонро аз худ созанд. Чунончи, моҳи апрел дар ҷазираи баҳсии Парасел ва галаҷазираҳои Спратли ду минтақаи маъмурии чинӣ пайдо шудааст. Вобаста ба ин ҳукуматдорони Ветнам эътироз баён намуданд. Лек ин чиниҳоро манъ карда натавонист.
Айни замон ВАО-и чинӣ хотиррасон месозад, ки “Ҳиндустони оромнашаванда” муноқишаҳои сарҳадиро бо Непал ва Покистон низ роҳандозӣ намудааст. Баъди он ки тарафи Непал бо изҳороте баромад намуд, ки мустақилиятро дар минтақаи баҳсӣ тасдиқ дорад, тирпаррониҳо он ҷо ба вуқуъ омаданд. Дар натиҷа чандин нафар аз ҳар ду ҷониб ба ҳалокат расид. Аз боиси минтақаи баҳсии Кашмир бо Покистон ҳам баҳс вуҷуд дорад. Моҳи гузашта дар марзи ҳар ду кишвар тирпаррониҳо рух дод.
Дар Чин чунин меҳисобанд, ки ҳукуматдорони ҳинд бо роҳандозии ин гуна низоъҳо диққати ҳамагонро аз масоили дохилии худ мехоҳанд дур созанд. Пеш аз ҳама аз бемории коронавирус. Ҳиндустон аз ҷиҳати мубталоёни коронавирус дар олам ҷои чорумро гирифтааст.
Ҳар ду кишвар дорои яроқи ядроист. Ба андешаи коршиносон, хомӯшона авҷ гирифтани низоъҳо дараҷаи муқовиматро афзоиш мебахшад. Ин бошад, оқибатҳои ногувор ба бор хоҳад овард.
Т. ДАВЛАТ, “ҶТ”
Ба иттилои Вазорати дифои Ҳиндустон дар мавзеи Ладакҳ, ки байни сарбозони ҳинду чин муноқиша рух дод, аз ҷониби ҳиндиҳо 20 нафар ба ҳалокат расидааст. Чиниҳо нахостанд аз ин хусус иттилоъ пахш намоянд. Лек тавре хабаргузории ҳиндии ANI итттилоъ додааст, аз ҷониби чиниҳо, шумораи фавтидагону ҷароҳатҳои вазнин бардошта 43 нафарро ташкил медиҳад.
Масъалаи марзҳои баҳсӣ ба замони ҳукмронии англисҳо дар минтақа пайваста аст. Он замон ду хати шартии ҷудосозии Ҳиндустони бритониёӣ ва Чин: “хати Арда-Ҷонсон” ва “хати Макмагон” вуҷуд дошт. Ҳиндуҳо ва Далай-лама (роҳбари воқеии Тибет) онро эътироф доштанд. Чин бошад, не. Аз он замон то кунун чиниҳо борҳо изҳор доштаанд, ки ҳудуди зиёдро аз даст додаанд.
Соли 1962 байни артиши ҳар ду кишвар задухӯрдҳои шадид ба вуқуъ омад. Дар натиҷаи хунрезиҳои кӯтоҳмуддат ҳиндуҳо талафоти зиёд доданд. Чиниҳо минтақаи муҳими Оқсойчинро дар қисмати ғарбии сарҳад соҳиб шуданд. Ин ба онҳо имкон дод ду минтақаи ноустувори Тибет ва Синзянро бо ҳам пайванданд. Ҳиндустон бошад, Оқсойчинро қисмати Ладакҳ мешуморад.
Ҳукуматдорони ҳинд муноқишаи охирро шарҳ дода, баён доштаанд, ки чиниҳо мехоҳанд яктарафа вазъро ба нафъи хеш тағйир диҳанд. Чиниҳо бошанд, ҳиндуҳоро ба вайронсозии қарордод айбдор намудаанд. Ба ҳар ҳол, ҳар ду ҷониб хоҳон нестанд, ки муноқишаҳо афзоиш ёбад.
Зикр намудан бамаврид аст, ки Ҳиндустон бо шумори зиёди аҳолӣ кишвари демократӣ маҳсуб меёбад. Аз ин хотир, ҳукумат наметавонад афкори умумро ба назар нагирад. Дар кишвар пас аз муноқишаи охир овозҳо зиёд баланд шуданд, ки аз чиниҳо қасос гирифта шавад.
ВАО-и ҳинд ҳанӯз моҳи апрел бонги изтироб зада буд. Сабаб кортҳои нави хизматрасониҳои чинии Map World маҳсуб меёфт, ки дар онҳо дида мешуд, ки ба ҳайати Чин қисми ҳиндии Аруначал-Прадеш “илова” шудааст. Пасон муноқишаҳои хурд пайваста инъикос меёфт, ки ҳукуматдорони ҳинд дар ин боб хомӯширо авло медонистанд.
Ҳангоми хурӯҷи коронавирус чиниҳоро борҳо ба он айбдор намуданд, ки ҳам дар коғаз ва ҳам дар амал саъй доштанд, ҳудудҳои бегонагонро аз худ созанд. Чунончи, моҳи апрел дар ҷазираи баҳсии Парасел ва галаҷазираҳои Спратли ду минтақаи маъмурии чинӣ пайдо шудааст. Вобаста ба ин ҳукуматдорони Ветнам эътироз баён намуданд. Лек ин чиниҳоро манъ карда натавонист.
Айни замон ВАО-и чинӣ хотиррасон месозад, ки “Ҳиндустони оромнашаванда” муноқишаҳои сарҳадиро бо Непал ва Покистон низ роҳандозӣ намудааст. Баъди он ки тарафи Непал бо изҳороте баромад намуд, ки мустақилиятро дар минтақаи баҳсӣ тасдиқ дорад, тирпаррониҳо он ҷо ба вуқуъ омаданд. Дар натиҷа чандин нафар аз ҳар ду ҷониб ба ҳалокат расид. Аз боиси минтақаи баҳсии Кашмир бо Покистон ҳам баҳс вуҷуд дорад. Моҳи гузашта дар марзи ҳар ду кишвар тирпаррониҳо рух дод.
Дар Чин чунин меҳисобанд, ки ҳукуматдорони ҳинд бо роҳандозии ин гуна низоъҳо диққати ҳамагонро аз масоили дохилии худ мехоҳанд дур созанд. Пеш аз ҳама аз бемории коронавирус. Ҳиндустон аз ҷиҳати мубталоёни коронавирус дар олам ҷои чорумро гирифтааст.
Ҳар ду кишвар дорои яроқи ядроист. Ба андешаи коршиносон, хомӯшона авҷ гирифтани низоъҳо дараҷаи муқовиматро афзоиш мебахшад. Ин бошад, оқибатҳои ногувор ба бор хоҳад овард.
Т. ДАВЛАТ, “ҶТ”
Рӯзнома
