ҶАҲОН
Ҷумъа 26 Апрел 2024 10:47
Дар Барномаи ҷаҳонии озуқавории Созмони Милали Муттаҳид соли 2022 “соли гуруснагии бесобиқа” унвон шудааст. Тибқи маълумоти ин созмон ҳамарӯза дар ҷаҳон 828 миллион нафар аз гуруснагӣ азият мекашад. Шумораи нафароне, ки ба норасоии ғизо дучор шудаанд, аз 125 миллиони соли 2019 ба 345 миллион нафар расидааст. Ва ин шумора тамоюли афзоиш дорад.
ОМИЛҲОИ АСОСИИ НОРАСОИИ ҒИЗО КАДОМҲОЯНД?
Норасоии ғизо бештар аз ҳама дар кишварҳои ҳудуди Африқо ва Осиё, аз қабили Миср, Судони Ҷанубӣ ва Яман, Нигерия, Ҳабашистон, Сомали ва Афғонистон хеле шадид эҳсос мешавад. Илова ба ин норасоии ғизо имрӯз ба кишварҳои пешрафта низ таҳдид мекунад.
Коршиносон сабабу омилҳои асосии ба норасоии ғизо мувоҷеҳ шудани аксар кишварҳои дунёро ба паҳншавии бемории сироятии коронавирус, хушксолӣ ва амалиёти ҷангии Украина рабт медиҳанд. Ба таъкиди эшон ин омилҳо боис шуда, ки дар аксари кишварҳои олам нархҳо ба таври бесобиқа боло рафтаву ба ҳамёни истеъмолкунандаҳо зарба мезанад. Тавре вазири иқтисодии Олмон Свеня Шултс зимни як изҳороти худ таъкид намудааст, иқтисоди аксари кишварҳои олам аз маҳсулоти ғизоии Русияву Украина вобастагии зиёд дорад. Ӯ мегӯяд, омилҳои зикршуда боис ба он шудаанд, ки нархи маводи озуқаворӣ дар тамоми ҷаҳон ба таври рекордӣ боло равад.
СММ низ омилҳои асосии гуруснагии оммавиро тағйирёбии иқлим, пандемия, даргириҳои мусаллаҳона ва болоравии нархҳо арзёбӣ мекунад. Ба андешаи коршиносони ин созмон 60 фоизи аҳолии кишварҳое, ки дар онҳо даргириҳои мусаллаҳона ҷараён дорад, дар ҳоли фақр ва гуруснагӣ қарор доранд. Девид Бисли, директори Барномаи ҷаҳонии озуқаворӣ зимни як изҳороти худ таъкид менамояд, ки: “Мо ба буҳрони бесобиқа рӯ ба рӯ шудаем ва агар алайҳи он муборизаи шадид ва беамон набарем, пас, моро гуруснагии оммавӣ, бесуботии кишварҳо ва муҳоҷирати оммавӣ интизор аст”. Номбурда изҳор доштааст, ки солҳои оянда бинобар болоравии нархи маводи ғизоӣ вазъ метавонад шадидтар гардад. Ва агар ин мушкил ҳалли мусбии худро пайдо накунад, ҷаҳонро норасоии сартосарии ғизо фаро хоҳад гирифт.
БЕШ АЗ 670 МЛН. НАФАР ЭҲСОСИ ГУРУСНАГӢ ХОҲАД КАРД
Тибқи иттилои СММ айни ҳол ба 49 миллион нафар аҳолии 43 давлати дунё хавфи гуруснагии марговар таҳдид менамояд. Антониу Гутерриш, котиби генералии СММ зимни баромади худ дар яке аз ҷаласаҳои бахшида ба буҳрони ҷаҳонии озуқаворӣ дар ИМА гуфта буд, ки ҷанги Украина вазъи бе ин ҳам мураккаби ҷаҳонро дар мавриди норасоии маводи озуқа дар ҷаҳон печидатар гардонидааст. Ин созмон аввали моҳи июл пешгӯӣ карда буд, ки бо сабаби амалиёти ҷангии Украина имсол зиёда аз 13 миллион нафар ба таври изофӣ ба мушкилоти гуруснагӣ мувоҷеҳ хоҳад шуд. “Мафҳумҳои “ҷанг” ва “гуруснагӣ” бо ҳам тавъаманд, изҳор доштааст А. Гутерриш. – Вақте шумо дар мавриди ҳалли масоили сиёсӣ ва ё амниятӣ қарор қабул мекунед, ҳатман доир ба масъалаи мубориза алайҳи гуруснагӣ низ қарор қабул кунед. Аммо агар шумо ин мушкилро ҳал карда наметавонед, пас товони онро гуруснагон хоҳанд дод”.
Ҳамчунин пешгӯӣ мешавад, ки то соли 2030 беш аз 670 миллион нафар эҳсоси гуруснагӣ мекунад. Чанде аз кишварҳои аврупоӣ бошад, аз афзоиши хатари “қаҳтии фалокатбор” дар Африқои Шимолӣ ҳушдор додаанд. Гуфта мешавад, ки имсол вазъ дар кишварҳои Африқо ҳақиқатан ҳам ташвишовар буда, буҳрони озуқаворӣ, ҳосили паст, хушксолӣ, норасоии оби нӯшокӣ ва гаронии нархҳо боиси гуруснагии сартосарии ин минтақа гаштааст.
Тибқи иттилои созмонҳои байналмилалӣ имрӯз чоряки аҳолии сайёра ё тақрибан 2 миллиард нафар аҳолии ҷаҳон ба оби ошомиданӣ дастрасӣ надоранд.
ТОҶИКИСТОН ТАДБИРҲО МЕАНДЕШАД
Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ин мушкилот дар канор намондааст, дар ин вазъи ҳассос ба рушди соҳаҳои иҷтимоиву иқтисодии мамлакат беш аз пеш таваҷҷуҳ зоҳир намуда, барои расидан ба ҳадафи олии давлат – таъмини амнияти озуқаворӣ ва бо ин васила баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии мардум тамоми захираву имкониятҳоро сафарбар кардааст.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баҳори имсол, дар арафаи иди Рамазон ба аҳолии кишвар ҳушдор дода буданд, ки соли 2022 барои башарият аз ҳама ҷиҳат, аз ҷумла дар масъалаи таъмини амнияти озуқаворӣ, соли душвортарин хоҳад буд. “Мо бояд ҳар рӯзи мусоиди фасли баҳорро самаранок истифода барем, то маъракаи киштро сари вақт анҷом дода, ба ҳосили фаровон замина гузорем. Дар ёд дошта бошед, ки ҳар оила бояд барои ду сол маводи ғизоӣ захира намояд”, - гуфта буданд Пешвои миллат.
Президенти кишвар санаи 28 июл дар ҷаласаи навбатии Ҳукумати мамлакат бори дигар ба ин мавзуъ баргашта, таъкид намуданд, ки мо бояд ҳарчи зудтар роҳҳои алтернативии воридоти гандумро ба кишвар ҷустуҷӯ ва дарёфт намоем. Дар робита ба ин роҳбарияти чанде аз вазорату идораҳои дахлдор ҷиҳати иҷрои ин супориш муваззаф гардиданд.
Ҳамин тариқ, дар назди Ҳукумати кишвар вазифа гузошта шуд, ки амнияти озуқавориро ҳифз карда, аз ҳар ваҷаб замин оқилона истифода намоянд. Роҳбари давлат ҳамзамон таъкид намуданд, ки бунёди корхонаҳои истеҳсоли маҳсулоти кишоварзиро низ тақвият бахшидан зарур аст.
ОМИЛҲОИ АСОСИИ НОРАСОИИ ҒИЗО КАДОМҲОЯНД?
Норасоии ғизо бештар аз ҳама дар кишварҳои ҳудуди Африқо ва Осиё, аз қабили Миср, Судони Ҷанубӣ ва Яман, Нигерия, Ҳабашистон, Сомали ва Афғонистон хеле шадид эҳсос мешавад. Илова ба ин норасоии ғизо имрӯз ба кишварҳои пешрафта низ таҳдид мекунад.
Коршиносон сабабу омилҳои асосии ба норасоии ғизо мувоҷеҳ шудани аксар кишварҳои дунёро ба паҳншавии бемории сироятии коронавирус, хушксолӣ ва амалиёти ҷангии Украина рабт медиҳанд. Ба таъкиди эшон ин омилҳо боис шуда, ки дар аксари кишварҳои олам нархҳо ба таври бесобиқа боло рафтаву ба ҳамёни истеъмолкунандаҳо зарба мезанад. Тавре вазири иқтисодии Олмон Свеня Шултс зимни як изҳороти худ таъкид намудааст, иқтисоди аксари кишварҳои олам аз маҳсулоти ғизоии Русияву Украина вобастагии зиёд дорад. Ӯ мегӯяд, омилҳои зикршуда боис ба он шудаанд, ки нархи маводи озуқаворӣ дар тамоми ҷаҳон ба таври рекордӣ боло равад.
СММ низ омилҳои асосии гуруснагии оммавиро тағйирёбии иқлим, пандемия, даргириҳои мусаллаҳона ва болоравии нархҳо арзёбӣ мекунад. Ба андешаи коршиносони ин созмон 60 фоизи аҳолии кишварҳое, ки дар онҳо даргириҳои мусаллаҳона ҷараён дорад, дар ҳоли фақр ва гуруснагӣ қарор доранд. Девид Бисли, директори Барномаи ҷаҳонии озуқаворӣ зимни як изҳороти худ таъкид менамояд, ки: “Мо ба буҳрони бесобиқа рӯ ба рӯ шудаем ва агар алайҳи он муборизаи шадид ва беамон набарем, пас, моро гуруснагии оммавӣ, бесуботии кишварҳо ва муҳоҷирати оммавӣ интизор аст”. Номбурда изҳор доштааст, ки солҳои оянда бинобар болоравии нархи маводи ғизоӣ вазъ метавонад шадидтар гардад. Ва агар ин мушкил ҳалли мусбии худро пайдо накунад, ҷаҳонро норасоии сартосарии ғизо фаро хоҳад гирифт.
БЕШ АЗ 670 МЛН. НАФАР ЭҲСОСИ ГУРУСНАГӢ ХОҲАД КАРД
Тибқи иттилои СММ айни ҳол ба 49 миллион нафар аҳолии 43 давлати дунё хавфи гуруснагии марговар таҳдид менамояд. Антониу Гутерриш, котиби генералии СММ зимни баромади худ дар яке аз ҷаласаҳои бахшида ба буҳрони ҷаҳонии озуқаворӣ дар ИМА гуфта буд, ки ҷанги Украина вазъи бе ин ҳам мураккаби ҷаҳонро дар мавриди норасоии маводи озуқа дар ҷаҳон печидатар гардонидааст. Ин созмон аввали моҳи июл пешгӯӣ карда буд, ки бо сабаби амалиёти ҷангии Украина имсол зиёда аз 13 миллион нафар ба таври изофӣ ба мушкилоти гуруснагӣ мувоҷеҳ хоҳад шуд. “Мафҳумҳои “ҷанг” ва “гуруснагӣ” бо ҳам тавъаманд, изҳор доштааст А. Гутерриш. – Вақте шумо дар мавриди ҳалли масоили сиёсӣ ва ё амниятӣ қарор қабул мекунед, ҳатман доир ба масъалаи мубориза алайҳи гуруснагӣ низ қарор қабул кунед. Аммо агар шумо ин мушкилро ҳал карда наметавонед, пас товони онро гуруснагон хоҳанд дод”.
Ҳамчунин пешгӯӣ мешавад, ки то соли 2030 беш аз 670 миллион нафар эҳсоси гуруснагӣ мекунад. Чанде аз кишварҳои аврупоӣ бошад, аз афзоиши хатари “қаҳтии фалокатбор” дар Африқои Шимолӣ ҳушдор додаанд. Гуфта мешавад, ки имсол вазъ дар кишварҳои Африқо ҳақиқатан ҳам ташвишовар буда, буҳрони озуқаворӣ, ҳосили паст, хушксолӣ, норасоии оби нӯшокӣ ва гаронии нархҳо боиси гуруснагии сартосарии ин минтақа гаштааст.
Тибқи иттилои созмонҳои байналмилалӣ имрӯз чоряки аҳолии сайёра ё тақрибан 2 миллиард нафар аҳолии ҷаҳон ба оби ошомиданӣ дастрасӣ надоранд.
ТОҶИКИСТОН ТАДБИРҲО МЕАНДЕШАД
Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ин мушкилот дар канор намондааст, дар ин вазъи ҳассос ба рушди соҳаҳои иҷтимоиву иқтисодии мамлакат беш аз пеш таваҷҷуҳ зоҳир намуда, барои расидан ба ҳадафи олии давлат – таъмини амнияти озуқаворӣ ва бо ин васила баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии мардум тамоми захираву имкониятҳоро сафарбар кардааст.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баҳори имсол, дар арафаи иди Рамазон ба аҳолии кишвар ҳушдор дода буданд, ки соли 2022 барои башарият аз ҳама ҷиҳат, аз ҷумла дар масъалаи таъмини амнияти озуқаворӣ, соли душвортарин хоҳад буд. “Мо бояд ҳар рӯзи мусоиди фасли баҳорро самаранок истифода барем, то маъракаи киштро сари вақт анҷом дода, ба ҳосили фаровон замина гузорем. Дар ёд дошта бошед, ки ҳар оила бояд барои ду сол маводи ғизоӣ захира намояд”, - гуфта буданд Пешвои миллат.
Президенти кишвар санаи 28 июл дар ҷаласаи навбатии Ҳукумати мамлакат бори дигар ба ин мавзуъ баргашта, таъкид намуданд, ки мо бояд ҳарчи зудтар роҳҳои алтернативии воридоти гандумро ба кишвар ҷустуҷӯ ва дарёфт намоем. Дар робита ба ин роҳбарияти чанде аз вазорату идораҳои дахлдор ҷиҳати иҷрои ин супориш муваззаф гардиданд.
Ҳамин тариқ, дар назди Ҳукумати кишвар вазифа гузошта шуд, ки амнияти озуқавориро ҳифз карда, аз ҳар ваҷаб замин оқилона истифода намоянд. Роҳбари давлат ҳамзамон таъкид намуданд, ки бунёди корхонаҳои истеҳсоли маҳсулоти кишоварзиро низ тақвият бахшидан зарур аст.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед