ҶАҲОН
Душанбе 18 Ноябр 2024 02:11
Чор донишҷӯ шаби дароз барои имтиҳон тайёрӣ мебинанд. Имтиҳон вазнин, муаллими имтиҳонгир сахтгир аст. Донишҷӯён мехонанду мехонанд, вале дами субҳ хобашон меояд. Барои каме осудан мехобанд, вале бо нияте, ки пеш аз имтиҳон бедор шуда мераванд. Имтиҳон дар соати 10 муқаррар шудааст. Донишҷӯён вақте аз хоб бедор мешаванд, соат аллакай 10 аст. Саросема дафтару қаламашонро мегиранду мешитобанд. Дар роҳ якеашон таклиф мекунад:
- Бачаҳо, мо аз ду сар дер кардем, акнун биёед як дурӯғе бигӯем, ки муаллим моро ба имтиҳон роҳ диҳад...
Ҳама ба фикр мераванд. Яке аз онҳо мегӯяд:
- Мегӯем, ки дар роҳ чархи автобус кафид ва мо натавонистем сари вақт ҳозир шавем.
Ин дурӯғ ба ҳамсабақҳо писанд меояд. Вақте ба донишгоҳ мерасанд мебинанд, ки имтиҳон кайҳо ҷамъбаст шуда, муаллим дар утоқи кориаш нишастааст.
- Устоди азиз, дар роҳ чархи автобус кафид ва мо натавонистем дар вақташ ба имтиҳон бирасем. Мехоҳем моро имтиҳон бигиред, - мегӯянд донишҷӯён.
Муаллим сар то пойи донишҷӯёнро аз назар гузаронида, мегӯяд, ки онҳоро фардо имтиҳон хоҳад гирифт. Бачаҳо аз назди муаллим шодмон берун мешаванд.
Рӯзи дигар имтиҳонсупорӣ меоянд. Муаллим 5 савол тартиб додааст, ки баҳои умумии саволҳо (аз рӯи системаи нав) 100 балро ташкил медиҳад. Ба бачаҳо пешакӣ эълон мекунад, ки баҳои чор саволи аввал 10-балӣ – 40 бал ва баҳои саволи 5-ум 60 бал мебошад.
Саволи 5-ум чунин аст:
“Автобусеро, ки дирӯз савораш будед, кадом чархаш кафид?”
Албатта, яке дар ҷавоб менависад, ки чархи пеш аз тарафи рост, дуюмӣ чархи қафо аз чап, сеюмӣ чархи пеш аз чап, чорумӣ чархи рост аз қафоро ҳамчун ҷавоби савол пешниҳод мекунад. Имтиҳон бо натиҷаи маълум ҷамъбаст мегардад...
Донишҷӯён дурӯғро хуб фикр карданд, вале дар масъалаи кадом чархи автобус будани чархи кафида мувофиқат накарданд.
Ҳаводиси ҳафтаҳои охири Туркияро бо ҳамин латифа метавон ифода кард. Президенти Туркия Раҷаб Тайиб Эрдуғон ва маслиҳатчиёнаш дурӯғи аҷоибе бофта бароварданд ва гуфтан мумкин, муваффақ ҳам шуданд. Вале аз ёд бароварданд, ки ба ҷомеа дақиқ бигӯянд “кадом чархи автобус кафида буд”. Дар ин боб ки мувофиқа накарда буданд, дурӯғашон ошкор шуд.
Ҳамон шаби 15 июл, соатҳои аввали баъди пахши кӯшиши табаддулот Эрдуғон дар шарҳи қазия як ҷавоб медод, сарвазир Биналӣ Йилдирим ҷавоби дигар пеш меовард, сардори Хадамоти истихбороти Туркия Ҳоқон Фидон бошад, тамоман посухи дигар. Ин нишон дод, ки роҳбарияти ҳукумат ё қудрати сиёсии Туркия табаддулотро тарҳрезӣ кардаанд, вале дар масъалаи ҷузъиёташ мувофиқа карданро аз ёд бароварданд. Ин буд, ки ҳамон вақт Эрдуғон гуфт, “хабарро аз домодам соати 16-и рӯз шунидам”, гӯё домодаш дар назди кӯшки президент сарбозонро дида, ба ӯ тамос гирифтааст. Вале баъдан маълум гардид, ки сарбозон соати 21-и шаб ба он ҷо омадаанд, на соати 16-и рӯз. Биналӣ Йилдирим изҳор дошт, ки хабарро аз “ёру дӯстон” шунидааст. Ҳоқон Фидон (сардори МИТ) гуфтааст, ки аз иттифоқ афтодани қазия нисфирӯз огоҳ шуданд. Вале дар ҳамин ҳол бо сардори корҳои дини Туркия барои хӯрдани хӯроки нисфирӯзӣ ба тарабхона рафтааст. МИТ гуфтааст, ки соати 16 ба фармондеҳи Қувваҳои мусаллаҳ иттилоъ додаанд. Вале фармондеҳ дар ҳоле ки дар кишвараш табаддулот мешавад, дар тӯйи арӯсии нафаре аз наздиконаш ширкат доштааст.
Нахуст яке аз собиқ фармондеҳони артишро ҳамчун саркардаи “табаддулот” боздошт ва хеле шиканҷа карданд, баъд гуфтанд, “мебахшӣ, сардори ошӯбгарон ту набудаӣ, ноҷо лату кӯбат кардем”.
Аз он қазияи пурвалвала беш аз ду ҳафта сипарӣ мешавад, вале ҳоло ҳам шахси рақами як - саркадаи “ошӯб” ёфт намешавад.
Аз дақиқаҳои аввали ҳодиса Фатҳуллоҳ Гюлен гунаҳкори асосӣ эълон шуд. Вале то ҳанӯз ягон далели қатъие дар расонаҳо ва олами интернет дар ин бора нашр нагардид. Аз ИМА истирдоди Гюленро хостанд, он кишвар гуфт: “Модоме ки даъво доред, далел биёред”. Албатта, онҳое, ки фаромӯш карданд дурӯғро бо тамоми ҷузъиёташ фикр кунанд, даступо хӯрданд. Йилдирим бо ҳамон мантиқи классикии туркӣ баромад карда гуфт: “Ман гуфта истодаам, боз чи далел мехоҳед?” (Мазмуни “мантиқи туркӣ” ин аст, ки ҳар касеро, ки дар ин кишвар роҳбарияти ҳукумат айбдор хонд, гуфтаҳои ӯро бечуну чаро бояд пазируфт. Ҳар касеро, ки душман гуфт, пас ӯ душман аст, бе тардид ва пурсуҷӯ...)
Вале ин бемантиқӣ ИМА-ро қонеъ накард. Ҳамон тавре, ки соли гузашта Қазоқистонро қонеъ накарда буд ва ҳафтаи гузашта Қирғизистонро. (Апрели соли гузашта Эрдуғон ба Қазоқистон сафари расмӣ анҷом дод. Ин дар ҳамон шабу рӯзе буд, ки ҳукумати Қазоқистон масъалаи тамдид кардан ё накардани шартномаи фаъолияти литсейҳои муштараки қазоқӣ-туркиро имзо мекард. Дар дидори ду президент ин масъала баррасӣ шуд. Эрдуғон, табиист, ки Назарбоевро гуфт, фаъолияти муассисаҳои таълимии мазкурро қатъ кунад. Назарбоев то анҷоми сафари Эрдуғон масъаларо мавқуф гузошт, вале ҳамин ки Эрдуғон рафт шартномаро ҷиҳати идомаи фаъолияти литсейҳои номбурда дар кишвараш имзо кард...
Инчунин, ҳафтаи гузашта вазири хориҷаи Туркия Мавлуд Човушоғлу ба вазорати хориҷаи Қирғизистон ҷиҳати чораандешӣ кардан нисбат ба муассисаҳои таълимии муштараки қирғизӣ-туркӣ нота фиристод. Қирғизистон гуфт, шумо ба мо чи кор карданамонро ёд надиҳед! Ду рӯз пеш президенти Қирғизистон А. Отамбоев ҳам дар вохӯрӣ бо журналистон ба он иддаои Човушоғлу, ки агар дар Қирғизистон табаддулот шавад, онро ҷонибдорони Гюлен созмон хоҳанд дод, гуфт: Агар истихбороти Туркия ин қадар ҳушманд аст, чаро нооромиро дар кишвари худ пешгирӣ накард? )
Диданд ки намешавад, гуфтанд “биёед, як-ду далел меёбем”. Кофтанд ва “ёфтанд”: чор парванда ба амрикоиҳо фиристоданд. Вале боз иддао карданд, ки дар пушти “табаддулот” Ташкилоти марказии истихборотии ИМА (CIA) меистад... Трагикомедия он вақт сар шуд, ки ИМА “саркарда”-и ҳодисаро талаб кард, вале ҳукуматдорони Туркия надонистанд, ки якбора хандахариши олам шуданд...
Ҳарчанд онҳо ҷавоби саволи 5-умро хуб фикр накарда бошанд ҳам, балки дар бофта бароварданаш ба ифоқа нарасида бошанд ҳам, вале мардуми Туркия ба “саҳнаи театрӣ”-и 15 июли роҳбаронашон хеле зуд бовар карданд.
Ҳоло дар ин кишвар шуруъ аз 15 июл то имрӯз 72078 нафар аз мақомот “тоза” карда шудаанд, 18 510 нафар боздошт, 9949 нафар маҳбас, фаъолияти 1058 мактаб, донишгоҳ ва хобгоҳ, 1229 ташкилот ва фондҳои ҷамъиятиву хайриявӣ, 35 беморхона, 150 хабаргузорӣ қатъ гардида, инчунин 59 журналист дар боздошт қарор доранд. Тамоми расонаҳои дунё аз ин тарзи муносибат дар шигифтанд ва пайваста суол мегузоранд, ки магар беморхонаву мактаби олӣ ба “табаддулот”-и мегуфтаи ҳукумати Туркия чӣ дахл доранд, ки фаъолияташон қатъ шудааст?
Ду рӯз муқаддам “Financial Times” навишт, ки Эрдуғон “Артиш ва ҷосусҳоро таҳти контроли худ гирифтанист”. Манзур ин ки баъд аз ҳодисаи 15 июл Қувваҳои мусаллаҳ ба тобеияти президенти Туркия Эрдуғон дароварда мешавад, балки “тозакориҳо”-е, ки ҳоло дар артиши Туркия сурат мегиранд, ба ҳамин хотир аст. (Ҳол он ки дар Туркия қудрати низомӣ мухтор аст, на ба сарвазир тобеъ асту на ба президент). Хадамоти истихборотӣ (МИТ) бошад, тобеи сарвазир аст, вале аз бозе ки Эрдуғон президенти Туркия интихоб шуд, МИТ-ро ба тобеияти худ гирифтааст. Гуфта мешавад, ки моҳи октябри соли ҷорӣ барои ба ихтиёри президент гузаштани нерӯи низомӣ дар парлумони Туркия овоздиҳӣ гузаронида мешавад. Агар ба ғайр аз ҳизби ҳоким 11 овози дигар ба даст оранд, метавонанд бе розигии мардум конститутсияро тағйир диҳанд. Яъне баъд аз ин дар Туркия ин ду нерӯ пурра бо амри президент амал хоҳанд кард. Ин бошад қадам ба қадам амалӣ шудани як орзуи Эрдуғонро, ки ду-се соли охир дар сар мепарварид, таъмин мекунад: Эрдуғон аз ҳамон вақт, ки 49 дипломати туркро ҷангиёни ДИИШ дар шаҳри Кубонии Сурия асир гирифтанд бисёр мехоҳад, ки бо нияти ҷанг ба Сурия дарояд. Барои ин зиёд талош кард, вале Қувваҳои мусаллаҳ, ки мухторият дошт, ба Сурия ворид шудан намехост. Зеро сарфармондеҳи нерӯҳои ҳарбии Туркия медонист, ки сарбозонашро талаф медиҳад. Медонист, ки ба Сурия даромадан маънои дидаву дониста худро ба оташ афканданро дорад. Медонист, ки агар ба Сурия дарояд, танҳо бо Башор Асад ё ДИИШ не, балки бо чор кишвар – ҳам худи Сурия, ҳам Эрон, ҳам Лубнон (“Ҳизбуллоҳ“) ва ҳам Русия меҷангад...
Хуб, Эрдуғон барои чӣ ин қадар сахт мехост нерӯи ҳарбии кишвараш ба Сурия дарояд? Барои он ки соли 2013 маълум шуд, чанде аз вазирони ҳукумати Эрдуғон ба фасоди густарда олудаанд ва риштаи фасодкорӣ рафта-рафта то фарзанди ӯ ҳам расида буд. Қазияи фасодкорӣ дар ҷомеаи Туркия валвалаи зиёд барангехт ва ҷомеаи маданиву шаҳрвандӣ ҳукуматро ба ин ҷиҳат ҳамвора интиқод мекард. Барои он ки диққати ҷомеаи интиқодгарро ба самти дигар савқ диҳад, зарур буд, ягон ҳолати ғайриодиеро ба миён орад. Ба Сурия даромадани нерӯҳои ҳарбии Туркия намунаи беҳтарин буд ва Эрдуғон медонист, ки ҷанги Сурия мисли ботлоқи бетагест, ба он ҷо ки даромадӣ, берун шудан мушкил мегардад. Дар кишвари гирифтори ҷанг бошад, ҷомеа ҳама чизро фаромӯш мекунад, танҳо ва танҳо амният мехоҳад.
Ҳоло ки Эрдуғон қудрати низомиро аз нафарони “шубҳанок” тоза кардан дорад, дигар ягон монеае барои ворид шуданаш ба Сурия намемонад. Ин дидаву дониста табоҳ кардани ҳоли Туркия ва мардуми ин кишвар аст ва пора-пора шудани Туркия ҳам ногузир мегардад...
- Бачаҳо, мо аз ду сар дер кардем, акнун биёед як дурӯғе бигӯем, ки муаллим моро ба имтиҳон роҳ диҳад...
Ҳама ба фикр мераванд. Яке аз онҳо мегӯяд:
- Мегӯем, ки дар роҳ чархи автобус кафид ва мо натавонистем сари вақт ҳозир шавем.
Ин дурӯғ ба ҳамсабақҳо писанд меояд. Вақте ба донишгоҳ мерасанд мебинанд, ки имтиҳон кайҳо ҷамъбаст шуда, муаллим дар утоқи кориаш нишастааст.
- Устоди азиз, дар роҳ чархи автобус кафид ва мо натавонистем дар вақташ ба имтиҳон бирасем. Мехоҳем моро имтиҳон бигиред, - мегӯянд донишҷӯён.
Муаллим сар то пойи донишҷӯёнро аз назар гузаронида, мегӯяд, ки онҳоро фардо имтиҳон хоҳад гирифт. Бачаҳо аз назди муаллим шодмон берун мешаванд.
Рӯзи дигар имтиҳонсупорӣ меоянд. Муаллим 5 савол тартиб додааст, ки баҳои умумии саволҳо (аз рӯи системаи нав) 100 балро ташкил медиҳад. Ба бачаҳо пешакӣ эълон мекунад, ки баҳои чор саволи аввал 10-балӣ – 40 бал ва баҳои саволи 5-ум 60 бал мебошад.
Саволи 5-ум чунин аст:
“Автобусеро, ки дирӯз савораш будед, кадом чархаш кафид?”
Албатта, яке дар ҷавоб менависад, ки чархи пеш аз тарафи рост, дуюмӣ чархи қафо аз чап, сеюмӣ чархи пеш аз чап, чорумӣ чархи рост аз қафоро ҳамчун ҷавоби савол пешниҳод мекунад. Имтиҳон бо натиҷаи маълум ҷамъбаст мегардад...
Донишҷӯён дурӯғро хуб фикр карданд, вале дар масъалаи кадом чархи автобус будани чархи кафида мувофиқат накарданд.
Ҳаводиси ҳафтаҳои охири Туркияро бо ҳамин латифа метавон ифода кард. Президенти Туркия Раҷаб Тайиб Эрдуғон ва маслиҳатчиёнаш дурӯғи аҷоибе бофта бароварданд ва гуфтан мумкин, муваффақ ҳам шуданд. Вале аз ёд бароварданд, ки ба ҷомеа дақиқ бигӯянд “кадом чархи автобус кафида буд”. Дар ин боб ки мувофиқа накарда буданд, дурӯғашон ошкор шуд.
Ҳамон шаби 15 июл, соатҳои аввали баъди пахши кӯшиши табаддулот Эрдуғон дар шарҳи қазия як ҷавоб медод, сарвазир Биналӣ Йилдирим ҷавоби дигар пеш меовард, сардори Хадамоти истихбороти Туркия Ҳоқон Фидон бошад, тамоман посухи дигар. Ин нишон дод, ки роҳбарияти ҳукумат ё қудрати сиёсии Туркия табаддулотро тарҳрезӣ кардаанд, вале дар масъалаи ҷузъиёташ мувофиқа карданро аз ёд бароварданд. Ин буд, ки ҳамон вақт Эрдуғон гуфт, “хабарро аз домодам соати 16-и рӯз шунидам”, гӯё домодаш дар назди кӯшки президент сарбозонро дида, ба ӯ тамос гирифтааст. Вале баъдан маълум гардид, ки сарбозон соати 21-и шаб ба он ҷо омадаанд, на соати 16-и рӯз. Биналӣ Йилдирим изҳор дошт, ки хабарро аз “ёру дӯстон” шунидааст. Ҳоқон Фидон (сардори МИТ) гуфтааст, ки аз иттифоқ афтодани қазия нисфирӯз огоҳ шуданд. Вале дар ҳамин ҳол бо сардори корҳои дини Туркия барои хӯрдани хӯроки нисфирӯзӣ ба тарабхона рафтааст. МИТ гуфтааст, ки соати 16 ба фармондеҳи Қувваҳои мусаллаҳ иттилоъ додаанд. Вале фармондеҳ дар ҳоле ки дар кишвараш табаддулот мешавад, дар тӯйи арӯсии нафаре аз наздиконаш ширкат доштааст.
Нахуст яке аз собиқ фармондеҳони артишро ҳамчун саркардаи “табаддулот” боздошт ва хеле шиканҷа карданд, баъд гуфтанд, “мебахшӣ, сардори ошӯбгарон ту набудаӣ, ноҷо лату кӯбат кардем”.
Аз он қазияи пурвалвала беш аз ду ҳафта сипарӣ мешавад, вале ҳоло ҳам шахси рақами як - саркадаи “ошӯб” ёфт намешавад.
Аз дақиқаҳои аввали ҳодиса Фатҳуллоҳ Гюлен гунаҳкори асосӣ эълон шуд. Вале то ҳанӯз ягон далели қатъие дар расонаҳо ва олами интернет дар ин бора нашр нагардид. Аз ИМА истирдоди Гюленро хостанд, он кишвар гуфт: “Модоме ки даъво доред, далел биёред”. Албатта, онҳое, ки фаромӯш карданд дурӯғро бо тамоми ҷузъиёташ фикр кунанд, даступо хӯрданд. Йилдирим бо ҳамон мантиқи классикии туркӣ баромад карда гуфт: “Ман гуфта истодаам, боз чи далел мехоҳед?” (Мазмуни “мантиқи туркӣ” ин аст, ки ҳар касеро, ки дар ин кишвар роҳбарияти ҳукумат айбдор хонд, гуфтаҳои ӯро бечуну чаро бояд пазируфт. Ҳар касеро, ки душман гуфт, пас ӯ душман аст, бе тардид ва пурсуҷӯ...)
Вале ин бемантиқӣ ИМА-ро қонеъ накард. Ҳамон тавре, ки соли гузашта Қазоқистонро қонеъ накарда буд ва ҳафтаи гузашта Қирғизистонро. (Апрели соли гузашта Эрдуғон ба Қазоқистон сафари расмӣ анҷом дод. Ин дар ҳамон шабу рӯзе буд, ки ҳукумати Қазоқистон масъалаи тамдид кардан ё накардани шартномаи фаъолияти литсейҳои муштараки қазоқӣ-туркиро имзо мекард. Дар дидори ду президент ин масъала баррасӣ шуд. Эрдуғон, табиист, ки Назарбоевро гуфт, фаъолияти муассисаҳои таълимии мазкурро қатъ кунад. Назарбоев то анҷоми сафари Эрдуғон масъаларо мавқуф гузошт, вале ҳамин ки Эрдуғон рафт шартномаро ҷиҳати идомаи фаъолияти литсейҳои номбурда дар кишвараш имзо кард...
Инчунин, ҳафтаи гузашта вазири хориҷаи Туркия Мавлуд Човушоғлу ба вазорати хориҷаи Қирғизистон ҷиҳати чораандешӣ кардан нисбат ба муассисаҳои таълимии муштараки қирғизӣ-туркӣ нота фиристод. Қирғизистон гуфт, шумо ба мо чи кор карданамонро ёд надиҳед! Ду рӯз пеш президенти Қирғизистон А. Отамбоев ҳам дар вохӯрӣ бо журналистон ба он иддаои Човушоғлу, ки агар дар Қирғизистон табаддулот шавад, онро ҷонибдорони Гюлен созмон хоҳанд дод, гуфт: Агар истихбороти Туркия ин қадар ҳушманд аст, чаро нооромиро дар кишвари худ пешгирӣ накард? )
Диданд ки намешавад, гуфтанд “биёед, як-ду далел меёбем”. Кофтанд ва “ёфтанд”: чор парванда ба амрикоиҳо фиристоданд. Вале боз иддао карданд, ки дар пушти “табаддулот” Ташкилоти марказии истихборотии ИМА (CIA) меистад... Трагикомедия он вақт сар шуд, ки ИМА “саркарда”-и ҳодисаро талаб кард, вале ҳукуматдорони Туркия надонистанд, ки якбора хандахариши олам шуданд...
Ҳарчанд онҳо ҷавоби саволи 5-умро хуб фикр накарда бошанд ҳам, балки дар бофта бароварданаш ба ифоқа нарасида бошанд ҳам, вале мардуми Туркия ба “саҳнаи театрӣ”-и 15 июли роҳбаронашон хеле зуд бовар карданд.
Ҳоло дар ин кишвар шуруъ аз 15 июл то имрӯз 72078 нафар аз мақомот “тоза” карда шудаанд, 18 510 нафар боздошт, 9949 нафар маҳбас, фаъолияти 1058 мактаб, донишгоҳ ва хобгоҳ, 1229 ташкилот ва фондҳои ҷамъиятиву хайриявӣ, 35 беморхона, 150 хабаргузорӣ қатъ гардида, инчунин 59 журналист дар боздошт қарор доранд. Тамоми расонаҳои дунё аз ин тарзи муносибат дар шигифтанд ва пайваста суол мегузоранд, ки магар беморхонаву мактаби олӣ ба “табаддулот”-и мегуфтаи ҳукумати Туркия чӣ дахл доранд, ки фаъолияташон қатъ шудааст?
Ду рӯз муқаддам “Financial Times” навишт, ки Эрдуғон “Артиш ва ҷосусҳоро таҳти контроли худ гирифтанист”. Манзур ин ки баъд аз ҳодисаи 15 июл Қувваҳои мусаллаҳ ба тобеияти президенти Туркия Эрдуғон дароварда мешавад, балки “тозакориҳо”-е, ки ҳоло дар артиши Туркия сурат мегиранд, ба ҳамин хотир аст. (Ҳол он ки дар Туркия қудрати низомӣ мухтор аст, на ба сарвазир тобеъ асту на ба президент). Хадамоти истихборотӣ (МИТ) бошад, тобеи сарвазир аст, вале аз бозе ки Эрдуғон президенти Туркия интихоб шуд, МИТ-ро ба тобеияти худ гирифтааст. Гуфта мешавад, ки моҳи октябри соли ҷорӣ барои ба ихтиёри президент гузаштани нерӯи низомӣ дар парлумони Туркия овоздиҳӣ гузаронида мешавад. Агар ба ғайр аз ҳизби ҳоким 11 овози дигар ба даст оранд, метавонанд бе розигии мардум конститутсияро тағйир диҳанд. Яъне баъд аз ин дар Туркия ин ду нерӯ пурра бо амри президент амал хоҳанд кард. Ин бошад қадам ба қадам амалӣ шудани як орзуи Эрдуғонро, ки ду-се соли охир дар сар мепарварид, таъмин мекунад: Эрдуғон аз ҳамон вақт, ки 49 дипломати туркро ҷангиёни ДИИШ дар шаҳри Кубонии Сурия асир гирифтанд бисёр мехоҳад, ки бо нияти ҷанг ба Сурия дарояд. Барои ин зиёд талош кард, вале Қувваҳои мусаллаҳ, ки мухторият дошт, ба Сурия ворид шудан намехост. Зеро сарфармондеҳи нерӯҳои ҳарбии Туркия медонист, ки сарбозонашро талаф медиҳад. Медонист, ки ба Сурия даромадан маънои дидаву дониста худро ба оташ афканданро дорад. Медонист, ки агар ба Сурия дарояд, танҳо бо Башор Асад ё ДИИШ не, балки бо чор кишвар – ҳам худи Сурия, ҳам Эрон, ҳам Лубнон (“Ҳизбуллоҳ“) ва ҳам Русия меҷангад...
Хуб, Эрдуғон барои чӣ ин қадар сахт мехост нерӯи ҳарбии кишвараш ба Сурия дарояд? Барои он ки соли 2013 маълум шуд, чанде аз вазирони ҳукумати Эрдуғон ба фасоди густарда олудаанд ва риштаи фасодкорӣ рафта-рафта то фарзанди ӯ ҳам расида буд. Қазияи фасодкорӣ дар ҷомеаи Туркия валвалаи зиёд барангехт ва ҷомеаи маданиву шаҳрвандӣ ҳукуматро ба ин ҷиҳат ҳамвора интиқод мекард. Барои он ки диққати ҷомеаи интиқодгарро ба самти дигар савқ диҳад, зарур буд, ягон ҳолати ғайриодиеро ба миён орад. Ба Сурия даромадани нерӯҳои ҳарбии Туркия намунаи беҳтарин буд ва Эрдуғон медонист, ки ҷанги Сурия мисли ботлоқи бетагест, ба он ҷо ки даромадӣ, берун шудан мушкил мегардад. Дар кишвари гирифтори ҷанг бошад, ҷомеа ҳама чизро фаромӯш мекунад, танҳо ва танҳо амният мехоҳад.
Ҳоло ки Эрдуғон қудрати низомиро аз нафарони “шубҳанок” тоза кардан дорад, дигар ягон монеае барои ворид шуданаш ба Сурия намемонад. Ин дидаву дониста табоҳ кардани ҳоли Туркия ва мардуми ин кишвар аст ва пора-пора шудани Туркия ҳам ногузир мегардад...
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед