Хуршед Сатторов кайҳост сабт карда исми худро дар феҳристи тарроҳони арзандаи кишвар. 25 сол аст эҷод мекунад тарҳҳои ҷадидро, меофарад пироҳанҳои хушдухтро, эҳё месозад либосҳои аҷдодиро.

Ӯ либоси миллии моро бурда ба намоиш аз қалби Тоҷикистон то маркази Осиёву фарози Аврупо.

Муродаш мудом ягона: куллан тоҷикона кардани либосҳои занона ва дур андохтани фарҳанги ба мо бегона.

Чанде пеш мелоди умр дошт ин тарроҳи мумтоз ва гашт бо як соли дигари умр сарфароз. Бо ин баҳона ҳамсуҳбат шудем бо ӯ перомуни гузоштани аввалингомҳо дар ин масир, фаъолияти имрӯза, мақоми либоси миллӣ ва роҳҳои омиёна сохтани он.

БА ТАРРОҲОН БОЯД ТАВАҶҶУҲ БЕШТАР ШАВАД

- Хуршеди пайваста пуркор банди чӣ корҳост баъди истиқболи як соли дигари рӯзгор?

- Ростӣ аз омадани ҳар зодрӯзам ғамгин мешавам. Чунки як соли дигар аз ман меравад.

- Аммо як соли дигар меояд...

- Бале. Аммо он соли рафта барнамегардад ва бештар фикр мекунам, ки оё тавонистам ин соли гузаштаро самаранок истифода барам, тавонистам ҳамаи ниятҳоямро амалӣ намоям? Вале аз ҳамаи ин андешаҳо ба як натиҷа мерасам, ки ҳанӯз ҳам пурра анҷом надодаам хостаҳои хешро. Ин аст, ки ҳамеша пайи кору амалӣ кардани нақшаҳои худам.

- Имрӯзҳо басо баррасишаванда аст масъалаи дур будан аз либоси ба фарҳанги мо бегона ва ба бар кардани либоси миллӣ. Шумо пайи анҷоми чӣ корҳоед дар ин самт?

- 25 сол аст, ки аз либоси миллӣ дифоъ мекунам. Баъди ташкили Иттиҳоди Шуравӣ баъзе аз либосҳои тоҷикии мо дохили сандуқҳо рафтанд ва аз истифода монданд. Ҳоло мақсади асосии ман ҳамин аст, ки ҳамаи либосҳои қадимаи тамоми минтақаҳои Тоҷикистонро ҷамъоварӣ намуда, оид ба онҳо омӯзиш гузаронам ва онҳоро дубора эҳё кунам. Вақте мо даъвои либоси миллӣ будани як либосро мекунем, бояд далел дошта бошем, ки масалан ҳамин либос чанд сол қабл дар ҳамин минтақаи Тоҷикистон пайдо шудааст. Замоне, ки 500 намунаи чаканро намоиш додам, ҳамагон рӯ оварданд ба ин либоси миллӣ. Аммо хуб аст, ки як нафар агар чаканро эҳё мекунад, пас як тарроҳ шоҳию алтас, дигарӣ зардӯзӣ ва севвуми гулбастҳоро эҳё созад.

- Барои анҷоми ин корҳо тарроҳон ба чӣ ниёз доранд?

- Ба тарроҳон бояд таваҷҷуҳ бештар шавад. Вобаста ба муд намоишҳои сатҳи баланд доир гардад. Миёни тарроҳон як рақобати дуруст ба роҳ монда шавад, то дар онҳо бештар хоҳиши кор кардану омӯхтани либосҳои аҷдодӣ пайдо гардад. Ҳамчунин, мо ба истеҳсоли матоъҳои тоҷикона низ ниёз дорем. Чун агар матоъ зиёд бошад, пас тарҳҳо низ бештар мешаванд. Либоси миллиро мо бояд дар диду шакли нав ва бароҳат омода намоем, то он ба либоси муқаррарии ҳаррӯза табдил ёфта тавонад.

- Чанде пеш Вазорати фарҳанги кишвар гуфт, ки дар китоби “Дастурамали либосҳои тавсиявӣ барои духтарон ва занон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” илова ба либосҳои тавсиявии занона тарҳи либосҳои тавсиявии мардона низ ворид карда шудааст. Пас, мардони мо бояд чӣ гуна либосҳоро бипӯшанд?

- Албатта, барои мардон низ наметавон танҳо як намунаи либосро пешниҳод кард. Чунки самти фаъолияти ҳар яке аз онҳо низ гуногунанд. Либосҳои калассикии расмӣ ё кӯчагию варзишии бо услуби аврупоӣ омодашуда хоҳем нахоҳем дар рӯйи дунё паҳн шудааст ва аллакай чандин солҳост, ки мардони мо низ онҳоро ба бар мекунанд. Мо танҳо метавонем ба ин либосҳо унсурҳои миллӣ ворид созем. Масалан, метавонем як шими аз матои беқасаб омода кунем. Аммо, мутаассифона, ин матоъ низ имрӯз зиёд дастрас нест. Ба мо корхонаҳои истеҳсоли матоъҳои миллӣ лозим аст. Метавонем ба либосҳо як элементе аз матоъҳои миллӣ илова созему бас.

- То ҷое медонем рӯи коллексияи либосҳои арӯсонаи тоҷикӣ кор карда истодаед. Пас метавонем арӯсони худро ҳам дар рӯзи тӯяшон миллипӯш созем?

- Ин коллексияро наққошӣ кардаам, аммо барои омода кардани он вақт ва маблағи зиёд лозим аст. Либосҳои арӯсӣ бо тарзи замонавӣ, аммо бо матоъҳо ва нақшу нигорҳои миллӣ бояд дӯхта шаванд. Бароям шояд қариб ду сол ва маблағи на он қадар кам лозим аст, ки ин идеяҳоямро пурра амалӣ намуда, ба намоиш гузорам. Феълан онҳо танҳо дар рӯйи коғазанд.

САЙРИ “МАВЛОНО” ДАР ПАРИЖ

- Колексияи “Мавлоно”-и шумо бо 12 либос сайри Париж кард, ки он наворҳо дар шабакаҳои иҷтимоӣ басо чарх заданду мардум хеле хуш пазируфтанд. Чӣ гуна буд пешниҳоди либосҳои тоҷикона дар кишвари муди дунё?

- Аввалан, маро аз ҷашни 815-солагии Мавлоно дар Юнес-ко хабар доданд ва чанд вақт пеш омодагиро сар кардам. Бисёр дар бораи ин абармарди шеъри форсӣ омӯхтам ва дар натиҷаи он коллексияи “Мавлоно”-ро таҳия кардам. Аммо номи ман дар феҳристи нафарони ба Париж мерафта набаромад. Дар он рӯйхат номи ягон дизайнер набуд. Шояд қарор буд аз ягон театр ё ҷойи дигар либосҳои Мавлоно ба Париж бурда шавад. Вале чун ман ин коллексияро барои бузургдошти Мавлоно тайёр карда будам, мабҷур шудам аз ҳисоби худам рафта иштирок кунам. Барои харҷи сафар аз дӯстон маблағ қарз гирифтам. Бо худам суратгир ва наворбардор ҳам бурдам, чунки дар Аврупо нархи кори аккосону наворбардорон хеле гарон аст. Барои намоиш додани либосҳо наметавонистам бо худ моделҳоро барам. Ба ин хотир дар саҳифаҳои иҷтимиоям эълон додам, ки тоҷикдухтароне, ки он ҷо ҳастанд, метавонанд ҳамчун модел барои намоиши ин коллексия бо мо ҳамкорӣ кунанд. Ҳамин гуна либосҳои мо дар Париж намоиш дода шуд ва тавонистем наворҳои хубро ҳам омода созем.

- Колексияи “Мерос” ҳам рафт ба Париж...

- Баъди намоиши колексияи “Мавлоно” маро ба ҳафтаи муд даъват карданд. Ин бор низ бо маблағи худам колексияи “Мерос”-ро, ки аз нақшу нигор ва сӯзаниҳои Истаравшан омода шуда буд, барои намоиш ба Париж бурдам. Он ҷо албатта ин либосҳоро наметавонем фурӯшем, чун он хоси миллати тоҷик аст. Дар ин кишварҳо метавон либосҳоеро фурухту соҳиби маблағ шуд, ки бо тарҳи аврупоӣ дӯхта шуда бошанд. Аммо барои ман ҳамин кофӣ буд, ки мардуми Париж ё дигар сайёҳони онҷобуда таваҷҷуҳ мекарданд ба либосҳои мо, мепурсиданд, ки аз куҷо ҳастем ва ҳамроҳамон акс мегирифтанд.

ҲАФТАИ МУДИ ТОҶИКИСТОНРО ҚАБУЛ НАДОРАМ

- Имрӯз мушоҳида мекунем, ки басе аз брендҳои ҷаҳонӣ нақшу нигорҳои миллии моро моли худ сохтаанд. Чаро мо онҳоро соҳибӣ намекунем?

- Албатта, он нақшу нигорҳоеро, ки мо омӯхта ва дар либосҳоямон ҷо медиҳем, дигар давлатҳои истеҳсолоти хуб дошта дар либосҳои худ истифода мебаранду ба тамоми дунё мефурӯшанд. Роҳи соҳибӣ кардани онҳо боз ҳам дастгирии тарроҳон ва рушди саноати истеҳсоли матоъҳо аст.

- Пас, мо дорем чунин имкон ки дар соҳаи муд брендҳои ҷаҳонии худро созем...

- Албатта. Агар истеҳсоли матоъҳоямонро ба роҳ монем. Масалан, Узбекистонро бо атласу адрасе ки моли мо буд, мешиносанд. Чунки онҳо тавонистанд онро хуб истеҳсол карда, ба тамоми дунё пешниҳод намоянд. Барои ин маблағи зиёд ҷудо карданд.

- Ҳамасола дар кишвар Ҳафтаи муд (Tajikistan Fashion Week) доир мегардад, ки дар он ширкат мекунанд тарроҳони зиёде аз давлатҳои гуногун. Аммо чаро шумо дар ин чорабинӣ иштирокчӣ нестед то ҳол?

- Ин ҳафтаи мудро аслан қабул надорам. Чунки ин як лоиҳаи тиҷоратист. Аммо барои мо лоиҳаи эҷодӣ лозим, на ин ки лоиҳае ки дар он ҳар тарроҳ маблағи муайяне супораду онҷо иштирок кунад. Чунин чорабиниҳо фикр мекунам аслан наметавонад муаррифгари фарҳанги мо бошад.

АЗ РӮЗНОМАНИГОРӢ БА ТАРРОҲӢ

- Шумо ихтисоси рӯзноманигорӣ хатм кардаед. Аммо чӣ шуд, ки сӯи тарроҳӣ рафтед?

- Шояд аз кӯдакӣ дар дилам буд, чунки аз айёми мактабӣ даст мезадам ба сохтани ҳар чизе. Ба рӯзноманигорӣ аз он сабаб омадам, ки барои дохил шудан ба Донишгоҳи тиббӣ маблағамон нарасид. Чун падарам мехост духтур шавам. Ҳангоми таҳсил кардан дар риштаи рӯзноманигорӣ даст задам ба офаридани коллексияи аввалинам.

- “Хонаи муди Хуршед Сатторов” аввалин хонаи муд аст баъд аз Истиқлолияти давлатӣ. Аслан “Хонаи муд” дорои чи чизҳо бояд бошад?

- Хонаи муди миллӣ бояд толори машқ барои моделҳо, толори намоиш, дӯзандаҳо барои омода кардани ҳар тарҳи либосҳо ва ғайра бошад. Хонаи муд бояд мисли як коргоҳи калон бошад. Ҳоло дар назди “Наврӯзгоҳ” иҷоранишинам. Хонаи муди ман низ дорои ҳама чиз нест. Бояд аввалан он дар маркази шаҳр ҷойгир бошад, то тамоми сокинону меҳмонони пойтахт тавонанд аз наздаш гузар кунанд ва лоақал як бор чашмашон ба либосҳои дар намоиш гузошта шуда расад. Мисли мағозаҳои машҳуре, ки дар маркази пойтахт ҷойгиранд.

- Пас, чӣ метавонад бароятон подош диҳад ба он ҳама харҷҳо?

- Муаррифӣ. Вақте мепурсанд аз куҷоед ва ман бо ифтихор мегӯям аз Тоҷикистон.

- Дар якҷоягӣ бо Вазорати фарҳанги кишвар кастинге эълон намудаед...

- 26 август намоиши либосҳои миллӣ “Milli Fashion show” – Мероси ниёгонро доир хоҳам кард. 5 тарроҳро ҳам даъват кардаам. Дар ин чорабинӣ се коллексияи ман “Мавлоно”, “Мерос” ва як коллексияе, ки ҳоло омода шуда истодааст, намоиш дода мешаванд. Барои гузаронидани ин чорабинӣ кастинг эълон кардаем ва аз миёни иштирокчиён моделҳои беҳтаринро интихоб хоҳем кард.

- Аз миёни дигар тарроҳони имрӯз фаъолияткунанда корҳои киро бештар меписандед?

- Кӯшиш мекунам корҳои дигар тарроҳонро тамошо накунам. Чунки ҳар идеяе ки дар сари ман меояд, мехоҳам пурра моли худам бошад. Аммо вақте корҳои дигаронро тамошо мекунӣ, нохоста шояд баъзан чизҳоеро аз онҳо барои худ мегирӣ. Аммо ман намехоҳам корам ба касе монанд бошад.

- 25-сола шуд фаъолияти шумо. Чанд соли дигар лозим доред, то кулли нақшаҳоро иҷро созед?

- Шояд 100 сол бештар. Чунки ҳадафу нақшаҳоям ҳоло бешуморанд.