ФАРҲАНГ
Сешанбе 23 Апрел 2024 07:34
Имрӯз матбуоти тоҷик 109-сола мешавад. Дар ин давра матбуоти мо бо бисёр мушкилоту печидагиҳо дастбагиребон буд ва то имрӯз матбуотчиёну рӯзноманигорон, новобаста аз мушкилоти соҳа пайи ислоҳи камбудиҳои ҷомеа ҳастанд ва талош меварзанд, то як ҷомеаи мутамаддину пешрафтаеро барои наслҳои имрӯзу оянда ба мерос гузоранд. Дар ин замина худи ҷомеаи журналистӣ низ аз камбудиҳо орӣ нест ва дар фаъолияти касбӣ баъзан ба иштибоҳу хатоҳо роҳ дода мешавад.
Дар зимн бо раиси Шӯрои ВАО-и Тоҷикистон Бахтиёр Ҳамдамов доир ба бурду бохти журналистикаи тоҷик суҳбате анҷом додем, ки фишурдаи он манзури хонанда мегардад.
- Салом устоди азиз! Шуморо аввалан ба Рӯзи матбуоти тоҷик табрик мегӯем. Дар корҳои эҷодию роҳбариятон муваффақият таманно дорем. Ва чун Шумо раисии Шӯрои ВАО-ро қариб ду сол боз ба ӯҳда доред, мехостем пурсем, ки вазифаи асосии Шӯрои ВАО - и Тоҷикистон дар чист?
- Ростӣ, хеле интизор будам, ки ин саволро бароям медиҳед. Чаро? Чунки дар аксари ҳолатҳо вазифаҳои Шӯрои ВАО – и Тоҷикистонро на ҳама кас дуруст дарк мекунад. Дар байни ҳамкорону ҳамсафони мо низ шахсиятҳое дида мешаванд, ки мутаассифона дар бораи фаъолияти Шӯро он қадар маълумоти кофӣ надоранд. Ҳадафи асосии Шӯрои ВАО, ки дар оинномааш ҳам зикр шудааст, ин риояи меъёрҳои ахлоқии журналистӣ ва рушди озодии баён аст. Озодии баён бошад, яке аз арзишҳои бунёдии ҳар як давлате, ки ҷомеаи демократӣ дорад, яъне давлати ҳуқуқбунёд аст. Мо хеле мақомотҳои зиёд ё ташкилотҳои ҷамъиятӣ дорем, ки ба ҳимояи ҳуқуқҳои журналистон ва ҳимояи ҳуқуқи шаҳрвандон машғул ҳастанд, вале як тарафи дигари масъала аст, ки рисолати аслии матбуот ин хизмат ба халқ аст. Ҳам аз лиҳози иттилоърасонӣ ва ҳам аз лиҳози дигар матлабҳои таҳлилӣ. Ҳадаф ҳам аз таъсиси Шӯро он аст, ки журналистон ҳангоми навиштани матлабҳо ҳамин рисолати раҳнамои худро фаромӯш насозанд ва маводҳое, ки нашр мекунанд, зидди ҷомеа ва зидди худи мо набошад. Ва Шӯро дар сар задани чунин ҳолатҳо масъул аст, ки ҳама мушкилро дар доираи салоҳияти худ ҳал кунад ва нагузорад, ки то ба додгоҳ расад.
- Қабл аз ин мо Иттифоқи журналистони Тоҷикистонро доштем ва иттифоқ ҳам то андозае рисолати имрӯзаи Шӯрои ВАО-ро анҷом медод. Барои таъсиси шӯро чӣ зарурат буд?
- Иттифоқи журналистони Тоҷикистон (ИЖТ) рисолати дигар дорад ва фаъолияти он нисбат ба Шӯрои ВАО густурдатар аст. ИЖТ масъалаҳои зиёдро фаро мегирад ва дар ҳалли мушкилоти рӯзноманигорон ва дигар проблемаҳо бештар дахолат мекунад. Шӯрои ВАО бошад, дар асоси 17 банд ва меъёрҳое, ки қабул шудаанд, амал мекунад. Аз мо баъзан барои ҳалли мушкилоти марбути рӯзноманигорон ва дигар масъалаҳо маслиҳатҳо мупурсанд ва албатта мо баъзе маслиҳатҳо ва назару андешаҳои худро перомуни масъала медиҳем, вале бисёр масъалаҳое, ки доғ мешаванд, дар доираи салоҳияти шӯро нестанд. Агарчи дар салоҳияти шӯро нест, вале мо баъзан бо ҳукумат баъзе масъалаҳоро ба миён мегузорем, ки барои рушди журналистикаи тоҷик то андозае саҳми худро гузорем. Бояд гуфт, ки ҳамин гуна як ниҳод ё мақомот дар тамоми дунё ҳаст, ки ҳамчун тавсиядиҳанда барои ҷомеаи журналистӣ холисона хизмат мекунад. Бо назардошти таҳаввулоте, ки дар ҷомеаи журналистии ҷаҳон ба назар мерасад, будани чунин як ниҳод барои мо низ зарур аст.
- Натиҷаи мониторингҳое, ки шӯро ҳар семоҳа ё шашмоҳа мегузаронад, барои тамоми ҷомеа ва ҳатто барои журналистон мафҳум нест. Шӯрои ВАО то имрӯз чӣ кор кард? Оё ягон рӯзноманигорро барои нақзи меъёрҳо тавсия дод, ки аз кор равад ё фаъолияти ягон расонаро маҳдуд намуд? Умуман, Шӯро дар ҳолатҳои поймол шудани меъёрҳо чӣ нақш дорад ва барои ба танзимдарории фаъолияти расонаҳо аз кадом фишангҳо истифода мебарад?
- Шӯро умуман ин гуна рисолатро надорад. Зеро дар тамоми ҷомеаҳои ҳуқуқбунёд ин рисолатро танҳо суд дорад. Ин масъалаҳо бояд дар доираи баҳси суд ҳал шавад. Кӯшиши Шӯро ҳамин аст, ки кор то суд наравад ва масъалаҳо дар миёни ҷомеаи журналистӣ ҳал шавад. Мо фақат бо тавсияҳои худ рисолати таъсиррасонӣ дорему халос. Шӯро ба қавле омӯзиш мегузаронад ва расонаҳову сиҳибрасонаҳоро зина ба зина меомӯзонад, ки бо кадом роҳҳо камбудиҳоро бартараф кунему меъёрҳо нақз нагарданд. Ҳадафи Шӯро, тавре ишора кардам, ҳифзи журналистону расонаҳост, на чизи дигар.
- Бардошти ҷомеаи журналистӣ аз фаъолияти Шӯро чӣ гуна аст?
- Вақте ки хулосаҳои Шӯро нашр мешавад, баҳсҳои зиёд сурат мегирад ва ҳатто то ба ҷанҷолу кашмакаш мерасад. Мутаассифона, ҷомеаи журналистии тоҷик омода нест, ки тавсияву танқидҳои Шӯроро ҳамчун як чизи табиӣ қабул кунад. Ва агар мо роҳҳои дигарро пеш гирему ҳама масъалаҳоро додгоҳӣ кунем, он гоҳ ҳам барои расонаҳо ва ҳам худи журналистон вазнин меафтад. Зеро мусаллам аст, ки дар ин ҳолат ҷазо сангинтар мешавад ва дар фаъолияти ҳам журналисту ҳам расона халал ворид мегардад. Масалан, агар ман аз эродҳои гирифтаи шумо қаҳр кунаму гӯям, ки бо шумо суҳбат намекунам ва ин гуна камбудиҳо дар Шӯро нест, пас мушкилот ҳамон тавре ки буд, мемонад. Ва имрӯз ҷомеаи журналистии мо низ чандон танқидпазир нест. Ман фикр мекунам, ки ҳамин гуна баҳсҳо бояд бошанд, чун заминаи пешравӣ танҳо ҳамин баҳсу танқидҳоянд.
- Дар ҷаласаҳои Шӯро пайваста баъзе рӯзномаҳо танқид мешаванд. Ҳатто дар ҳар ҷаласа ҳамин чиз дида мешавад. Вале чи гунае ба назар мерасад, на расонаҳо ислоҳ мешаванд, на кормандони он. Вақте тавсияҳои Шӯро таъсиррасон нест, дар ин маврид мо ба фаъолияти он бояд чӣ баҳо диҳем?
- Ман ба ин мувофиқам, ки пайваста дар ҷаласаҳои Шӯро ҳамин чиз дида мешавад. Вале мо бояд кӯшиш намоем, ки журналистикаи мо ба журналистикаи сатҳи байналмилалӣ камтар наздиктар шавад. Дар ҳақиқат журналистика доду вой ё тарс додан нест. Дар мисоли баъзе рӯзномаҳо бояд гуфт, ки мо имрӯз журналистикаро ҳамчун аслиҳаву фишанг истифода набарем. Мутаассифона, ҳамин чизҳо баъзан ба назар мерасад. Он расонаҳое, ки дар назар доред, вақте аудиторияи худро доранд, намехоҳанд аз ин усул даст кашанд. Бадбахтӣ дар ҳамин аст. То ҳадди охир мубориза мебаранд, то исбот намоянд, ки гуфтаи онҳо дуруст аст. Баъзан истилоҳҳоеро мавриди истифода қарор медиҳанд, ки дар онҳо таҳқир ҳаст. Ҳатто бо он истилоҳҳо як миллатро таҳқир мекунанд.
Дар Аврупо вақте як шореҳи варзиш як футболбозро “негр” гуфт, бозиро боздоштанд ва он шореҳро ба муддати муайян аз фаъолияти касбиаш маҳрум карданд. Дар ин маврид аз паст будани саводи расонаии ҷомеа ҳам бояд гуфт. Зеро худи ҷомеа агар сараро аз носара фарқ карда тавонад, ин мушкил аз байн меравад.
- Оё дар ин мавридҳо фаъолияти Шӯро зери суол намеравад?
- Не. Зеро ҳамагон медонем, ки се шохаи ҳокимият ҳаст ва танҳо онҳо дар даст фишангҳои таъсиррасонӣ доранд. Мо ягон фишанги қонунӣ надорем, ки ба касе ҷазо диҳад ё барои кадом як иштибоҳ касеро муттаҳам кунаду ба ҷавобгарӣ кашад.
Ман як мисол меорам. Вақте ки меъёрҳои нави ахлоқиро қабул мекардем, як журналисти хуби мо, ки таҷрибаи 40-солаи кор дар расонаҳоро дорад, пешниҳод кард, ки нисбати онҳое, ки қонун ва меъёрҳоро вайрон мекунанд, Шӯро бояд ҳуқуқ дошта бошад, ки ба Вазорати фарҳанг ҷиҳати қатъи фаъолияти онҳо муроҷиат кунад. Дар мавриди ин пешниҳод он қадар шӯру мағал бархост, ки ногуфтанӣ.
Мо имрӯз албатта сари ин масъала кор карда истодаем. Имрӯзҳо мо бо Вазорати фарҳанг ва ташкилотҳои байналмилалие, ки ба расонаҳо ҷиҳати пешбурди кор грантҳову ҷоизаҳо медиҳанд, чунин як шартнома ба имзо расонидан мехоҳем, ки қабл аз гирифтани ҳар тасмим тавсияҳои моро ба назар гиранд.
- Намешавад ба Шӯрои ВАО ваколатҳои махсусе дода шавад ё дар заминаи Шӯрову Иттифоқи журналистони Тоҷикистон як ниҳоди танзиму назораткунандаи ВАО таъсис дода шавад? Чун ба назар мерасад, ки баъзан мушкилоти рӯзноманигоронро редаксияҳо дар алоҳидагӣ ҳал карда наметавонанд ва фаъолияти расонаҳо ҳам аксар маврид ба хости дили нафарони алоҳида пеш меравад.
- Аслан, дар баъзе кишварҳо ҳамин гуна ниҳодҳо вуҷуд дорад. Дар мисоли вазорату кумитаҳои иттилоот, ки сиёсати давлатро дар матбуот пеш мебаранд. Дар мо бошад, дар Вазорати фарҳанг ҳамин гуна як раёсат вуҷуд дорад, ки фаъолияташ маҳдуд аст.
Агар ҳамин гуна як ниҳоди давлатӣ бошад, ки барои рушду нумӯи журналистика замина гузорад, хеле хуб аст. Зеро дар заминаи вазорату кумита метавон бисёр корҳоро кард ва барои пешрафти журналистика саҳми намоён гузошт.
Ман сад дар сад ҷонибдори онам, ки чунин як ниҳод бошад. Чун замон - замони иттилоот аст ва дар ин давр бе пешбурди ин соҳа наметавон муваффақ шуд. Мо имрӯз бояд бо иттилоот ҷиддӣ муносибат кунем. Дар акси ҳол зарари онро дар тамоми ҷомеа эҳсос хоҳем кард.
- Ва дар поёни суҳбат мехостам пурсам, ки имрӯз журналистон ва журналистикаи тоҷик барои рушди бештар кардан, чӣ мушкил дорад?
- Журналистикаи тоҷик ба дастгирӣ ниёз дорад. Ман дар ин маврид чандин маротиба назари худро баён кардам, ки мо имрӯз журналистикаи сатҳи байналмилалӣ надорем. Бисёре аз устодони факултаҳои журналистӣ аз ман ранҷиданд, ки мо мутахассисони касбӣ омода мекунем. Вале манзури ман чизи дигар аст. Онҳое, ки тавонанд ба забони русиву англисӣ аз Тоҷикистон гӯянду мавқеи Тоҷикистонро дар сатҳи байналмилалӣ ҳимоя кунанд, хеле кам дорем. Зеро доираи фарогирии ин забонҳо нисбати забони тоҷикӣ чандин маротиба фарохтар аст. Бо забонҳои хориҷӣ навиштан маънои аз забони худ рӯ тофтанро надорад, балки мо бояд бештар барои ҷомеаи ҷаҳонӣ нависем, имиҷи кишвари худро боло барем. Махсусан, дар ҷангҳои иттилоотӣ ин чизҳо барои мо зарур аст.
Барои ин кор мо база ва устодоне, ки ин гуна мутахассисонро тайёр кунанд, надорем. Имрӯз дар журналистика як чиз аст. Агар шумо 12 моҳ омӯзиш накунед аз трендҳои нави журналистӣ ақиб мемонед. Ҳаргиз дар чор курсии холӣ донишҷӯро шинонидану дарс гузаштан, натиҷа намедиҳад. Бояд аудиторияҳои муҷаҳҳаз бошад.
Ва баъдан дастгирии худи журналистика низ хеле муҳим. Чанд соли охир бо ташаббуси бевоситаи Пешвои миллат чандин озмунҳои хуб барои рушди толибилмону мактаббачагон ва умуман аҳли ҷомеа дар мисоли “Тоҷикистон ватани азизи ман”, “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ба роҳ монда шудааст, ки барои рушди ҷомеа як такони ҷиддӣ бахшид. Хуб мешуд, ки барои рушди журналистика ҳам чунин озмунҳо дар сатҳи ҷумҳуриявӣ ба роҳ монда шавад, то дар ин замина матбуоти тоҷик бештар рушд кунад.
- Ташаккур барои суҳбати самимӣ.
- Саломат бошед.
PS/ Шакли видеоии суҳбат дар линки зерин
https://www.youtube.com/watch?v=MHIK1mVf03o&t=182s
Дар зимн бо раиси Шӯрои ВАО-и Тоҷикистон Бахтиёр Ҳамдамов доир ба бурду бохти журналистикаи тоҷик суҳбате анҷом додем, ки фишурдаи он манзури хонанда мегардад.
- Салом устоди азиз! Шуморо аввалан ба Рӯзи матбуоти тоҷик табрик мегӯем. Дар корҳои эҷодию роҳбариятон муваффақият таманно дорем. Ва чун Шумо раисии Шӯрои ВАО-ро қариб ду сол боз ба ӯҳда доред, мехостем пурсем, ки вазифаи асосии Шӯрои ВАО - и Тоҷикистон дар чист?
- Ростӣ, хеле интизор будам, ки ин саволро бароям медиҳед. Чаро? Чунки дар аксари ҳолатҳо вазифаҳои Шӯрои ВАО – и Тоҷикистонро на ҳама кас дуруст дарк мекунад. Дар байни ҳамкорону ҳамсафони мо низ шахсиятҳое дида мешаванд, ки мутаассифона дар бораи фаъолияти Шӯро он қадар маълумоти кофӣ надоранд. Ҳадафи асосии Шӯрои ВАО, ки дар оинномааш ҳам зикр шудааст, ин риояи меъёрҳои ахлоқии журналистӣ ва рушди озодии баён аст. Озодии баён бошад, яке аз арзишҳои бунёдии ҳар як давлате, ки ҷомеаи демократӣ дорад, яъне давлати ҳуқуқбунёд аст. Мо хеле мақомотҳои зиёд ё ташкилотҳои ҷамъиятӣ дорем, ки ба ҳимояи ҳуқуқҳои журналистон ва ҳимояи ҳуқуқи шаҳрвандон машғул ҳастанд, вале як тарафи дигари масъала аст, ки рисолати аслии матбуот ин хизмат ба халқ аст. Ҳам аз лиҳози иттилоърасонӣ ва ҳам аз лиҳози дигар матлабҳои таҳлилӣ. Ҳадаф ҳам аз таъсиси Шӯро он аст, ки журналистон ҳангоми навиштани матлабҳо ҳамин рисолати раҳнамои худро фаромӯш насозанд ва маводҳое, ки нашр мекунанд, зидди ҷомеа ва зидди худи мо набошад. Ва Шӯро дар сар задани чунин ҳолатҳо масъул аст, ки ҳама мушкилро дар доираи салоҳияти худ ҳал кунад ва нагузорад, ки то ба додгоҳ расад.
- Қабл аз ин мо Иттифоқи журналистони Тоҷикистонро доштем ва иттифоқ ҳам то андозае рисолати имрӯзаи Шӯрои ВАО-ро анҷом медод. Барои таъсиси шӯро чӣ зарурат буд?
- Иттифоқи журналистони Тоҷикистон (ИЖТ) рисолати дигар дорад ва фаъолияти он нисбат ба Шӯрои ВАО густурдатар аст. ИЖТ масъалаҳои зиёдро фаро мегирад ва дар ҳалли мушкилоти рӯзноманигорон ва дигар проблемаҳо бештар дахолат мекунад. Шӯрои ВАО бошад, дар асоси 17 банд ва меъёрҳое, ки қабул шудаанд, амал мекунад. Аз мо баъзан барои ҳалли мушкилоти марбути рӯзноманигорон ва дигар масъалаҳо маслиҳатҳо мупурсанд ва албатта мо баъзе маслиҳатҳо ва назару андешаҳои худро перомуни масъала медиҳем, вале бисёр масъалаҳое, ки доғ мешаванд, дар доираи салоҳияти шӯро нестанд. Агарчи дар салоҳияти шӯро нест, вале мо баъзан бо ҳукумат баъзе масъалаҳоро ба миён мегузорем, ки барои рушди журналистикаи тоҷик то андозае саҳми худро гузорем. Бояд гуфт, ки ҳамин гуна як ниҳод ё мақомот дар тамоми дунё ҳаст, ки ҳамчун тавсиядиҳанда барои ҷомеаи журналистӣ холисона хизмат мекунад. Бо назардошти таҳаввулоте, ки дар ҷомеаи журналистии ҷаҳон ба назар мерасад, будани чунин як ниҳод барои мо низ зарур аст.
- Натиҷаи мониторингҳое, ки шӯро ҳар семоҳа ё шашмоҳа мегузаронад, барои тамоми ҷомеа ва ҳатто барои журналистон мафҳум нест. Шӯрои ВАО то имрӯз чӣ кор кард? Оё ягон рӯзноманигорро барои нақзи меъёрҳо тавсия дод, ки аз кор равад ё фаъолияти ягон расонаро маҳдуд намуд? Умуман, Шӯро дар ҳолатҳои поймол шудани меъёрҳо чӣ нақш дорад ва барои ба танзимдарории фаъолияти расонаҳо аз кадом фишангҳо истифода мебарад?
- Шӯро умуман ин гуна рисолатро надорад. Зеро дар тамоми ҷомеаҳои ҳуқуқбунёд ин рисолатро танҳо суд дорад. Ин масъалаҳо бояд дар доираи баҳси суд ҳал шавад. Кӯшиши Шӯро ҳамин аст, ки кор то суд наравад ва масъалаҳо дар миёни ҷомеаи журналистӣ ҳал шавад. Мо фақат бо тавсияҳои худ рисолати таъсиррасонӣ дорему халос. Шӯро ба қавле омӯзиш мегузаронад ва расонаҳову сиҳибрасонаҳоро зина ба зина меомӯзонад, ки бо кадом роҳҳо камбудиҳоро бартараф кунему меъёрҳо нақз нагарданд. Ҳадафи Шӯро, тавре ишора кардам, ҳифзи журналистону расонаҳост, на чизи дигар.
- Бардошти ҷомеаи журналистӣ аз фаъолияти Шӯро чӣ гуна аст?
- Вақте ки хулосаҳои Шӯро нашр мешавад, баҳсҳои зиёд сурат мегирад ва ҳатто то ба ҷанҷолу кашмакаш мерасад. Мутаассифона, ҷомеаи журналистии тоҷик омода нест, ки тавсияву танқидҳои Шӯроро ҳамчун як чизи табиӣ қабул кунад. Ва агар мо роҳҳои дигарро пеш гирему ҳама масъалаҳоро додгоҳӣ кунем, он гоҳ ҳам барои расонаҳо ва ҳам худи журналистон вазнин меафтад. Зеро мусаллам аст, ки дар ин ҳолат ҷазо сангинтар мешавад ва дар фаъолияти ҳам журналисту ҳам расона халал ворид мегардад. Масалан, агар ман аз эродҳои гирифтаи шумо қаҳр кунаму гӯям, ки бо шумо суҳбат намекунам ва ин гуна камбудиҳо дар Шӯро нест, пас мушкилот ҳамон тавре ки буд, мемонад. Ва имрӯз ҷомеаи журналистии мо низ чандон танқидпазир нест. Ман фикр мекунам, ки ҳамин гуна баҳсҳо бояд бошанд, чун заминаи пешравӣ танҳо ҳамин баҳсу танқидҳоянд.
- Дар ҷаласаҳои Шӯро пайваста баъзе рӯзномаҳо танқид мешаванд. Ҳатто дар ҳар ҷаласа ҳамин чиз дида мешавад. Вале чи гунае ба назар мерасад, на расонаҳо ислоҳ мешаванд, на кормандони он. Вақте тавсияҳои Шӯро таъсиррасон нест, дар ин маврид мо ба фаъолияти он бояд чӣ баҳо диҳем?
- Ман ба ин мувофиқам, ки пайваста дар ҷаласаҳои Шӯро ҳамин чиз дида мешавад. Вале мо бояд кӯшиш намоем, ки журналистикаи мо ба журналистикаи сатҳи байналмилалӣ камтар наздиктар шавад. Дар ҳақиқат журналистика доду вой ё тарс додан нест. Дар мисоли баъзе рӯзномаҳо бояд гуфт, ки мо имрӯз журналистикаро ҳамчун аслиҳаву фишанг истифода набарем. Мутаассифона, ҳамин чизҳо баъзан ба назар мерасад. Он расонаҳое, ки дар назар доред, вақте аудиторияи худро доранд, намехоҳанд аз ин усул даст кашанд. Бадбахтӣ дар ҳамин аст. То ҳадди охир мубориза мебаранд, то исбот намоянд, ки гуфтаи онҳо дуруст аст. Баъзан истилоҳҳоеро мавриди истифода қарор медиҳанд, ки дар онҳо таҳқир ҳаст. Ҳатто бо он истилоҳҳо як миллатро таҳқир мекунанд.
Дар Аврупо вақте як шореҳи варзиш як футболбозро “негр” гуфт, бозиро боздоштанд ва он шореҳро ба муддати муайян аз фаъолияти касбиаш маҳрум карданд. Дар ин маврид аз паст будани саводи расонаии ҷомеа ҳам бояд гуфт. Зеро худи ҷомеа агар сараро аз носара фарқ карда тавонад, ин мушкил аз байн меравад.
- Оё дар ин мавридҳо фаъолияти Шӯро зери суол намеравад?
- Не. Зеро ҳамагон медонем, ки се шохаи ҳокимият ҳаст ва танҳо онҳо дар даст фишангҳои таъсиррасонӣ доранд. Мо ягон фишанги қонунӣ надорем, ки ба касе ҷазо диҳад ё барои кадом як иштибоҳ касеро муттаҳам кунаду ба ҷавобгарӣ кашад.
Ман як мисол меорам. Вақте ки меъёрҳои нави ахлоқиро қабул мекардем, як журналисти хуби мо, ки таҷрибаи 40-солаи кор дар расонаҳоро дорад, пешниҳод кард, ки нисбати онҳое, ки қонун ва меъёрҳоро вайрон мекунанд, Шӯро бояд ҳуқуқ дошта бошад, ки ба Вазорати фарҳанг ҷиҳати қатъи фаъолияти онҳо муроҷиат кунад. Дар мавриди ин пешниҳод он қадар шӯру мағал бархост, ки ногуфтанӣ.
Мо имрӯз албатта сари ин масъала кор карда истодаем. Имрӯзҳо мо бо Вазорати фарҳанг ва ташкилотҳои байналмилалие, ки ба расонаҳо ҷиҳати пешбурди кор грантҳову ҷоизаҳо медиҳанд, чунин як шартнома ба имзо расонидан мехоҳем, ки қабл аз гирифтани ҳар тасмим тавсияҳои моро ба назар гиранд.
- Намешавад ба Шӯрои ВАО ваколатҳои махсусе дода шавад ё дар заминаи Шӯрову Иттифоқи журналистони Тоҷикистон як ниҳоди танзиму назораткунандаи ВАО таъсис дода шавад? Чун ба назар мерасад, ки баъзан мушкилоти рӯзноманигоронро редаксияҳо дар алоҳидагӣ ҳал карда наметавонанд ва фаъолияти расонаҳо ҳам аксар маврид ба хости дили нафарони алоҳида пеш меравад.
- Аслан, дар баъзе кишварҳо ҳамин гуна ниҳодҳо вуҷуд дорад. Дар мисоли вазорату кумитаҳои иттилоот, ки сиёсати давлатро дар матбуот пеш мебаранд. Дар мо бошад, дар Вазорати фарҳанг ҳамин гуна як раёсат вуҷуд дорад, ки фаъолияташ маҳдуд аст.
Агар ҳамин гуна як ниҳоди давлатӣ бошад, ки барои рушду нумӯи журналистика замина гузорад, хеле хуб аст. Зеро дар заминаи вазорату кумита метавон бисёр корҳоро кард ва барои пешрафти журналистика саҳми намоён гузошт.
Ман сад дар сад ҷонибдори онам, ки чунин як ниҳод бошад. Чун замон - замони иттилоот аст ва дар ин давр бе пешбурди ин соҳа наметавон муваффақ шуд. Мо имрӯз бояд бо иттилоот ҷиддӣ муносибат кунем. Дар акси ҳол зарари онро дар тамоми ҷомеа эҳсос хоҳем кард.
- Ва дар поёни суҳбат мехостам пурсам, ки имрӯз журналистон ва журналистикаи тоҷик барои рушди бештар кардан, чӣ мушкил дорад?
- Журналистикаи тоҷик ба дастгирӣ ниёз дорад. Ман дар ин маврид чандин маротиба назари худро баён кардам, ки мо имрӯз журналистикаи сатҳи байналмилалӣ надорем. Бисёре аз устодони факултаҳои журналистӣ аз ман ранҷиданд, ки мо мутахассисони касбӣ омода мекунем. Вале манзури ман чизи дигар аст. Онҳое, ки тавонанд ба забони русиву англисӣ аз Тоҷикистон гӯянду мавқеи Тоҷикистонро дар сатҳи байналмилалӣ ҳимоя кунанд, хеле кам дорем. Зеро доираи фарогирии ин забонҳо нисбати забони тоҷикӣ чандин маротиба фарохтар аст. Бо забонҳои хориҷӣ навиштан маънои аз забони худ рӯ тофтанро надорад, балки мо бояд бештар барои ҷомеаи ҷаҳонӣ нависем, имиҷи кишвари худро боло барем. Махсусан, дар ҷангҳои иттилоотӣ ин чизҳо барои мо зарур аст.
Барои ин кор мо база ва устодоне, ки ин гуна мутахассисонро тайёр кунанд, надорем. Имрӯз дар журналистика як чиз аст. Агар шумо 12 моҳ омӯзиш накунед аз трендҳои нави журналистӣ ақиб мемонед. Ҳаргиз дар чор курсии холӣ донишҷӯро шинонидану дарс гузаштан, натиҷа намедиҳад. Бояд аудиторияҳои муҷаҳҳаз бошад.
Ва баъдан дастгирии худи журналистика низ хеле муҳим. Чанд соли охир бо ташаббуси бевоситаи Пешвои миллат чандин озмунҳои хуб барои рушди толибилмону мактаббачагон ва умуман аҳли ҷомеа дар мисоли “Тоҷикистон ватани азизи ман”, “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ба роҳ монда шудааст, ки барои рушди ҷомеа як такони ҷиддӣ бахшид. Хуб мешуд, ки барои рушди журналистика ҳам чунин озмунҳо дар сатҳи ҷумҳуриявӣ ба роҳ монда шавад, то дар ин замина матбуоти тоҷик бештар рушд кунад.
- Ташаккур барои суҳбати самимӣ.
- Саломат бошед.
PS/ Шакли видеоии суҳбат дар линки зерин
https://www.youtube.com/watch?v=MHIK1mVf03o&t=182s
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед