ФАРҲАНГ
Шанбе 27 Апрел 2024 03:24
4888
Зиндагӣ роҳест, ки ҳамеша аз инсон сабурӣ, ҷустуҷӯкор ва саводнок буданро талаб менамояд. Оне, ки дорои чунин хислатҳост, ҳаргиз дар раванди фаъолият ба дилсардӣ рӯ ба рӯ нагардида, агар мушкилоте низ ба миён ояд, тавассути дониш ва таҷриба онро бартараф хоҳад кард.

Кам касон ёфт мешаванд, ки умри худро ба соҳае бахшидаву дар шебу фарози он ботамкин ва бо бурду бохти он ҳамнафас бошанд. Зеро бо рӯ ба рӯ гардидан бо андак душворӣ ва ё монеа дар ҷараёни фаъолият баъзеҳо дарҳол мехоҳанд, то риштаи кори хешро тағйир диҳанду ба пешаи дигаре андармон гарданд.

Ҳамаи ин гуфтаҳоро қаҳрамони мо гӯё аз овони туфуллият медонист, ки баъди ба камол расидану хатми мактаби миёнаву муассисаи олӣ танҳо ҳамнабзу ҳамсадо ва равонаи як пеша гардида, ки меҳр ва муҳаббати онро тӯли солҳо дар замири хеш парваридаву тухми онро андар қалбаш коштааст.

Барои дар зиндагӣ хушбахту некном мондан, кореро бояд ба анҷом расонид, ки дар он бештар манфиат ба ҷамъият расида бошад. Ӯ аз ҳамин гуфта кор гирифта, бо вуҷуди мушкилоти рӯзгор, ки дар он айём на ба ҳар кас муяссар мегардид, то ба таҳсил пардозаду дониш андӯзад, муҳассили бахши ғоибонаи Донишкадаи педагогии Сталинобод ба номи Т. Г. Шевченко (ҳозира Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ) гардида, онро бо пешаи ибратомӯзу пурифтихори омӯзгорӣ ба анҷом мерасонад.

Ин омӯзгори кордидаву кордон ва фидоии касби хеш, ки собиқаи беш аз панҷоҳсолаи омӯзгориро дорост, Ғуломов Муҳаммадӣ мебошад.

Муҳаммадӣ Ғуломов соли 1943 дар деҳаи Наврӯзии шаҳри Ҳисор ба дунё омадааст. Муҳаммадии ҳанӯз аз меҳри падар сер нагардидаву панду насиҳатҳои қиблагоҳашро нашунида, дар овони кӯдакӣ аз падар маҳрум гардид. Зеро қиблагоҳи ӯ мисли ҳазорҳо нафари дигар ба Ҷанги Бузурги Ватанӣ рафтаву барнагаштааст. Ин ҷанге буд, ки дар баробари ҳама гуна оқибатҳои нохуши овардааш, инчунин Муҳаммадии хурдсолро аз меҳру муҳаббат ва навозишҳои падар бенасиб гардонд. Барнагаштани падар ин зарбаи сахте буд, ба зиндагии ӯву хонаводааш.

Ӯ дар тарбияи модар монда, меҳри модарӣ ва ҳам меҳри падариро аз ӯ мегирифт. Модар дар синни ҳафтсолагӣ ӯро ба мактаби ҳаштсолаи ибтидоии №31 супорид. Ӯ ҳашт сол дар он ҷо таълиму тарбия гирифта, соли 1953 ин мактабро бо баҳои хубу аъло хатм менамояд. Пас аз хатми мактаби миёна се сол ба кори истеҳсолот машғул гардида, сипас ба мактаб-интернати Шаҳринав баҳри идомаи таҳсил меравад ва пас аз хатми он ба шуъбаи ғоибонаи Донишкадаи педагогии Сталинобод ба номи Т. Г. Шевченко (ҳозира Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ) дохил гардида, онро бо муваффақият ба анҷом мерасонад.

Аз замони таҳсил дар мактаби миёна ва баъдан дар мактаби олӣ бештар ба мутолиаи китобҳои соҳавию бадеӣ пардохта, мақсади ягонаи худро, ки омӯзгор шудан буд, пурра месозад. Зеро ӯ яке аз омилҳои аслии интихоб намудани роҳи омӯзгориро дар муҳаббати беинтиҳо доштанаш ба китобу китобхонӣ медонад.

Аз солҳои таҳсили 1966 -1967 аввал дар МТМУ №41 ва сипас ба МТМУ №31- и деҳаи Ҳофизкадаи шаҳри Ҳисор ба ҳайси омӯзгори фанни забон ва адабиёт ба фаъолият шуруъ намуда, беш аз панҷоҳ сол дар соҳаи маориф кору фаъолияти назаррасу ибратбахш намудааст.

Ҳангоми ба даргоҳи маърифат ворид гардидану ба ҳайси омӯзгор ба фаъолият шуруъ намудан, ӯро ҳадаф ин буда, ки ташналабони роҳи донишро то мадор дар тан аст, таълим дода, ба роҳи илму дониш роҳнамоӣ хоҳад кард. Ҳамин ҳадафи сидқӣ ва самимӣ ӯро сол то сол нерӯмандтар менамуд. Талошро дӯст медошту доим пайи ҷустуҷӯ буд. Аз он хотир ӯ бештар кунҷкобӣ менамуд, то дар пешааш роҳу равишҳои хубтару беҳтар омӯхтани донишро ба шогирдон дарёбаду дар ин самт зина ба зина рушд намояд.

Солҳо сипарӣ мегардиданду ӯ пешаашро ва пешааш ӯро мустаҳкамтар доштаву ба ҳам бештар ширеш мешуданд. Ба ибораи халқӣ, ки “дарахт дар як ҷо месазад” ӯ низ дар як ҷо боқӣ монду баробари гузаштани солҳо маҳорату малака ва истеъдодаш густариш ёфтаву дар дилу дидаи шогирдон ва аҳли коллектив ҷо гардид. Ҳамин меҳнати софдилона ва содиқонааш буд, ки дар ибтидои соҳибистиқлолии кишвар, аниқтараш соли 1993, барои хизматҳои шоистааш дар соҳаи маориф бо нишони “Аълочии маорифи халқ” қадрдонӣ гардидаву худ аз ин қадршиносӣ рӯҳу илҳоми дучанд гирифта, боз ҳам ҷиддитар ба фаъолият машғул гардид.

Муҳаммадӣ Ғуломов омӯзгори пуртаҷриба айни ҳол дар синни нафақа қарор дорад. Суҳбати мо бо устод аз аҳволпурсӣ ва бо чӣ кор машғул буданашон оғоз гардид. Ӯ пас аз каме андеша намудан, бо чеҳраи хандону хушнудона чунин посух доданд: “Хубам ва хушбахтам, ки умри худро сарфи роҳе сохтам, ки ҳамеша роҳнамои шогирдон ба роҳи илму дониш буду то имрӯз садҳо шогирдонро тарбия намуда, дар замирашон муҳаббати дониш андӯхтанро ҷо намудам.”

Чун суҳбат атрофи хотироту чи гуна сипарӣ гардидани ин ҳама солҳои заррини фаъолияти устод мерафт, ӯ аксҳои дар солҳои гуногун бардоштаашро аз дафтари расмҳояш гирифта, ҳар якеро нишон медоду бо завқ ба кадом муносибат гирифтани онро ва дар расм кӣ будани нафаронро шарҳу тавзеҳ медод.

Аз дидани ҳар расми даврони ҷавониву замони фаъолияти омӯзгорӣ ва сафарҳои гуногунаш ба минтақаҳои гуногуни кишвару хориҷ аз он чеҳрааш аз шодӣ мешукуфту ожангҳои рӯяш бештар намудор мегардиданд.

Ҳар гоҳ ки назараш ба аксҳои рӯйи ҷевони китобҳо меафтад, орзуҳои ширини даврони наврасиву ҷавониаш ба ёдаш меоянду қалбашро эҳсоси гарме фарогир мешавад. Якояки он аксҳо монанди сатрҳоеанд, ки китоби зиндагияшро пурра месозанд. Ӯ як солу ду сол на, балки умри худро пурра ба роҳе фидо карда, ки дар натиҷа на зару зевар ба даст овардаву на чизи дигар. Чизе ки ба даст оварда, ин обрӯ, эҳтиром ва намунаи ибрат будан дар мисоли як инсони хоксор аст.

Ба таъкиди ӯ инсон дар соҳаи хеш ҳаргиз бояд хастагиро эҳсос нанамояд. Барои омӯзгори хуб гардидан, шахс бояд пайваста худомӯзӣ намояд. Худомӯзӣ шахсро дар пешаи хеш муваффақ месозад. Омӯзгор бояд дар байни халқ шахси обруманду донишманд бошад. Дар баробари ин ӯ бояд шогирдонашро дӯст дораду нисбат ба онҳо боэҳтиром бошад, то шогирдон аз устод чизи хуберо омӯзанд.

“Албатта дар як синф ҳамаи хонандаҳо баробар нестанд. Аз миёни 25 хонанда панҷ нафараш ҳатман хониши хуб надоранду баҳои хуб намегиранд. Омӯзгор бояд кӯшиш намояд, ки ҳамон панҷ хонандаи сустхон ҳадди ақал ба хонандаҳои миёна баробар шаванду чизеро омӯзанд. Ҳамаи ин аз худи омӯзгор вобастагӣ дорад. Маҳорат, малака ва кунҷкобу сермутолиа будан, ҳамеша ба омӯзгор дар раванди таълим кӯмакрасон аст. Омӯзгор ки чунин хислатҳоро доро бошад, пас ӯ шогирдони хуберо таълим додаву ба камол мерасонад. Ман ҳамеша ашъори бузургонро мутолиа мекардаму доим аз гуфтаҳои пурмаънои онҳо дурдонаҳои арзишмандро ба худ мегирифтам, ки ҳар яке аз онҳо дарси хубе буданд, барои омӯзгори хуб гардидан”, - иброз медорад Муҳаммадӣ Ғуломов.

Ӯ низ чун омӯзгори собиқадор аз он хушнуд аст, ки ҳар сол дар ибтидои моҳи октябр Рӯзи муаллимон қайд мегардад, ки ин як туҳфаи хубест ба маорифчиёни кишвар. “Аз Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон миннатдорам, ки ба соҳаи маориф ҳамеша таваҷҷуҳи махсус зоҳир менамоянд, - афзуд М.Ғуломов. – Хизматҳои омӯзгоронро давлату Ҳукумати кишвар ба назар гирифта, ҳар сол дар ҳафтаи аввали моҳи октябр ҳамчун иди омӯзгорон ҷашн гирифта мешавад. Дар чунин рӯз гарчанде дар нафақа ҳам бошам, ба мактаб рафта, бо омӯзгорону хонандагон суҳбат намуда, ба онҳо доир ба нақш ва масъулияти баланди омӯзгор суҳбат менамоям. Мо ҳама омӯзгорон аз Пешвои миллат миннатдорем, ки рӯзи омӯзгорон қайд карда мешавад ва ҳамаи омӯзгорон бояд ҷавобан ба ин ҳама дастгирӣ ва ғамхориҳо софдилонаю содиқона фаъолият намоянду дар рушди малакаи зеҳнии наврасону ҷавонон саҳми худро гузоранд”.

Дар рафти суҳбат аён гардид, ки устод бештари вақти холии хешро бо хондани рӯзномаву маҷалла ва китобҳои бадеӣ гузаронида, ҳар лаҳзаи умри худро самаранок истифода менамоянд.

Имрӯз дар соҳаи маориф омӯзгорони ҷавон хеле зиёданд. Чун аз устод доир ба ҷавонони шавқманди пешаи омӯзгорӣ суол кардем, гуфт: “Ҷавононе, ки пешаи омӯзгориро интихоб менамоянд, тавсияи ман ҳамчун собиқадори соҳа ин аст, ки пеш аз ҳама онҳо бояд сидқан омӯзанд. Худомӯзӣ намоянд. Агар онҳо содиқона наомӯзанд, омӯзгори хуб шуда наметавонанд. Инчунин бояд китобҳои бадеӣ хонанд. Хондани китобҳои бадеӣ бениҳоят манфиатнок аст. Чунки инсон тавассути мутолиаи китобҳои бадеӣ суханрониро меомӯзад, одобу рафтори хуб ва ҳурмату эҳтироми калонсолонро аз худ менамояд. Китоб рафиқи меҳрубони инсон буда, он инсонро тарбия менамояд. Инчунин ҷавонон бояд ҷиҳати ҳалли ин ё он мушкилӣ бо бузургсолон маслиҳат намоянд ва маслиҳат гиранд. Ин ҳама барои мутахассис гардидан манфиатнок хоҳад буд”.

Аз суҳбати устод ҳаминро дарк намудам, ки дар воқеъ фидоии касби худ буда, умри хешро сидқан фидои роҳи маърифатомӯз намудааст. Чун оромтабиату дурандеш ва дорои шогирдони зиёдест, ки ҳар яке дар соҳае муваффақу комёбанд. Ҳамин гуна хислатҳои неки инсонияш боис гардида, ки ҳар яке аз шогирдон ҳангоми дидораш ташаккур мегӯянд, ки барояшон дониш омӯхтаву роҳи дурусти ҳаётро нишон додааст.

Пурсиши интиҳобахши суҳбати мо бо устод Муҳаммадӣ Ғуломов ин буд, ки ҷавонон дар пешрафти меҳан чӣ нақш дошта метавонанд. Устод бо самимият чунин посух доданд:

“Ҷавонон бояд ҷавониро ҳадафмандона сипарӣ намоянд. Зеро кулли муваффақияти инсон маҳз аз ҳамин айём сарчашма мегирад. Ҷавонон бояд касбу ҳунарҳои гуногунро омӯзанду мутахассис гарданд. Ояндаи кишвар дар дасти онҳост. Имрӯз барои он ки як ҷавон хонаду мутахассис гардад, кулли имкониятҳо фароҳам оварда шудааст. Аз ин рӯ, ҷавонон бояд ватани худро дӯст доранду ба қадри ин ҳама ободонию пешрафт бирасанд, хубтару беҳтар омӯзанду мутахассис гарданд ва дар рушду пешрафти Ватани азизамон-Тоҷикистон саҳмгузор бошанд”.

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм