ФАРҲАНГ
Шанбе 20 Апрел 2024 04:29
Лола Азизова сарояндаи шинохтаю мумтоз чанде пеш ба синни 60-солагӣ расид. Ба ин муносибат рафтем суроғашон ва суҳбате анҷом додем оиди кору рӯзгорашон.
- Чанде пеш аз Суғд баргаштед. Зодрӯз он ҷо будед?
-Не, дар Душанбе будам. Хонаводаю дӯстону наздикон маро ин ҷо мунтазир буданд. Аз ин рӯ, то зодрӯзам баргаштам.
-Зуд-зуд меравед ба зодгоҳ?
-Ман бештар дар баҳорон ба зодгоҳам меравам. Чунки дар ин фасл табиати он ҷо хеле зебо мешавад. Зодрӯзамро дар Душанбе бо хонавода таҷлил мекунем, баъдан дар баҳор наздики иди Наврӯз меравам ба ноҳияи Масчоҳ ва он ҷо фарзандони падарамро ҷамъ мекунам ва чанд рӯзеро якҷоя мегузаронем.
-Одатан рӯзҳои мелодро чӣ гуна ҷашн мегиред?
-Мехоҳам дар имрӯз бо хонавода дар канори фарзандону набераҳо ва дӯстону пайвандон бошам.
- Чаро 60-солагии шумо бо баргузории барномаи консертие истиқбол гирифта нашуд?
-Чунки ҳаво хунук буд ва ман нахостам, ки ҳам худамон азоб кашем ва ҳам мухлисонро азоб диҳам. Дар моҳҳои апрел ё май нақша дорам, барномаи консертиеро барпо кунам.
-Лола Азизова 60-солагии худро чӣ гуна тасаввур мекарду чӣ гуна шуд?
-Ман ҳама чиро аз насиб мебинам ва намегӯям, ки зиндагиям ин гуна ё он гуна бояд шавад. Аммо бисёр мехостам дар 60-солагиам ҳама дӯстонам сарҷамъ бошанд. Вале мутаассифона баъзеи онҳоро аз даст додаем.
-Имрӯзҳо машғули дарс гуфтан ба шогирдонед. Аммо аз саҳна, ки дур намешавед?
-Албатта, имрӯз бештар ба омода кардани шогирдон машғулам. Аммо аз саҳна дур нестаму пайи тайёр кардану сабт намудани сурудҳои классикӣ ҳастам. Дар тамоми чорабиниҳои ноҳиявӣ ё шаҳрӣ иштирок карда истодаем. Дар ҷашнҳои дар пешистода низ сурудхонӣ хоҳам кард.
ЛОЛАЕ ДАР ДИЛИ КӮҲСОР
“Бо Лола Азизова тӯли 40 аст, ки дӯстӣ дорам. Дар курси дуюми Донишкадаи давлатии санъат таҳсил мекардем, ки Лолабону ба факултети мо дохил шуданд. Мо бо ҳам дӯст шудем ва бароям руҳи поки ин духтараки кӯҳистонии беолоиш бисёр писанд омад. Ҳоло ифтихор дорам, ки як ҷо бо ӯ омӯхтаҳоямонро дар ин макон ба шогирдон меомӯзонем”.
Моҳрухсор Сафиева
-Модарро барвақт аз даст додаед. Чӣ лаҳзаҳои ширине аз эшон дар ёд доред?
-Модарам зани қоматбаланду зебое буданд, бонуи пурҳунар низ. Дилашон намеомад ба мо ягон корро фармоиш диҳанд. Хеле эрка будем. Модарам нон мепӯхтанд ва барои мо махсусан нонҳои хурд-хурд тайёр мекарданд. Вақте бӯи нонро мешамидем, зуд медавидем наздашон ва нонҳои худро мегирифтем. Хеле зани озода буданд ва ба тозагӣ бисёр диққат медоданд. Дар тарбияи мо низ бисёр бодиққат буданд. Аз модарам зиёд чизҳоро омӯхтаам, аз ҷумла меҳрубону меҳмоннавоз буданро.
-Азият кашидани падарро дар тарбиятатон эҳсос мекардед?
-Бале. Ҳарчанд хеле худро қавӣ мегирифтанд ва намехостанд мо бемодариро эҳсос кунем, аммо гоҳ-гоҳе дардашонро ҳис мекардем.
-Дар ҳамон солҳо, ки иҷоза додани падарон барои таҳсили духтарон кори одӣ набуд, падари шумо хостанд сароянда бошед. Атрофиён ба ин хоҳиши падар зиддият нишон надоданд?
-Бисёре аз онҳо муқобил буданд ва ба падарам ҳам мегуфтанд, ки барои таҳсили ман иҷоза надиҳанд. Аммо падарам ҳамеша ба ман бовар доштанд ва мегуфтанд духтари ман ҳамеша обрӯи маро ҳифз мекунад ва номи маро баланд мебардорад. Шукр, ки лоақал аввалин ҳунарнамоиҳои маро дар ансамбли “Бонувони дуторнавоз” диданд ва ифтихор карданд. Баъзан мегӯянд падарам худашон дар телевизион маро тамошо мекардаанд, аммо боз аз хешу табору ҳамсояҳо мепурсидаанд, ки сурудхонии Лоларо дидед? Мехостаанд, ки фаҳманд дигарон ба ман чӣ баҳо мегузоранду чӣ мегӯянд дар бораи ман.
-Сароянда шудан фақат хоҳиши падар буд ё?
-Не инро худам ҳам мехостам. Дар мактаб, дар маҳфилҳо сурудхонӣ мекардам, аммо он замон мехостам муаллимаи фанҳои дақиқ шавам. Модарам мехостанд духтур бошам. Ман як рӯз дар рӯ ба рӯи падарам истодаму гуфтам, ки додо ман як чӣ мегӯям, шумо хафа нашавед, ман мехоҳам сароянда шавам. Падарам чанд лаҳза ба ман нигоҳ карданд. Ман фикр кардам ранҷиданд. Аммо баъд гуфтанд, ки бачам ман ҳам ҳис кардам, ки ту ин ҳунарро дорӣ. Аммо сарояндагӣ хеле пешаи мушкил аст. Ту бояд зиёд заҳмат кашӣ. Ҳамин тавр насиҳат карданду бароям дуо доданд.
-Падар мухлиси Барно Исҳоқова буданд ва мехостанд шумо низ чун эшон муаррифгари сурудҳои классикӣ бошед. 5 соли таҳсили шумо дар донишкада бо омӯзгории ин сароянда сипарӣ гаштааст. Пас ин туҳфаи тақдир буд ё талошҳои падар?
-Ин натиҷаи дуои хайри падарам буд. Падарам шодравон Барно Исҳоқоваро гӯш мекарданд, аммо намедонистанд, ки он кас дар донишкада дарс мегӯянд. Вақте инро шуниданд, ки ман шогирди муаллима шудам, хеле хурсанд шуданд.
-Мегӯянд шумо аввалин сарояндае ҳастед, ки бо либоси масчоҳӣ суруд сароидед.
-Бале, аввалин бор ман бо либоси масчоҳӣ ҳамон ҷомаи атласию рӯмоли ғиҷиму калӯшу маҳсӣ суруд хондаам. Ёдам ҳаст, ки дар лаби дарёи Варзоб онро сабт карда будем. Ҳоло ин гуна либосҳоро зиёд ба бар мекунанд.
ЛОЛАЕ ДАР МИЁНИ “ДАРЁ”
“Лола Азизова аз мактаби Барно Исҳоқова сабақ омӯхтаанд ва ман фикр мекунам, ки ҳар нафаре аз мактаби мусиқии суннатии “Шашмақом” мегузарад ва аз нозукиҳои ин мусиқӣ огоҳ гаштааст, ҳатман, ки чун Лола Азизова дар санъат обрӯю мақоми худро пайдо мекунад”.
Тоҷиддин Раҳимов, сароянда
-Соли 1989 ансамбли “Дарё” таъсис ёфт ва шумо омадед ба ин ансамбл. Хоҳишан шомили ин ансамбли навташкил шудед ё дигарон чунин хостанд?
-Худам хостам. Барои ансамбли “Дарё” аз ҳар ансамбл гулчин карда беҳтаринҳоро интихоб карданд. Баъдан боз тариқи озмун корманд қабул карданд. Барои ин ансамбл сарояндае лозим буд, ки ҳам классикӣ сароида тавонад, ҳам халқӣ. Хушбахтона, ман аз уҳдаи ҳарду мебаромадам.
-Бо омадан ба “Дарё” фикр накардед, ки аз сурудани сурудҳои классикӣ дур мешавед?
-Дур шудан аз ҳар жанр аз худи ҳар санъаткор вобаста аст. Ман дар “Дарё” ҳам классикӣ месароидам. Хусусан, вақте ба сафарҳои ҳунарӣ мерафтем, ман ҳам ин гуна сурудҳоро иҷро мекардам, ҳам сурудҳои халқиро.
-Шумо аз аввалин кормандони ансамбли “Дарё” ҳастед. Чӣ шуморо он ҷо ин ҳама муддат нигоҳ дошт?
-“Дарё” воқеан ансамбли беҳтарин буд. Он ҷо ҳар як корманд аз яки дигар пурҳунартар буданд. Дар мо ягон нафар фақат барои пур кардани сафи кормандони ансамбл набуд. Ҳама ҳунармандони боистеъдод ҷамъ омада буданд. Барои омода шудани як суруд мо хеле заҳмат мекашидем. Фикрҳои ҳамдигарро мешунидем. Ба якдигар пешниҳодҳо медодем. Дар ҳама чорабиниҳо “Дарё” доимо пешсаф буд.
-Шумо ҳар яке он замон дар роҳи расидан ба авҷи шӯҳрат будед. Пас шояд миёни шумо рақобат шадид буд?
-Мо ҳар яке медонистем, кӣ чӣ гуна ҳунар дорад ва дар сароидани кадом сурудҳо муваффақтар аст. Масалан, агар суруди классикӣ мешуд, ман месароидам. Агар фалак мебуд, сароидани онро мегузоштанд ба уҳдаи нафари дигар. Ҳамин тавр, бо маслиҳат сурудҳоро тақсим мекардем. Албатта, шояд рақобат буд, аммо зиёд шадид не.
-“Дарё”-и имрӯзаро бо “Дарё”-и замони худ қиёс мекунед?
-Ансамбли “Дарё”, “Ганҷина”, “Гулшан”, “Зебо”-и замони пеш такрорнашавандаанд. Шояд дигар ансамблҳои хубтар ташкил шаванд, аммо ҷойи онҳо тамоман дигар аст. Дар “Дарё”-и имрӯза кормандони ҷавон зиёданд ва вақт нишон медиҳад, ки ба чиҳо ноил мешаванд. Ман ҷонибдори инам, ки ҷавонҳо кор кунанд ва аз ҷониби устодон дастгирӣ шаванд. Вақте ба “Дарё” омадам, устодон дасти маро гирифтанду роҳ нишон доданд. Акнун навбати мост.
-Агар имрӯз дубора даъват кунанд, шомили ин ансамбл мешавед?
-Агар ҳамчун омӯзгор бошад, шомил мешавам. Бигзор дигар ҷавонҳо кор кунанд.
ЛОЛАЕ ДАР РӮИ САҲНА
“Лола Азизова бисёр бонуи хушзавқу хушсалиқа ва барои тамоми мардум ошно аст. Кам ҳунарманде ҳаст, ки монанди апаи Лола сабку услуби хоси худро дошта бошад”.
Чилахон Холов, Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон
-Сурудҳои шумо дар чанд жанр суруда шудааст. Дар иҷрои кадоме худро роҳаттар эҳсос мекунед?
-Сароидани ҳар суруд замону макони мувофиқи худро дорад. Вобаста ба ҳолат сурудани ҳар яке роҳатбахш аст. Масалан, дар ҳолатҳои ба оромиш ниёз доштан, сароидану шунидани сурудҳои классикӣ бисёр хуб аст. Ҳангоми болидаруҳӣ сурудҳои халқӣ. Албатта, ман маҳбубиятро миёни мардум бо сурудҳои халқӣ пайдо кардаам. Аммо боз мухлисоне ҳастанд, ки маро бо сурудҳои классикӣ меписанданд.
-Соли 2003 шумо консерте гузоштед бо номи “Нилуфари дил”...
-Бале. Ин консерт ба хотири 40-солагии ман буд. Дар толори Театри опера ва балет баргузор шуда буд. “Нилуфари дил” номи сурудам аст, ки аз миёни дигар сурудҳо интихоб карда гузоштам. Рӯи саҳнаро бо гули лола ороиш дода будем, ки амали рассоми телевизион Салимшо Пирумшоев буд. Баъдан бахшида ба 50-солагиам соли 2013 консерти дигаре бо номи “Сози ишқ” баргузор кардам.
-Нисбат ба бозхонӣ шудани сурудҳоятон аз ҷониби ҷавонон бархӯрди оромона доред. Онҳо хуб месароянд ё шумо нодида мегиред?
-Сурудро ба он хотир месароед, ки фардо боз онро касе хонад. Ҳамон ҷавон як сурудро меписандад, ки барои сароидан интихоб мекунад. Ман тарафдорам ба онҳое, ки рӯи суруд кор мекунанд ва заҳмат мекашанд. Аммо зид ҳастам ба сароидани онҳое, ки сурудро тайёр гирифта, ҳамон гунае ҳаст, месароянд.
-Соли 1997 соҳиб шудед ба унвони ҳунарманди шоиста. Инро подоши кадом заҳматҳоятон медонед?
- Ман ин унвонро баъди 14 соли фаъолиятам соҳиб шудам. Вақте ҳуҷҷатҳои маро назди вазири фарҳанг Бобохон Алиев мебаранд, он кас мегӯянд, ки ин Лола Азизова нав унвон мегиранд? Яъне фикр мекардаанд, ки ман кайҳо ин унвонро гирифтаам.
-Ҳунарманди халқиро низ соҳиб гаштаед. Ин унвонҳо чӣ нақш доранду чӣ имтиёзҳо оварданд дар фаъолияти шумо?
-Имрӯз ин унвонҳо ҳеҷ имтиёзе надоранд. Яъне ману як нафари беунвон як хел имкону имтиёзҳо дорем. Аммо ин як қадр шуданҳо аз ҷониби Ҳукумати кишвар аст, бароямон ифтихор мебахшад. Ман ҳоло ҳеҷ унвоне надоштам, аммо вақте ба ноҳияҳо сафар мекардем, ҳунарманди халқӣ гуфта муаррифиям мекарданд. Пас, ин унвонро қабл аз ҳама мардум бо муҳаббаташон медиҳанд.
ЛОЛАЕ ДАР МАЗРАИ ИШҚ
“Лола Азизова бо устод Шаҳобиддини Ҳақназар як зиндагии хубу барои дигарон намуна доранд. Поктарин зиндагӣ, поктарин сиришт, поктарин эҷод ва поктарин дастурхон доранд”.
Фирӯзаи Саид, рӯзноманигор
-Дар роҳи санъат шавҳари худро ёвар меҳисобед. Яъне, ҳунар шуморо овард ба ҳам?
-Бале, шеъру мусиқӣ моро ба ҳам овард. Вақте ҷавон будам, шарм медоштам аз гуфтани ин ҳарфҳо, аммо ҳоло бо як ифтихор мегӯям, ки ман бо як марди беҳтарин, мусиқишиноси арзанда ва донишманду хирадманд хонадор шудаам. Зиёде аз сарояндаҳои занро шавҳаронашон иҷозат намедиҳанд барои рӯи саҳна будан ва ҳунари онҳо хомӯш мемонад. Аммо марди зиндагии ман ҳамеша маро дастгирӣ мекунанду дар ҳар ҳолат канорам аст.
-Пас, марди хонаро эҳсоси рашк азият намедод?
-Барои дар рӯи саҳна буданам ҳеҷ гоҳе рашк накардаанд. Аммо ҳангоми иштирок дар маъракаҳои мардум каме рашкашонро ҳис мекардам. Вале вазифаи ҳар зан аст, ки бо хушрафторию хушсуханӣ нобовариро аз дили шавҳари худ дур созад.
-Хеле оилаи намунаю хушбахтед. Ба фикратон чист омили пойдории он?
-Мо кӯшиш кардем, ки ҳамеша ҳамдигарро дарк кунем. Эҳтиром намоем. Ман, ки аз падару модар маҳруму аз бародару хоҳарон дур будам, ягона такягоҳам шавҳарам буд. Ӯ ҳам модарро аз даст дода буд ва мо холигии ҳамдигарро пур мекардем. Шукр то имрӯз ҳамин гуна зиндагӣ дорем.
ЛОЛАЕ РӮ БА ХУРШЕД
“Лола Азизова яке аз чеҳраҳои шинохтаю маъруфи санъати тоҷиканд. Дар баробари ҳунарманди мумтоз будан, як зани хушахлоқу дорои симои тоҷиконаанд ва ҳамеша ба оину суннатҳои санъати ниёгон арҷ мегузоранд”.
Бузургмеҳри Баҳодур, шоир
-Шумо рӯи саҳна бо як шарми тоҷикона ҳунарнамоӣ мекунед. Мехоҳед намунаи як духтари кӯҳистонӣ бошед ё ботинан чунинед?
-Ман табиатан ҳамин гунаам. Чунки падарам моро ҳамин хел тарбият кардаанд. Он кас ҳамеша мегуфтанд, ки ман мехоҳам ту бо шарму ҳаёи худ муаррифгари духтарони кӯҳистонӣ бошӣ.
-Тай кардани 40 соли роҳи ҳунар ба чӣ расонд шуморою аз чӣ дур кард?
-Ба ҳамин рӯзҳо расонд, ки маро мешиносанд, эҳтиромам мекунанд, санъату ҳунарамро қадр мекунанд. Аммо аз баъзе рӯзҳои ширини зиндагӣ дур кард. Ба фарзандонам кам мерасидам. Масалан, ман дар иди алифбои фарзандам дар сафари ҳунарӣ будам. Дар хатми мактаби фарзанди калониям ҳам дар сафар будему натавонистам иштирок кунам. Аммо имрӯз он рӯзҳоро бо будан дар канори набераҳо ҷуброн карда истодаам.
-Кадом суруди худро бештар меписандед?
-“Афсонаи ишқ”-ро бештар дӯст медорам.
-Оҳангсозӣ низ мекунед. Ин ҳунар низ худододист ё дар натиҷаи таҷриба ҳосил мешавад?
-Дар натиҷаи таҷриба. Ман дар аввали фаъолият оҳангсозӣ карда наметавонистам. Баъдтар омӯхтанҳо сабаб шуд, ки ба ин кор низ даст занам.
-Оё ҳатмист, ки як сароянда асбоберо низ навохта тавонад?
-Як ҳунарманд бояд як асбоби мусиқиро навохта тавонад. Вақте худ ҳам менавозию ҳам месароӣ, ин тамоман лаззати дигар дорад. Омода кардани шогирдон низ осон мешавад, агар асбоби мусиқиеро навохта тавонӣ.
-Барои як зан будан рӯи саҳна басо мушкил аст. Бо чӣ тавонистед ҳам рӯи саҳна бошед, ҳам оиларо устувор нигоҳ доред, ҳам маҳбуб гардед?
-Маро дар нигоҳубини фарзандонам бародару хоҳарам, ки ҳамроҳам буданд, ёрӣ медоданд. Ҳамчунин кӯшиш мекардам ҳам ҳунарманди хуб бошам, ҳам зани хуб дар оила. Баъди кор вақте ба хона меомадам, ҳамон дам рӯмоламро ба сарам мекардаму аз пайи корҳои хона мешудам. Ҳеҷ гоҳ ман аз рӯи ҳунарманд буданам таккабур накардаам ва пайваста талош кардаам, ки рисолати занию модарии худро ба ҷо оварам.
-Лола Азизоваро ба зудиҳо кай метавонем бо иҷрои суруде рӯи саҳна бинем?
-Дар арафаи Рӯзи модар. Бахшида ба ин ид дар телевизиони “Душанбе” барномаеро сабт кардем ва он ҷо ду суруд сароидам, ки яке он суруди нав аст. Ҳамчунин мухлисон метавонанд, барномаи консертиамро мунтазир бошанд.
- Чанде пеш аз Суғд баргаштед. Зодрӯз он ҷо будед?
-Не, дар Душанбе будам. Хонаводаю дӯстону наздикон маро ин ҷо мунтазир буданд. Аз ин рӯ, то зодрӯзам баргаштам.
-Зуд-зуд меравед ба зодгоҳ?
-Ман бештар дар баҳорон ба зодгоҳам меравам. Чунки дар ин фасл табиати он ҷо хеле зебо мешавад. Зодрӯзамро дар Душанбе бо хонавода таҷлил мекунем, баъдан дар баҳор наздики иди Наврӯз меравам ба ноҳияи Масчоҳ ва он ҷо фарзандони падарамро ҷамъ мекунам ва чанд рӯзеро якҷоя мегузаронем.
-Одатан рӯзҳои мелодро чӣ гуна ҷашн мегиред?
-Мехоҳам дар имрӯз бо хонавода дар канори фарзандону набераҳо ва дӯстону пайвандон бошам.
- Чаро 60-солагии шумо бо баргузории барномаи консертие истиқбол гирифта нашуд?
-Чунки ҳаво хунук буд ва ман нахостам, ки ҳам худамон азоб кашем ва ҳам мухлисонро азоб диҳам. Дар моҳҳои апрел ё май нақша дорам, барномаи консертиеро барпо кунам.
-Лола Азизова 60-солагии худро чӣ гуна тасаввур мекарду чӣ гуна шуд?
-Ман ҳама чиро аз насиб мебинам ва намегӯям, ки зиндагиям ин гуна ё он гуна бояд шавад. Аммо бисёр мехостам дар 60-солагиам ҳама дӯстонам сарҷамъ бошанд. Вале мутаассифона баъзеи онҳоро аз даст додаем.
-Имрӯзҳо машғули дарс гуфтан ба шогирдонед. Аммо аз саҳна, ки дур намешавед?
-Албатта, имрӯз бештар ба омода кардани шогирдон машғулам. Аммо аз саҳна дур нестаму пайи тайёр кардану сабт намудани сурудҳои классикӣ ҳастам. Дар тамоми чорабиниҳои ноҳиявӣ ё шаҳрӣ иштирок карда истодаем. Дар ҷашнҳои дар пешистода низ сурудхонӣ хоҳам кард.
ЛОЛАЕ ДАР ДИЛИ КӮҲСОР
“Бо Лола Азизова тӯли 40 аст, ки дӯстӣ дорам. Дар курси дуюми Донишкадаи давлатии санъат таҳсил мекардем, ки Лолабону ба факултети мо дохил шуданд. Мо бо ҳам дӯст шудем ва бароям руҳи поки ин духтараки кӯҳистонии беолоиш бисёр писанд омад. Ҳоло ифтихор дорам, ки як ҷо бо ӯ омӯхтаҳоямонро дар ин макон ба шогирдон меомӯзонем”.
Моҳрухсор Сафиева
-Модарро барвақт аз даст додаед. Чӣ лаҳзаҳои ширине аз эшон дар ёд доред?
-Модарам зани қоматбаланду зебое буданд, бонуи пурҳунар низ. Дилашон намеомад ба мо ягон корро фармоиш диҳанд. Хеле эрка будем. Модарам нон мепӯхтанд ва барои мо махсусан нонҳои хурд-хурд тайёр мекарданд. Вақте бӯи нонро мешамидем, зуд медавидем наздашон ва нонҳои худро мегирифтем. Хеле зани озода буданд ва ба тозагӣ бисёр диққат медоданд. Дар тарбияи мо низ бисёр бодиққат буданд. Аз модарам зиёд чизҳоро омӯхтаам, аз ҷумла меҳрубону меҳмоннавоз буданро.
-Азият кашидани падарро дар тарбиятатон эҳсос мекардед?
-Бале. Ҳарчанд хеле худро қавӣ мегирифтанд ва намехостанд мо бемодариро эҳсос кунем, аммо гоҳ-гоҳе дардашонро ҳис мекардем.
-Дар ҳамон солҳо, ки иҷоза додани падарон барои таҳсили духтарон кори одӣ набуд, падари шумо хостанд сароянда бошед. Атрофиён ба ин хоҳиши падар зиддият нишон надоданд?
-Бисёре аз онҳо муқобил буданд ва ба падарам ҳам мегуфтанд, ки барои таҳсили ман иҷоза надиҳанд. Аммо падарам ҳамеша ба ман бовар доштанд ва мегуфтанд духтари ман ҳамеша обрӯи маро ҳифз мекунад ва номи маро баланд мебардорад. Шукр, ки лоақал аввалин ҳунарнамоиҳои маро дар ансамбли “Бонувони дуторнавоз” диданд ва ифтихор карданд. Баъзан мегӯянд падарам худашон дар телевизион маро тамошо мекардаанд, аммо боз аз хешу табору ҳамсояҳо мепурсидаанд, ки сурудхонии Лоларо дидед? Мехостаанд, ки фаҳманд дигарон ба ман чӣ баҳо мегузоранду чӣ мегӯянд дар бораи ман.
-Сароянда шудан фақат хоҳиши падар буд ё?
-Не инро худам ҳам мехостам. Дар мактаб, дар маҳфилҳо сурудхонӣ мекардам, аммо он замон мехостам муаллимаи фанҳои дақиқ шавам. Модарам мехостанд духтур бошам. Ман як рӯз дар рӯ ба рӯи падарам истодаму гуфтам, ки додо ман як чӣ мегӯям, шумо хафа нашавед, ман мехоҳам сароянда шавам. Падарам чанд лаҳза ба ман нигоҳ карданд. Ман фикр кардам ранҷиданд. Аммо баъд гуфтанд, ки бачам ман ҳам ҳис кардам, ки ту ин ҳунарро дорӣ. Аммо сарояндагӣ хеле пешаи мушкил аст. Ту бояд зиёд заҳмат кашӣ. Ҳамин тавр насиҳат карданду бароям дуо доданд.
-Падар мухлиси Барно Исҳоқова буданд ва мехостанд шумо низ чун эшон муаррифгари сурудҳои классикӣ бошед. 5 соли таҳсили шумо дар донишкада бо омӯзгории ин сароянда сипарӣ гаштааст. Пас ин туҳфаи тақдир буд ё талошҳои падар?
-Ин натиҷаи дуои хайри падарам буд. Падарам шодравон Барно Исҳоқоваро гӯш мекарданд, аммо намедонистанд, ки он кас дар донишкада дарс мегӯянд. Вақте инро шуниданд, ки ман шогирди муаллима шудам, хеле хурсанд шуданд.
-Мегӯянд шумо аввалин сарояндае ҳастед, ки бо либоси масчоҳӣ суруд сароидед.
-Бале, аввалин бор ман бо либоси масчоҳӣ ҳамон ҷомаи атласию рӯмоли ғиҷиму калӯшу маҳсӣ суруд хондаам. Ёдам ҳаст, ки дар лаби дарёи Варзоб онро сабт карда будем. Ҳоло ин гуна либосҳоро зиёд ба бар мекунанд.
ЛОЛАЕ ДАР МИЁНИ “ДАРЁ”
“Лола Азизова аз мактаби Барно Исҳоқова сабақ омӯхтаанд ва ман фикр мекунам, ки ҳар нафаре аз мактаби мусиқии суннатии “Шашмақом” мегузарад ва аз нозукиҳои ин мусиқӣ огоҳ гаштааст, ҳатман, ки чун Лола Азизова дар санъат обрӯю мақоми худро пайдо мекунад”.
Тоҷиддин Раҳимов, сароянда
-Соли 1989 ансамбли “Дарё” таъсис ёфт ва шумо омадед ба ин ансамбл. Хоҳишан шомили ин ансамбли навташкил шудед ё дигарон чунин хостанд?
-Худам хостам. Барои ансамбли “Дарё” аз ҳар ансамбл гулчин карда беҳтаринҳоро интихоб карданд. Баъдан боз тариқи озмун корманд қабул карданд. Барои ин ансамбл сарояндае лозим буд, ки ҳам классикӣ сароида тавонад, ҳам халқӣ. Хушбахтона, ман аз уҳдаи ҳарду мебаромадам.
-Бо омадан ба “Дарё” фикр накардед, ки аз сурудани сурудҳои классикӣ дур мешавед?
-Дур шудан аз ҳар жанр аз худи ҳар санъаткор вобаста аст. Ман дар “Дарё” ҳам классикӣ месароидам. Хусусан, вақте ба сафарҳои ҳунарӣ мерафтем, ман ҳам ин гуна сурудҳоро иҷро мекардам, ҳам сурудҳои халқиро.
-Шумо аз аввалин кормандони ансамбли “Дарё” ҳастед. Чӣ шуморо он ҷо ин ҳама муддат нигоҳ дошт?
-“Дарё” воқеан ансамбли беҳтарин буд. Он ҷо ҳар як корманд аз яки дигар пурҳунартар буданд. Дар мо ягон нафар фақат барои пур кардани сафи кормандони ансамбл набуд. Ҳама ҳунармандони боистеъдод ҷамъ омада буданд. Барои омода шудани як суруд мо хеле заҳмат мекашидем. Фикрҳои ҳамдигарро мешунидем. Ба якдигар пешниҳодҳо медодем. Дар ҳама чорабиниҳо “Дарё” доимо пешсаф буд.
-Шумо ҳар яке он замон дар роҳи расидан ба авҷи шӯҳрат будед. Пас шояд миёни шумо рақобат шадид буд?
-Мо ҳар яке медонистем, кӣ чӣ гуна ҳунар дорад ва дар сароидани кадом сурудҳо муваффақтар аст. Масалан, агар суруди классикӣ мешуд, ман месароидам. Агар фалак мебуд, сароидани онро мегузоштанд ба уҳдаи нафари дигар. Ҳамин тавр, бо маслиҳат сурудҳоро тақсим мекардем. Албатта, шояд рақобат буд, аммо зиёд шадид не.
-“Дарё”-и имрӯзаро бо “Дарё”-и замони худ қиёс мекунед?
-Ансамбли “Дарё”, “Ганҷина”, “Гулшан”, “Зебо”-и замони пеш такрорнашавандаанд. Шояд дигар ансамблҳои хубтар ташкил шаванд, аммо ҷойи онҳо тамоман дигар аст. Дар “Дарё”-и имрӯза кормандони ҷавон зиёданд ва вақт нишон медиҳад, ки ба чиҳо ноил мешаванд. Ман ҷонибдори инам, ки ҷавонҳо кор кунанд ва аз ҷониби устодон дастгирӣ шаванд. Вақте ба “Дарё” омадам, устодон дасти маро гирифтанду роҳ нишон доданд. Акнун навбати мост.
-Агар имрӯз дубора даъват кунанд, шомили ин ансамбл мешавед?
-Агар ҳамчун омӯзгор бошад, шомил мешавам. Бигзор дигар ҷавонҳо кор кунанд.
ЛОЛАЕ ДАР РӮИ САҲНА
“Лола Азизова бисёр бонуи хушзавқу хушсалиқа ва барои тамоми мардум ошно аст. Кам ҳунарманде ҳаст, ки монанди апаи Лола сабку услуби хоси худро дошта бошад”.
Чилахон Холов, Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон
-Сурудҳои шумо дар чанд жанр суруда шудааст. Дар иҷрои кадоме худро роҳаттар эҳсос мекунед?
-Сароидани ҳар суруд замону макони мувофиқи худро дорад. Вобаста ба ҳолат сурудани ҳар яке роҳатбахш аст. Масалан, дар ҳолатҳои ба оромиш ниёз доштан, сароидану шунидани сурудҳои классикӣ бисёр хуб аст. Ҳангоми болидаруҳӣ сурудҳои халқӣ. Албатта, ман маҳбубиятро миёни мардум бо сурудҳои халқӣ пайдо кардаам. Аммо боз мухлисоне ҳастанд, ки маро бо сурудҳои классикӣ меписанданд.
-Соли 2003 шумо консерте гузоштед бо номи “Нилуфари дил”...
-Бале. Ин консерт ба хотири 40-солагии ман буд. Дар толори Театри опера ва балет баргузор шуда буд. “Нилуфари дил” номи сурудам аст, ки аз миёни дигар сурудҳо интихоб карда гузоштам. Рӯи саҳнаро бо гули лола ороиш дода будем, ки амали рассоми телевизион Салимшо Пирумшоев буд. Баъдан бахшида ба 50-солагиам соли 2013 консерти дигаре бо номи “Сози ишқ” баргузор кардам.
-Нисбат ба бозхонӣ шудани сурудҳоятон аз ҷониби ҷавонон бархӯрди оромона доред. Онҳо хуб месароянд ё шумо нодида мегиред?
-Сурудро ба он хотир месароед, ки фардо боз онро касе хонад. Ҳамон ҷавон як сурудро меписандад, ки барои сароидан интихоб мекунад. Ман тарафдорам ба онҳое, ки рӯи суруд кор мекунанд ва заҳмат мекашанд. Аммо зид ҳастам ба сароидани онҳое, ки сурудро тайёр гирифта, ҳамон гунае ҳаст, месароянд.
-Соли 1997 соҳиб шудед ба унвони ҳунарманди шоиста. Инро подоши кадом заҳматҳоятон медонед?
- Ман ин унвонро баъди 14 соли фаъолиятам соҳиб шудам. Вақте ҳуҷҷатҳои маро назди вазири фарҳанг Бобохон Алиев мебаранд, он кас мегӯянд, ки ин Лола Азизова нав унвон мегиранд? Яъне фикр мекардаанд, ки ман кайҳо ин унвонро гирифтаам.
-Ҳунарманди халқиро низ соҳиб гаштаед. Ин унвонҳо чӣ нақш доранду чӣ имтиёзҳо оварданд дар фаъолияти шумо?
-Имрӯз ин унвонҳо ҳеҷ имтиёзе надоранд. Яъне ману як нафари беунвон як хел имкону имтиёзҳо дорем. Аммо ин як қадр шуданҳо аз ҷониби Ҳукумати кишвар аст, бароямон ифтихор мебахшад. Ман ҳоло ҳеҷ унвоне надоштам, аммо вақте ба ноҳияҳо сафар мекардем, ҳунарманди халқӣ гуфта муаррифиям мекарданд. Пас, ин унвонро қабл аз ҳама мардум бо муҳаббаташон медиҳанд.
ЛОЛАЕ ДАР МАЗРАИ ИШҚ
“Лола Азизова бо устод Шаҳобиддини Ҳақназар як зиндагии хубу барои дигарон намуна доранд. Поктарин зиндагӣ, поктарин сиришт, поктарин эҷод ва поктарин дастурхон доранд”.
Фирӯзаи Саид, рӯзноманигор
-Дар роҳи санъат шавҳари худро ёвар меҳисобед. Яъне, ҳунар шуморо овард ба ҳам?
-Бале, шеъру мусиқӣ моро ба ҳам овард. Вақте ҷавон будам, шарм медоштам аз гуфтани ин ҳарфҳо, аммо ҳоло бо як ифтихор мегӯям, ки ман бо як марди беҳтарин, мусиқишиноси арзанда ва донишманду хирадманд хонадор шудаам. Зиёде аз сарояндаҳои занро шавҳаронашон иҷозат намедиҳанд барои рӯи саҳна будан ва ҳунари онҳо хомӯш мемонад. Аммо марди зиндагии ман ҳамеша маро дастгирӣ мекунанду дар ҳар ҳолат канорам аст.
-Пас, марди хонаро эҳсоси рашк азият намедод?
-Барои дар рӯи саҳна буданам ҳеҷ гоҳе рашк накардаанд. Аммо ҳангоми иштирок дар маъракаҳои мардум каме рашкашонро ҳис мекардам. Вале вазифаи ҳар зан аст, ки бо хушрафторию хушсуханӣ нобовариро аз дили шавҳари худ дур созад.
-Хеле оилаи намунаю хушбахтед. Ба фикратон чист омили пойдории он?
-Мо кӯшиш кардем, ки ҳамеша ҳамдигарро дарк кунем. Эҳтиром намоем. Ман, ки аз падару модар маҳруму аз бародару хоҳарон дур будам, ягона такягоҳам шавҳарам буд. Ӯ ҳам модарро аз даст дода буд ва мо холигии ҳамдигарро пур мекардем. Шукр то имрӯз ҳамин гуна зиндагӣ дорем.
ЛОЛАЕ РӮ БА ХУРШЕД
“Лола Азизова яке аз чеҳраҳои шинохтаю маъруфи санъати тоҷиканд. Дар баробари ҳунарманди мумтоз будан, як зани хушахлоқу дорои симои тоҷиконаанд ва ҳамеша ба оину суннатҳои санъати ниёгон арҷ мегузоранд”.
Бузургмеҳри Баҳодур, шоир
-Шумо рӯи саҳна бо як шарми тоҷикона ҳунарнамоӣ мекунед. Мехоҳед намунаи як духтари кӯҳистонӣ бошед ё ботинан чунинед?
-Ман табиатан ҳамин гунаам. Чунки падарам моро ҳамин хел тарбият кардаанд. Он кас ҳамеша мегуфтанд, ки ман мехоҳам ту бо шарму ҳаёи худ муаррифгари духтарони кӯҳистонӣ бошӣ.
-Тай кардани 40 соли роҳи ҳунар ба чӣ расонд шуморою аз чӣ дур кард?
-Ба ҳамин рӯзҳо расонд, ки маро мешиносанд, эҳтиромам мекунанд, санъату ҳунарамро қадр мекунанд. Аммо аз баъзе рӯзҳои ширини зиндагӣ дур кард. Ба фарзандонам кам мерасидам. Масалан, ман дар иди алифбои фарзандам дар сафари ҳунарӣ будам. Дар хатми мактаби фарзанди калониям ҳам дар сафар будему натавонистам иштирок кунам. Аммо имрӯз он рӯзҳоро бо будан дар канори набераҳо ҷуброн карда истодаам.
-Кадом суруди худро бештар меписандед?
-“Афсонаи ишқ”-ро бештар дӯст медорам.
-Оҳангсозӣ низ мекунед. Ин ҳунар низ худододист ё дар натиҷаи таҷриба ҳосил мешавад?
-Дар натиҷаи таҷриба. Ман дар аввали фаъолият оҳангсозӣ карда наметавонистам. Баъдтар омӯхтанҳо сабаб шуд, ки ба ин кор низ даст занам.
-Оё ҳатмист, ки як сароянда асбоберо низ навохта тавонад?
-Як ҳунарманд бояд як асбоби мусиқиро навохта тавонад. Вақте худ ҳам менавозию ҳам месароӣ, ин тамоман лаззати дигар дорад. Омода кардани шогирдон низ осон мешавад, агар асбоби мусиқиеро навохта тавонӣ.
-Барои як зан будан рӯи саҳна басо мушкил аст. Бо чӣ тавонистед ҳам рӯи саҳна бошед, ҳам оиларо устувор нигоҳ доред, ҳам маҳбуб гардед?
-Маро дар нигоҳубини фарзандонам бародару хоҳарам, ки ҳамроҳам буданд, ёрӣ медоданд. Ҳамчунин кӯшиш мекардам ҳам ҳунарманди хуб бошам, ҳам зани хуб дар оила. Баъди кор вақте ба хона меомадам, ҳамон дам рӯмоламро ба сарам мекардаму аз пайи корҳои хона мешудам. Ҳеҷ гоҳ ман аз рӯи ҳунарманд буданам таккабур накардаам ва пайваста талош кардаам, ки рисолати занию модарии худро ба ҷо оварам.
-Лола Азизоваро ба зудиҳо кай метавонем бо иҷрои суруде рӯи саҳна бинем?
-Дар арафаи Рӯзи модар. Бахшида ба ин ид дар телевизиони “Душанбе” барномаеро сабт кардем ва он ҷо ду суруд сароидам, ки яке он суруди нав аст. Ҳамчунин мухлисон метавонанд, барномаи консертиамро мунтазир бошанд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед