Филмро саҳнае аз зиндагии инсонҳо маънидод менамоянд. Зеро дар он тамоми шебу фарози зиндагӣ мисли оина пешкаши бинанда гардонида мешавад. То чи андоза он ба бинанда таъсир мерасонад, аз ҳунарнамоии қаҳрамонҳои филм вобаста аст.

Дар ин росто нафаре муваффақ шуда метавонад, ки дорои маҳорат ва истеъдоди ҳунармандист. Чунки шахси бемаҳорату камистеъдод ҳеҷ гоҳ наметавонад, ки нақшофарӣ кунаду писанди тамошобин гардад. Дар ин росто ҷавонон низ бо иродаи мустаҳкам равонаанду то андозае ба дастовардҳои назаррас ноил гардидаву нақшофарӣ кардаанд. Ҷавоне, ки бо иштирок дар чандин филмҳо маҳорату истеъдоди худро сайқал додааст, Қандил Тоиров мебошад. Қандил Тоиров хатмкардаи Донишкадаи фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода буда, зодаи ноҳияи Рашт мебошад. Айни ҳол дар театри “Аҳорун” ба номи Муҳаммадҷон Қосимов фаъолият дорад.

Омадан замон ба шуъбаи актёрӣ доим мекӯшид, то дар филме нақш офараду орзуи даврони кӯдакии хешро амалӣ намояд. Бо ин мақсад доим талош мекард, то тамоми нозукиҳои пешаашро омӯзаду ҳунарманди хуб гардад. Ҳамин ҷустуҷӯҳояш буданд, ки барои офаридани нақш ба филмҳо даъваташ намуданд. Ҳангоми нақшофарӣ худро хушбахт меҳисобид, ки орзуи ширини даврони хурдсолиаш ҷомаи амал пӯшидааст. Қандил Тоиров, инчунин бунёдгузори фестивали “Навсоз” мебошад. Бо ин ҳунарманди ҷавон суҳбате доштем, ки фишурдааш пешкаш мегардад.

- Сабаби интихоби роҳи ҳунармандӣ чист?

- Аслан интихоби роҳи мазкур аз даврони кӯдакиам маншаъ ме¬гирад. Дар хурдӣ орзуҳои бисёре доштам, ки яке аз онҳо ҳунарманд шудан буд. Хушбахтона, ин орзуям маро тарк нагуфт ва имрӯз маро дар оғӯши хеш доштааст. Аз ин ки имрӯз ба ҳайси як ҳунарманди ҷавон дар майдони ҳунар қадам ниҳода исто¬даам, хеле хурсандам.

- То имрӯз дар кадом филмҳо нақш офаридаед?

- Вақте ки дар курси аввали До¬нишкадаи фарҳанг ва санъат таҳсил мекардем, як гурӯҳ ҷавонон ҷамъ шуда бо коргардонҳо ҳамкориро ба роҳ мондем. Дар натиҷаи ҳамкорӣ ва талошҳои зиёд фил¬меро бо номи “Қассос” рӯйи навор овардем. Гарчанде ки имрӯз он филмро мебинему камбудиҳои би¬сёреро дар он меёбем, аммо он дар вақташ барои мо - ҷавонони навроҳ таҷрибавӣ буду бароямон таҷрибаи хубе дод. Ин аввалин филме буд, ки дар он нақшофарӣ кардам. Баъ¬дан дар чандин филмҳои дигар иштирок намуда таҷрибаи зиёд ги¬рифтам. Дар давоми донишҷӯӣ бо “Тоҷикфилм” ҳамкорӣ доштам. Чанд вақт пеш дар филми “Миллиардер”, ки аз ҷониби “Тоҷикфилм” ба на¬вор гирифта шуд, нақши адвокатро иҷро намудам. Филм бисёрсериягӣ мебошад. Як қисмаш сабт гардид. Умедворам, ки писанди тамошобин мегардад. Дар филми “Муаллим” ба ҳайси ёрдамчии коргардон фаъо¬лият намудам.

- Ҳунарманд шудан чӣ талабот дорад?

- Ҳунарманд шуданро мо дар ибтидо осон меҳисобидем. Аммо баъдан дарк намудем, ки дар ин роҳ муваффақ шудан осон набу¬да, мушкил асту заҳматталаб. Дар воқеъ, нони ҳунармандиро хурдан осон нест. Бисёр чизҳоро дарк на¬мекардем. Вале дар давоми таҳсилу ҷустуҷӯҳо ва ворид шудан ба дунёи ҳунар оҳиста-оҳиста дарк намудем, ки ҳунармандӣ кори ҳар кас нест. Ҳунармандӣ истеъдод аст, чунки бе истеъдод намешавад. Аммо аз ҳама рукни асосие, ки ҳунармандӣ талаб мекунад, меҳнату заҳмат аст.

- Шумо бунёдгузори Фестивали “Навсоз” ҳастед. Чӣ водоратон кард, то чунин як кинофестивалро со¬змон диҳед ва ин иқдом чӣ натиҷа дод?

- Аз соли 2014 як гурӯҳ ҷавонон ҷамъ шудем ва тасмим гирифтем, ки барои дастгирии ҷавонон фе-стивалеро ташкил намоем, то онҳо тавонанд, ки маҳсули эҷодии худро ба намоиш гузоранд. Он дар соли ҷорӣ бахшида ба ҷашни бузурги Истиқлолияти давлатӣ доир гардид. Ҳамчунин, кинофестивали “Навсоз” ҳамчун ташкилот ба қайд гирифта шуд, ки банда айни ҳол ба ҳайси муовини директори ин ташкилот фаъолият намуда истодаам. Бисёр шодам, ки бори нахуст он бо танта¬на баргузор шуд. Яке аз комёбиҳои фестивал дар он буд, ки он дар таърихи синамо бори нахуст буд. Намояндагони кишвари Эрон дар фестивал иштирок намуда, ба он баҳои баланд доданд ва гуфтанд, ки ин филмҳоро барои муаррифӣ ҳатман ба Ватани худ даъват ме¬намоянд. Ин албатта, комёбии фе¬стивал аст ва дар оянда аз ин ҳам муваффақтар хоҳад шуд.

- Дар роҳи ҳунармандӣ киро устоди хеш меҳисобед?

- Дар ибтидо ба ҳамаи устодон миннатдорӣ баён мекунам, ки таъ¬лим доданду нозукиҳои гуногуни соҳаро омӯхтанд. Агар устодон намешуданд, мо ба чизе ноил на¬мегардидем. Дар донишкада устод Ҳошим Гадоев ба мо таълим до¬данд. Бештари нозукиҳои ҳунарро аз он кас омӯхтам, ки бароям авва¬лин устод мебошанд. Нафари дига¬ре, ки дар ташаккул ёфтани тахай-юлоти ҳунарии ман саҳми ниҳоят калон доранд, устод Нозим Мели¬ков ба ҳисоб меравад.

- Назари Шумо вобаста ба вазъи имрӯзаи синамои тоҷик чӣ гуна аст?

- Он имрӯз хеле дар сатҳи паст аст. Филмҳои ҳаваскорон хеле зиёд шудааст, ки ин албатта, хуб аст. Вале аз болои онҳо бояд на¬зорати қатъӣ бошад. Агар назорати қатъӣ набошад филми хуб ба миён намеояд. Барои он ки имрӯз фил¬ми хубу диданӣ рӯйи навор биёяд ҳунармандон, коргардонҳо бояд муттаҳид шавем. Ин мушкилӣ муш¬килии мост, на мушкилии бинанда. Мушкилӣ дар он аст, ки наметаво¬нем тамошобинро ҷалб намоем. Майдони имрӯзи синамои тоҷик холӣ аст. Ба ин хотир имрӯз филму сериалҳои туркиву эронӣ таваҷҷуҳи мардуми моро ҷалб кардааст.

- Ояндаи синамои тоҷикро чӣ гуна мебинед?

- “Тоҷикфилм” имрӯз ҳама гуна таҷҳизотро овардааст. Роҳбарияти “Тоҷикфилм” ҳам нафароне, ки дар ин ҷода коре карданианд, хеле дастгирӣ менамояд. Агар таваҷҷуҳ ба ин соҳа боз ҳам бештар ша¬ваду аз сабти ҳар гуна филмҳои ғайристандартӣ пешгирӣ карда ша¬вад, бо боварӣ гуфта метавонам, ки ояндаи синамои мо хуб хоҳад шуд. Таваҷҷуҳи Ҳукумати ҷумҳурӣ низ ба ин соҳа хуб аст. Синамои ҳар давлат муаррифгари ҳамон киш¬вар аст. Бовар дорам, ки синамои тоҷик низ рушд менамояду соҳиби баландтарин ҷоиза дар соҳаи кино – ҷоизаи “Оскар” мегардад. Ҳамчун ҳунарманд яке аз орзуҳои ман ин аст, ки ҷоизаи “Оскар”-ро ба даст орам.
  
- Баҳри рушди ҳунари худ чӣ нақшаҳо доред ва тавсияи Шумо ба ҷавононе, ки ҳунарманд шуда¬нианд?

- Ба ҳайси коргардон низ фа¬ъолият карда истодаам. Ду филм дорам, ки онро мехоҳам дар соли оянда ба навор гирам. Яке “Тақдир”, дигаре “Симхор” унвон доранд. Ҳамчун ҳунарманд мехоҳам, ки баҳри рушду нумӯи соҳаи синамо саҳми худро гузорам.

Ба ҷавононе, ки ҳунарманд шу¬данианд, тавсия медиҳам, ки пеш аз ҳама бояд ҳушёр бошанд ва меҳнатӣ. Зеро ин роҳ заҳматталаб аст. Ҷавононе, ки ба ин соҳа ба хо¬тири пул меоянд хубтараш, ки нао¬янд. Ҳунармандӣ танҳо ҳунари асил талаб менамояду талоши зиёд. Агар ин чизҳо бошанд, пас ҳунарманд муваффақ аст. Дар баробари ин, вақте инсон ба ишқи ҳақиқии касб мерасад дар он сурат ҳатман ба комёбиҳо ноил мешавад;