ФАРҲАНГ
Ҷумъа 26 Апрел 2024 06:08
Гилаи коргардон аз бетаваҷҷуҳии масъулин
Чанде пеш филми ҳунарии “Бачаи обӣ” дар синамоҷашнвораи байналмилалии кишварҳои ИДМ-и шаҳри Москва - “Московская премьера” иштирок намуда, бо ду ҷоиза: “Беҳтарин филм” ва “Беҳтарин нақши мардона” ба ватан омад.
Ин филми ҳунарӣ аз сӯи Муассисаи давлатии “Тоҷикфилм” бо коргардонии Файзулло Файзов рӯйи навор омадааст. Оид ба соҳиб шудан ба ин дастовард, иштироки филм дар ин ва дигар ҷашнвораҳо, ҳамчунин, чанде аз мушкилоти ин самт бо коргардони филм Файзулло Файзов суҳбате намудем, ки фишурдааш манзури хонанда мегардад.
ҶОИЗАИ “БЕҲТАРИН...” БО ТАВАҶҶУҲИ КАМТАРИН
- Барои як филм соҳиб шудан ба ҷоизаи “Беҳтарин филм” дар Фес-тивали байналмилалии филмҳои кишварҳои ИДМ - “Московская премьера” ҷуз дастовард боз чӣ метавонад бошад?
- Ба ҷуз дастовард агар кӯтоҳ бигӯям, ифтихори калон аст. Вагарна ин ҳам як чизи соддаю одист ва чун дигар ҷоизаҳо коғазест бо рамзи ҳамон ҷашнвора.
- То чӣ ҳад ба ин ҷоиза таваҷҷуҳ зоҳир шуд?
- Ман ҳамеша ин соҳаро бо самти варзиш муқоиса мекунам. Мову шумо зиёд мушоҳида мекунем, ки агар як варзишгар дар яке аз мусобиқаҳои байналмилалӣ соҳиби як медали ҳатто ночиз ҳам гардад, соҳиби чӣ қадар таваҷҷуҳу дастгирии аҳли варзиш, кумита ё сохтори ба ин соҳа дахлдошта мешавад. Вале ман як бори дигар дар гирифтани ин ҷоиза эҳсос кардам, ки ин ба ғайр аз ҳамон тими филм ё чанд рӯзноманигор ва чанд нафари дигаре, ки ҳунардӯстдоранд, дигар ба касе лозим нест. Барои касоне, ки бояд таваҷҷуҳ намоянд аслан ин гуна ҷоизаҳо муҳим ҳам несту арзиш ҳам надорад.
- Пас, чӣ ё кӣ барои иштироки филми “Бачаи обӣ” дар ин фестивал восита шуд?
- Мутаассифона, дар Тоҷикистон ягон ниҳод ё шахси алоҳидае нест, ки бевосита ба ин кор машғул бошад ва худи коргардон барои ин корҳо вақт сарф накунад. Чун то ҷашнвора рафтан хеле корҳо ҳаст, ки бояд анҷом дода шаванд. Ҳар ҷашнвораю фестивал талаботи худро дорад ва вобаста ба он бояд филмро омода кард. Зарур аст, ки онро линк карда равон кунем, ё баъзан ҳаҷми филмро хурд бояд кард, ё онро дар файли DST бояд гирифт ва баъзан дархост мешавад, ки чанд аксе аз филм ё ҳунармандон равон намоем. Ҳамин тавр, зиёд корҳое ҳаст, ки хеле вақт мегирад.
Дар кишварҳои дигар анҷоми ин ҳама ба дӯши шахсони махсусе ҳаст, ки ба ин кор машғуланд. Аммо дар мо худи коргардон талош мекунад, то филмаш дар ин ё он ҷашнвора иштирок кунад. Мо дар “Тоҷикфилм” шуъбаи филмҳои байналмилалӣ дорем. Вале ман боре нашунидаам, ки ягон филме бо ташаббуси ин шуъба ба ягон фестивал ё ҷашнвора ширкат карда бошад. Мо худамон талаботи ҷашнвораҳоро омӯхта, филмамонро ба он равон мекунему баъди қабул шудан иштирок менамоем.
- Ба андешаатон маҳз чӣ ҷузъиёти филм тавонист чунин ҷоизааш оварад?
- Инро ман ҳам ҳамчун филмсоз то ҳанӯз наметавонам дарк кунам. Баъди оне, ки ман дар ҳамин ҷашнвораи охир - “Московская премьера” филмҳои қирғизию гурҷию ӯзбекӣ ва дигар кишварҳои иштирокдорро тамошо кардам, фикр кардам, ки филми мо шояд дар дигар бахшҳо ҷоизае бигирад, аммо ҳеҷ умед надоштам, ки соҳиби ҷоизаи “Беҳтарин филм” мегардад. Чун он филмҳо хеле беҳтар буданд. Маълум аст, ки онҳо бо маблағи зиёд ва техникаҳои нав омода шудаанд. Вақте ин ҷоизаро эълон доштанд, боварам намеомад.
- Ин фестивал ба нақшофари нав-рас Меъроҷиддини Сафар низ ҷоиза дод. Ӯ ба ҷоизаи “Беҳтарин нақши мардона” сазовор шуд...
- Бале. Ба гирифтани ин ҷоиза низ бовар надоштем. Дар ин фестивал аз кишварҳои зиёд ҳунармандон аз ҳисоби худ харҷ карда омада буданд, бо умеди он ки соҳиби ин ҷоиза мегарданд. Ҳарчанд, ки Меъроҷиддин онҷо ҳузур надошт, аммо соҳиби ҷоиза шуд. Дар маҷмуъ агар хато накунам, ин фестивал 5 ҷоиза дошт, ки 2-тои он ба Тоҷикистон омад. Ин аввалин нақши Меъроҷиддин аст ва ӯ дар рафти омодашавии филм ҳудуди чор моҳ шабу рӯз бо мо буд.
ҶОИЗА ВА ҶАВОБ
- “Бачаи обӣ”-ро филми гаронтарини МД “Тоҷикфилм” мегӯянд. Он бо сарфи чӣ миқдор маблағ таҳия шудаву чӣ миқдор фоидаро соҳиб шуд?
- Аз рӯи нақшаи харҷномаи мо наздик ба як миллион сомонӣ барои таҳияи ин филм ҷудо шуда буд. Аммо дар маҷмӯъ ҳамин қадар маблағро ташкил медиҳад ва аз он як қисм барои корҳои техникӣ бояд сарф шавад. Ҳарчанд ки ҳамаи техника аз худи “Тоҷикфилм” аст. Мо, коргардонҳо низ инро сарфаҳм рафта наметавонем. Дар аввал барои мо дар харҷнома маблағ ҷудо мешавад, аммо ҳамаи он ба дасти мо намерасад ва вақте пурсон мешавем, мегӯянд, як миқдор маблағи дигар барои техника аст. Шояд посухи ин суолҳо дар назди муовини техникии директори “Тоҷикфилм” бошад.
Филми мо маблағе фоида наовардааст. Гирифтани даромад аз он ҳам кори муассиса аст. Кори мо филмро сохтану супоридан аст. Аммо ман фикр мекунам ҳеҷ як филми замони соҳибистиқлолӣ натавонистааст харҷи худро барорад. Баровардани маблағи сарфшудаи филм низ корҳои зиёдро металабад.
- Ҳамон миқдори маблағи ҷудошуда кифоягӣ мекард барои омода намудани филм?
- Не.500 ё 1 миллион сомоние, ки барои таҳияи як филми калонҳаҷм ҷудо мешавад, хеле ночиз аст. Харҷи зиёд дар худи дохили гурӯҳ мешавад. Чун ҳудуди 40-50 нафар дар гурӯҳ ҷамъ меояд ва мебояд ҳамаи онҳоро аввалан бо маош ва ба се вақт хӯроку ҷойи будубош таъмин кард. Ҳамчунин, кори ҳунармандон низ маблағи зиёд мехоҳад.
- Нахустнамоиши филми “Бачаи обӣ” соли 2020 дар шаҳри Душанбе доир гардида буд. Дар ин ду сол ин филм тақрибан чанд маротибаи дигар намоиш дода шуд дар ватан ва чаро имрӯзҳо мо намоиши филми “Бачаи обӣ”-ро дар синамотолорҳо намебинем?
- Ин филм се маротиба намоиш дода шуда буд. Як маротиба дар кинотеатри “Кохи Наврӯз” ва ду маротибаи дигар дар кинотеатри “Зебуниссо”. Ҳамчунин онро дар шаҳри Ҳисор, ноҳияи Ховалинг ва Фархор низ намоиш додем. Миёни халқ филми “Бачаи обӣ” маҳбуб нест, чунки мардум онро тақрибан надидаанд. Ҳатто баъзе аз ҳунармандони дар филм нақшофарида ҳам онро тамошо накардаанд. Ҳарчанд мо ният доштем филмро дар шаҳрҳои Хуҷанд ва Самарқанду Бухоро ба намоиш гузорем. Аммо ин ҳама вобастагӣ дорад ба МД “Тоҷикфилм”. Ба ин суол, ки чаро ин филм намоиш дода намешавад, ҷавобе надорам. Ман ин корро аз пеши худ анҷом дода наметавонам. Ман шартнома баста, вазифаи худро анҷом додаму филмро сохтам ва ба дасти эшон супоридам. Акнун ба намоиш гузоштан ё тавассути телевизион ё сомонаҳо ба тамошобинон нишон додан марбут аст ба Муассисаи давлатии “Тоҷикфилм”.
- Чаро як филм бояд ҷоиза дошта бошад?
- Ҳар филм барои як ҷоеву мақсаде сохта мешавад. Ман фикр мекунам, ки намешавад 10 филм бисозему он ҳатто як ҷоиза надошта бошад. Филм бояд натиҷае бидиҳад.
- Барои як коргардон чӣ метавонад подоши кораш бошад: қабули хуби тамошобинони ватанӣ ё иштироки он дар фестивалҳои байналмилалӣ?
- Албатта ҳардуяш хуб аст. Аммо шакли кории коргардонҳо аз ҳамдигар фарқ дорад. Баъзе коргардонҳо мехоҳанд филмҳои саргармкунанда омода созанд, ки чунин филмҳо имрӯзҳо миёни халқ маҳбуб мешавад. Баъзе коргардонҳои дигар барои ҷашнвораҳо филм месозанд. Вале ба назари ман чизҳои саргармкунанда зудгузаранд ва таърихи тӯлонӣ надоранд. Онҳо наметавонанд таърихсозу фарҳангсоз бошанд. Албатта, ман низ омодаам, ки созандаи чунин филмҳо бошам, агар филмномаи хубе ба дастам афтад. Аммо бароям хеле ифтихорбахштар аст, ки вақте филми мо ба номи Тоҷикистон аз он сӯи дунё ҷоиза меоварад.
ҶОИЗА ВА ҶАЗО
- Ба андешаатон мо дорем ҳамон гуна имконоте, ки мизбони кинофестивалҳои байналмилалӣ бошем ва доир шудани чунин чорабиниҳо дар ватан чӣ манфиате дошта метавонад?
- Мо, агар хоҳем, метавонем ташкилкунандаи чунин ҷашнвораҳо бошем. Чун дар хеле ҷашнвораҳои кишварҳои хурд иштирок намудаем. Аммо барои баргузории чунин чорабиниҳо бояд аз ҷониби Ҳукумат ба ин соҳа таваҷҷуҳи махсус карда шавад. Ин гуна ҷашнвораҳо барои мо ҳамон гунае манфиат дорад, ки чорабиниҳои варзишӣ метавонанд дош-та бошанд. Яъне агар варзиш ҷисми моро тарбият диҳад, синамо мағзи моро ташаккул медиҳад. Дар чунин ҷашнвораҳо фарҳанги миллат ба намоиш гузошта мешавад.
Аз ин хотир, баргузории ҷашнвораҳои синамоӣ дар кишвар басо фоидаи зиёд дорад, агар таваҷҷуҳ ба ин соҳа камтар аз ҳеҷ соҳаи дигар набошад. Онҳо боис мешаванд, то мардум бештар дарк кунад, ки филм барои чӣ лозим аст. Ҳамчунин ба он меоварад, ки чандин коргардонҳо ва мутахассисони дигар пайдо шаванд.
- Дар боло зикр доштед, ки коргардонҳо барои иштироки филмашон дар фестивалҳо бояд танҳо худашон талош кунанд. Чаро мо надорем нафароне, ки маҳз мутасаддии ин кор бошанд?
- Шояд ин ҳам ба хотири набудани талабот аст. Чун агар мо ҳамин гуна нафар низ пайдо кунем, чӣ қадар филмҳои хуб дорем, ки тавонанд дар ҷашнвораҳо қабул шаванд? Аз ин хотир шояд он нафар низ тарки кор кунад.
- Чанде пеш “Барномаи рушди кинои Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2023-2027” қабул шуд. Он масоили муҳими соҳаро фаро мегирад, ки яке аз онҳо пешниҳоди дастовардҳои соҳаи синамои тоҷик дар ҷашнвораҳои байналмилалию минтақавӣ ва муаррифии кинои тоҷик дар арсаи ҷаҳонӣ мебошад. Ба назаратон қабули ин барнома ба чӣ мусоидат карда метавонад?
- Мутаассифона, дар аксари ҳол ин навиштаҳо дар ҳамон рӯи коғаз боқӣ мемонанд. Ман мехоҳам дар соҳаи мо як натиҷагирии сахту бераҳмонае гирифта шавад. Масалан, як нафаре ба монанди Шарофат Арабова, ки дар чандин фестивалҳо ба ҳайси ҳакамон интихоб мешавад ва робитаи қавӣ дорад бо филмсозони хориҷ, интихоб гардад ва бо ӯ шартномае баста шавад, ки дар асоси он чанд ҷашнворае, ки баргузор мегардад, ҳатман бояд филми тоҷик иштирок кунад. Баъдан ҳар моҳ ҳисобот дода шавад, ки филми кадом коргардон дар кадом ҷашнвораҳо ва чанд бор иштирок кард. Дар ҷаласаи назди директор аз шахси мутасаддӣ пурсида шавад, ки филми фалон коргардон чанд маротиба дар ҷашнвораҳо иштирок намуд. Агар гуфта шуд, ки филм пешниҳод гардида буд, аммо қабул нашуд, баъдан аз сардори шуъбаи филмпахшкунӣ пурсида шавад, ки ин филм чанд маротиба дар кинотолорҳо ба намоиш гузошта шуд. Агар посух ҳамин гуна бошад, ки ба намоиш гузоштем, аммо касе ба тамошо наомад, пас дигар он коргардон бояд аз таҳияи филмҳои баъдӣ маҳрум шавад, чун дар ягон самт филмаш муваффақ нашудааст. Ҳатто ман розиям, ки он коргардон ҷазо бинад ва ба ҷавобгарӣ низ кашида шавад. Дар ин ҳолат шояд як кам соҳаи синамо дар кишвар рушд кунад. Агар чунин натиҷагириҳои сахт ва меъёре вуҷуд надошта бошад, қабули чунин барномаҳо чизеро тағйир дода наметавонад.
- Бо вуҷуди ҷо доштани як зумра мушкилот ҳоло дар андешаи таҳияи филми наве ҳастед?
- Воқеан, имрӯзҳо зиёде аз ҷавонони филмдӯст маҷбуран тарки ин соҳа карда истодаанд. Пӯшида нест, ки ман ҳам гоҳе аз худ мепурсам, ки чанд вақти дигар тоб меоварда бошам? Аммо ҳоло ба Муассисаи давлатии “Тоҷикфилм” ҳудуди чор филм пешниҳод кардаем, ки баробари қабул шудан ба кор оғоз хоҳем кард.
Чанде пеш филми ҳунарии “Бачаи обӣ” дар синамоҷашнвораи байналмилалии кишварҳои ИДМ-и шаҳри Москва - “Московская премьера” иштирок намуда, бо ду ҷоиза: “Беҳтарин филм” ва “Беҳтарин нақши мардона” ба ватан омад.
Ин филми ҳунарӣ аз сӯи Муассисаи давлатии “Тоҷикфилм” бо коргардонии Файзулло Файзов рӯйи навор омадааст. Оид ба соҳиб шудан ба ин дастовард, иштироки филм дар ин ва дигар ҷашнвораҳо, ҳамчунин, чанде аз мушкилоти ин самт бо коргардони филм Файзулло Файзов суҳбате намудем, ки фишурдааш манзури хонанда мегардад.
ҶОИЗАИ “БЕҲТАРИН...” БО ТАВАҶҶУҲИ КАМТАРИН
- Барои як филм соҳиб шудан ба ҷоизаи “Беҳтарин филм” дар Фес-тивали байналмилалии филмҳои кишварҳои ИДМ - “Московская премьера” ҷуз дастовард боз чӣ метавонад бошад?
- Ба ҷуз дастовард агар кӯтоҳ бигӯям, ифтихори калон аст. Вагарна ин ҳам як чизи соддаю одист ва чун дигар ҷоизаҳо коғазест бо рамзи ҳамон ҷашнвора.
- То чӣ ҳад ба ин ҷоиза таваҷҷуҳ зоҳир шуд?
- Ман ҳамеша ин соҳаро бо самти варзиш муқоиса мекунам. Мову шумо зиёд мушоҳида мекунем, ки агар як варзишгар дар яке аз мусобиқаҳои байналмилалӣ соҳиби як медали ҳатто ночиз ҳам гардад, соҳиби чӣ қадар таваҷҷуҳу дастгирии аҳли варзиш, кумита ё сохтори ба ин соҳа дахлдошта мешавад. Вале ман як бори дигар дар гирифтани ин ҷоиза эҳсос кардам, ки ин ба ғайр аз ҳамон тими филм ё чанд рӯзноманигор ва чанд нафари дигаре, ки ҳунардӯстдоранд, дигар ба касе лозим нест. Барои касоне, ки бояд таваҷҷуҳ намоянд аслан ин гуна ҷоизаҳо муҳим ҳам несту арзиш ҳам надорад.
- Пас, чӣ ё кӣ барои иштироки филми “Бачаи обӣ” дар ин фестивал восита шуд?
- Мутаассифона, дар Тоҷикистон ягон ниҳод ё шахси алоҳидае нест, ки бевосита ба ин кор машғул бошад ва худи коргардон барои ин корҳо вақт сарф накунад. Чун то ҷашнвора рафтан хеле корҳо ҳаст, ки бояд анҷом дода шаванд. Ҳар ҷашнвораю фестивал талаботи худро дорад ва вобаста ба он бояд филмро омода кард. Зарур аст, ки онро линк карда равон кунем, ё баъзан ҳаҷми филмро хурд бояд кард, ё онро дар файли DST бояд гирифт ва баъзан дархост мешавад, ки чанд аксе аз филм ё ҳунармандон равон намоем. Ҳамин тавр, зиёд корҳое ҳаст, ки хеле вақт мегирад.
Дар кишварҳои дигар анҷоми ин ҳама ба дӯши шахсони махсусе ҳаст, ки ба ин кор машғуланд. Аммо дар мо худи коргардон талош мекунад, то филмаш дар ин ё он ҷашнвора иштирок кунад. Мо дар “Тоҷикфилм” шуъбаи филмҳои байналмилалӣ дорем. Вале ман боре нашунидаам, ки ягон филме бо ташаббуси ин шуъба ба ягон фестивал ё ҷашнвора ширкат карда бошад. Мо худамон талаботи ҷашнвораҳоро омӯхта, филмамонро ба он равон мекунему баъди қабул шудан иштирок менамоем.
- Ба андешаатон маҳз чӣ ҷузъиёти филм тавонист чунин ҷоизааш оварад?
- Инро ман ҳам ҳамчун филмсоз то ҳанӯз наметавонам дарк кунам. Баъди оне, ки ман дар ҳамин ҷашнвораи охир - “Московская премьера” филмҳои қирғизию гурҷию ӯзбекӣ ва дигар кишварҳои иштирокдорро тамошо кардам, фикр кардам, ки филми мо шояд дар дигар бахшҳо ҷоизае бигирад, аммо ҳеҷ умед надоштам, ки соҳиби ҷоизаи “Беҳтарин филм” мегардад. Чун он филмҳо хеле беҳтар буданд. Маълум аст, ки онҳо бо маблағи зиёд ва техникаҳои нав омода шудаанд. Вақте ин ҷоизаро эълон доштанд, боварам намеомад.
- Ин фестивал ба нақшофари нав-рас Меъроҷиддини Сафар низ ҷоиза дод. Ӯ ба ҷоизаи “Беҳтарин нақши мардона” сазовор шуд...
- Бале. Ба гирифтани ин ҷоиза низ бовар надоштем. Дар ин фестивал аз кишварҳои зиёд ҳунармандон аз ҳисоби худ харҷ карда омада буданд, бо умеди он ки соҳиби ин ҷоиза мегарданд. Ҳарчанд, ки Меъроҷиддин онҷо ҳузур надошт, аммо соҳиби ҷоиза шуд. Дар маҷмуъ агар хато накунам, ин фестивал 5 ҷоиза дошт, ки 2-тои он ба Тоҷикистон омад. Ин аввалин нақши Меъроҷиддин аст ва ӯ дар рафти омодашавии филм ҳудуди чор моҳ шабу рӯз бо мо буд.
ҶОИЗА ВА ҶАВОБ
- “Бачаи обӣ”-ро филми гаронтарини МД “Тоҷикфилм” мегӯянд. Он бо сарфи чӣ миқдор маблағ таҳия шудаву чӣ миқдор фоидаро соҳиб шуд?
- Аз рӯи нақшаи харҷномаи мо наздик ба як миллион сомонӣ барои таҳияи ин филм ҷудо шуда буд. Аммо дар маҷмӯъ ҳамин қадар маблағро ташкил медиҳад ва аз он як қисм барои корҳои техникӣ бояд сарф шавад. Ҳарчанд ки ҳамаи техника аз худи “Тоҷикфилм” аст. Мо, коргардонҳо низ инро сарфаҳм рафта наметавонем. Дар аввал барои мо дар харҷнома маблағ ҷудо мешавад, аммо ҳамаи он ба дасти мо намерасад ва вақте пурсон мешавем, мегӯянд, як миқдор маблағи дигар барои техника аст. Шояд посухи ин суолҳо дар назди муовини техникии директори “Тоҷикфилм” бошад.
Филми мо маблағе фоида наовардааст. Гирифтани даромад аз он ҳам кори муассиса аст. Кори мо филмро сохтану супоридан аст. Аммо ман фикр мекунам ҳеҷ як филми замони соҳибистиқлолӣ натавонистааст харҷи худро барорад. Баровардани маблағи сарфшудаи филм низ корҳои зиёдро металабад.
- Ҳамон миқдори маблағи ҷудошуда кифоягӣ мекард барои омода намудани филм?
- Не.500 ё 1 миллион сомоние, ки барои таҳияи як филми калонҳаҷм ҷудо мешавад, хеле ночиз аст. Харҷи зиёд дар худи дохили гурӯҳ мешавад. Чун ҳудуди 40-50 нафар дар гурӯҳ ҷамъ меояд ва мебояд ҳамаи онҳоро аввалан бо маош ва ба се вақт хӯроку ҷойи будубош таъмин кард. Ҳамчунин, кори ҳунармандон низ маблағи зиёд мехоҳад.
- Нахустнамоиши филми “Бачаи обӣ” соли 2020 дар шаҳри Душанбе доир гардида буд. Дар ин ду сол ин филм тақрибан чанд маротибаи дигар намоиш дода шуд дар ватан ва чаро имрӯзҳо мо намоиши филми “Бачаи обӣ”-ро дар синамотолорҳо намебинем?
- Ин филм се маротиба намоиш дода шуда буд. Як маротиба дар кинотеатри “Кохи Наврӯз” ва ду маротибаи дигар дар кинотеатри “Зебуниссо”. Ҳамчунин онро дар шаҳри Ҳисор, ноҳияи Ховалинг ва Фархор низ намоиш додем. Миёни халқ филми “Бачаи обӣ” маҳбуб нест, чунки мардум онро тақрибан надидаанд. Ҳатто баъзе аз ҳунармандони дар филм нақшофарида ҳам онро тамошо накардаанд. Ҳарчанд мо ният доштем филмро дар шаҳрҳои Хуҷанд ва Самарқанду Бухоро ба намоиш гузорем. Аммо ин ҳама вобастагӣ дорад ба МД “Тоҷикфилм”. Ба ин суол, ки чаро ин филм намоиш дода намешавад, ҷавобе надорам. Ман ин корро аз пеши худ анҷом дода наметавонам. Ман шартнома баста, вазифаи худро анҷом додаму филмро сохтам ва ба дасти эшон супоридам. Акнун ба намоиш гузоштан ё тавассути телевизион ё сомонаҳо ба тамошобинон нишон додан марбут аст ба Муассисаи давлатии “Тоҷикфилм”.
- Чаро як филм бояд ҷоиза дошта бошад?
- Ҳар филм барои як ҷоеву мақсаде сохта мешавад. Ман фикр мекунам, ки намешавад 10 филм бисозему он ҳатто як ҷоиза надошта бошад. Филм бояд натиҷае бидиҳад.
- Барои як коргардон чӣ метавонад подоши кораш бошад: қабули хуби тамошобинони ватанӣ ё иштироки он дар фестивалҳои байналмилалӣ?
- Албатта ҳардуяш хуб аст. Аммо шакли кории коргардонҳо аз ҳамдигар фарқ дорад. Баъзе коргардонҳо мехоҳанд филмҳои саргармкунанда омода созанд, ки чунин филмҳо имрӯзҳо миёни халқ маҳбуб мешавад. Баъзе коргардонҳои дигар барои ҷашнвораҳо филм месозанд. Вале ба назари ман чизҳои саргармкунанда зудгузаранд ва таърихи тӯлонӣ надоранд. Онҳо наметавонанд таърихсозу фарҳангсоз бошанд. Албатта, ман низ омодаам, ки созандаи чунин филмҳо бошам, агар филмномаи хубе ба дастам афтад. Аммо бароям хеле ифтихорбахштар аст, ки вақте филми мо ба номи Тоҷикистон аз он сӯи дунё ҷоиза меоварад.
ҶОИЗА ВА ҶАЗО
- Ба андешаатон мо дорем ҳамон гуна имконоте, ки мизбони кинофестивалҳои байналмилалӣ бошем ва доир шудани чунин чорабиниҳо дар ватан чӣ манфиате дошта метавонад?
- Мо, агар хоҳем, метавонем ташкилкунандаи чунин ҷашнвораҳо бошем. Чун дар хеле ҷашнвораҳои кишварҳои хурд иштирок намудаем. Аммо барои баргузории чунин чорабиниҳо бояд аз ҷониби Ҳукумат ба ин соҳа таваҷҷуҳи махсус карда шавад. Ин гуна ҷашнвораҳо барои мо ҳамон гунае манфиат дорад, ки чорабиниҳои варзишӣ метавонанд дош-та бошанд. Яъне агар варзиш ҷисми моро тарбият диҳад, синамо мағзи моро ташаккул медиҳад. Дар чунин ҷашнвораҳо фарҳанги миллат ба намоиш гузошта мешавад.
Аз ин хотир, баргузории ҷашнвораҳои синамоӣ дар кишвар басо фоидаи зиёд дорад, агар таваҷҷуҳ ба ин соҳа камтар аз ҳеҷ соҳаи дигар набошад. Онҳо боис мешаванд, то мардум бештар дарк кунад, ки филм барои чӣ лозим аст. Ҳамчунин ба он меоварад, ки чандин коргардонҳо ва мутахассисони дигар пайдо шаванд.
- Дар боло зикр доштед, ки коргардонҳо барои иштироки филмашон дар фестивалҳо бояд танҳо худашон талош кунанд. Чаро мо надорем нафароне, ки маҳз мутасаддии ин кор бошанд?
- Шояд ин ҳам ба хотири набудани талабот аст. Чун агар мо ҳамин гуна нафар низ пайдо кунем, чӣ қадар филмҳои хуб дорем, ки тавонанд дар ҷашнвораҳо қабул шаванд? Аз ин хотир шояд он нафар низ тарки кор кунад.
- Чанде пеш “Барномаи рушди кинои Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2023-2027” қабул шуд. Он масоили муҳими соҳаро фаро мегирад, ки яке аз онҳо пешниҳоди дастовардҳои соҳаи синамои тоҷик дар ҷашнвораҳои байналмилалию минтақавӣ ва муаррифии кинои тоҷик дар арсаи ҷаҳонӣ мебошад. Ба назаратон қабули ин барнома ба чӣ мусоидат карда метавонад?
- Мутаассифона, дар аксари ҳол ин навиштаҳо дар ҳамон рӯи коғаз боқӣ мемонанд. Ман мехоҳам дар соҳаи мо як натиҷагирии сахту бераҳмонае гирифта шавад. Масалан, як нафаре ба монанди Шарофат Арабова, ки дар чандин фестивалҳо ба ҳайси ҳакамон интихоб мешавад ва робитаи қавӣ дорад бо филмсозони хориҷ, интихоб гардад ва бо ӯ шартномае баста шавад, ки дар асоси он чанд ҷашнворае, ки баргузор мегардад, ҳатман бояд филми тоҷик иштирок кунад. Баъдан ҳар моҳ ҳисобот дода шавад, ки филми кадом коргардон дар кадом ҷашнвораҳо ва чанд бор иштирок кард. Дар ҷаласаи назди директор аз шахси мутасаддӣ пурсида шавад, ки филми фалон коргардон чанд маротиба дар ҷашнвораҳо иштирок намуд. Агар гуфта шуд, ки филм пешниҳод гардида буд, аммо қабул нашуд, баъдан аз сардори шуъбаи филмпахшкунӣ пурсида шавад, ки ин филм чанд маротиба дар кинотолорҳо ба намоиш гузошта шуд. Агар посух ҳамин гуна бошад, ки ба намоиш гузоштем, аммо касе ба тамошо наомад, пас дигар он коргардон бояд аз таҳияи филмҳои баъдӣ маҳрум шавад, чун дар ягон самт филмаш муваффақ нашудааст. Ҳатто ман розиям, ки он коргардон ҷазо бинад ва ба ҷавобгарӣ низ кашида шавад. Дар ин ҳолат шояд як кам соҳаи синамо дар кишвар рушд кунад. Агар чунин натиҷагириҳои сахт ва меъёре вуҷуд надошта бошад, қабули чунин барномаҳо чизеро тағйир дода наметавонад.
- Бо вуҷуди ҷо доштани як зумра мушкилот ҳоло дар андешаи таҳияи филми наве ҳастед?
- Воқеан, имрӯзҳо зиёде аз ҷавонони филмдӯст маҷбуран тарки ин соҳа карда истодаанд. Пӯшида нест, ки ман ҳам гоҳе аз худ мепурсам, ки чанд вақти дигар тоб меоварда бошам? Аммо ҳоло ба Муассисаи давлатии “Тоҷикфилм” ҳудуди чор филм пешниҳод кардаем, ки баробари қабул шудан ба кор оғоз хоҳем кард.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед