Аз таъсиси аввалин радиои тоҷик 92 сол пур мешавад ва ҳамасола 7 май ҳамчун Рӯзи радио эътироф шудааст. Вобаста ба ин рӯз мо бо Субҳони Ҷалил, яке аз ровиёни шинохтаи радио аз бурду бохт ва ояндаи радиои тоҷик суҳбат намудем.

- Имрӯзҳо аз таъсиси аввалин радиои Тоҷикистон 92 сол пур мешавад. Ба андешаи шумо бузургтарин дастоварди радиои тоҷик чист?

- Бузургтарин дастоварди радиои тоҷик ин хеле устувор ва зич ворид шудан ба зиндагии инсонҳост. Имрӯз нафаре нест, ки бо радио иртибот надошта бошад. Радио аз замони таъсис, дар замони ҷанги дуюми ҷаҳонӣ, баъдтар дар замони шӯравӣ, дар замони бозсозӣ ва баъдтар дар оғози солҳои мустақилият, ки солҳои даргириҳо ва муноқишаҳо миёни тоҷикон низ буд, нақши муҳим дошт. Ҳамзамон, барои баргардонидани гурезаҳо, барои беҳтар сохтани зиндагии мардум, барои таблиғи дастовардҳое, ки давлату Ҳукумат ва мардум дош-танд, радио нақши бисёр бориз ва ҳалкунандаеро бозидааст. Хоҳ нохоҳ инро намешавад инкор кард, ки ба зиндагии инсонҳо радио ҳамчун як воситаи иттилоъ, воситаи фароғату дилхушӣ, таблиғ ва як воситаи муаррифии дастовардҳо ворид шудааст.

- Кадом давраи радиоро мо метавонем давраи тиллоӣ ном барем ва чаро?

- Радио давраҳои гуногунро пушти сар кард ва ман тахмин мекунам, ки давраи беҳтарину тиллоии радиои тоҷик ҳоло дар пеш аст. Радиои тоҷикро дастовардҳои аз ин ҳам беҳтару хубтар бо имконияти шунидани он дар саросари дунё ба воситаи интернет – порталҳо интизор аст.

- Дар 30 соли соҳибистиқлолии Ҷумҳурии Тоҷикистон радиои тоҷик то куҷо рушд кард ва ба кадом дастовардҳо ноил гашт?

- Фикр мекунам, дар маҷмӯъ худи будани радио, мавқеи радио, ворид шудан ба зиндагии инсонҳо дастоварди муҳими радио маҳсуб мешавад. Радио то имрӯз тавонист, мавқеи худро устувор нигоҳ дорад, ба мушкилоте, ки рӯ ба рӯяш омад, тобовар бошад ва аз байн наравад. Масалан, дар баробари пайдо шудани интернет радио тавонист, мавқеи худро нигоҳ дорад. Ин фактҳо далели устувории радио ва мавқеи хеле муҳим доштани он аст. Дар ҳоле ки бисёриҳо ба он ақидаанд, ки шояд бо пайдо шудани интернет радио мавқеи худро аз даст диҳад, вале ман тахмин мекунам, ки агар дар радио воқеан ҳам одамони дилсӯзу мутахассисони касбӣ кор кунанд, бо вуҷуди интернет ҳамон қадар устувортар мешавад ва метавонад, дар ҳар шароит мутобиқ шавад.

- Муҳимтарин тафовути радиои тоҷик аз радиои хориҷӣ дар чист?

- Муҳимтарин тафовуташ ҳамин аст, ки радиои тоҷик барои мо радиои боваринок аст, радиоест, ки аз ҷӯши завқу ҳунару истеъдоди мардуми сухангӯ пайдо шудааст ва барои мо албатта наздиктар аст. Фикр мекунам, радио ҳамеша муаррифгари дастовардҳои мардуми одӣ буд ва дар идома низ ҳамин гуна як манбаи иттилои дуруст, беғараз ва манбаи хабариву фароғатӣ боқӣ мемонад.

- Радиоҳои мо имрӯз дар кадом сатҳ қарор доранд?

- Солҳои охир дар кишвар пайдоиши радиоҳои нав мушоҳида мешавад, овозҳои нав пайдо мешаванд. Мушоҳида мешавад, ки ровиҳои нав бо усулҳои нави корбарӣ ба майдон меоянд ва тахмин мекунам, ки ин раванд дар идома боз ҳам ба манфиати шунаванда мешавад. Бо пайдо шудани радиоҳои нав рақобат миёни онҳо пайдо мешавад ва ин самт боз ҳам рушд мекунад.

- Мушкилоти асосии радиоҳои мо чист?

- Дар маҷмӯъ нарасидани кадрҳои баландихтисосу соҳибтаҷрибаи сухандон, ки метавонад дилхоҳ барномаҳоро пешниҳод кунанд. Яъне масъалаи асосӣ ин нарасидани мутахассисони ҳамин соҳа мебошад. Масъалаи дигар агар сухан дар бораи радиоҳои хусусӣ равад, як андоза камтар шудани рекламаҳо ва камтар шудани даромади радиоҳо мебошад.
Масъалаи дигари бисёр ҷиддӣ ин таҷҳизоти техникии радиоҳо ҳаст. Масалан, радио низ ҳамчун як организми зинда пайваста бояд нав шавад, дастовардҳои нав ҷо дода шавад,техника нав шавад. Мутаассифона, на ҳамеша радиоҳо, хусусан радиоҳои хусусӣ имкон доранд, ки ҳамин гуна дастовардҳои навтаринро дар корҳои худашон татбиқ кунанд. Ҳамин се чизи асосиро метавон ба рӯйхати мушкилоти асосии радиоҳо ворид кард.

- Тақрибан чанд фисади аҳолӣ радио гӯш мекунад? Агар ҳамин дар мисоли радиои “Ватан” бошад чӣ”?

- Рости гап, дар ин маврид омор ё маълумоти дақиқ надорем, ки чӣ қадар шунаванда моро гӯш мекунад. Лекин медонем, ки шунавандагони он зиёданд ва қариб ҳама рейтингҳое, ки муассисаҳои омӯзиши афкори умум ташкил карданд, радиои мо ҳамеша дар мақомҳои ифтихорӣ буд ва мо ин мавқеъро кӯшиш карда истодаем, ки нигоҳ дорем.

- Барои зиёд кардани шунавандаҳо ва ҳамагир кардани радиоҳо кадом иқдомҳо бояд аз ҷониби Ҳукумати кишвар рӯи даст гирифта шаванд?

- Фикр мекунам, барои боз ҳам бештар муаррифӣ кардани дастовардҳои радио ва рушди он, як барномаи мушаххаси дастгирии радиоҳо зарур аст. Баъдтар фикр мекунам, ки камтар ислоҳот дар омодасозии мутахассисони соҳаи радио ба манфиат хоҳад буд. Аз ин гузаштан ба сарфакории бештар. Бо бозбинии хароҷот, яъне мушкилоте, ки рӯ ба рӯи мо аст, баъзе бандҳое дорем, ки бо ихтисор кардани он метавонем, вазъи молӣ- иқтисодӣ ва техникии радиоҳоро хубтар кунем. Дар маҷмӯъ, фикр мекунам, бо менеҷмент ва бархӯрди дуруст бо масъалаҳои радио ва радиошунавоӣ мо метавонем, мавқеи онро устувор нигоҳ дорем.

Меҳрубон МӮМИНОВ,
коромӯзи “ҶТ”