Мардуми аксар кишварҳои ҷаҳон театрро саҳнаи зиндагӣ, тамошои намоишҳои театриро манбаи маърифат мешуморанд. Театр барояшон макони тафреҳу ахлоқу андеша аст ва дар саҳнаҳо маънии зиндагии худро меҷӯянду дармеёбанд.

Чанде қабл ҳамроҳи ҳамкорон ба тамошои намоиши “Шабе дур аз Ва¬тан”, ки дар Театри давлатии ҷавонон ба номи Маҳмудҷон Воҳидов ба саҳна гузошта шуд, рафтем. Нақшҳоро ҳунармандони шинохта Абдулмуъмин Шарифӣ ва Моҳпайкар Ёрова бози¬данд.

Дар намоиш як гурӯҳ донишҷӯёни Донишгоҳи давлатии омӯзгорӣ бо омӯзгоронашон низ иштирок до¬штанд. Аз рафтори беадабонаи донишҷӯён маълум буд, ки онҳоро маҷбуран ба театр овардаанд. Онҳо аз аввал то охири намоиш ҳар гуна луқмаҳои бемаънӣ, мисли “ҳе бача, свет мурд”, “и мард девона шудай, худша мепартоя”, “чӣ иқа нола меку¬на”, “ҳе бача, худта бардор” мепар¬тофтанд. Эҳсос мегардид, ки ин ама¬ли ношоиста ба рӯҳияи ҳунармандон бетаъсир намемонад. Ҳарчанд ба онҳо гуфтанд, ки халал нарасонанд, аммо онҳо гӯё намешуниданд. Як гурӯҳи дигар аз байни намоиш баро¬мада рафтанд, ки беодобии маҳз буд. Чунин рафторро дида, ба худ гуфтам: “Омӯзгорони оянда... Насли наврас аз чунин омӯзгорон сабақ хоҳанд омӯхт, мутаассифона...”

Аз ин бармеояд, ки театр барои ҳама нест, аз ҷумла барои онҳое, ки тарбия надидаанд, барои иддае аз ҷавононе, ки онҳоро зӯран ба тамо¬шои намоишҳои театрӣ меоранд ва онҳо ба ҷойи ором нишастану гӯш кардану лаззат бурдан, беадабӣ ме¬кунанд. Мутаассифона, завқи баъзе ҷавонон ба он сатҳе нест, ки худашон барои ба театр омадан талош кунанд.

Театр тасвир нест, синамо нест, лаҳзаи зинда аст. Театр манбаи ахлоқ аст ва ҷавонони мо ин нуктаро ҳанӯз дарк накардаанд. Театр макони аҳли завқу дарк аст, на ҷойи бебасару беха¬барон. Ҳар намоиши театрӣ як китоб аст.

Дар замони шӯравӣ дар муассисаҳои таълимиву тарбиявӣ кӯдакону наврасонро ба тамошои филму асарҳои саҳнавӣ омода ме¬сохтанд. Дар замирашон нисбат ба арзишҳои волои инсонӣ ва фарҳангу ҳунар тухми муҳаббат мекоштанд. Имрӯз камтаваҷҷуҳии ҷавонон ба намоишҳои театрӣ танҳо мушкили аҳли ҳунар нест, он проблемаи ҷомеа аст. Дар ин ҳол набояд фаромӯш ку¬нем, ки ҷавонони мо дар замони таҳаввулоти азими илмиву фарҳангӣ ва бархӯрди бесобиқаи тамаддунҳои башарӣ умр ба сар мебаранд. Ин нук¬та дар Паёми имсолаи Президенти ҷумҳурӣ низ хеле равшан баён шу¬дааст: “Замони мо замони ниҳоят му¬раккаб ва печидаи таърихи башарӣ, замони зуҳури неруҳои тахрибкор, за¬мони таблиғ ва паҳн намудани ғояҳои тундгароӣ, густариши хатарҳои экс¬тремизму терроризм, ҷиноятҳои муташаккили трансмиллӣ, коҳиши маънавии ҷомеа ва зуҳуроти дигари номатлуб низ мебошад”.

Мо бояд ба воситаи фарҳанг, ки ғизои ақл асту театр то андозае ри¬солати фароҳамоварии чунин ғизоро дорад, ҷавононро аз таъсири ин зуҳурот ҳифз намоем. Ғизои маънавӣ барои инсон, хусусан ҷавонон муҳимтар аз ғизои моддист ва нора¬соияш мағзҳоро пуч мекунад, низоми ҷомеаро барҳам мезанад, аз ин нигоҳ бояд он мавриди истеъмоли умум қарор гирад.

Тавре ки устод Убайдул¬лои Раҷаб гуфтааст: “Театр оина аст, оинае, ки ҳама неку бадро бидуни истисно инъикос мекунад, акси моро ба мо нишон медиҳад. Имрӯз мар¬дум ба оина нигаристанро фаромӯш кардааст, ки ба театр намеояд. Майл ба тамошои асарҳои саҳнавӣ надо¬штани зумрае аз мардум ва ё ҷавонон нишони бефарҳангии онҳо нест ва “бинанда театрро намефаҳмад” гуф¬тан ҳам иштибоҳ аст. Касе ки ба театр меояд, аз намоишҳои он таассуроте мебардорад. Театр озмоишгоҳи рӯҳи инсон аст. Инсон дар ин ё он ҳодиса чӣ гуна амал мекунад, чӣ гуна муно¬сибат мекунад, дар ин ё он давра чӣ гуна ниёзмандиҳо дорад, он чизе, ки ба эҳсосу андешаи инсон вобаста асту онро на ҳамеша баён карда метаво¬над, инсон ба воситаи намоишномаи театрӣ ифшо месозад”.