Аз қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” 17 сол пур шуд. Мутаассифона, бо вуҷуди чораҳои то ба имрӯз андешидашуда ҳолатҳои пурдабдаба гузаронидани тӯю маъракаҳо, иду ҷашнҳо ва хароҷоти бемаврид дар мамлакат ҳанӯз пурра аз байн нарафта, баъзе шаҳрвандон ҳоло ҳам зиёдаравӣ мекунанду меъёрҳои қонуни мазкурро риоя намесозанд.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон доимо таъкид мекунанд, ки “риояи қонуни мазкур аз ҷониби як қатор мақомоти дахлдор дуруст назорат нагардида, дар ин самт баъзе камбудиҳо ошкор шудаанд, ки обрӯи муассиса ва хизматчии давлатиро паст карда, эътибори онҳоро дар ҷамъият коста мегардонад”.

Мувофиқи маълумоти омории мақомоти судӣ вайронкунии талаботи қонуни мазкур сол ба сол тамоюли афзоиш дорад. Барои пешгирии он бояд ҳар як шаҳрванд саҳмгузор бошад.

Раиси Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Сулаймон Давлатзода низ зимни нишасти матбуотии ниҳодаш дар оғози имсол гуфта буд, қонуншиканӣ дар ҷашну маросимҳо ва идҳо нисбат ба соли пешин 56 ҳолат зиёд шудааст.

Аз мушоҳидаҳо бармеояд, бархе аз сокинони кишвар барои оростани дастархони идона аз меъёр зиёд талош мекунанд. Гарчанде ки соҳибкорону тоҷирон дар моҳи Рамазон нарху навои маҳсулотро беасос баланд мекунанд.

Дар пеш, ки иди Рамазон аст, набояд ба исрофкорию хароҷоти зиёд роҳ диҳем. Мо бояд дар доираи муайян дастархони идона оро диҳем.

- Дар кишвари мо маҳз дар моҳи шарифи Рамазон болоравии нарху наво мушоҳида мешавад, махсусан дар оғозу анҷомёбии он ва айёми ид. Зеро маҳз дар ҳамин моҳ мардум бештар ба хотири додани ифтор ва оростани дастархони идона маводи ниёзи аввалияро аз меъёр зиёд харид менамоянд. Мехоҳам фарзандонам соҳиби илм шаванд, то дар оянда барои пешравии кишвар саҳмгузор бошанд. Аз ин рӯ, кӯшиш мекунам, ки дар иду ҷашнҳо хароҷоти камтар намуда, фарзандҳоямро ба забономӯзию илмомӯзӣ ҷалб намоям, - мегӯяд Робия, як сокини пойтахт.

Робия мегӯяд, гарчанде ки имкони молии таҳияи хони фаровонтареро дорад, аммо ба хотири пас аз ид беҳуда исроф нашудани маҳсулот аз хариди бештар худдорӣ мекунад.

- Хеле хуб аст, ки дар кишварамон анъанаҳои миллӣ ва расму русум танзим мешаванд. Чун солҳои пеш ман ҳам бе хости худ дар ҳамин рақобати дастархонороӣ ширкат мекардам. Агар дастархони калону пурнозу неъмат намеоростам, ҳамсояҳо овоза мекарданд, ки пухтупаз карда наметавонад, ҳоло бошад, мегӯям, ки мумкин нест, бояд дастархони оддиро оро диҳем, – гуфт ин ҳамсуҳбати мо.

Ҳамасола Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар паёми табрикии худ бахшида ба идҳои Рамазон ва Қурбон қайд мекунанд, ки зиёдаравӣ танҳо ба буҷаи оила зарар меоварад.

Ҷомеашиносон низ бар онанд, ки гарчанде чандин сол Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мардумро ба сарфакорию оростани дастархони камхарҷ даъват мекунад, аммо то ҳол аз ҷониби бисёр сокинон дар гузаронидани тӯю маъракаҳо ва дастархони идона хароҷоти зиёде дида мешавад.

Фирӯз Миров, ҷомеашинос хароҷоти зиёд дар тӯю маъракаҳо, бахусус дар иди Рамазонро ба чунин омилҳо марбут медонад: худнамоӣ ва ба дигарон нишон додани сатҳи некуаҳволии худ, тақлидкорӣ ва мавриди танқиду муҳокимаи атрофиён қарор нагирифтан.

- Мушоҳидаҳо нишон медиҳад, касоне, ки дар тӯй ва ҷашну маросимҳои динӣ дастархони пур ва зиёфати пурдабдаба намекунанд, мавриди истеҳзо ва маломати атрофиён, махсусан хешу табор мегарданд. Ҳоло эҳтироми одамон ба шаклу сурат, хароҷоти бештар дар маъракаю зиёфатҳо ва дастархони пурнозу неъмат вобастагӣ дорад. Ҷомеаи имрӯзаи мо, аксарияти кулли одамон ба кас аз рӯйи чунин меъёрҳо баҳо медиҳанд, – гуфт ҷомеашинос.

Ин ҷомеашинос илова намуд, дар тӯю маъракаҳо ва идҳои Рамазону Қурбон хароҷоти ҳангуфт карда мешавад, ҳарчанд вазъи иқтисодии оилаҳо хуб ҳам набошад, кӯшиш менамоянд, аз дигарон қафо намонанд.

- Рӯҳониён бояд мардумро аз хароҷотҳои беҳуда ва исрофкорӣ боздоранд. Сарвари давлатамон дар ҳар баромадашон аз рӯҳониён талаб менамоянд, ки корҳои тарғиботӣ пеш баранд ва дар мавъизаҳои худ ин масъалаҳоро таҳлил кунанд ва бо амал зидди ин исрофкориҳо бароянд, – мегӯяд Ф. Миров.

Имрӯз вақти он расидааст, ки мо ҳама ба ин гуна маъракаю маросимҳои зараровар хотима дода, фарзандонамонро ба омӯзиши илму дониш ва касбҳои ба замони муосир ҷавобгӯ ҷалб намуда, кӯшиш намоем, ки ба миллатҳои пешрафтаи ҷаҳон баробар шавем. Маъракаю маросимҳо ва урфу одатҳои дар боло номбаршуда ва исрофкориҳои барзиёд на танҳо хилофи қонуну талаботи замон, балки хилофи фармудаҳои Қуръону ҳадис ва дини мубини Ислом аст.

Наҷиба МУРОДБЕКОВА, "ҶТ"