Гарон шудани нарху навои маҳсулоти ниёзи аввалияи мардум дар бозорҳои кишвар сокинонро нигарон кардааст. Танҳо дар давоми як моҳи ахир нархи маҳсулоте монанди шакару равған, тухм ва дигар маводи ғизоӣ баланд шудааст.

Дар як моҳи ахир нархи як кило шакар аз шаш сомонӣ то даҳ сомонӣ ва қимати як литр равғани офтобпараст аз 12 сомонӣ то 15-16 сомонӣ боло рафтааст.

“Ҳанӯз дар моҳи сентябр як кило шакарро бо нархи 6 - 7 сомонӣ ва қанди сафедро бо нархи 7 сомонӣ харидорӣ мекардем. Вале дар моҳи октябр яку якбора нархи шакару қанди сафед ба 10 сомонӣ баробар шуд, ки ин нигаронкунанда аст. Нархи орд низ аз 250 сомонӣ болост. Як нафаре, ки 600 сомонӣ маош мегирад, бо нархи 250 сомонӣ орду 80 сомонӣ равған чӣ гуна метавонад, зиндагиашро пеш барад? Ғайр аз маҳсулоти ғизоӣ як олами дигар мушкилиҳо ҳаст, ки ҳалли худро мехоҳанд”,-гуфт Умед, як ҷавони тоҷик.

Вале дар баробари ин, савдогарон низ мегӯянд, ки онҳо маҷбуранд, нархро баланд бардоранд, чун онҳо маҳсулотро аз яклухтфурӯшон бо нархи гарон харидорӣ мекунанд.

“Мо аз яклухтфурӯшон 1 кг шакарро бо нархи 9 сомонӣ, тухмро 90 дирам ва 1 литр равғанро бо нархи 13-14 сомонӣ мегирем ва худатон қазоват кунед, ки мо болоӣ чӣ қадар маблағ мемонем?”, -мегӯяд, фурӯшандае аз бозори “Меҳргон”-и шаҳри Душанбе.

Президенти кишвар Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон низ бо мақсади ҳифзи амнияти озуқаворӣ ва муътадил нигоҳ доштани нархҳо дар бозори истеъмолӣ дар ҷаласаи Ҳукумат, ки 27 октябр баргузор гардид, масъалаи нарх дар бозорҳои ҷумҳуриро ба миён гузошт ва талаб кард, ки онҳо муътадил нигоҳ дошта шаванд.

Тибқи иттилои маркази матбуоти Президенти Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мақсади ҳифзи амнияти озуқаворӣ ва муътадил нигоҳ доштани нархҳо дар бозори истеъмолии кишвар назди мақомдорон вазифа гузошт. Дар ин маврид иҷрои қатъии супоришҳои Ҳукумати мамлакат вобаста ба истифодаи самараноки замин, гирифтани ду-се ҳосил аз ҳар як қитъаи он ва дар ин асос зиёд намудани майдони кишти картошка ва зироатҳои дигар, хусусан, ғалладонагиҳо, лӯбиёгиҳо, шолӣ ва ҷуворимаккаи дон ва ғайра зикр шудааст.

Мақомоти дахлдори кишвар мегӯяд, ки нархҳо бо сабаби коҳиш ёфтани истеҳсоли маҳсулот баланд шудаанд.

Муовини аввали вазири рушди иқтисод ва савдои Тоҷикистон Ашӯрбой Солеҳзода дар робита ба болоравии нархи маҳсулоти асосии истеъмолӣ ба АМИТ “Ховар” гуфтааст, ки яке аз сабабҳои асосии афзоиши нархи равғани растанӣ ин нокифоя будани ҳаҷми истеҳсоли он дар ҷумҳурӣ аст. Ба иттилои ӯ, дар 9 моҳи соли ҷорӣ дар кишвар 15 ҳазор тонна равғани растанӣ истеҳсол шудааст, ки дар қиёс ба ҳамин давраи соли гузашта 5,3% зиёд мебошад.

“Дар ин давра талаботи аҳолӣ ба равғани растанӣ 115,7 ҳазор тоннаро ташкил намудааст, ки истеҳсоли дохилӣ талаботи аҳолиро танҳо ба андозаи 13% қонеъ мегардонад. Бинобар нокифоя будани истеҳсоли равғани растании дохилӣ талабот аз ҳисоби воридот таъмин карда мешавад ва омилҳои беруна ба бозори растанӣ таъсири худро мерасонанд”, - гуфтааст Ашӯрбой Солеҳзода.

Дар натиҷаи як санҷиши нархи маҳсулоти асосӣ дар бозорҳои шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ, ки дар ҷаласаи гурӯҳи кории байниидоравии ҳамоҳангсозии амалишавии сиёсати макроиқтисодӣ ва пешгирӣ кардани таъсири хавфҳои эҳтимолӣ ба иқтисоди кишвар баррасӣ шудааст, дар 9 моҳи соли равон сатҳи таваррум 5,1% -ро ташкил додааст, ки асосан ба баландшавии нархи маҳсулоти озуқаворӣ - 6,3%, молҳои ғайриозуқаворӣ - 3,8% ва хизматрасониҳои пулакӣ - 3,7% вобаста аст.

Тибқи маълумоти Созмони озуқаворӣ ва кишоварзии СММ, дар моҳи сентябри соли равон нишондиҳандаи (индекс) -и миёнаи нархи равғани растанӣ 104,6 бандро ташкил намуд, ки он нисбат ба нишондиҳандаи моҳи август 5,9 банд (6%) баланд буда, нишондиҳандаи баландтарин дар 8 моҳи охир ба ҳисоб меравад.

Бино ба гуфтаи муовини аввали вазири рушди иқтисод ва савдои Тоҷикистон шакар дар Тоҷикистон маводи ғизоиест, ки талаботи дохилии аҳолӣ пурра аз ҳисоби воридот таъмин мешавад. Ба гуфтаи ӯ, дар 9 моҳи соли ҷорӣ ба ҷумҳурӣ 119,3 ҳазор тонна шакар ворид шудааст, ки нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 4,4 ҳазор тон зиёд мебошад.

“Мутобиқи маълумоти Иттиҳоди истеҳсолкунандагони шакари Россия, ки содиркунандаи асосии ин намуди маҳсулот ба Тоҷикистон ба ҳисоб меравад, эҳтимол аст, ки ҳаҷми истеҳсоли шакар дар мавсими солҳои 2020 – 2021 (1 августи 2020 – 31 июли 2021) 19-23% коҳиш ёбад. Сабабҳои коҳишёбии ҳаҷми истеҳсоли шакар кам гаштани майдони кишти лаблабуи қанд, кам шудани ҳосили шакар аз як гектар, афзоиши хароҷоти истеҳсолӣ, захираҳои зиёд дар аввали мавсим ва аз кор мондани якчанд корхонаи шакар дар Русия арзёбӣ мешаванд”, - афзудааст Ашӯрбой Солеҳзода.

Аммо Созмони озуқаворӣ ва кишоварзии СММ коҳишёбии минбаъдаи нархи ҷаҳонии шакарро пешбинӣ менамояд.

Дар шароити кунунӣ Агентии захираҳои давлатии назди Ҳукумати Тоҷикистон бо ҳадафи танзими нархҳо дар бозори “Меҳргон”-и Душанбе ва “Саховат” ва назди боғи “Куруши Кабир” ярмарка - фурӯш ташкил намудааст, вале барои харидории маҳсулоти лозима шаҳрвандон навбатпоӣ мекунанд.

Ба гуфтаи масъулини Вазорати рушди иқтисоди кишвар ин ниҳод дар ҳамдастӣ бо Хадамоти зиддиинҳисории назди Ҳукумати Тоҷикистон ҷиҳати муътадил нигоҳ доштани нархи маҳсулоти мавриди ниёзи аввал ва таъминоти аҳолӣ бо маҳсулоти аввалияи мардум тадбирҳои заруриро рӯи даст гирифтааст, ки аз натиҷаҳои он дар оянда иттилоъ хоҳад дод.