ИҚТИСОД
Панҷшанбе 25 Апрел 2024 02:24
21 декабри соли 2016 Маҷмааи умумии Созмони Милали Муттаҳид ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дастгирӣ намуда, Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018 – 2028”-ро қабул намуд, ки мақсади асосии эълон намудани даҳсолаи мазкур мусоидат ба талошҳои ҷомеаи байналмилалӣ ҷиҳати иҷрои уҳдадориҳои нави байналмилалии марбут ба об мебошад.
Тибқи арзёбии коршиносон, шумораи аҳолии сайёра то соли 2050 ба беш аз 9 миллиард нафар мерасад, ки ба афзоиши истеъмоли об боис мегардад. Илова бар ин, бар асари таъсири тағйирёбии иқлим дар давраи зикршуда, алаккай зиёда аз 50 дарсади аҳолии ҷаҳон бо мушкили норасоии об рӯ ба рӯ мегардад. Раванди биёбоншавӣ, афзудани офатҳои табиии вобаста ба об, шаҳргароӣ (беш аз андоза рӯ овардани аҳолӣ ба шаҳрҳо) ва дигар мушкилот ҳам замм мешаванд, ки ба захираҳои обӣ ва сифати он таъсири манфӣ расонда, аз ҷомеаи ҷаҳонӣ татбиқи чораҳои фаврӣ ва амалиро талаб мекунад.
Бояд тазаккур дод, ки барои татбиқи Даҳсолаи байналмилалии амалиёти “Об барои ҳаёт” чанд ниҳоду механизмҳои муассир таъсис ёфтаанд, ки ҷиҳати ҳалли масъалаҳои байналмилалии марбут ба об нақши муҳим бозиданд. Яке аз механизмҳое, ки дар татбиқи даҳсолаи сипаришуда нақши калидӣ бозид, “СММ-Об” мебошад, ки соли 2003 таъсис ёфтааст. Соли 2009 дар Созмони Милали Муттаҳид бо ташаббуси Тоҷикистон як ниҳоди хеле муассир ва муҳим бо номи Гурӯҳи “Дӯстони об” таъсис дода шуд, ки айни ҳол зиёда аз 100 кишвари узви созмонро фаро мегирад. Ниҳоди мазкур дар муҳокима ва баррасии тамоми масъалаҳои марбут ба оби рӯзномаи СММ нақши фаъол дорад. Ниҳодҳои болозикр дар пешбурди роҳҳои оқилона ва механизми татбиқи Даҳсолаи байналмилалии амалиёти “Об барои ҳаёт” нақши бориз гузоштанд. Аз ин лиҳоз, интизор меравад, ки ин ду ниҳоди номбурда якҷо бо муассисаҳои байналмилалӣ, минтақавӣ, ҳавзаӣ ва миллӣ дар татбиқи Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018-2028” мусоидат хоҳанд кард.
Дар татбиқи даҳсолаи нав мо бояд фаъолияти тамоми сохторҳои мавҷудаи миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалии марбут ба обро фаъол гардонда, шарикӣ ва ҳамоҳангии онҳоро ҷиҳати расидан ба ҳадафҳои даҳсола тақвият бахшем. Ғайр аз ин, барои муваффақона сурат гирифтани татбиқи даҳсолаи нав лозим аст, ки шарикию ҳамдигарфаҳмӣ дар ҳамаи сатҳҳо мустаҳкам гардад ва, пеш аз ҳама, маблағгузорӣ, табодули таҷҳизоти муосир, таҷрибаи пешқадам дар соҳаи истифодаи об, ҳифзи захираҳои обӣ ва дигар масъалаҳои вобаста ба об дар рӯзномаи чорабиниҳои глобалӣ ва минтақавӣ ҷои муносиб ёбанд.
Бояд гуфт, ки дар паи ташаббусҳои Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар соҳаи об, батадриҷ мафҳуми дипломатияи об ба сатҳи амалӣ баромад. Ин нукта ба ҷаҳониён собит шуд, ки ғояи “дипломатияи об” аз фаҳмиши анъанавӣ ё классикии он фарқ дошта, роҳандозии технологияҳои нави гуфтушунидеро тақозо мекунад, ки ба анҷоми муваффақонаи ихтилофу муноқишаҳо оид ба идора ва истифодаи захираҳои оби дарёҳои фаромиллӣ мусоидат намоянд. Ин иқдом метавонад ба ҳамкории ҷиддии васеъ ва таҳияи созишномаҳои одилона ва оқилона дар робита ба ҳавзаҳои дарёҳои фаромарзӣ дар минтақаҳои гуногуни дунё оварда расонад.
Кишвари мо, ки ташаббускори фаъол ва пешбари ҳалли масъалаҳои марбут ба об аст, минбаъд низ ҷонибдори истифодаи самараноки захираҳои об хоҳад буд. Ба ҳамагон маълум аст, ки Даҳсолаи байналмилалии амалиёти “Об барои ҳаёт, солҳои 2005 - 2015”, Соли байналмилалии “Оби тоза (2003)”, Соли байналмилалии “Ҳамкорӣ дар соҳаи об (2013)” ва ниҳоят Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018 – 2028” аз муҳимтарин иқдомоти ҷаҳонии Ҷумҳурии Тоҷикистон, махсусан ташаббусҳои Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба шумор мераванд. Зеро маҳз бо ҳамин хотир ҷомеаи байналмилалӣ Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ба ҳайси поягузори ҳама ташаббусу иқдомҳои байналмилалӣ дар соҳаи об эътироф кардааст, ташаббусҳои ҷаҳонии Тоҷикистон дар соҳаи об ҳамеша мавриди дастгирии ҷомеаи байналмилалӣ қарор гирифтанд. Ин аст, ки имрӯз муҳокима ва баррасии тамоми масъалаҳои марбут ба мудирияти захираҳои об, тарҳрезии талошҳои байналмилалӣ барои ҳалли мушкилоти таъмини дастрасии ҳамагонӣ ба оби тозаи ошомиданӣ ва роҳандозии ҳамкорӣ дар ҳама сатҳҳо бо иштироки фаъоли Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегиранд.
Аз ин рӯ, даҳсолаи оянда саҳифаи нав барои ноил гардидан ба ҳадафҳои дар сатҳи байналмилалӣ мувофиқашуда, дар соҳаи захираҳои об хоҳад буд. Бояд тадбирҳои муассирро дар сатҳи миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалӣ барои расидан ба ҳадафҳои ин даҳсолаи нави байналмилалӣ таҳия ва амалӣ кард. Тоҷикистон умедвор аст, ки тавассути ҳамкорӣ бо кишварҳои ҷаҳон ва рушди мушорикат бо дигар сохторҳои дахлдор равишҳо ва механизмҳои амалисозии даҳсола якҷо бо дигар ҳадафҳои рушди устувор пайдо хоҳанд шуд. Зикри ин нукта ҳам ба маврид аст, ки дар рафти татбиқи ташаббусҳои ҷаҳонии Тоҷикистон шаҳри Душанбе пойтахти ҷаҳон оид ба баррасии масъалаҳои марбут ба об гардид. Ҳамаи ин буд, ки инак Тоҷикистонро маркази дипломатияи об ва ташаккули ғояҳо ва ташаббусҳои оқилона барои ҳалли масъалаҳои ҷаҳонии марбут ба об мешуморанд.
Султони Саидхон, шаҳри Кӯлоб
Тибқи арзёбии коршиносон, шумораи аҳолии сайёра то соли 2050 ба беш аз 9 миллиард нафар мерасад, ки ба афзоиши истеъмоли об боис мегардад. Илова бар ин, бар асари таъсири тағйирёбии иқлим дар давраи зикршуда, алаккай зиёда аз 50 дарсади аҳолии ҷаҳон бо мушкили норасоии об рӯ ба рӯ мегардад. Раванди биёбоншавӣ, афзудани офатҳои табиии вобаста ба об, шаҳргароӣ (беш аз андоза рӯ овардани аҳолӣ ба шаҳрҳо) ва дигар мушкилот ҳам замм мешаванд, ки ба захираҳои обӣ ва сифати он таъсири манфӣ расонда, аз ҷомеаи ҷаҳонӣ татбиқи чораҳои фаврӣ ва амалиро талаб мекунад.
Бояд тазаккур дод, ки барои татбиқи Даҳсолаи байналмилалии амалиёти “Об барои ҳаёт” чанд ниҳоду механизмҳои муассир таъсис ёфтаанд, ки ҷиҳати ҳалли масъалаҳои байналмилалии марбут ба об нақши муҳим бозиданд. Яке аз механизмҳое, ки дар татбиқи даҳсолаи сипаришуда нақши калидӣ бозид, “СММ-Об” мебошад, ки соли 2003 таъсис ёфтааст. Соли 2009 дар Созмони Милали Муттаҳид бо ташаббуси Тоҷикистон як ниҳоди хеле муассир ва муҳим бо номи Гурӯҳи “Дӯстони об” таъсис дода шуд, ки айни ҳол зиёда аз 100 кишвари узви созмонро фаро мегирад. Ниҳоди мазкур дар муҳокима ва баррасии тамоми масъалаҳои марбут ба оби рӯзномаи СММ нақши фаъол дорад. Ниҳодҳои болозикр дар пешбурди роҳҳои оқилона ва механизми татбиқи Даҳсолаи байналмилалии амалиёти “Об барои ҳаёт” нақши бориз гузоштанд. Аз ин лиҳоз, интизор меравад, ки ин ду ниҳоди номбурда якҷо бо муассисаҳои байналмилалӣ, минтақавӣ, ҳавзаӣ ва миллӣ дар татбиқи Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018-2028” мусоидат хоҳанд кард.
Дар татбиқи даҳсолаи нав мо бояд фаъолияти тамоми сохторҳои мавҷудаи миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалии марбут ба обро фаъол гардонда, шарикӣ ва ҳамоҳангии онҳоро ҷиҳати расидан ба ҳадафҳои даҳсола тақвият бахшем. Ғайр аз ин, барои муваффақона сурат гирифтани татбиқи даҳсолаи нав лозим аст, ки шарикию ҳамдигарфаҳмӣ дар ҳамаи сатҳҳо мустаҳкам гардад ва, пеш аз ҳама, маблағгузорӣ, табодули таҷҳизоти муосир, таҷрибаи пешқадам дар соҳаи истифодаи об, ҳифзи захираҳои обӣ ва дигар масъалаҳои вобаста ба об дар рӯзномаи чорабиниҳои глобалӣ ва минтақавӣ ҷои муносиб ёбанд.
Бояд гуфт, ки дар паи ташаббусҳои Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар соҳаи об, батадриҷ мафҳуми дипломатияи об ба сатҳи амалӣ баромад. Ин нукта ба ҷаҳониён собит шуд, ки ғояи “дипломатияи об” аз фаҳмиши анъанавӣ ё классикии он фарқ дошта, роҳандозии технологияҳои нави гуфтушунидеро тақозо мекунад, ки ба анҷоми муваффақонаи ихтилофу муноқишаҳо оид ба идора ва истифодаи захираҳои оби дарёҳои фаромиллӣ мусоидат намоянд. Ин иқдом метавонад ба ҳамкории ҷиддии васеъ ва таҳияи созишномаҳои одилона ва оқилона дар робита ба ҳавзаҳои дарёҳои фаромарзӣ дар минтақаҳои гуногуни дунё оварда расонад.
Кишвари мо, ки ташаббускори фаъол ва пешбари ҳалли масъалаҳои марбут ба об аст, минбаъд низ ҷонибдори истифодаи самараноки захираҳои об хоҳад буд. Ба ҳамагон маълум аст, ки Даҳсолаи байналмилалии амалиёти “Об барои ҳаёт, солҳои 2005 - 2015”, Соли байналмилалии “Оби тоза (2003)”, Соли байналмилалии “Ҳамкорӣ дар соҳаи об (2013)” ва ниҳоят Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018 – 2028” аз муҳимтарин иқдомоти ҷаҳонии Ҷумҳурии Тоҷикистон, махсусан ташаббусҳои Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба шумор мераванд. Зеро маҳз бо ҳамин хотир ҷомеаи байналмилалӣ Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ба ҳайси поягузори ҳама ташаббусу иқдомҳои байналмилалӣ дар соҳаи об эътироф кардааст, ташаббусҳои ҷаҳонии Тоҷикистон дар соҳаи об ҳамеша мавриди дастгирии ҷомеаи байналмилалӣ қарор гирифтанд. Ин аст, ки имрӯз муҳокима ва баррасии тамоми масъалаҳои марбут ба мудирияти захираҳои об, тарҳрезии талошҳои байналмилалӣ барои ҳалли мушкилоти таъмини дастрасии ҳамагонӣ ба оби тозаи ошомиданӣ ва роҳандозии ҳамкорӣ дар ҳама сатҳҳо бо иштироки фаъоли Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегиранд.
Аз ин рӯ, даҳсолаи оянда саҳифаи нав барои ноил гардидан ба ҳадафҳои дар сатҳи байналмилалӣ мувофиқашуда, дар соҳаи захираҳои об хоҳад буд. Бояд тадбирҳои муассирро дар сатҳи миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалӣ барои расидан ба ҳадафҳои ин даҳсолаи нави байналмилалӣ таҳия ва амалӣ кард. Тоҷикистон умедвор аст, ки тавассути ҳамкорӣ бо кишварҳои ҷаҳон ва рушди мушорикат бо дигар сохторҳои дахлдор равишҳо ва механизмҳои амалисозии даҳсола якҷо бо дигар ҳадафҳои рушди устувор пайдо хоҳанд шуд. Зикри ин нукта ҳам ба маврид аст, ки дар рафти татбиқи ташаббусҳои ҷаҳонии Тоҷикистон шаҳри Душанбе пойтахти ҷаҳон оид ба баррасии масъалаҳои марбут ба об гардид. Ҳамаи ин буд, ки инак Тоҷикистонро маркази дипломатияи об ва ташаккули ғояҳо ва ташаббусҳои оқилона барои ҳалли масъалаҳои ҷаҳонии марбут ба об мешуморанд.
Султони Саидхон, шаҳри Кӯлоб
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед