Таҳлилҳо нишон додаанд, ки айни ҳол Тоҷикистон дар марҳилаи ибтидоии иқтисоди рақамӣ карор дошта, барои оғози рақамикунонии кишвар қадамҳои нахустин мегузорад. Ҷиҳати амалӣ кардани ин тадбир аз ҷониби мақомоти дахлдор лоиҳаи “Барномаи иқтисоди рақамӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025” таҳия гардидааст.

Тавре мутахассисон иброз медоранд, амалисозии санади мазкур ба рушди дарозмуҳлати Тоҷикистон, хоса баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ, ба таври назаррас паст намудани сатҳи камбизоатӣ, инчунин ноил гардидан ба ҳадафҳои стратегии мамлакат мусоидат мекунад. Гуфта мешавад, афзоиши маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ва беҳтар намудани сифати зиндагии аҳолӣ дар заминаи истифодаи технологияи рақамӣ мебошад.

Коршинос Фирӯз Содиқов дар ин маврид андешаҳои худро чунин иброз дошт: “Таҷрибаи ҷаҳон нишон медиҳад, ки имрӯз тамоми давлатҳои дунё барои гузаштан ба модели нави иқтисодӣ барномаҳоро таҳия ва татбиқ карда истодаанд ва Ҷумҳурии Тоҷикистон низ чун ҷузъи ҷудонашавандаи ҷомеаи ҷаҳонӣ барои гузариш ба модели нави иқтисодӣ қадамҳои устувор гузошта истодааст. Иқтисодиёти рақамӣ ин пеш аз ҳама чунин иқтисодиёте мебошад, ки дар асоси рушди технологияи иттилоотӣ, рушди тиҷорати электронӣ ва бизнеси рақамӣ рушд мекунад. Яъне он чунин намуди иқтисодиёте мебошад, ки истеҳсоли мол, хизматрасонӣ ё дигар фаъолияти иқтисодӣ ба таври рақамӣ амалӣ карда мешавад”.

Иқтисодчиён мегӯянд, иқти-содиёти рақамӣ дар давлатҳои тараққикарда босуръат рушд ёфта истодааст ва имрӯз таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки саҳми иқтисодиёти рақамӣ дар маҷмуи маҳсулоти умумиҷаҳонӣ зиёда аз 20 фоизро ташкил менамояд ва баъди солҳои 2025 зиёда аз 50 фоизи маҷмӯи маҳсулоти умумиҷаҳонӣ ин иқтисодиёти рақамӣ мешавад.

“Имрӯз Ҷумҳурии Тоҷикистон дар марҳилаи рушд қарор дорад ва тавре ки мебинем, дар давлатҳои тараққикарда, маҳз ба сармояи инсонӣ такя мекунанд. Мувофиқи барномаҳои иқтисодӣ ва пеш аз ҳама мувофиқи Стратегияи миллии рушд то соли 2030 Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд ба модели нави иқтисодӣ қадам гузорад ва асоси ин модел рушди сармояи инсонӣ мебошад. Такя ба донишҳои нав ва аз худ кардани технологияи муосир, рушд додани хизматрасонии интернетӣ ва ҳамаи ин барои рушди минбаъдаи фаъолияти иқтисодии кишвар ва баланд бардоштани сифати аҳолӣ заминаи устувор мегузорад”, – гуфт иқтисодчӣ Суҳроб Ватанов.

Ба таъкиди иқтисодчӣ мавҷудияти технологияи рақамӣ ба манфиати иқтисодиёти миллӣ мебошад. Ӯ мегӯяд, имрӯз корхонаҳои ватанӣ моле истеҳсол мекунанд, ки аз ҷиҳати сифат, навъ ва рақобатпазирӣ дар бозори ҳам дохил ва ҳам минтақаю байналмилалӣ ҷавобгӯ мебошад. “Ин аллакай заминаи гузариш ба иқтисоди рақамӣ дар ҷумҳурӣ аст. Хизматрасониҳо хуб мешаванд, яъне хизматрасонӣ ба аҳолӣ беҳтар мегардад. Вақте хизматрасонӣ беҳтар шуд, вақт сарфа шуд, албатта даромади хуб ба даст меояд. Дар мавриди амалишавии ҳадафу мақсадҳои гузошташуда ММД аз 1,5 то 2 фоиз боло меравад”, - таъкид намуд Суҳроб Ватанов.
Имрӯз дар шаҳри Душанбе низоми пардохти электронӣ дар хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ мавриди амал қарор дорад. Ин раванд дар доираи татбиқи иқтисодиёти рақамӣ сурат гирифта, роҳҳои нави хизматрасониро таъмин мекунад.

“Амалишавии сити - корд, “Шаҳри ҳушманд”, ё “Смарт - сити” аз ҷумлаи тадбирҳоеанд, ки дар доираи татбиқи барномаи рушди иқтисоди рақамӣ ба роҳ монда шудаанд, - мегӯяд сокини шаҳри Душанбе Расулҷон Акрамов. - Яъне ҳамаи ин лоиҳаҳо оғоз ёфтаанд. Фикр мекунам, барои тадриҷан амалишавии ин тадбир ҳама заминаҳо вуҷуд доранд. Барои татбиқи пурраи он бошад, ҷалби бештари сармояи хориҷӣ, ҷалби бештари сайёҳон ба кишвар, зиёдшавии соҳибкорони дохилию хориҷӣ, пешниҳоди маҳсулоти аз ҷиҳати экологӣ тоза ва ба сатҳу сифати байналмилалӣ ҷавобгӯ лозим аст”.

Тавре мутахассисон иброз медоранд, дар шароити рушди технологияи муосир тамоми амалиёти иқтисодӣ ба таври электронӣ гузаронида мешавад. Иқтисодиёти рақамӣ шакли модӣ дорад, он молро дигар карда наметавонад. Лекин истеҳсоли мол, хизматрасонӣ, тиҷорат ва ҳатто фармоиш додан, ба таври электронӣ сурат мегирад.

Илова ба тадбирҳои зикршуда, дар доираи амалисозии нақша-чорабиниҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон равзанаи ягона таъсис дода шудааст, ки содагардонии ҳуҷҷатҳоро барои иҷозатномадиҳӣ таъмин мекунад. Ин ба соҳибкорон имкон медиҳад, ки дар муҳлати кутоҳтарин фаъолияти соҳибкориро дар ин самт тақвият диҳанд. Таврин Абдуллоев, соҳибкори инфиродӣ аз ноҳияи Рӯдакӣ аз роҳандозии ин тадбир изҳори қаноатмандӣ менамояд:

“Солҳои пеш бақайдгирии як соҳибкор, ки мехост худро ба ҳайси шахси ҳуқуқӣ ё ин ки соҳибкори инфиродӣ ба қайд гирад, муҳлати тӯлониро ташкил медод. Ҳоло дар асоси ташкили равзанаи ягона соҳибкор дар муҳлати аз 2 то 3 рӯз имкон дорад, тамоми ҳуҷҷатҳои лозимиро пешниҳод карда, сари вақт ҳуҷҷатҳои заруриро дастрас кунад”, - гуфт соҳибкор.

Иқтисоди рақамӣ дар соҳаи маориф низ мавриди амал қарор гирифтааст. Ташкили марказҳои тестӣ, паркҳои технологӣ ва журналҳои электронӣ аз заминаҳои амалишавии иқтисоди рақамӣ мебошанд.
Таҳлилгарон мегӯянд, рушди иқтисодиёти рақамӣ дар ҷумҳурӣ имконият фароҳам меорад, то сатҳи зиндагии аҳолӣ беҳтар гардида, маҳсулоти хушсифат дар бозори истеъмолӣ афзоиш ёбад. Мардум барои бароварда намудани эҳтиёҷот аз роҳу усулҳои муосири технологияи рақамӣ истифода намуда, ба ин васила вақт ва маблағи худро сарфа хоҳанд кард.