- Оча, акнун чӣ мешавад?

- Чи хел чӣ мешавад, писарам?

- Меҳнати бистуяксолаамро мегӯям.

- Кадом меҳнати бистуяксолаат бачам?

- Охир, очаҷон ёздаҳ сол дар мактаби миёна таҳсил кардам. Баъд дар донишгоҳ хондам. Ҳоло беш аз панҷ сол аст, ки аз рӯи касби дӯстдоштаам фаъолият дорам.

- Хайр, зиндагӣ ҳамин аст, ҷони оча. Аз он ҳаргиз ҷои гурез нест. Шебу фарози ҳаёт маҷбурат созад, бо ҳаври даҳон дар тиреза хат менависиву мебинӣ, ки боз ҳарфҳоят гиря доранд.
- Очаҷон, орзуи соҳиби чунин касб будану шудан, ки онро тамоми умр дар вуҷудам парваридаму бо сад ҳавову ҳавас барои амалӣ намуданаш кӯшидам, чи мешавад?

- Охир худат медонӣ, ки касби дӯстдоштаву пешанамудаат харҷу марҷи зиндагиро пӯшонида наметавонад. Оилаамон хубу ганда, бузург мешавад. Шукри Худо фарзандҳоят ҳам калон шуда истодаанд. Дастмузде, ки мегирӣ, на ба ҳама чиз мерасад. Ахири ҳар моҳ бо қарз ба кор равуо мекунӣ. Бубин, боз хонаамон хеле фарсуда шудааст. Онро таъмир кардан лозим. Бо ин моҳонаи мегирифтаат, ҳаргиз коре карда наметавонӣ писарам.

- Оча, дилам барои заҳмате, ки шумо ҳамроҳи падарам барои соҳибдониш гардиданам кашидаед, месӯзад. Баробари оне, ки равонаи ин роҳ гардидан, орзуи ман буд, шумо низ бисёр мехостед, то дорои ин касб шаваму назди хешу ақрабо ва ҳақу ҳамсоя бо ифтихор номамро гирифта, биболед.

- Бале, ҷони оча. Чунин орзу доштам, аммо чи илоҷ...

- Очаҷон, садқаи ашки чашмонатон шавам, гиря накунед. Агар барои ман гиря карда истода бошед, ба як қатра ашкатон намеарзам. Хайр, ҳеҷ гап не. Тарки пеша мекунаму заврақи ҳаётро ба самти дигари рӯзгор мегардонам.

Шодрӯз инро гуфта, аз хона берун баромад, то каме дар ҳавои тозаи баҳории деҳа сайр намояду доир ба суханони модараш биандешад ва ба як қарори қатъӣ ояд.

“Воқеан, суханони модарам ҷон доранд. То кай худро ба нодонӣ зада, бо бепарвоӣ рӯзҳои арзишманди умрро тира месозам. Ягон кори хубтару даромадноктар бояд пайдо кард. Ва агар ки пайдо нашуд, маҷбурам, ки роҳи муҳоҷиратро пеш гираму ба мулки ғарибӣ равам. Зеро дигар илоҷе намемонад” - ба худ чунин меандешиду ҳеҷ дилаш ба тарки пешаи дилписандаш намекашид. Ғарқи чунин андешаҳои бесарусомон чи гуна ба лаби рӯди тезҷараёни деҳа расиданашро надониста монд.

Рӯйи сабзаву майсаҳои наврустаи лаби рӯд якпаҳлу зада, ба гузаштаи хеш бо диди хулосабарорӣ назар намуду ба так-таки рӯзу моҳ ва солҳои зистааш бо муҳаббат меандешид. Ӯ то ин дам аз камии дастмуздаш ба касе ҳеҷ гоҳ гила накарда буд ва ба худ меандешид, ки имрӯзҳо ҳама гузаранда ва ҳатман рӯзҳои боз ҳам хубтар дар пеш аст. Ҷиҳати расидан ба рӯзҳои накӯтар ҳамеша пайи талошу кӯшиш буд ва ҳар дастури роҳбарияти ширкаташонро сари вақт ва барзиёд иҷро мекард.

Миёни варақгардон кардани рӯз-ҳои гузаштааш ногоҳ гуфтугӯ бо як ҳамсинфашро, ки бо ҳам хеле дӯсти наз-дик буданд, ёд овард. Ин суҳбат ҳангоми хатми мактаби миёна перомуни интихоби роҳи ояндаашон сурат гирифта буд. Вақте ҳамсинфаш аз ӯ пурсон гардид, ки барои оянда чи нақша дорад, ӯ бе шакку тардид иброз дошта буд, ки мехоҳад, дар риштаи дӯстдоштааш - тарҷумонӣ таҳсилашро идома диҳаду аз рӯйи ҳамин касб ҳадафу орзуҳояшро амалӣ гардонад. Баъди посухи ӯ ҳамсабақаш пеш аз он ки нақшаи ояндаашро ӯ пурсад, иброз дошт, ки пеши амакаш ба муҳоҷирати меҳнатӣ меравад. Амакаш аз ин ҳисоб даромади хуб ба даст меовардаасту ба ҷиянаш гуфтааст, ки хонда чи кор мекунӣ, пеши ман биё. Зеро аздусар аз рӯи касби хондаат, кори хуби даромаднок намеёбӣ. Ҳамин тавр ҳам шуду онҳо роҳҳои худро интихоб намуданд.

Ин хотира барои он ёдаш омад, ки модар дар бораи дарёфти роҳи даромадноктаре аз ӯ ивази касбашро тақозо дорад. Ӯ даҳ соли охири умрашро бо замони хатми мактаби миёна муқоиса намуд. Дар ин муддат дӯсташ хонаашонро дар деҳа ба зеботарин манзил табдил дода, соҳиби сабукрави замонавӣ ва хонаи шахсӣ дар маркази пойтахт гардид. Ӯ бошад, баъди хатми муассисаи олӣ панҷ сол аст, ки дар яке аз ширкатҳои сайёҳии давлатӣ ба ҳайси тарҷумон - мутахассис фаъолият менамояд. Дастоварди доштааш дар ин муддат унвони беҳтарин корманди ширкат мебошад. Ӯ аз кори доштааш розӣ буд, ки маҳз ба туфайли он ба тамоми минтақаҳои кишвар сафар намуда, ҳамзамон дар якчанд ҳамоишҳои хориҷ аз кишвар иштирок кард. Ӯ ин ҳама муваффақияти худро болотар аз дороии ҳамсинфаш медонист. Аммо чи илоҷ комёбиҳои доштааш ба дарди имрӯзи рӯзгораш намехӯрад ва ӯро мебоист иҷборан ба кори дигаре бипардозад...

Шодрӯз шаб пеш аз хоб пеши худ мақсад гузошт, ки фардо рафта, барои зиёд намудани музди моҳонааш аз роҳбари ширкаташон хоҳиш мекунаду вазъи ба амаломадаро баён месозад. Ва агар хоҳишаш амалӣ нагардад, пас дигар кор карданаш ҳеҷ маъное надорад.

Рӯзи аввали кории ҳафтаи нав дар утоқи кории хеш ҷое нанишаста, ин сӯву он сӯ қадам мезад ва ниҳоят ба қарори қатъӣ омад. Баъди ду-се маротиба тақ-тақ задани дари утоқи роҳбари ширкат вориди он шуд. Роҳбар баъди аҳволпурсӣ ҳадафи омаданашро пурсон гардид ва интизор дошт, ки чун ҳарвақта ӯ барои боз ҳам беҳтар шудани кори ширкат таклифҳои навашро иброз медорад. Чун ӯ пештар ҳар замони наздаш даромадан, доир ба тақвияти кори ширкат ва кори кормандон пешниҳодҳо мекард ва қариб ҳамаи он ба инобат гирифта мешуд.

Шодрӯз аз вазъи доштааш ба роҳбари ширкат сухан кард ва дар охир хоҳиш намуд, ки агар имкон бошад, музди меҳнаташро зиёд намояд. Дар сурати ба эътибор нагирифтани хоҳишаш маҷбур аст, корро тарк созад. Роҳбар марди нармсухану хушмуомила буд. Баъди шунидани ҳарфҳои ӯ ба андеша фурӯ рафт ва ваъда дод, ки дар ин бора фикр хоҳад кард.
Аз ин пешниҳодаш се рӯз гузашта бошад ҳам, то ҳол ягон посухе нагирифт. Рӯзи чаҳорум дари утоқи кории Шодрӯз кушода шуду роҳбари ширкат вориди он гардид ва баъди аҳволпурсӣ ваъзи нохуби молиявии ширкатро баҳона пеш оварда, фаҳмонд, ки барои зиёд кардани маошаш илоҷ нест.

Пас аз баромадани роҳбар ӯ сар миёни панҷаҳояш гирифта, ноумед гашт ва баъди фикру андешаҳои зиёд аз дастгоҳи чоп варақи сафедеро гирифта, аризаи аз кор рафтанашро навишт. Онро бурда ба шуъбаи умумӣ супориду чизу чораашро ғундошта, сӯйи деҳа равон шуд...

Аз миён як ҳафта гузашт. Баъди пурсу суроғҳо ба Шодрӯз як хешашон, ки дар ширкати сохтмонии кишвари Русия кор мекард, гуфт ҷойи кор ҳаст ва ӯро лозим, ки дарҳол чипта гирифта, парвоз карда ояд.

Рӯзи дигар ҳаво хеле гирифтаву абр-нок ба назар мерасид. Дилаш намехост, ки ба муҳоҷират равад. Аммову аммоҳои дигар... Нисфи маблағи чиптаро худаш пайдо карду нисфи дигарашро падари нафақахӯраш ёфта дод. Маблағро гирифта, ба пойтахт барои гирифтани чипта равон шуд.

Дохили нақлиёт бо қалби гирифта, ба нуктае чашм дӯхта, дар бораи чи андешиданашро намедонист. “Намехоҳам, аммо маҷбурам. Намехоҳам, аммо киштии ҳаёт ба дигар сӯям мебарад. Намехоҳам, аммо маҷбурам ки касбамро тарк созам. Намехоҳам, аммо дигар илоҷе нест. Намехоҳам, вале маҷбурам ки меҳнати 21-солаамро як сӯ гузорам. Намехоҳам, вале роҳи дигаре нест. Намехоҳам, аммо аҳли оилаам ҳаёти беҳтареро интизоранд. Намехоҳам, аммо...” - чунин буданд андешаҳои бесарунӯгаш.

Ба пойтахт расид. Чандин нуқтаҳои фурӯши чиптаи ҳавопайморо дидан намуд. Чунин диданҳояш беш аз ду соат давом кард. Ва дар ниҳоят бо дили нохоҳам ба нуқтае аз он ворид шуду баъди дақиқ кардани арзиши чипта ва санаи наздиктарини парвоз аз корманди нуқтаи мазкур, шиносномаи хориҷӣ ва маблағро барои хариди чипта дароз кард.

Бисёр мехост, то нафаре барояш гӯяд, ки ба муҳоҷират нарав. Зеро ту барои корҳои сиёҳи он нестӣ, аммо...

Диққати ӯро ин ҳангом қиёфаҳои гирифтаи ду нафари дигар, ки чун ӯ барои хариди чипта он ҷо буданду бо ҳам суҳбат мекарданд, ба худ моил сохт. Онҳо дар мавзӯе ҳарф мезаданд, ки дарди дили ӯ буд. Яке аз онҳо то ин замон аз омӯзгор будану дигаре аз намояндаи соҳаи тиб буданаш ҳарф мезад...

Ин ҳангом садои телефони дастии Шодрӯз баланд шуд. Ба ӯ роҳбари ширкати сайёҳӣ занг мезад. Ба он посух додан нахост, аммо боз дубора занги телефон баланд гардид. Ин маротиб онро бардошт. Аз он тараф роҳбари ширкат бо ошуфтагӣ баъди аҳволпурсӣ пурсид, ки ӯ куҷост. Ӯ дар куҷо будани худро иброз дошт ва дар бадалаш суханеро шунид, ки ҳеҷ интизорашро надошт.

- Шодрӯз. Аз ту хоҳиш мекунам, маро бубахш ва дарҳол аз нуқтаи фурӯши чипта берун барову бе ягон фикри дигар ба корат баргард, - мегуфт роҳбари ширкат дар телефон. - Чунки ту беҳтарин ва боистеъдодтарин корманди ширкатӣ. Баъди рафтанат, аризаи навиштаи аз кор баромаданатро наздам оварданд ва ҳеҷ виҷдонам нагузошт, ки ба он имзо гузорам. Зеро бароям аён аст, ки дар муаррифии ширкат ва пешрафти кори он саҳми бениҳоят арзишманд дорӣ. Маҳз талоши ту буд, ки мо бо чандин ширкатҳои сайёҳии хориҷӣ шартномаи муштараки ҳамкорӣ бастем ва имрӯз аз ин ҳисоб иқтисоди ширкат боз ҳам меафзояд. Пас аз рафтан, набуданат дар ширкат хеле зиёд эҳсос шуд ва он корҳое, ки ту ҷиҳати ҷалби сайёҳон ва рушди фаъолияти ширкат анҷом медодӣ, ҳеҷ каси дигаре анҷом дода наметавонад. Бо шуъбаи муҳосибот гуфтугӯ кардам ва ба қароре омадем, ки музди меҳнататро зиёд кунем. Аз ин рӯ, ба корат баргард. Ба ту барин кадрҳои соҳибистеъдод сахт эҳтиёҷ дорем. Ва намехоҳем, ки истеъдоди ту барин ҷавони серкору пурталош дар биноҳои сохтмонии муҳоҷирати меҳнатӣ хок шаваду ба боди фано равад...”.

Шодрӯз баъди шунидани ин суханон ба андеша фурӯ рафт. Харидани чиптаро мавқуф гузошт. Худро миёни дуроҳае дарёфт ва ҳайрон буд, ки ба кадоме аз он гом бардорад.

Ва ниҳоят ба роҳ баромад. Таксиеро дошта, ба он савор шуд. Вақте ронанда аз ӯ самти ҳаракатро пурсид, баъди нафаси амиқе гирифтан гуфт: - Сӯйи коргоҳам, ширкати сайёҳӣ...