Пири хирадманде буд, ки овозаи хираду заковати азалияш вирди забонҳо гашта. Рӯзе се ҷавон ба назди ӯ омада, хоҳиш карданд, ки онҳоро ба шогирдӣ қабул кунад.

- Ҳама он илме, ки худи шумо медонед, моро низ омӯзед, - гуфт яке аз ҷавонҳо.

- Ба мо қарори дуруст қабул кардан ва хато накарданро омӯзед, - хоҳиш намуд дуюмӣ.

- Барои мо асрори дарк кардани ҳикмати зиндагиро омӯзед, - илова кард сеюмӣ.

Пирамард ба чашмони ҳар яки онҳо зеҳн монда, риши дарози худро панҷа кашид ва андешамандона ҷавоб дод:

- Хуб, ман ҳама чизеро, ки худам медонам, бароятон меомӯзам, вале шумо то куҷо метавонед ҳикмати зиндагиро дарк кунед, ин танҳо аз худи шумо вобаста аст.

Ана дарси якум барои шумо. Ман ба ҳар нафари шумо миқдори якхелаи пул медиҳам ва барои худ низ ҳамон миқдор мегирам. Ҳар яки мо ба шаҳр меравем ва бо ин пул чизи аз ҳама гаронбаҳоро харидорӣ мекунем.

Бегоҳ яке аз ҷавонон қуббаи зарҳалкорӣ, ҷавони дигар як халта гандум ва ҷавони сеюм муинаи ҳайвони нодиреро оварданд. Пирамард бо дасти холӣ баргашта, хомӯшона ба ин чизҳо назар андохт.

Рӯзи дигар пирамард аз онҳо хоҳиш кард, ки одами хушбахттаринро бо худ гирифта биёранд. Яке аз ҷавонҳо марди сарватмандтарини шаҳрро бо худ овард, дигаре ҷавони ошиқро ва сеюмӣ падари оилаи шуҳратёру хушбахтро. Пирамард, ки ҳамоно хомӯш буд, тифле дар даст дошт.

Рӯзи сеюм пирамард аз ҷавонон хоҳиш кард, ки доир ба орзуи деринаи худ қисса кунанд.

- Кӯдакии ман дар муҳити нодориву қашшоқӣ гузаштааст, аз ин рӯ орзу дорам, серу пур ва доро бошам, - гуфт ҷавони аввал.

- Ман орзу дорам, ки муҳаббати ҳақиқиро дарёбам ва хушбахт шавам, - гуфт дуюмӣ.

- Ман мехоҳам, марди оқил ва хирадманди машҳур шавам, то одамон маро эҳтиром кунанду аз тамоми рӯи олам ба наздам барои машварат биёянд, - гуфт ҷавони сеюм.

- Шумо чӣ орзу доред, устод, - оқибат ҷавонҳо худдорӣ карда натавониста, пурсиданд аз пирамард.

- Пеш аз он ки ман доир ба орзуи худ қисса кунам, ба шумо маънои дарси аввалро мефаҳмонам. Ман аз шумо хоҳиш кардам, ки чизи қиматбаҳотаринро харидорӣ кунед, аммо шумо он чизҳоеро харидед, ки арзиши хеле зиёдтар доштанд. Ман бошам, пулҳоямро барои табобати як писарбачаи бемор додам. Ман андаке бошад ҳам, муҳлати умри ӯро дароз намудам. Аз ин қиматтар чизе буда наметавонад.

Шумо ба назди ман одамонеро овардед, ки танҳо аз як чиз розиву қаноатманд буданд: пул, муҳаббат ва ё фарзанд. Ман бошам, тифлакеро овардам, ки аз ҳама хушбахттар буд, чун тамоми ҳаёти ӯ дар пеш буду тамоми роҳҳо барояш боз. Ӯ метавонад ҳам муҳаббат, ҳам дороӣ, ҳам донишу илм ва ҳар чизе, ки мехоҳад, онро дарёбад.

Вақте одам чизи бисёр дорад, орзуҳои ӯ боз ҳам бештар мегарданд. Агар ӯ якбора имконияти роҳ рафтан, дидан ва ё шуниданро аз даст диҳад, ӯ дигар дар хусуси пул ва ё муҳаббат фикр намекунад, балки ӯ танҳо хоҳиши шифо ёфтанро дораду халос. Ман пирам, ҳаёти ман ба охир расидааст. Мисли ҳамон нафарони нобино ва ношунаво ман низ орзуи ҳамон чизи надоштаам ва орзуи вақти гумкардаамро дорам. Барои ман танҳо вақт лозим аст, то хатоҳоямро ислоҳ созам, аз шахсоне, ки онҳоро ранҷондаам, бахшиш пурсам ва маънои дарсҳои зиёди ҳаётро дарк намоям.

Бо ҳамин ман бо шумо хайрухуш мекунам, чун ҳама чизе, ки худ медонистам, ба шумо омӯхтам. Ҳама чизи боқимондаро ба шумо вақт хоҳад омӯхт, чун вақт омӯзгори худи ман низ буд. Он барои шумо донишу таҷриба меомӯзад ва ҳикмати ҳаққонии ҳаётро танҳо он нафаре дарк карда метавонад, ки дар роҳи умр бо чашму дили кушод қадам мезанад.

Ш. ЭШОНОВА, “ҶТ”