Агар хоҳед, ки хастагии кору зиндагӣ накунед, даме аз андеашаҳои вазнини рӯзгор дур бошед, лаҳзае сайри зебоиҳои Ватан кунед, маъуломти илмию оммавӣ дар бораи матбуоти маҳаллӣ, ҷойҳои сайёҳӣ, маконҳои муқаддаси Бадахшон пайдо намоед, чигунагии роҳу хамгаштҳои роҳи навоҳии Бадахшонро донед, ҳатман бо “Нигоҳе ба матбуот ва фарҳанги Бадахшон”-и муҳаққиқ Бахтиёри Қутбиддин ба сафар бароед. Мо ба Шумо роҳи сафед орзу мекунем.

Матбуотчиён нек медонанд, ки “рӯзи газета” рӯзи вазнину пурмашаққат аст. Махсусан, барои онҳое, ки ҳар як хабару мақолаи шумораро бояд сатр ба сатр хонанду нагузоранд, ки хатоҳои имлоиву мантиқӣ роҳ ёбад. Дар ин ҳангом, ба қавле ба корманди газета “овозои булбул ҳам намефорад”. Чанде пеш баъд аз чунин як рӯзи вазнин мондаву афгор шудаву мехостам, ки ҳар чи зудтар ба хона равам, вале ба дасти донишҷӯи Дононишгоҳи миллии Тоҷикистон Муҳайё Саидамадзода, ки бо нашрияи “Ҷавонони Тоҷикистон” ҳамкорӣ дорад, китоби тозанашри Бахтиёри Қутбиддин “Нигоҳе ба матбуот ва фарҳанги Бадахшон”-ро дидам. Муҳайё наздам омаду шодона гуфт, ки чанд лаҳза пеш нафаре китобро барояш туҳфа кардааст. Субҳи он рӯз дар интернет дар бораи мундариҷаи китоби нав маълумоти мухтасар ёфта будам. Аз маълумоти ба дастомада дарёфтам, ки китоби “Нигоҳе ба матбуот ва фарҳанги Бадахшон” чанд хусусиятеро соҳиб аст, ки кас ҳатман бояд як маротиба бо он ошно шавад. Дар баробари он ки китоби мазкур дар бораи нашрияҳои маҳаллии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон маълумот медиҳад, ҳамчунин ҷанбаи бадеӣ-публитсистӣ дошта, як навъ сафарномаро мемонад. Зимнан, барои нафароне, ки аввалин маротиба ба Бадахшон сафар мекунанд роҳбалади хубест.

Бо илтимоси зиёд китоби “Нигоҳе ба матбуот ва фарҳанги Бадахшон”-ро барои як шабонарӯз ба орият гирифта, ваъда додам, ки субҳи рӯзи дигар бармегардонам. Ҳарчанд ҳавсалаи китобхонӣ надоштам, барои як назар дидан ва дар бораи китоби тозанашр маълумоти умумӣ пайдо кардан онро гирифтам.

Профессор Мурод Муродӣ, ки бо муаллиф дар сафари Бадахшон ҳамроҳ будааст, бо номи “Баракати як сафар” ба китоб пешгуфтор навиштааст. Аз ҳамин ҷо ба хонанда маълум мешавад, ки китоби мазкур натиҷаи сафари омӯзишӣ ба Бадахшон дар доираи Лоиҳаи тадқиқотӣ дар мавзӯи “Вазъ ва дурнамои матбуоти маҳаллии Ҷумҳурии Тоҷикистон” дар рӯзҳои 16-ум ва 25-уми соли 2018 мебошад.

Баъди хондани пешгуфтор ҳавасам ба мутолиаи китоб афзуд ва хостам “Вуруде дар шинохти Бадахшон”-ро, ки як навъ маълумот дар бораи Кӯҳистони Бадахшон аст, мутолиа кунам. Муаллиф дар ин фасл маълумоти ҷуғрофиву таърихиро хеле хуб ва бо тартиб ба хонанда пешниҳод менамояд. Аллакай пас аз хондани ин фасли китоб хонанда мароқ зоҳир мекунад, ки мусофирон дар идомаи сафарашон чиҳо диданду куҷоҳо рафтанд. Акнун ман китобро мехондаму ба навъе бо муаллиф ва ҳамроҳонаш сафар мекардам. Ҳамин тавр, “Дар роҳ” бо онҳо “ҳамроҳ” шудаму дар се соат Дарвозу Ванҷ, Рӯшону Шуғнон ва Хоруғу Роштқалъаро “тамошо” кардам. Ва на танҳо “тамошо”, балки бо маълумоти нав низ ошно гардидам. Аз ҷумла, дар бораи “Китобхонаи назарногир”, “Нашрияи “Пайғоми Рӯшон”, маънии номи Хоруғ - “Дар “Сабзазори лаби об”, “Нашрияи “Маърифати Шуғнон”, “Чашмаи Носир”, “Нашрияи “Бадахшон”, “Оинаи Зиндагӣ”-оинаи Хоруғ”, “Шоҳдара”-и Роштқалъа” ва “Нашрияи “Зиндагӣ”-и ноҳияи Ишкошим огаҳӣ пайдо кардам. Дар ин сафари сесоата бо шарофати муаллиф, мушоҳидакорию нуктасанҷӣ ва заҳмату талошаш бароям муяссар гардид, ки дар бораи таърихи нашрияҳои маҳаллии ВМКБ, бурду бохт, фаъолияти кунунӣ, норасҳоиҳо, мушкилоти чоп, обуна, банду баст, махсусияти матолиби дарҷшуда ва ғайра маълумот пайдо намоям. Ҳамчунин кучактарин воқеаҳои сафар низ аз назарам пинҳон намонд. Ҳар ҳодисаи рухдодаи роҳ, суҳбати ҳамсафарон, диду мушоҳидаҳо бо шарофати “ҳамсафар”-и ман, муаллифи китоб, ба таври возеҳу равшан ва буррову зебо васф шудаанд, ки ин ҷиҳат “сафар”-и маро барои то нуқтаи ниҳоӣ расидан, боз ҳам ҷолиб сохт.

Воқеан, “Роштқалъа кӯҳистони зебост” ва ҳарчанд “Ишкошим – ноҳияи дурдасти вилоят” бошад ҳам, аз он ҷо бояд дидан кард. Ва агар нақлиёт барои Ишкошим рафтан пайдо накардед, ҳатман “Дар меҳомнии Ҳусния” бошед. Чун падари эшон, умуман оилаашон инсонҳои бофазлу зиндадиланд. Кӯфти роҳ мебарояд.

Дар охири сафар “Аз қудрат ва имконоти матбуоти маҳаллӣ” огоҳ шудам. “Шахси наҷиб ва хиҷолати мо” аз хислатҳои хубу камёфти Лаълҷубаи Мирзоҳасан маншаъ мегирад. Ва боз “Ба ҷои хулосаҳо” гуфтаҳои об норасидаеро ҳам дарёфтам.

Дар ин “сафар” аз мондагиҳои “рӯзи газета” чизе намонд. Суҳбатҳои дилнишину пур аз маълумоти муаллифи китоби “Нигоҳе ба матбуот ва фарҳанги Бадахшон” Бахтиёри Қутбиддин нагузоштанд, ки лаҳзае эҳсоси мондагӣ кунам. Дуруст аст, ки дар “роҳи сафар” гоҳо муаллиф моро аз роҳ берун мебароварду ба тамошои ҷойҳои дигар мебурд. Масалан, ман дар ин “сафар” манзараҳоеро дар бораи фаъолияти пажуҳишию омӯзгории муаллиф, китобу махсусияти он ва ҳикмати китобофарӣ, кам будани кадрҳои ҷавон дар матбуоти маҳаллӣ ва ғайраҳоро “тамошо” кардам, ки аслан дар нақшаи сафари мо набуданд. Вале тамошои ин манзараҳо низ аз ҳикмат дур нестанд ва онҳо “сафар”-и маро боз ҳам хотирмонтар намуданд.