МАОРИФ ВА ИЛМ
Панҷшанбе 09 Май 2024 04:03
Чаро баъзеҳо мехоҳанд ғалати саввуми таърихӣ такрор шавад?
Забони тоҷикӣ баробари дигар арзишҳои миллӣ ҳамеша ва дар ҳама давру замон миллати моро ба ҷаҳониён муаррифӣ кардаасту мекунад. Гарчанде дар тӯли таърих он ба зиддияту бархӯрдҳои зиёде рӯ ба рӯ шуда бошад ҳам, аз насл ба насл то ба мо омада расидааст. Хурсандиовар аст, ки бо қабул шудани қонун дар бораи забони давлатӣ (1989) мавқеъ ва нуфузи он сол то сол афзун гардид.
Аммо миёни ин ҳама нуктаи нигаронкунанда ин аст, ки имрӯз дар фазои маҷозӣ, яъне шабакаҳои иҷтимоӣ баъзан баҳсҳое атрофи забони тоҷикӣ ва хати имрӯзаи мо - кириллӣ сурат мегирад, ки боиси ташвиш аст. Онҳое, ки чунин баҳсҳоро ташкил мекунанд, иддао доранд, ки забони тоҷикӣ ин забони форсист ва аз хати имрӯзаи кириллӣ бояд ба хати форсӣ гузарем. Дар мавриди аз хати имрӯзаи кириллӣ ба хати форсӣ гузаштан, ин нафарон ҳаминро далел меоранд, ки гузаштагони мо хати форсӣ доштанд ва бояд ба он баргашт. Баъзан баҳсҳо ба таҳқири якдигар мепечад ва ин гуна баҳсҳоро коршиносон лоиҳаи пешакӣ тарҳрезишуда медонанд.
Саъдӣ Маҳдӣ, декани факултети журналистикаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, ки ҳамеша аз чунин баҳсҳо огоҳ аст, гуфт: “Баъзе гурӯҳҳое ҳастанд, ки мехоҳанд, ҳамин мавзӯъро зуд-зуд матраҳ кунанд, то ки ҳамон лоиҳаашонро зинда нигоҳ доранд. Инҳо лоиҳа доранд, лоиҳае, ки ба он пул ҷудо шудааст, то чунин баҳсҳо доим дар байни мардум бошад. Онҳое, ки мехоҳанд роҷеъ ба забон баҳс намоянд, мақсади лоиҳавӣ доранд ва дар сари ҳамон лоиҳа шахсоне мебошанд, ки хайрхоҳи забони тоҷикӣ нестанд.”
Ин баҳсҳо нав нест ва аз солҳои 30-юми асри гузашта пайдо шадааст. Он аз замоне сар шуд, ки мо аз хати арабиасоси форсии тоҷикӣ ба хати лотинӣ гузаштем. Ин тахмин соли 1929 шуда буд. Даҳ сол дар Тоҷикистон хати лотинӣ буд. Ба таъкиди Саъдӣ Маҳдӣ онҳое, ки бо хати форсӣ менавиштанд, ҳеҷ кӯшише накарданд, ки хати лотиниро ёд гиранд ва бо хати форсӣ монданд. Соли 1939, яъне баъди даҳ сол мо ба хати кириллӣ гузаштем. Мардуми тамаддунпарвари тоҷик дар сар ҳамеша як андеша дошт, ки ин хати ниёгони мост, ин хати гузаштагони мост, ин хати 1400-солаи мост ва ин хатест, ки мо як рӯз не, як рӯз ба ҳамин хат бармегардем. Ҳамин ақида дар натиҷаи миёни даҳ сол ду маротиба иваз шудани хати Тоҷикон аст:
- Ман ба коре, ки дар ҳамон давра шудааст, тарафдор нестам. Ман тарафдори он нестам, ки мардуми мо аз хати форсӣ ба хати лотинӣ ва даҳ сол баъд ба хати кириллӣ гузашт. Яъне дар байни даҳ сол ду маротиба миллати моро гӯё ки куштанд. Агар тамоми миллатҳои дунёро пеши рӯ биёрем, масалан Чин, ки аз ҷиҳати иқтисодӣ бақувват аст, агар ҳамин хаташро гирем, дар байни як сол нест мешаваду аз байн меравад. Ё хати англисиро гирем. Масалан, Англия ва ё Германия ба дигар хат гузарад, дар ҷояш нобуд мешавад. Аммо миллати мо бубинед, ки дар байни як даҳсола ду маротиба хаташро иваз карду боз ба по хест. Тамоми осори гузаштагонро бо хати кириллӣ ба чоп омода кардем, - гуфт дар идома Саъдӣ Маҳдӣ.
Номбурда ба ин андеша аст, ҳамин ғалате, ки таърихӣ асту солҳои 1929 ва 1939 ба сари мо таҳмил карданд, тарафдорони хати ниёгон ҳамин ғалатро боз мехоҳанд, ки такрор кунанд.
“Мо бо хати кириллӣ менависем, эҷод мекунем ва ин хат моро бо ҷаҳони мутамаддин пайваст кардааст. Имрӯз агар як миллион муҳоҷир дар Русия бошад, онҳо бемамониат бо русҳо бо ҳамин хат муносибату муошират мекунанд ва ин ёрии калон аст, барои мардуми мо, - мегӯяд Саъдӣ Маҳдӣ. – Аммо агар боз ҳамон ғалати таърихиро такрор кунему ба хати арабиасоси форсӣ гузарем, ин ғалат аст. Аз он нуктаи назар ки як насли аз 80-сола то 18-сола бесавод мемонад. Ҳамин шабу рӯз агар ба хати арабиасоси форсӣ-тоҷикӣ гузарем, ҳазору як мушкил ба сарамон бармегардад. Ҳам мушкили имло, ҳам мушкили навишт ва барои насли таваллуди соли 40-ум ин тараф бисёр душвор мешавад”.
Дар мавриди гузаштан ба хати форсӣ соле қабл Нуриддин Саид, вазири собиқи маориф ва илм зимни нишасти матбуотӣ гуфта буд, ки имрӯз Тоҷикистон зарурати аз хатти кириллӣ ба хатти форсӣ гузаштанро надорад. Ба таъкиди ӯ: “Мо ҳеҷ гоҳ нияти аз хатти кириллӣ ба хатти форсӣ гузаштанро надоштем, зарураташро ҳам намебинем. Мо ба синфҳои 7-8 алифбои ниёгонро дарс медиҳем. Вазорат ҳамчунин китобҳоро низ чоп карда, пурра дастраси хонандаҳо кардааст”.
Дар ин маврид ҳамзамон Гавҳар Шарофзода, собиқ раиси Кумитаи забон ва истилоҳот афзуда буд: “Ягон нақшае барои гузаштан ба хатти ниёгон вуҷуд надорад ва барои ин эҳтиёҷ ҳам нест. Дар хати кириллие, ки имрӯз миллат ба он одат кардааст, меъ-ёру талаботҳои муайяншудаи хати ниёгонро мебинем. Ҳоҷати гузаштан ба ин хат нест. Омӯзиши хати ниёгон озод аст ва ҳар кадоми мо метавонем аз ин сарчашмаи бебаҳои миллат истифода барем”.
Ба таъкиди коршиносон низ имрӯз омӯхтани хати форсӣ озод аст ва ҳар кас метавонад, ки онро омӯзад. “Омӯзиши хати арабиасоси форсӣ-тоҷикиро касе манъ накардааст. Бигзор мардум хонаду хати форсиро ёд гирад. Бигзор курсҳои махсуси омӯзиши хати форсӣ ташкил шавад. Лекин аз ҳамин хати осони кириллӣ, ки дорем, рӯ гардондан ғалат аст. Хати форсиро ҳар нафар омӯзаду ёд гирад ва ба гузаштаи худ пайваст шавад. Аммо, ин ки расман ба ин хат баргардем, ҷомеа бесавод мешавад. Инро бояд фикр кард”, - гуфт дар интиҳои андешаҳои худ Саъдӣ Маҳдӣ.
Дар баробари масъалаи аз хати кириллӣ ба хати форсӣ гузаштан, инчунин масъалаи забони тоҷикӣ низ ҳамеша дар фазои маҷозӣ мавриди баҳс қарор дорад ва онҳое, ки чунин баҳсҳоро ташкил мекунанд, мегӯянд, забони тоҷикӣ забони форсист. Аммо онҳо бехабар аз онанд, ки миллати тоҷик аз ибтидо дорои забони худ буду номаш забони тоҷикист.
Фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ ва зиёиёни кишвар, ҳар гоҳе дар ин масъала баҳсҳо ба вуҷуд оянд, бо навиштаҳои дақиқу мушаххас посух медиҳанд ва иддаои нафарони баҳскунандаро рад месозанд. Ато Мирхоҷа, муовини раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон дар саҳифаи фейсбукии хеш гуфтааст: “Росташ, баҳсҳои гарм перомуни тоҷикӣ ё форсӣ гуфтани забони бузургамон рӯз то рӯз печидатар гардида, ба маъракаи носазогӯиву кинатузӣ табдил ёфта истодааст. Ин бигӯ-магӯҳои бисёр дур аз одоби мубоҳисаву баёни андешаро хонда, фикр мекунам, ҳоло душманону бадхоҳони миллатамон хуб ба ҳоли мо механданд, ки “бубинед, миллате, ки фарҳанги беш аз ҳазорсола ва даъвои тамаддунсозӣ барои башариятро дорад, муайян карда наметавонад, ки забонаш чӣ ном дорад!”.
“Дӯстони азиз, барои мо ҳама номҳои забонамон - чӣ порсӣ, чӣ форсӣ, чӣ дарӣ, чӣ тоҷикӣ муқаддасу маҳбубанд. Инҳо ҳар яке нишони инкишофи ин забон дар марҳалаҳои муҳими таърихӣ мебошанд. Номи аслии миллате, ки ҳазорон сол бо ин забон гуфтӯгӯ мекард, тоҷик буд! Баъдан таҳти таъсири омилҳои гуногун, бахусус пайванди зотиаш бо кеши зардуштиву меҳрпарастӣ дар замони истилои сарзаминҳоямон аз ҷониби арабҳо ва маҷбуркардани дини ислом, ба ҷойи тоҷику тоҷикӣ порсу порсӣ, ки аз музофотҳои давлати паҳновари Тоҷикия буд, ҷонишини ин мафҳум гаштанд. “Номи худро ҳамчу гӯри Рӯдакӣ аз ёд бурд” (Бозор Собир), “Танг аст ҳоли тоҷикон ...” (Мӯъмин Қаноат) ва садҳо ибороти ба инҳо монанд ба ҳодисаи мудҳиш ишора мекунанд. Забони тоҷикон барои зинда мондан бо арабӣ омехт ва мафҳуми нав - забони форсӣ, ки бо сабаби ҳамнишинии вожаҳои тоҷикиву арабӣ ва ба василаи таблиғи пурқудрати дини ислом табдил ёфтанаш ба сиёсати замон мутобиқ гашт, ба вуҷуд омад”, - афзудааст, Ато Мирхоҷа.
Номбурда дар хулосаи ин нигоштаи хеш гуфтааст: “Дар марҳилаи нави таърихӣ, вақте тамаддун ба зинаи баландтари инкишоф баромаду масъалаи даст кашидан аз давлати динсолорӣ ва сохтани давлати дунявӣ ба миён омад, табиист, ки фарзонагони миллат номи аслии миллат - тоҷикро ба ёди мо расонданд. Он пазируфта шуд, номи ин давлати дунявиро Тоҷикистон (ҳамон Тоҷикияи пешазисломӣ) гузоштанд ва табиист, ки барои таъмини адолат ва ҷуброни ҷабри бар сараш рафта, номи забонашро тоҷикӣ эълон доштанд. Ҳақ ба ҳақдор расид. Минбаъд ҳам ин раванд идома меёбад: ба муҷаррадӣ расидан ба нуктаи ниҳоии худшиносии худ ҳамчун қавм (на ҳамчун уммат) мардуми ориётабори Эрону Афғонистон худро, албатта, тоҷик ва забонашонро тоҷикӣ хоҳанд гуфт!”.
Ин ҳама андешаҳо басандааст, то нафароне, ки забони тоҷикиро забони форсӣ мегӯянд, аз ин иддаои худ даст кашанд ва ба забони ноби тоҷикӣ арҷ гузоранд. Зеро ин забонест, ки кулли ҷомеаи ҷаҳонӣ онро ҳамчун забони тоҷикӣ мешиносанд ва нисбаташ эҳтиром доранд. Дар баробари ин, иддаои аз хати кириллӣ ба хати форсӣ гузаштан, тибқи хулосаи коршиносони соҳа, ҳеҷ гоҳе боиси пешрафт нагардида, балки муҷиби бесавод гардидани ҷомеа хоҳад гашту он аз пайи худ садҳо мушкили дигарро хоҳад овард. Ва баъдан низ омӯхтани хати форсӣ манъ нашудааст ва ҳар кас, ки хоҳиши омӯхтани онро дорад, бе мамониат метавонад онро омӯзад.
Пас, имрӯз моро лозим аст, ки ҳамеша муҳофизи забони ноби тоҷикӣ бошем ва онро ҳамчун гавҳараки чашм аз ҳама гуна хатару таҳдидҳо ҳифз намоему ба наслҳои баъдӣ мерос гузорем. Зеро он муаррифгари миллати тоҷик дар арсаи ҷаҳонӣ буд, ҳаст ва то абад хоҳад монд.
Забони тоҷикӣ баробари дигар арзишҳои миллӣ ҳамеша ва дар ҳама давру замон миллати моро ба ҷаҳониён муаррифӣ кардаасту мекунад. Гарчанде дар тӯли таърих он ба зиддияту бархӯрдҳои зиёде рӯ ба рӯ шуда бошад ҳам, аз насл ба насл то ба мо омада расидааст. Хурсандиовар аст, ки бо қабул шудани қонун дар бораи забони давлатӣ (1989) мавқеъ ва нуфузи он сол то сол афзун гардид.
Аммо миёни ин ҳама нуктаи нигаронкунанда ин аст, ки имрӯз дар фазои маҷозӣ, яъне шабакаҳои иҷтимоӣ баъзан баҳсҳое атрофи забони тоҷикӣ ва хати имрӯзаи мо - кириллӣ сурат мегирад, ки боиси ташвиш аст. Онҳое, ки чунин баҳсҳоро ташкил мекунанд, иддао доранд, ки забони тоҷикӣ ин забони форсист ва аз хати имрӯзаи кириллӣ бояд ба хати форсӣ гузарем. Дар мавриди аз хати имрӯзаи кириллӣ ба хати форсӣ гузаштан, ин нафарон ҳаминро далел меоранд, ки гузаштагони мо хати форсӣ доштанд ва бояд ба он баргашт. Баъзан баҳсҳо ба таҳқири якдигар мепечад ва ин гуна баҳсҳоро коршиносон лоиҳаи пешакӣ тарҳрезишуда медонанд.
Саъдӣ Маҳдӣ, декани факултети журналистикаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, ки ҳамеша аз чунин баҳсҳо огоҳ аст, гуфт: “Баъзе гурӯҳҳое ҳастанд, ки мехоҳанд, ҳамин мавзӯъро зуд-зуд матраҳ кунанд, то ки ҳамон лоиҳаашонро зинда нигоҳ доранд. Инҳо лоиҳа доранд, лоиҳае, ки ба он пул ҷудо шудааст, то чунин баҳсҳо доим дар байни мардум бошад. Онҳое, ки мехоҳанд роҷеъ ба забон баҳс намоянд, мақсади лоиҳавӣ доранд ва дар сари ҳамон лоиҳа шахсоне мебошанд, ки хайрхоҳи забони тоҷикӣ нестанд.”
Ин баҳсҳо нав нест ва аз солҳои 30-юми асри гузашта пайдо шадааст. Он аз замоне сар шуд, ки мо аз хати арабиасоси форсии тоҷикӣ ба хати лотинӣ гузаштем. Ин тахмин соли 1929 шуда буд. Даҳ сол дар Тоҷикистон хати лотинӣ буд. Ба таъкиди Саъдӣ Маҳдӣ онҳое, ки бо хати форсӣ менавиштанд, ҳеҷ кӯшише накарданд, ки хати лотиниро ёд гиранд ва бо хати форсӣ монданд. Соли 1939, яъне баъди даҳ сол мо ба хати кириллӣ гузаштем. Мардуми тамаддунпарвари тоҷик дар сар ҳамеша як андеша дошт, ки ин хати ниёгони мост, ин хати гузаштагони мост, ин хати 1400-солаи мост ва ин хатест, ки мо як рӯз не, як рӯз ба ҳамин хат бармегардем. Ҳамин ақида дар натиҷаи миёни даҳ сол ду маротиба иваз шудани хати Тоҷикон аст:
- Ман ба коре, ки дар ҳамон давра шудааст, тарафдор нестам. Ман тарафдори он нестам, ки мардуми мо аз хати форсӣ ба хати лотинӣ ва даҳ сол баъд ба хати кириллӣ гузашт. Яъне дар байни даҳ сол ду маротиба миллати моро гӯё ки куштанд. Агар тамоми миллатҳои дунёро пеши рӯ биёрем, масалан Чин, ки аз ҷиҳати иқтисодӣ бақувват аст, агар ҳамин хаташро гирем, дар байни як сол нест мешаваду аз байн меравад. Ё хати англисиро гирем. Масалан, Англия ва ё Германия ба дигар хат гузарад, дар ҷояш нобуд мешавад. Аммо миллати мо бубинед, ки дар байни як даҳсола ду маротиба хаташро иваз карду боз ба по хест. Тамоми осори гузаштагонро бо хати кириллӣ ба чоп омода кардем, - гуфт дар идома Саъдӣ Маҳдӣ.
Номбурда ба ин андеша аст, ҳамин ғалате, ки таърихӣ асту солҳои 1929 ва 1939 ба сари мо таҳмил карданд, тарафдорони хати ниёгон ҳамин ғалатро боз мехоҳанд, ки такрор кунанд.
“Мо бо хати кириллӣ менависем, эҷод мекунем ва ин хат моро бо ҷаҳони мутамаддин пайваст кардааст. Имрӯз агар як миллион муҳоҷир дар Русия бошад, онҳо бемамониат бо русҳо бо ҳамин хат муносибату муошират мекунанд ва ин ёрии калон аст, барои мардуми мо, - мегӯяд Саъдӣ Маҳдӣ. – Аммо агар боз ҳамон ғалати таърихиро такрор кунему ба хати арабиасоси форсӣ гузарем, ин ғалат аст. Аз он нуктаи назар ки як насли аз 80-сола то 18-сола бесавод мемонад. Ҳамин шабу рӯз агар ба хати арабиасоси форсӣ-тоҷикӣ гузарем, ҳазору як мушкил ба сарамон бармегардад. Ҳам мушкили имло, ҳам мушкили навишт ва барои насли таваллуди соли 40-ум ин тараф бисёр душвор мешавад”.
Дар мавриди гузаштан ба хати форсӣ соле қабл Нуриддин Саид, вазири собиқи маориф ва илм зимни нишасти матбуотӣ гуфта буд, ки имрӯз Тоҷикистон зарурати аз хатти кириллӣ ба хатти форсӣ гузаштанро надорад. Ба таъкиди ӯ: “Мо ҳеҷ гоҳ нияти аз хатти кириллӣ ба хатти форсӣ гузаштанро надоштем, зарураташро ҳам намебинем. Мо ба синфҳои 7-8 алифбои ниёгонро дарс медиҳем. Вазорат ҳамчунин китобҳоро низ чоп карда, пурра дастраси хонандаҳо кардааст”.
Дар ин маврид ҳамзамон Гавҳар Шарофзода, собиқ раиси Кумитаи забон ва истилоҳот афзуда буд: “Ягон нақшае барои гузаштан ба хатти ниёгон вуҷуд надорад ва барои ин эҳтиёҷ ҳам нест. Дар хати кириллие, ки имрӯз миллат ба он одат кардааст, меъ-ёру талаботҳои муайяншудаи хати ниёгонро мебинем. Ҳоҷати гузаштан ба ин хат нест. Омӯзиши хати ниёгон озод аст ва ҳар кадоми мо метавонем аз ин сарчашмаи бебаҳои миллат истифода барем”.
Ба таъкиди коршиносон низ имрӯз омӯхтани хати форсӣ озод аст ва ҳар кас метавонад, ки онро омӯзад. “Омӯзиши хати арабиасоси форсӣ-тоҷикиро касе манъ накардааст. Бигзор мардум хонаду хати форсиро ёд гирад. Бигзор курсҳои махсуси омӯзиши хати форсӣ ташкил шавад. Лекин аз ҳамин хати осони кириллӣ, ки дорем, рӯ гардондан ғалат аст. Хати форсиро ҳар нафар омӯзаду ёд гирад ва ба гузаштаи худ пайваст шавад. Аммо, ин ки расман ба ин хат баргардем, ҷомеа бесавод мешавад. Инро бояд фикр кард”, - гуфт дар интиҳои андешаҳои худ Саъдӣ Маҳдӣ.
Дар баробари масъалаи аз хати кириллӣ ба хати форсӣ гузаштан, инчунин масъалаи забони тоҷикӣ низ ҳамеша дар фазои маҷозӣ мавриди баҳс қарор дорад ва онҳое, ки чунин баҳсҳоро ташкил мекунанд, мегӯянд, забони тоҷикӣ забони форсист. Аммо онҳо бехабар аз онанд, ки миллати тоҷик аз ибтидо дорои забони худ буду номаш забони тоҷикист.
Фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ ва зиёиёни кишвар, ҳар гоҳе дар ин масъала баҳсҳо ба вуҷуд оянд, бо навиштаҳои дақиқу мушаххас посух медиҳанд ва иддаои нафарони баҳскунандаро рад месозанд. Ато Мирхоҷа, муовини раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон дар саҳифаи фейсбукии хеш гуфтааст: “Росташ, баҳсҳои гарм перомуни тоҷикӣ ё форсӣ гуфтани забони бузургамон рӯз то рӯз печидатар гардида, ба маъракаи носазогӯиву кинатузӣ табдил ёфта истодааст. Ин бигӯ-магӯҳои бисёр дур аз одоби мубоҳисаву баёни андешаро хонда, фикр мекунам, ҳоло душманону бадхоҳони миллатамон хуб ба ҳоли мо механданд, ки “бубинед, миллате, ки фарҳанги беш аз ҳазорсола ва даъвои тамаддунсозӣ барои башариятро дорад, муайян карда наметавонад, ки забонаш чӣ ном дорад!”.
“Дӯстони азиз, барои мо ҳама номҳои забонамон - чӣ порсӣ, чӣ форсӣ, чӣ дарӣ, чӣ тоҷикӣ муқаддасу маҳбубанд. Инҳо ҳар яке нишони инкишофи ин забон дар марҳалаҳои муҳими таърихӣ мебошанд. Номи аслии миллате, ки ҳазорон сол бо ин забон гуфтӯгӯ мекард, тоҷик буд! Баъдан таҳти таъсири омилҳои гуногун, бахусус пайванди зотиаш бо кеши зардуштиву меҳрпарастӣ дар замони истилои сарзаминҳоямон аз ҷониби арабҳо ва маҷбуркардани дини ислом, ба ҷойи тоҷику тоҷикӣ порсу порсӣ, ки аз музофотҳои давлати паҳновари Тоҷикия буд, ҷонишини ин мафҳум гаштанд. “Номи худро ҳамчу гӯри Рӯдакӣ аз ёд бурд” (Бозор Собир), “Танг аст ҳоли тоҷикон ...” (Мӯъмин Қаноат) ва садҳо ибороти ба инҳо монанд ба ҳодисаи мудҳиш ишора мекунанд. Забони тоҷикон барои зинда мондан бо арабӣ омехт ва мафҳуми нав - забони форсӣ, ки бо сабаби ҳамнишинии вожаҳои тоҷикиву арабӣ ва ба василаи таблиғи пурқудрати дини ислом табдил ёфтанаш ба сиёсати замон мутобиқ гашт, ба вуҷуд омад”, - афзудааст, Ато Мирхоҷа.
Номбурда дар хулосаи ин нигоштаи хеш гуфтааст: “Дар марҳилаи нави таърихӣ, вақте тамаддун ба зинаи баландтари инкишоф баромаду масъалаи даст кашидан аз давлати динсолорӣ ва сохтани давлати дунявӣ ба миён омад, табиист, ки фарзонагони миллат номи аслии миллат - тоҷикро ба ёди мо расонданд. Он пазируфта шуд, номи ин давлати дунявиро Тоҷикистон (ҳамон Тоҷикияи пешазисломӣ) гузоштанд ва табиист, ки барои таъмини адолат ва ҷуброни ҷабри бар сараш рафта, номи забонашро тоҷикӣ эълон доштанд. Ҳақ ба ҳақдор расид. Минбаъд ҳам ин раванд идома меёбад: ба муҷаррадӣ расидан ба нуктаи ниҳоии худшиносии худ ҳамчун қавм (на ҳамчун уммат) мардуми ориётабори Эрону Афғонистон худро, албатта, тоҷик ва забонашонро тоҷикӣ хоҳанд гуфт!”.
Ин ҳама андешаҳо басандааст, то нафароне, ки забони тоҷикиро забони форсӣ мегӯянд, аз ин иддаои худ даст кашанд ва ба забони ноби тоҷикӣ арҷ гузоранд. Зеро ин забонест, ки кулли ҷомеаи ҷаҳонӣ онро ҳамчун забони тоҷикӣ мешиносанд ва нисбаташ эҳтиром доранд. Дар баробари ин, иддаои аз хати кириллӣ ба хати форсӣ гузаштан, тибқи хулосаи коршиносони соҳа, ҳеҷ гоҳе боиси пешрафт нагардида, балки муҷиби бесавод гардидани ҷомеа хоҳад гашту он аз пайи худ садҳо мушкили дигарро хоҳад овард. Ва баъдан низ омӯхтани хати форсӣ манъ нашудааст ва ҳар кас, ки хоҳиши омӯхтани онро дорад, бе мамониат метавонад онро омӯзад.
Пас, имрӯз моро лозим аст, ки ҳамеша муҳофизи забони ноби тоҷикӣ бошем ва онро ҳамчун гавҳараки чашм аз ҳама гуна хатару таҳдидҳо ҳифз намоему ба наслҳои баъдӣ мерос гузорем. Зеро он муаррифгари миллати тоҷик дар арсаи ҷаҳонӣ буд, ҳаст ва то абад хоҳад монд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед