Як сармоягузори хуб мисли як донишҷӯи боғайрат аст. Ман ҳар рӯз соатҳои зиёдеро барои хондани матбуот ва китобҳои молиявӣ сарф мекунам.

Доналд Трамп,
собиқ президенти Амрико

Иддае аз мутолиа лаззат намебаранд. Хонандагон ва донишҷӯён мутолиа ҷиҳати омодагӣ ба имтиҳонҳоро то соатҳои охири шаби имтиҳон ақиб меандозанд. Бархе афрод аз мутолиа баҳри рушди сатҳи илмӣ ва ҳирфавии худ фирор мекунанд. Гурӯҳе феҳристи баландболое аз китобҳои нохонда доранд, аммо бо сабаби он ки аз мутолиа лаззат намебаранд, хондани ин китобҳоро ба қафо мепартоянд. Шояд шумо ҳам ҷузъе аз афроде ҳастед, ки мутолиа барояшон хушоянд нест. Агар лаззат бурдан аз мутолиаро ёд бигиред, калиди пешрафт дар бисёре аз заминаҳои шуғлӣ, таҳсилӣ ва иҷтимоиро ба даст хоҳед овард.

Афроде, ки аз ёдгирии матолиби ҷадид лаззат мебаранд, метавонанд одатҳои ҷадиде дар худ эҷод кунанд, дар шуғлашон пешрафт намоянд, тавоноиҳои худро беҳтар кунанд ва дар густариши шахсияти худ дастболо гарданд. То замоне, ки тарс аз мутолиа роҳро барои ёд гирифтани матолиби ҷадид банд кардааст, ҳеҷ кадом аз ин пешрафтҳо ҳосил нахоҳад шуд.

ЧӢ ГУНА ЛАЗЗАТ БУРДАН АЗ МУТОЛИАРО ЁД ГИРЕМ?
Мутолиа фаъолияти зеҳнии тоқатфарсо ва душвор аст. Гоҳе ҳангоми мутолиа эҳсоси хастагиву ноумедӣ моро пайгир мешавад. Вақте ҳангоми мутолиа, дар ҳоли ёдгирии матолиби душвор ҳастем, дар ин вазъият гаштан ба дунболи корҳои осон ва саргармкунанда вокуниши табиии зеҳн аст.

Вақте мутолиа бавуҷудова-рандаи эҳсоси нохушоянде мисли стресс дар кадом як озмун, шикаст, хастагӣ дар дабистон ва бархӯрд бо муаллиму ҳамсинфон бошад, эҳсоси манфии мо дар бораи мутолиа шиддат мегирад. Аммо агар битавонем мутолиаро ба фаъолиятҳои ҷаззобтаре рабт бидиҳем, иртиботи зеҳнии ҷадиде эҷод хоҳем кард. Ба ин тартиб эҳсоси ҳаяҷон, шавқ ва алоқамандӣ ҷои эҳсосоте мисли хастагӣ ва ноумедиро хоҳад гирифт.

ҚАДАМИ АВВАЛ.
МУТОЛИАРО БА ЯКЕ АЗ КОРҲОИ МАВРИДИ АЛОҚА ҚАРОР ДИҲЕМ
Баъд аз итмоми мутолиаи ҳар фасле аз китоб чизе истеъмол кунед. Шояд як яхмос ё як финҷон қаҳва ё як пора ширинӣ. Албатта маълум нест, ки ин усул то кай муассир хоҳад буд, аммо бо ин кор шумо ба заҳмати худ арҷ мегузоред ва подош медиҳед. Бо вуҷуди он ки таваққуи чизеро доштан шояд дар идомаи мутолиа барои шумо чандон натиҷаи хуб надошта бошад, аммо барои ворид шудани шумо ба роҳи омӯзиш кумак мекунад.

ҚАДАМИ ДУВВУМ.
ИРТИБОТ БАЙНИ МУТОЛИА ВА ПЕШРАФТРО ДАРК КУНЕМ
Пешрафти зотӣ омили шавқовар аст. Вақте иртибот байни пешрафт ва корҳоро бубинед, ба таври табиӣ тамоюлатон ба анҷоми он кор тақвият меёбад. Арнолд Шварсснеггер беш аз ҳад тамрин мекард, зеро аз дарди мушакҳояш баъд аз тамрин лаззат мебурд. Ӯ муътақид буд, ки дарди мушакҳои баданаш бо рушди онҳо иртибот дорад. Ҳамин бовар боис мешуд, ки ӯ аз тамринҳои сахти бадансозӣ лаззат барад.

Агар мизони пешрафтатонро бубинед ва дарк кунед, аз мутолиа лаззат хоҳед бурд. Масалан, агар машғули ёдгирии забон ҳастед, барои ҳар рӯз як феҳристи калимотро таҳия кунед ва дар поёни рӯз калимаҳои ёдгирифтаатонро хат бизанед. Вақте бубинед, ки бо мутолиаи ҳаррӯза ба ҳадафи таиншудаатон наздиктар мешавед, аз мутолиа лаззат хоҳед бурд. Нақшаи тамоми матолиберо, ки бояд мутолиа намед, бикашед ва баъд аз мутолиаи ҳар матлаб онро рӯи нақша ранг кунед ва қаламрави донишатонро рӯи нақша густариш диҳед. Бо ин равиш пешрафтатон дар расидан, ба ҳадафҳоро тасвирсозӣ мекунед, ки дар натиҷа ангезаатон барои пешрафт ва расидан ба ҳадаф чанд баробар мешавад.

ҚАДАМИ САВВУМ.
БАРОИ ХУД НАҚШАИ МУТОЛИА ТАРТИБ ДИҲЕМ
Ин роҳкор шояд каме сахт ва аҷиб ба назар бирасад ва шояд бипурсед, ки вақте ман аз мутолиа безорам, афзудан ба ҳаҷми мутолиот чӣ кумаке ба ман хоҳад кард.
Бархе афрод ҳангоми мушкилот эътимод ба нафсро аз даст медиҳанд. Чун амалкарди қобили қабуле дар мактабу донишгоҳ надоранд, бинобар ин эҳсосашон нисбат ба мутолиа рӯз ба рӯз бадтар мешавад. Бо ин эҳсос наметавонанд, ба хубӣ мутолиа кунанд.

Вақте ин гуна афрод як нақшаи мутолиаи фардӣ месозанд, маншаи бархӯрди манфиро ҳазф хоҳанд кард ва аз ин мушкил наҷот хоҳанд ёфт.
Вақте шумо ҳадаф, алоқа ва равишу усули худро таъйин карда, кор рӯи як нақшаро шурӯъ мекунед, вориди чархаи мусбат мешавед ва эҳтимол муваффақияти шумо афзоиш меёбад.


ҚАДАМИ ЧОРУМ.
РӮИ ЗАМОНИ ҲОЗИР ҚАРОР ГИРЕМ
Инсон ошиқи фаъолиятҳои зеҳнии чолишбарангез аст. Ҳалли кроссворду сканворд ва дигар навъ бозиҳои фикрӣ барои бисёре аз мардум ҷанбаи саргармӣ дорад, аммо агар ҳамин афрод маҷбур буданд, ки ин корҳоро ба унвони вазоифи дарсӣ анҷом диҳанд, ба эҳтимоли зиёд аз анҷоми онҳо ҳеҷ гоҳ лаззат намебурданд, баръакс мутанаффир мешуданд. Иллат чист? Иллат дар он аст, ки арзёбии амалкард дар оянда, шубҳаи довталабона ва зарурӣ будан мумкин аст, тамоми шавқатон барои корро аз байн барад.

Фарз кунед, маҷбур ба ҳалли як сканворди мушкил ҳастед ва медонед, ки иштибоҳатон дар ҳалли он зиндагиатонро нобуд кунад. Дар ин сурат аз ҳалли он ба андозае замоне, ки онро фақат барои саргармӣ анҷом медодед, лаззат нахоҳед бурд. Бинобар ин, яке аз муассиртарин равишҳо барои лаззат бурдан аз мутолиа ин аст, ки ҳангоми мутолиа фақат ва фақат рӯи сужаи асар фикр кунед. Андешаи имтиҳону посух ба муаллим ва тарс аз ояндаро канор бигузоред. Ба оянда фикр накунед. Фақат дар бораи китобе, ки дар даст мегиред, тафаккур кунед.

Ба ҷои он ки ба таҳмилӣ будани коре, ки ба шумо супурда мешавад, фикр кунед, рӯи раванди кор ва чигунагии анҷомаш тамаркуз намоед. Инсон аз тариқи бозӣ ёд мегирад. Ҳарчи мутолиаро ба бозӣ шабеҳтар бидонед, бештар аз мутолиа лаззат мебаред.

ТАҒЙИРИ АЛОҚА
Ҳеҷ кадом аз қадамҳои зикршуда наметавонанд якрӯза нафратеро, ки шумо аз мутолиа доред, ба ишқ табдил кунад. Сардаргумиҳои шумо дар роҳи мутолиа решаи чандсола дорад ва ҳалли он замони зиёд мехоҳад. Бо вуҷуди ин агар роҳкорҳои ин мақоларо огоҳона дар зиндагии худ амалӣ кунед, метавонед шиддати нафрататон аз мутолиаро коҳиш диҳед. Бо кумаки ин қадамҳо метавонед, аз як кори ба зоҳир нохушоянд ба амали ҷолиб барои худатон табдил диҳед. Ҳатто тағйироти бисёр кӯчак дар эҳсосатон нисбат ба мутолиа ба коҳиши стреси худатон кумак мекунад ва боис мешавад, ба таври мудовим мутолиа кунед. Ёдгирии чигунагии лаззат бурдан аз мутолиа муҳимтарину беҳтарин роҳ барои рушди шахсияти шумост. Агар биомӯзед, ки аз чолишҳо лаззат баред ва ба он чи ёд мегиред, бо диди мусбат нигоҳ кунед, амалкардатон беҳтар хоҳад шуд.

Таҳияи
Хуршед ХОВАРӢ, “ҶТ”