МАОРИФ ВА ИЛМ
Ҷумъа 29 Март 2024 12:12
Ниёгони мо аз ибтидо ба китобу китобхона таваҷҷуҳи махсус доштанд. Китобхонаро ҷое медонистанд, ки инсон ғизои маънавӣ мегирад. Дар воқеъ, китобхона монанди хонест, ки дар худ нозу неъматҳои маънавиро дорост ва ҳар нафаре, ки бо муҳаббат сари ин хон менишинад, ҳатман аз баҳри беохири андеша баҳравар мегардад. Бузургони гузашта то имрӯз асарҳои бисёр хубу ибратбахшро ба мо мерос мондаанд, ки саропо панду андарз мебошанд. Аз ҷумла “Маснавии маънавӣ”-и Мавлавӣ, “Гулистон” ва “Бӯстон”-и Саъдӣ, "Қобуснома"-и Кайковус ва даҳҳо шоҳкориҳои ахлоқӣ дастури ибратбахше ҳастанд ба аҳли башар оид ба хислатҳои ҳамидаи инсонӣ.
Аммо гарчанде дар кишвар имрӯз Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” амал кунад ҳам, вале то ҳол падарону модароне ба назар мерасанд, ки нисбати таълиму тарбияи фарзанд беэътиноӣ зоҳир мекунанд. Баъзе аз волидон намедонанд, ки рӯзона ё шабона фарзандонашон дар куҷо мегарданд. Падарону модароне ёфт мешаванд, ки дар нахондан ва ё надонистани фарзандонашон омӯзгоронро гунаҳкор мекунанд. Агар хонанда 4 ё 5 соат дар мактаб бошад, пас 20-соати дигар дар хона аст. Барои ҳамин падарону модаронро лозим меояд, ки ба хониши фарзандонашон диққати махсус дода, ба муассисае, ки фарзандонашон дар он таҳсил мекунанд, ҳамкориро мустаҳкам намоянд.
Дар ин росто мутафаккири бузурги тоҷик Муҳаммад Ғаззолӣ чунин гуфтааст: "Фарзанд амонат аст, дар дасти падару модар ва дили фарзанд нафис асту нақшпазир, ҳар нақше, ки ба ӯ гузорӣ чун мушк ба худ бигирад ва чун замин пок аст ба саодати дину дунё, ки расид падару модар ва муаллим дар он савоб шариканд. Агар тухми бади афканӣ ва ӯро ба ҳолаш гузорӣ, то ҳарчи хоҳад кунад, пас аз ӯ ҳаргиз умеди некӣ маҷӯ."
Бояд таъкид намуд, ки соҳибилм ба камол расидан ва ба китобу китобхонӣ рӯ овардани ҷавонон яке аз ҳадафҳои олии Ҳукумати кишвар маҳсуб меёбад. Зеро пешрафти бо мароми ҳар як давлату миллат ба насли соҳибмаърифату закӣ сахт вобаста аст. Аммо имрӯзҳо омилҳое ҳастанд, ки боиси дур мондани қисме аз наврасону ҷавонон аз китобхониву илмомӯзӣ гаштааст. Яке аз онҳо, шабакаи интернет ва сомонаҳои иҷтимоӣ аст. Ҷавонон имрӯзҳо аз китоб дида, ба шабакаҳои интернетӣ бештар такя намудаанд. Онҳо метавонанд чизҳои лозимаашонро аз интернет ҷустуҷӯ ва пайдо кунанд. Лекин он чӣ китоб ба кас медиҳад, интернет ҳеҷ гоҳ дода наметавонад. Аз ин ҳама гуфтаҳо метавон чунин хулоса кард, ки ҳар як падару модар барои тарбияи фарзандон вазифадор буда, дар ин росто бояд саҳми хешро ҷиҳати соҳибилму соҳибкасб гардидани фарзандонашон гузоранд. Завқи китобхониву илмомӯзиро дар дили фарзандонашон бедор намоянд, то ин ки фарзандонашон дар оянда номбардори худи онҳо ва ҳам миллату давлати хеш бошанд.
Ганҷина АБДУЛЛОЕВА, донишҷӯйи ДДМИТ
Аммо гарчанде дар кишвар имрӯз Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” амал кунад ҳам, вале то ҳол падарону модароне ба назар мерасанд, ки нисбати таълиму тарбияи фарзанд беэътиноӣ зоҳир мекунанд. Баъзе аз волидон намедонанд, ки рӯзона ё шабона фарзандонашон дар куҷо мегарданд. Падарону модароне ёфт мешаванд, ки дар нахондан ва ё надонистани фарзандонашон омӯзгоронро гунаҳкор мекунанд. Агар хонанда 4 ё 5 соат дар мактаб бошад, пас 20-соати дигар дар хона аст. Барои ҳамин падарону модаронро лозим меояд, ки ба хониши фарзандонашон диққати махсус дода, ба муассисае, ки фарзандонашон дар он таҳсил мекунанд, ҳамкориро мустаҳкам намоянд.
Дар ин росто мутафаккири бузурги тоҷик Муҳаммад Ғаззолӣ чунин гуфтааст: "Фарзанд амонат аст, дар дасти падару модар ва дили фарзанд нафис асту нақшпазир, ҳар нақше, ки ба ӯ гузорӣ чун мушк ба худ бигирад ва чун замин пок аст ба саодати дину дунё, ки расид падару модар ва муаллим дар он савоб шариканд. Агар тухми бади афканӣ ва ӯро ба ҳолаш гузорӣ, то ҳарчи хоҳад кунад, пас аз ӯ ҳаргиз умеди некӣ маҷӯ."
Бояд таъкид намуд, ки соҳибилм ба камол расидан ва ба китобу китобхонӣ рӯ овардани ҷавонон яке аз ҳадафҳои олии Ҳукумати кишвар маҳсуб меёбад. Зеро пешрафти бо мароми ҳар як давлату миллат ба насли соҳибмаърифату закӣ сахт вобаста аст. Аммо имрӯзҳо омилҳое ҳастанд, ки боиси дур мондани қисме аз наврасону ҷавонон аз китобхониву илмомӯзӣ гаштааст. Яке аз онҳо, шабакаи интернет ва сомонаҳои иҷтимоӣ аст. Ҷавонон имрӯзҳо аз китоб дида, ба шабакаҳои интернетӣ бештар такя намудаанд. Онҳо метавонанд чизҳои лозимаашонро аз интернет ҷустуҷӯ ва пайдо кунанд. Лекин он чӣ китоб ба кас медиҳад, интернет ҳеҷ гоҳ дода наметавонад. Аз ин ҳама гуфтаҳо метавон чунин хулоса кард, ки ҳар як падару модар барои тарбияи фарзандон вазифадор буда, дар ин росто бояд саҳми хешро ҷиҳати соҳибилму соҳибкасб гардидани фарзандонашон гузоранд. Завқи китобхониву илмомӯзиро дар дили фарзандонашон бедор намоянд, то ин ки фарзандонашон дар оянда номбардори худи онҳо ва ҳам миллату давлати хеш бошанд.
Ганҷина АБДУЛЛОЕВА, донишҷӯйи ДДМИТ
Эзоҳи худро нависед