Омӯзгорӣ пуршарафтарин пеша аст, ки аз қадимулайём насли башар ба он арҷ мегузорад. Аммо чи гунае ба назар мерасад, имрӯзҳо дар ҷомеаи мо намояндагони ин пеша ба таври бояд аз обрӯву мартабаҳои худ бархӯрдор нестанд. Бемуҳобо паст гардидани эътибори эшон метавонад, ояндаи дурахшони наслҳои минбаъда ва дар умум ҷамъиятро зери суол барад.

Ҷиҳати баланд бардоштани мақоми омӯзгорон ва беҳбуд бахшидан ба вазъи иҷтимоии онҳо Ҳукумати кишвар талошҳои зиёде дорад. Қабул гардидани “Барномаи рушд ва омӯзиши илмҳои табиӣ, дақиқ ва риёзӣ барои солҳои 2020 -2040 дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва “Стратегияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи илм, технологияҳо ва инноватсия барои давраи то соли 2030” аз зумраи назаррастарин иқдомҳо дар ин боб аст.

Ин иқдомҳо то куҷо метавонад, мақоми омӯзгорро дар ҷомеа баланд бардорад ва ба вазъи иҷтимоии онҳо таъсир расонад? Доир ба ин мавзӯъ коршиносону соҳибназарон андешаҳои гуногун доранд.
Омӯзгори кафедраи телевизион ва радиошунавонии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Моҳира Сафарова бар ин назар аст, ки омӯзгори донишманд, тарбиятгар, роҳнамо ва роҳкушо дар ҳама давру замон дар ҷомеа мақома хоссаро соҳиб буд ва ҳаст. Ба таъкиди ӯ, омӯзгор эҷодкор аст, ки бояд услуби хоссаи худро пайдо карда, ба дилу дидаи шогирдон ҷой гирад.

- Омӯзгорӣ нафарони тасодуфиро намепарварад. Имрӯз миёни омӯзгорон нафаронеро мебинем, ки ба касби пуршарафи муаллимӣ доғ меоранд, мақому манзалати шахсияти омӯзгорро паст мекунанд. Фаромӯш менамоянд, ки тақдири миллату давлат дар дасти омӯзгор аст. Омӯзгор бояд барои дигарон идеал бошад. Гуфтор, рафтор, суханронӣ, одоб, ҳатто либоспӯшии омӯзгор бояд фарқкунанда бошад, - мегӯяд М. Сафарова.

Ба андешаи мавсуф, барои баланд бардоштани мавқеи омӯзгор дар ҷомеа шахсони арзандаро ба мақоми омӯзгорӣ интихоб карда, бо маоши хуб таъмин намудан лозим аст.

Вай мегӯяд, вақте маоши омӯзгор кам аст, бо вуҷуди серкорӣ ӯ маҷбур мешавад, ки барои беҳбудии рӯзгораш дар ҷойи дигар ҳам кор кунад. Ин боиси он мегардад, ки ба фаъолияти омӯзгорӣ сарсарӣ муносибат намояд. Аммо агар маоши хуб бошад, омӯзгор табиатан доимо дар такупӯ аст, ки чизи наве омӯзад ва ба шогирдонаш омӯзонад.

Тавре ҳамсуҳбати мо гуфт, аз ҷониби Ҳукумати кишвар барои баланд бардоштани мавқеи омӯзгор кӯшишҳо зиёд дида мешаванд. Ҳатто дар мавриди баланд бардоштани маоши омӯзгорон кӯшишҳои роҳбарияти Ҳукумат намоён аст, вале нафаре метавонад, аз ин шароитҳо истифода намояд, ки дӯстдори пешаи худ бошад.

Ҷомеашинос Нозим Нурзод мегӯяд, барои баланд бардоштани мақоми омӯзгор дар ҷомеа, бояд аввал маоши онҳо баланд бардошта шавад ва баъдан воситаи ҳавасмандкунӣ ва таъкиди мақомоти худидоракунии маҳаллӣ, худи ҳукумат ва ҳукуматҳои ноҳияҳову вилоятҳо, то бо муаллим ҳамчун механизми асосии давлатсозиву ҳувиятсозӣ муомила кунанд. Дар барномаҳои ҳукумативу давлатӣ ҳамеша онҳоро даъват намуда, ҷойгоҳи онҳоро таъин кардан лозим.

Тавре ҳамсуҳбати мо гуфт, танҳо бо гирифтани маош масъала ҳал намешавад.

Ӯ мегуяд, қонунҳое ба тавсиб расонидан даркор, ки ба талаботи рӯз ва ба вазъи маишии омӯзгорон таъсир расонад.

Ба андешаи ӯ бо баланд бардоштани мақоми омӯзгор сафи омӯзгорони тасодуфӣ кам намешавад. Барои ин ниҳодҳои марбутаро лозим аст, ки чунин омӯзгоронро аз сафи омӯзгорони асил ҷудо кунанд ва барои такмили донишашон саҳм гузоранд. – Лекин, - мегӯяд вай, - дар миёни сад фоиз ҳадди ақал бояд 40 дарсади муаллимонеро пайдо кардан лозим аст, ки дилашон воқеан ба миллату давлат месӯзад. Ин вазифаи Вазорати маориф ва илм ва дигар ниҳодҳои марбута аст, ки онҳоро пайдо кунанд ва қадрдонӣ намоянд.

Мавсуф мегӯяд, имрӯз дар мактабҳои миёна, хусусан дар мактабҳои шаҳр муаллим ба як чеҳрае табдил ёфтааст, ки аз талабаҳо ё донишҷӯён маблағ меситонад. Яъне онҳоро дастнигар кардаанд. Бадбахтона, ҳоло маоши онҳоро баланд ҳам кунанд, онҳо ин амалро идома медиҳанд, чунки аллакай одат кардаанд.

- Вазифаи ҷомеа ин аст, ки бо ҳар роҳу восита муаллимони хубро пайдо карда, қадрдонӣ намоем, ки дигарон дар пайравӣ ба онҳо равиши корашонро дигар кунанд. Оҳиста-оҳиста фасод аз байн мераванд,- мегӯяд Н. Нурзод.

Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз паёмҳояшон хотирнишон намудаанд: “Дастгирии соҳаи маориф ва баланд бардоштани мақоми омӯзгор, дар навбати аввал аз он ҷиҳат муҳим мебошад, ки аҳли маориф дар рушди неруи инсонӣ саҳми бевосита дошта, яке аз қувваҳои пешбаранда ва фаъоли ҷомеаи имрӯза ба шумор меравад ва гузашта аз ин, пешрафти тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеа ва давлат ба сатҳи рушди маориф вобастагии мустаҳкам дорад”.

Ба таъкиди муовини директори Пажӯҳишгоҳи рушди маорифи ба номи Абдураҳмони Ҷомӣ Парвина Лутфуллоева солҳои пеш ду касб - омӯзгор ва табиб аз касбҳое ба ҳисоб мерафтанд, ки мақому мартабаи хосса доштанд. Кӯдакон ҳаваси интихоби яке аз ин касбҳоро дар дил мепарвариданд, намояндагони ин ду касб дар маҳфилҳову ҷашнҳо ҷойгоҳи хосса доштанд, соҳибқадр ва болонишин буданд. Вале чӣ шуд, ки солҳои охир обрӯю эътибори омӯзгор то андозае коста гардид.

Мавсуф дар хулосаи андешаҳои худ гуфт, мутаассифона баъзе аз омӯзгоронро зарур аст, ки дар такмили савияи дониш ва баланд бардоштани маҳорати касбии худ кӯшиш намоянд, то ки дар назди шогирдон намунаи ибрат гарданд. Аз алфози қабеҳ худдорӣ намоянд, бо шогирдон муомилаи нек дошта, байни онҳо тафовут нагузоранд ва нисбат ба шогирдон ғамхору меҳрубон, ҷое серталабӣ зоҳир намоянд.