Дар ҷаҳони муосир технологияи иттилоотӣ ё соҳаи IT дар ҳоли рушду нумуъ буда, қариб ҳамарӯза дар мамолики гуногуни ҷаҳон барномасозон нав-гониву ихтироъҳои нав ба навро барои истифодабарандагон пешниҳод менамоянд. Бо вуҷуди таърихи начандон тӯлонӣ доштани соҳа мутахассисон тавонистанд, ки ба дастовардҳои бузурги илмӣ расанд ва имрӯз соҳае нест, ки дар он бо технологияи навин кор нагиранд.

Дар Тоҷикистон низ баробари ба даст овардани истиқлолият ва суботи сартосарӣ ин соҳа бо маром рушд намуда истодааст. Мутахассисони мо, ки аксаран аз ҳисоби ҷавононанд, ба пешрафти соҳа кашфиёту корҳои назаррасеро ба сомон расонидаанд.

Ба назари коршиносон дар даврони соҳибистиқлолӣ шароити зарурӣ ҷиҳати пешрафти соҳа фароҳам оварда шуда, тамоми санадҳои меъёрию ҳуқуқуӣ дар ин самт қабул ва мавриди амал қарор гирифтааст, ки ин барои рушди соҳа замина гузошт.

Фирӯзҷон Ғаффоров, муовини ректор оид ба инноватсия ва технологияҳои таълимии Донишгоҳи технологии Тоҷикистон бар он назар аст, ки дар татбиқи технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ ва рушди он Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ибтидои асри бистуяк ба як қатор дастовардҳои назаррас ноил гардида, дар байни Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ҷойгоҳи аввалро ноил гардид.

- Дар назар дорем, ки воридкунии технологияҳои муосири шабакавӣ ба монанди стандартҳои G2, G3 (соли 2004 дар ҶТ, соли 2008 дар ФР) яке аз аввалинҳо мебошад. Дар соли 2000-2015 якчанд барнома ва стратегияҳои давлатии рушди ТИК, ҳукумати электронӣ қабул ва амалӣ карда шуданд. Ин ҳама, албатта бо шарофати соҳибистиқлолии ватан дар кишвар ба даст оварда шуд.

Ҳамчунин, ба назари ин коршинос корҳое, ки дар солҳои охир ба анҷом расиданд, нишонаи он аст, ки таваҷҷуҳи ҷавонон ба соҳаи технологияи иттилоотӣ зиёд гардидааст. Майлу рағбати ҷавонон ба омӯзиши технологияҳои рақамӣ, барномасозӣ, роботтехника бештар гардида истодааст. Ҳамасола иштироки фаъ-оли онҳо дар озмунҳои ватанӣ ва байналмилалӣ дар самти ТИ мушоҳида мегардад.

- Маҳз дар даврони истиқлолияти кишвар ҷавонон бештар ба интихоби ихтисосҳои ин соҳа таваҷҷуҳ намуда, пас аз хатми донишгоҳҳо ба соҳаҳои бонкӣ, алоқаҳои мобилӣ ва дигар мақомотҳои давлатӣ ба кор сафарбар мегарданд. Имрӯз ҷавонон дар таҳияи барномаҳои компютерӣ ва пойгоҳҳои электронӣ хеле фаъ-оланд, - иброз медорад Ф. Ғаффоров.

Дар кишвар дигар дас-товарде, ки дар замони истиқлолият ба рушди технологияи иттилоотӣ ва ихтироъкорию инноватсияи миллӣ заминаи мусоид гузошт, ин сохтани паркҳои технологӣ дар донишкада ва донишгоҳҳои ҷумҳурӣ ба ҳисоб меравад.

Дар ин замина тариқи паркҳои технологӣ ҷавонон истеъдоди худро сайқал дода, барномаҳои иттилоотию коммуникатсионӣ сохта мавриди истифода қарор доданд.

Мо инро метавонем дар мисоли барномасози ҷавони кишвар Файзуллоҷон Сафаров, ки системаи ҷустуҷӯии “Dodaho”-ро сохтаасту барномаи сохтаи ӯ метавонад, ҷойгузини системаҳои ҷӯстории Google ва Yandex гардад, бинем. Ба монанди Файзуллоҷон метавон аз Иқбол Темирхоҷаев низ ном бурд. Ин ҷавон дар баробари дигар ихтироъкорони ҷавони кишвар дар рушди технологияи иттилоотӣ саҳми муносиби худро гузоштааст. Ӯ чандин барномаҳоро, аз қабли “Қонуни маориф”, “Ҷаҳони бофаросат”, “Технознаток”, “Парчам”, “Dono” ва “NUN tj” рӯи кор овардааст, ки истифодабарандагон онҳоро метавонанд, тариқи Google Play дастрасу мавриди истифода қарор диҳанд.

Муҳаммадӣ Ибодуллоев, мутахассиси дигари соҳа рушди технологияи иттилоотиро дар солҳои соҳибистиқлолӣ хуб арзёбӣ намуда, иброз медорад: “Дар даврони истиқлолият дар баробари зиёд шудани кадрҳои лаёқатманд истифодабарандагон низ бешак зиёд шуда истодааст. Агар танҳо хизматрасониҳои электрониро дар соҳаи молия ба назар гирем, ҳамёнҳои электронию хизматрасониҳои бонкӣ ба маротиб рушд ёфтаанд”.

Дар воқеъ, ин ҳама самараи истиқлолият аст, ки ҷавонон имрӯз дар ин самт таваҷҷуҳи хосса зоҳир намудаанд. Бо заҳматҳои пайвастаи барномасозон кор ва фаъолияти соҳаҳои кишвар ба андозае осон мегардад. Қариб ҳамарӯза дар Тоҷикистони соҳибистиқлол барномаҳои нави технологӣ рӯи кор меояд. Агар даҳ сол қабл дар кишвар тарзи дуруст навиштани калимаҳо мушкилӣ дошт, ҳоло бо сохтани барномаи Ислоҳнигорӣ тарзи истифодаи дурусти он нишон дода мешавад. Ба монанди ин садҳо барномаҳое, дар ин миён ихтироъ гардид, ки соҳаҳои мухталифи кишварро беҳбудӣ бахшиду корро дар самтҳои дахлдор то андозае осон намуд.

Дар баробари ихтироъкориву сохта шудани паркҳои технологӣ дар донишгоҳҳои кишвар, ҳамчунин дар шаҳри Душанбе бо дастгирии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ин шаҳр ва Корхонаи воҳиди давлатии “Шаҳри ҳушманд” сохтмони як парки технологӣ ё IT парк дар назар аст.
Хулоса, маҳз истиқлолият боис шуд, ки дар кишвар паркҳои технологӣ сохта шаваду ҳазорон ҷавонони фаъоли кишвар навовариҳои илмиро дар самти технологияи иттилоотӣ ба вуҷуд биёранду ба миллат ҳадя намоянд.

Таҳмина ЮСУФОВА,
“ҶТ”