Рустам Шоҳмурод, раиси Кумита оид ба тартиботи ҳуқуқӣ, мудофиа ва амнияти Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- Таърих гувоҳи он аст, ки имрӯз ҳамин шакли идоракунии давлат ба манфиати халқ буда, имрӯз маҳз бо ҷасорат, матонат ва масъулияти шахсии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мо ба як сулҳи комил расида, дастовардҳои бузургро ноил шудем. Рушду нумӯи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шакли идораи президентӣ сурат мегирад, ки боиси ифтихори мо тоҷикон мебошад. Имрӯз, институте, ки дар ҷомеа ҳукмфармост, институти конститутсионӣ аст, барои манфиати халқу давлати мо ниҳоят нақши бориз ва бузург дорад. Ҷашн гирифтани Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон арҷгузорӣ ба институти давлатсозии тоҷикон мебошад. Тоҷикистон имрӯзҳо ба марҳалаи сифатан нави тараққиёти худ - таҳким ва гус-тариши беш аз пеши дастовардҳои сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангӣ ва ба ин васила бунёди ҷомеаи навини воқеан демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ дохил шудааст. Аз ин рӯ, камоли матлуб ин аст, ки дар ҷомеа чунин фазои маънавию ахлоқӣ ба вуҷуд оварем, ки сиёсати давлатӣ ҳамчун ҳидоятгару раҳнамои пешрафтҳои иҷтимоӣ ва омили муваффақ шудан ба ҳаёти хушу босаодат гардад. Мо бояд ба таври огоҳона дарк намоем, ки ҳар шаҳрванде, новобаста аз ин ки дар чӣ мақому вазифа ва дар чӣ ташкилоту муассиса кор мекунад, дар назди ҷомеа ва Ватани худ масъул аст, ки дар татбиқи ғояҳои низоми давлатдории миллии аз ҷониби Президенти маҳбуби мамлакат мушаххас гардида, саҳми муносиби худро гузорад.

 
Иброҳим Усмонов, муҳаққиқи соҳаи журналистика:

Бунёдгузори сулҳи тоҷикон Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон мебошанд. Бузургтарин хизмати таърихии Эмомалӣ Раҳмон ба ҳайси роҳбари давлати Тоҷикистон муайян ва амалӣ кардани роҳи сулҳи халқи тоҷик, наҷоти миллат аз гирдоби фоҷиабори ҷанг, ба ҳам овардани онҳое, ки аз ҳам дур мешуданд, нигоҳ доштани киштии шикастаи ҳукумат аз ғарқу нобудшавӣ аст. Талошҳои сардори давлати Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон барои сулҳу осоиш забонӣ набуданд, балки дар амал ҳамрӯза зоҳир мешуданд. Масалан, дар замоне, ки дар ҳеҷ ҷои Тоҷикистон, аз ҷумла дар пойтахт, оромиву амният набуд, Эмомалӣ Раҳмон қарор доданд, ки ба Бадахшон раванд. Аз аввали соли 1994 Эмомалӣ Раҳмон ба масъалаи музокираи сулҳи тоҷикон зарурат ба масъалаҳои дар он баррасишаванда, дастгирии СММ ва кишварҳои дӯст таваҷҷуҳи зиёдтар мекарданд. Эмомалӣ Раҳмон мавқеи қатъии худро ҳамчун ҷонибдор ва ҳавасманди муколамаи сиёсӣ аз ҳама гуна минбарҳо, аз мулоқот дар як оила то минбари ҷаҳонӣ гаштаю баргашта таъкид мекарданд. Ҳар он чизе, ки Президент дар қисмати комёбиҳо мегӯянд, пеш аз ҳама натиҷаи меҳнати бетанаффусашон мебошад. Зеро тамоми хоки сарзаминро ба мушоҳида гирифтан ва назорат кардан, тамоми қувваҳоро ба ҳам овардан ва аз бархӯрд нигоҳ доштан, ба ҳам зинда будагонро рӯ ба рӯ мондан ва ором кардан маромашон шуд. Шаҳр ба шаҳру ноҳия ба ноҳия гашта, азиятдидагонро дилдорӣ ва халқро ба ояндаи неки сулҳу ваҳдат рӯҳбаланд мекарданд.


Шаҳрия Аҳтамзод, шоира:

- Воқеан, Рӯзи Президент ҷашнест, ки мардуми кишвар онро дар радифи дигар ҷашнҳои муқаддас истиқбол менамоянд. Зеро Президенти кишвар сазовору накӯкор аст. Ӯ дар баробари Пешвои сиëсии миллат будан, Пешвои маънавии хал низ маҳсуб меëбад. Агар лаҳзае ба вазъияти хашину ҷанголуди Афғонистони ҳамсоя назар афканем, мо бештар ба Пешвои миллат аҳсан мехонем. Ба инсоне, ки барҳақ рисолаташ шинохтаву ба ҳифзи бузургтарин ва наҷибтарин орзуву ормонҳои халқу ватанаш бе тардид талош мекунад. Бубинед, имрӯз мардуми Афғонистон сарсону саргардонанд ва ин ҳама аз ноуҳдабароии сарваронашон далолат медиҳад. Наздики 50 сол мешавад, ки дар ин сарзамин оташи ҷанг хомӯш намегардад ва ҳеҷ як роҳбаре натавонист, мардумро ба ҳам оварад. Аммо Президенти кишвари мо, ки дар сирату сураташ садоқату муҳаббат ҳувайдост, дар як муддати кӯтоҳ тавонист, ба оламиëн нишон диҳад, дар Тоҷикистон барои ҳамешагӣ сулҳу ваҳдат пойдор аст. Ин ҳама бузургии фарзанди фарзонаи ватан муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои кулли мардуми Тоҷикистон намунаи ибрат аст. Ин талошҳои созандаи Сарвари давлат моро ба сӯйи худшиносӣ ва қуллаи ишқу имон роҳнамоӣ месозад. Ҳамчунин дар самти ватандӯстию хештаншиносии мо тоҷикон заминаи бузург хоҳад буд. Ҷашнгирии Рӯзи Президент як дарси кушодест барои ҷавонони мо, ки ба ояндаи онҳо нақши сазовор мегузорад. Аз ин лиҳоз месазад, ки Рӯзи Президентро чун ҷашнҳои муқаддаси ватани азизамон таҷлил намуда, ба он арҷ гузорем. Инчунин корномаҳои рустамонаи Пешвои миллатро дар саҳфаҳои таърих бо ҳарфҳои заррин сабт намоем.


Абдухалил Ғафурзода, ректори АИДНПҶТ:

- Боиси ифтихору сарфарозист, ки халқи тамаддунофар ва меҳнатқарини тоҷик Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар рӯҳияи эҳтиром ба арзишҳои ватандорӣ ва садоқат ба Сарвари худ таҷлил менамоянд. Ғолибан таҷлили Рӯзи Президент тавъам бо таҳкими худшиносиву ватандорӣ ба тавсеаи маърифати сиёсии шаҳрвандон таъсири мусбат гузошта, иттиҳоду ҳамбастагӣ ва андешаи давлатмеҳвариро дар ниҳоди мардум тақвият мебахшад. Рӯзи Президент нишони садоқат ба давлату миллат, рамзи муҳаббат ба Ватан ва шарафу номуси ватандорист. Таърих гувоҳ аст, ки дар даврони рӯзгори нобасомон ва шикастарӯҳӣ тақдир башорати баргузории Иҷлосияи шонздаҳуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҳамчун ҳадяи таърих ва пайки наҷот ба миллати тоҷик ато кард. Дар он рӯзҳои басо мушкил барои мардуми тоҷик Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон масъулияти роҳбариро ба дӯш гирифта, дар дили мардум умед ва бовариро ба сулҳу ваҳдат ва ояндаи нек ҷо намуданд. Таҷрибаи сулҳофарии Пешвои муаззами миллат дар таърихи беш аз 70-солаи Созмони Милали Муттаҳид ҳамчун модели нодири сулҳофарӣ шинохта шудааст. Саҳифаҳои фаъолияти Пешвои миллат ҳамчун Сарвари давлат инъикос-кунандаи чеҳраи сиёсиаш буда, ба қавли мардум “шахси қавлу амал” мебошанд. Дар тамоми давраи сарвариашон ҳар мақсаду вазифаи навбатиро ҳамаҷониба меомӯзанду таҳлил менамоянд ва аз ин ҷост, ки ҳеҷ кору амали оғозкардаашонро дар нимароҳ намемонанд. Хизматҳои ин абармарди сиёсат дар таърихи халқи тоҷик абадӣ бо ҳарфҳои заррин сабт хоҳад шуд. Аз ин лиҳоз, ҷашн гирифтани Рӯзи Президент арҷгузорӣ ба хизматҳои барҷастаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар назди халқу Ватан мебошад.


Шариф Муллоев, профессори Донишгоҳи славянии Русияву Тоҷикистон:

- Дар таърихи инсоният шахсиятҳое пайдо мешаванд, ки дар арсаи сиёсат бо амалҳои накуи хеш абадан ном мегузоранд. Яке аз давраҳои мудҳиш дар таърихи давлатдории тоҷикон ин ҷанги шаҳрвандӣ мебошад. Бо амри тақдир ба сари қудрат омадани Эмомалӣ Раҳмон дар давраи тақдирсоз, барои мардуми тоқик нодиртарин туҳфае гардид, ки тоҷиконро аз вартаи марг наҷот дод. Интихобот худ яке аз рукнҳои асосии ҷомеаи ҳуқуқбунёд буда, шакли президентӣ гирифтани дилхоҳ кишвар дастоварди бузурги қонунсолории муосир аст. Эмомалӣ Раҳмон дар кӯтоҳтарин муддати таърихӣ тавонист як ҷумҳурии ҷангзадаи бемарому бенизомро ба амнтарин давлати минтақа табдил диҳад ва дарвозаҳои кишварро барои ҳамкориҳои густурда бо мамлакатҳои тараққикардаи ҷаҳон боз намояд. Арҷ гузоштан ба Рӯзи Президент вазифа ва қарзи ҳар як тоҷику тоҷикистонист. Аҳамияти таърихӣ доштани ин рӯз, ба ҳамагон маълум аст, чунки ин табодулоти сохторӣ боиси сулҳу субот ва равнақу шукуфоии Тоҷикистон гардид. Мақсад аз рӯзи ид муайян кардани рӯзи 16 ноябр дар он ифода меёбад, ки ибтидо аз ҳамин рӯзи тақдирсозу муайянкунандаи рушди минбаъдаи бомароми Тоҷикистон марҳилаи нави муҳими давлатӣ, яъне тибқи Конститутсияи давлати соҳибихтиёр дар Ҷумҳурии Тоҷикистон идоракунии президентӣ оғоз ёфта, президенти тозаинтихобгардида ба иҷрои вазифа шурӯъ намудааст.


Абдураҳмон Хонов, роҳбари дастгоҳи марказии ҲХДТ:

Мансаби президентӣ муқаррароти конститутсионӣ буда, дар Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тартибу шартҳои ба ин мансаби олии ҳокимияти давлатӣ интихоб шудан, лаҳзаи ба фаъолият шурӯъ намудан ва салоҳиятҳои Президент муқаррар гардидааст. Бо манзури эҳтирому эътирофи фазилати сиёсатмадориву давлатдории навини кишвар, таъмини сулҳу ваҳдату ягонагии мардуми сарзамин ва болоравии обруву нуфузу мақоми Тоҷикистон дар арсаи байналмилалӣ, ки ин паёмадҳо дар маҷмӯъ, ба салоҳиятнокиву фаъолияти босамари Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон вобастагӣ дорад, дар қонунгузории кишвар 16 ноябр Рӯзи Президент пазируфта шудааст. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз ҷумлаи роҳбаронест, ки шахсияти сиёсии ӯ марҳила ба марҳила дар пеши назари мардум, ҳамнафас бо ғаму шодии миллат ташаккул ёфта, ҷойгоҳи мардумии худро ба таври табиӣ дарёфтааст. Пешвои миллат шахсияти фозилу хирадмандест, ки давлатро аз фаноёбӣ наҷот дода, мардумро дар атрофаш муттаҳид ва ба қалби мардумаш шуълаи умедро бедор ва бо қадамҳои қатъӣ ба сулҳу осоиш, рушду суботи минбаъда ҳидоят намуд. Дар пешрафти ҳар як самту соҳаи имрӯзаи мамлакат Президенти кишвар нақши асосӣ доранд. Дар арсаи байналмилалӣ ҳамчун роҳбари сулҳофару сулҳпарвар, сарҷамъкунандаи миллат, амалисозандаи заҳматҳои ояндабинона ва ташаббускори ҳалли масъалаҳои глобалӣ шинохта шудани Пешвои миллат эътирофест ки мебояд ҳамагон аз он ифтихор дошта бошем. Таҷлили Рӯзи Президент дар баробари гиромидошту бузургдошти Сарвари мамлакат маънои тарғиби сиёсати президентро низ дорад. Ташвиқу тарғиби сиёсати Президент бошад маънои тарғиби ғояҳои давлатдориро дорад, зеро сиёсати президент ифодагари манфиатҳои миллӣ ва омили пешбурди ҳаёти ҷамъиятӣ аст.


Фарҳод Маҳмадшозода, муовини директори Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- Рӯзи Президент яке аз идҳои муҳими хусусияти сиёсӣ – ҳуқуқӣ мебошад, ки ҷанбаҳои амиқи таърихӣ дорад. Бо дарназардошти тағйиру иловаҳое, ки ба моддаи 1-и Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷҷикистон соли 2016 ворид гардид, шакли идораи Ҷумҳурии Тоҷикистон президентӣ муайян гардидааст. Аз ин лиҳоз таърихи ҷашн гирифтани Рӯзи Президент аҳамияти умумиҷумҳуриявӣ пайдо намуд. Чунки маҳз дар натиҷаи интихоб шудани Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҳайси Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳ ба суйи ташаккули ҷумҳурии президентӣ кушода шуд. Гарчанде падидаи сиёсӣ – ҳуқуқии президент ба ҳайси мансаби олии ҳокимияти давлатӣ дар ҷумҳурӣ солҳои 1990-1992 ҷорӣ шуда бошад ҳам, буҳрони амиқи сиёсӣ, ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ имкон надод, ки он мукаммал гардида, ҳамчун падидаи низомсози давлатӣ рушд намояд. Баъд аз муддате бо қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон 6-уми ноябри соли 1994 аксари холигиҳо бартараф гардида, боби алоҳида оид ба Президент тариқи раъйпурсии умумихалқӣ муқаррар карда шуд. Тамоми муваффақиятҳо дар ин ҷода ба ташаббусҳои Пешвои миллат алоқамандии бевосита дошта, кушодашавии саҳифаи комилан наве дар таърихи давлатдории тоҷикон мебошад, ки бо мактаби давлатдории худ эътиқоду эътимоди мустаҳкам доранд. Интихоби Эмомалӣ Раҳмон ба сифати Сарвари давлат ва ҳокимияти иҷроия (Ҳукумат) имкон дод, ки муддати хеле кӯтоҳи давлатдорӣ дар асоси принсипҳои умумиэътирофшудаи башарӣ – таҷзияи ҳокимияти давлатӣ амалӣ гардида, сулҳу суботи устувор пойдор бошад. Нақши Президент ҳамчун мансаби олии ҳокимияти давлатӣ дар ташаккули фарҳанги нави идоракунии давлатӣ, сиёсӣ, маъмурӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ мушаххас гардида, боиси ба вуҷуд омадани сохтори мустаҳкам, мукаммал ва низоми давлатдории қавӣ дар давоми 30 соли охир гардид.


Алиназар Ашӯров; корманди Маркази тадқиқоти стратетии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

- Таҷлил намудани Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аҳамияти сиёсӣ ва тарбиявиро дорад. Пеш аз ҳама мавҷудият ва рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун давлати миллӣ ва дорои истиқлоли сиёсӣ дар замони муосир муҳимтарин дастоварди миллати тоҷик дар ҷодаи таърих ба ҳисоб меравад.
Аз таърихи сиёсии Тоҷикистон ба хонандаи огоҳ ва дурандеш маълум аст, ки раванди ҳифзи истиқлол ва таҳкими он дар мамлакат, ба низоми муайяни рушд даровардани низоми сиёсии давлат ва ба марҳилаи рушди устувор ноил гардидани Ҷумҳурии Тоҷикистон пайвастагӣ ба фаъолияти Эмомалӣ Раҳмонро дорад. Маълум аст, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон баробари ба даст овардани истиқлоли сиёсӣ ба вартаи ҷанги шаҳрвандӣ гирифтор гардид ва ин ҷанги таҳмилӣ омили фалаҷ гардидани сохтори сиёсӣ, нобуд гардидани низоми идоракунӣ ва инкишофи бисёрҳокимиятӣ дар давлат гардид. Дар чунин раванди ҳассос барои миллати тоҷик роҳбар ва раҳнамое зарур буд, ки аркони давлатдориро аз нобудшавӣ ва миллатро аз парокандашавӣ нигоҳ дорад. Маҳз Эмомалӣ Раҳмон бо вуруди худ ба саҳнаи сиёсати давлатӣ ҳамчун шахсияти мардумӣ, худогоҳ ва сулҳофар тавонист дар як муддати кӯтоҳ сулҳу ваҳдатро дар мамлакат барқарор намуда, низоми муайяни идоракуниро рушд диҳад. Аз ҳамин лиҳоз таҷлили Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз як тараф моро водор месозад, ки аз таърихи давраи душвор ва сарнавиштсози миллати худ огоҳ гардем, аз тарафи дигар корнамоӣ ва ҷасорату талошҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар роҳи расидан ба ваҳдати миллӣ ва таъмини рушди устувори Тоҷикистон бештар дарк намоем.