СИЁСАТ
Шанбе 20 Апрел 2024 10:02
ё нақши Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ташаккули худшиносӣ
Худшиносии миллӣ яке аз меъёрҳои калидии ахлоқӣ маҳсуб меёбад ва дар тӯли таърихи башарият он зери омӯзиши олимону муҳаққиқон қарор дошт. Рушди худшиносӣ яке аз шартҳои муҳими тарбияи насли ҷавон ба ҳисоб меравад.
Раванди вусъатёбии худшиносии миллӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон шурӯъ аз рӯзҳои нахустини ба даст овардани истиқлолияти давлатӣ, бо номи фарзанди фарзонаи миллат, абарманди замони миллати тоҷик, ташаббускор ба бунёдгузори давлатдории миллӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайванд мебошад.
Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон масъалаи вусъат ва густариши худшиносии миллиро яке аз мавзӯъҳои меҳварии сиёсати давлат муайян намуданд. Ҳадафи калидии сиёсии Роҳбари давлат дар самти мазкур – ин ваҳдату ягонагии миллати тоҷик ва тамоми шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳсуб меёбад.
Чуноне, ки дар китоби Воҳид Ғаффорӣ ва Зафар Сайидзода – “Эмомалӣ Раҳмон дар оинаи замон” омадааст: “Сарвари давлат худшиносиро дар таълимоти худ ҳамчун омили дарк намудани мақому манзалати инсонӣ, ҷустуҷӯи ҳақиқату адолат ва озодиву истиқлол маънидод мекунад ва нишон медиҳад, ки маҳз эҳсоси худшиносии миллӣ халқи тоҷикро дар марҳилаҳои гуногуни таърихи дуру дароз ва пурфоҷеааш ба талошу муборизаҳо баҳри истиқлолу озодӣ раҳнамуд сохтааст. Таъкид менамояд, ки бедории сиёсӣ ва худшиносии мардум буд, ки ҷумҳурии мо дар муддати кӯтоҳи таърихӣ дар роҳи бунёди ҷомеаи демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ қадамҳои устувор гузошт”.
Бояд зикр намуд, ки худшиносии миллӣ – ин дарки таърихи гузашта, гирифтани сабақ аз он, омӯхтани роҳи тайнамудаи миллат, нигоҳи тоза ба имрӯзу фардо, расидан ба қадри неъматҳое, ки истиқлолияти давлатӣ ба мо додааст ва ғайра мебошад.
Имрӯз ҳалли масъалаи вусъат ва мутобиқ ба талаботҳои вақт намудани худшиносии миллӣ ба яке аз масъалаҳои мубрами рӯз мубаддал гаштааст, ки аз ҳалли он ояндаи давлат ва миллат вобастагӣ дорад.
Агар ба раванди фаъолияти Пешвои миллат дар вусъат ва густариш намудани худшиносии миллӣ назар афканем, мо метавонем се самти асосиро дар ин ҷода ҷудо намоем, аз ҷумла, самти сиёсӣ, самти маърифатӣ-фарҳангӣ ва самти маориф.
САМТИ СИЁСӢ
Самти сиёсии фаъолияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вусъат ва густариш намудани худшиносии миллӣ – ин аз нав бунёд намудани шохаҳои ҳокимияти давлатӣ, ба таври раъйпурсии умумихалқӣ 6 ноябри соли 1994 қабул намудани Конститутсия Ҷумҳурии Тоҷикистон, 26 феврали соли 1995 интихоботи Маҷлиси Олӣ ва маҷлиси маҳаллии вакилони халқ, 27 июни соли 1997 комёб шудан ба Ваҳдату ягонагӣ, созмон додани Ҳаракати Ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон, ба имзо расонидани “Аҳдномаи ризоияти миллӣ дар Тоҷикистон”, қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи сиёсати давлатии ҷавонон” ва ғайра иборат мебошанд.
САМТИ МАЪРИФАТӢ-ФАРҲАНГӢ
Таҳти роҳбарии Асосогузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баргузор намудани ҷашни 1100-солагии давлати Сомониён, 2700-солагии шаҳри Кӯлоб, 2500-солагии шаҳри Истаравшан, 1000-солагии Носири Хусрав, 680 солагии Мирсайид Алии Ҳамадонӣ, 675-солагии Камоли Худҷандӣ, 1000-солагии “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ, 90-солагии Бобоҷон Ғафуров, Рӯзи забони тоҷикӣ, 800-солагии Ҷалолиддини Румӣ, соли бузургдошти тамаддуни Ориёӣ, 1150-солагии асосгузори адабиёти форсу тоҷик - Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ, 1130-солагии Имоми Аъзам, бо унвони олии Қаҳрамонони Тоҷикистон шоиста донистани устод Садриддин Айнӣ, Бобоҷон Ғафуров, Мирзо Турсунзода, Шириншоҳ Шоҳтемур, Нусратулло Махсум, Эмомалӣ Раҳмон, ҳамасола 9 сентябр таҷлили Рӯзи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба табъ расидани китобҳои “Тоҷикон дар оинаи таърих”, “Аз Ориён то Сомониён”, “Тоҷикистон дар остонаи фардо”, “Фарҳанг-ҳастии миллат”, “Зиёиён равшангарони роҳи фардои миллатанд”-и Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, таъсиси стипендияҳо, квотаҳои Президентӣ ва ғайра барои густариши худшиносии миллӣ миёни ҷавонон нақши калидӣ бозиданд.
САМТИ МАОРИФ
Дар самти мазкур қобили зикр аст, имрӯз вазъи соҳаи маориф дар давоми XXV-соли Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтааст, дар зарфи XXV соли Истиқлолият Ҳукумати мамлакат тадбирҳои зиёдеро дар самти мазкур амалӣ гардонидааст.
Агар дар соли 1992 дар ҷумҳурӣ 13 муассисаи таҳсилоти олии касбӣ бо теъдоди 70 600 нафар донишҷӯ (21 900 духтар) фаъолият мекард, дар соли 2016 ин теъдод ба 39 адад муассисаи таҳсилоти олии касбӣ бо 184 401 нафар донишҷӯ расид. Дар муассисаҳои таълимӣ агар соли 1992 1835 нафар номзади илм ва 226 нафар доктори илм фаъолият намуда бошад, пас дар соли 2016 3175 нафар номзад ва 745 нафар доктори илм ба донишҷӯён дарс мегӯянд, ки ин ҳама нишондиҳандаҳо аз болоравии сатҳу сифати таълиму тарбия дарак медиҳад.
Хулоса, масъалаи рушди худшиносии миллӣ дар шароити имрӯзи дигаргунсозиҳои раванди ҷаҳонишавӣ бояд асоси таълиму тарбияи насли наврасу ҷавонон бошад, зеро ки бе ҷавонон ҷомеа ва ояндаи давлатро тасаввур намудан ғайриимкон мебошад. Вақте мо ҷавононро неруи ояндаву захираи стратегии давлату миллат меномем, ин маънои маҳз аз ҷавонон вобаставу пайваста будани ояндаи давлату миллат аст. Он давлат, он миллате, ки дар фикри ҷавонон аст, ояндаи худро таъмин ва устувор мегардонад.
Бинобар ин, аз ҷониби муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун ҳадафи стратегӣ қарор гирифтани ҷавонон ба сиёсати давлатӣ дар ин самт роҳи васеъ боз мекунад. Чунки мутобиқи сарчашмаҳои оморӣ зиёда аз 70 фисади аҳолии ҷумҳуриро ҷавонон ташкил медиҳанд ва ин маънои онро дорад, ки 70 фисади сиёсати давлатӣ ба самти ҷавонон нигаронида шудааст.
Дар ҷавоб ба чунин ғамхориҳо, ҷавононро зарур аст, ки аз ҳарвақта бештар кӯшиш намояд, манфиатҳои умумимиллиро аз манфиатҳои шахсӣ боло эътироф намоянд, зиракии сиёсиро аз даст надиҳанд. Ҷавонони моро новобаста аз мавқеи иҷтимоӣ, сиёсӣ, иқтисодӣ зарур аст, ки дар атрофии Сарвари кишвар муттаҳид бошанд ва сиёсати сулҳофарину ваҳдатофарини Роҳбари давлатро дастгирӣ намоянд.
Абдуллои РАҲНАМО,
ходими илмии Маркази тадқиқоти стратегии
назди Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Худшиносии миллӣ яке аз меъёрҳои калидии ахлоқӣ маҳсуб меёбад ва дар тӯли таърихи башарият он зери омӯзиши олимону муҳаққиқон қарор дошт. Рушди худшиносӣ яке аз шартҳои муҳими тарбияи насли ҷавон ба ҳисоб меравад.
Раванди вусъатёбии худшиносии миллӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон шурӯъ аз рӯзҳои нахустини ба даст овардани истиқлолияти давлатӣ, бо номи фарзанди фарзонаи миллат, абарманди замони миллати тоҷик, ташаббускор ба бунёдгузори давлатдории миллӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайванд мебошад.
Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон масъалаи вусъат ва густариши худшиносии миллиро яке аз мавзӯъҳои меҳварии сиёсати давлат муайян намуданд. Ҳадафи калидии сиёсии Роҳбари давлат дар самти мазкур – ин ваҳдату ягонагии миллати тоҷик ва тамоми шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳсуб меёбад.
Чуноне, ки дар китоби Воҳид Ғаффорӣ ва Зафар Сайидзода – “Эмомалӣ Раҳмон дар оинаи замон” омадааст: “Сарвари давлат худшиносиро дар таълимоти худ ҳамчун омили дарк намудани мақому манзалати инсонӣ, ҷустуҷӯи ҳақиқату адолат ва озодиву истиқлол маънидод мекунад ва нишон медиҳад, ки маҳз эҳсоси худшиносии миллӣ халқи тоҷикро дар марҳилаҳои гуногуни таърихи дуру дароз ва пурфоҷеааш ба талошу муборизаҳо баҳри истиқлолу озодӣ раҳнамуд сохтааст. Таъкид менамояд, ки бедории сиёсӣ ва худшиносии мардум буд, ки ҷумҳурии мо дар муддати кӯтоҳи таърихӣ дар роҳи бунёди ҷомеаи демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ қадамҳои устувор гузошт”.
Бояд зикр намуд, ки худшиносии миллӣ – ин дарки таърихи гузашта, гирифтани сабақ аз он, омӯхтани роҳи тайнамудаи миллат, нигоҳи тоза ба имрӯзу фардо, расидан ба қадри неъматҳое, ки истиқлолияти давлатӣ ба мо додааст ва ғайра мебошад.
Имрӯз ҳалли масъалаи вусъат ва мутобиқ ба талаботҳои вақт намудани худшиносии миллӣ ба яке аз масъалаҳои мубрами рӯз мубаддал гаштааст, ки аз ҳалли он ояндаи давлат ва миллат вобастагӣ дорад.
Агар ба раванди фаъолияти Пешвои миллат дар вусъат ва густариш намудани худшиносии миллӣ назар афканем, мо метавонем се самти асосиро дар ин ҷода ҷудо намоем, аз ҷумла, самти сиёсӣ, самти маърифатӣ-фарҳангӣ ва самти маориф.
САМТИ СИЁСӢ
Самти сиёсии фаъолияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вусъат ва густариш намудани худшиносии миллӣ – ин аз нав бунёд намудани шохаҳои ҳокимияти давлатӣ, ба таври раъйпурсии умумихалқӣ 6 ноябри соли 1994 қабул намудани Конститутсия Ҷумҳурии Тоҷикистон, 26 феврали соли 1995 интихоботи Маҷлиси Олӣ ва маҷлиси маҳаллии вакилони халқ, 27 июни соли 1997 комёб шудан ба Ваҳдату ягонагӣ, созмон додани Ҳаракати Ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон, ба имзо расонидани “Аҳдномаи ризоияти миллӣ дар Тоҷикистон”, қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи сиёсати давлатии ҷавонон” ва ғайра иборат мебошанд.
САМТИ МАЪРИФАТӢ-ФАРҲАНГӢ
Таҳти роҳбарии Асосогузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баргузор намудани ҷашни 1100-солагии давлати Сомониён, 2700-солагии шаҳри Кӯлоб, 2500-солагии шаҳри Истаравшан, 1000-солагии Носири Хусрав, 680 солагии Мирсайид Алии Ҳамадонӣ, 675-солагии Камоли Худҷандӣ, 1000-солагии “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ, 90-солагии Бобоҷон Ғафуров, Рӯзи забони тоҷикӣ, 800-солагии Ҷалолиддини Румӣ, соли бузургдошти тамаддуни Ориёӣ, 1150-солагии асосгузори адабиёти форсу тоҷик - Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ, 1130-солагии Имоми Аъзам, бо унвони олии Қаҳрамонони Тоҷикистон шоиста донистани устод Садриддин Айнӣ, Бобоҷон Ғафуров, Мирзо Турсунзода, Шириншоҳ Шоҳтемур, Нусратулло Махсум, Эмомалӣ Раҳмон, ҳамасола 9 сентябр таҷлили Рӯзи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба табъ расидани китобҳои “Тоҷикон дар оинаи таърих”, “Аз Ориён то Сомониён”, “Тоҷикистон дар остонаи фардо”, “Фарҳанг-ҳастии миллат”, “Зиёиён равшангарони роҳи фардои миллатанд”-и Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, таъсиси стипендияҳо, квотаҳои Президентӣ ва ғайра барои густариши худшиносии миллӣ миёни ҷавонон нақши калидӣ бозиданд.
САМТИ МАОРИФ
Дар самти мазкур қобили зикр аст, имрӯз вазъи соҳаи маориф дар давоми XXV-соли Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтааст, дар зарфи XXV соли Истиқлолият Ҳукумати мамлакат тадбирҳои зиёдеро дар самти мазкур амалӣ гардонидааст.
Агар дар соли 1992 дар ҷумҳурӣ 13 муассисаи таҳсилоти олии касбӣ бо теъдоди 70 600 нафар донишҷӯ (21 900 духтар) фаъолият мекард, дар соли 2016 ин теъдод ба 39 адад муассисаи таҳсилоти олии касбӣ бо 184 401 нафар донишҷӯ расид. Дар муассисаҳои таълимӣ агар соли 1992 1835 нафар номзади илм ва 226 нафар доктори илм фаъолият намуда бошад, пас дар соли 2016 3175 нафар номзад ва 745 нафар доктори илм ба донишҷӯён дарс мегӯянд, ки ин ҳама нишондиҳандаҳо аз болоравии сатҳу сифати таълиму тарбия дарак медиҳад.
Хулоса, масъалаи рушди худшиносии миллӣ дар шароити имрӯзи дигаргунсозиҳои раванди ҷаҳонишавӣ бояд асоси таълиму тарбияи насли наврасу ҷавонон бошад, зеро ки бе ҷавонон ҷомеа ва ояндаи давлатро тасаввур намудан ғайриимкон мебошад. Вақте мо ҷавононро неруи ояндаву захираи стратегии давлату миллат меномем, ин маънои маҳз аз ҷавонон вобаставу пайваста будани ояндаи давлату миллат аст. Он давлат, он миллате, ки дар фикри ҷавонон аст, ояндаи худро таъмин ва устувор мегардонад.
Бинобар ин, аз ҷониби муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун ҳадафи стратегӣ қарор гирифтани ҷавонон ба сиёсати давлатӣ дар ин самт роҳи васеъ боз мекунад. Чунки мутобиқи сарчашмаҳои оморӣ зиёда аз 70 фисади аҳолии ҷумҳуриро ҷавонон ташкил медиҳанд ва ин маънои онро дорад, ки 70 фисади сиёсати давлатӣ ба самти ҷавонон нигаронида шудааст.
Дар ҷавоб ба чунин ғамхориҳо, ҷавононро зарур аст, ки аз ҳарвақта бештар кӯшиш намояд, манфиатҳои умумимиллиро аз манфиатҳои шахсӣ боло эътироф намоянд, зиракии сиёсиро аз даст надиҳанд. Ҷавонони моро новобаста аз мавқеи иҷтимоӣ, сиёсӣ, иқтисодӣ зарур аст, ки дар атрофии Сарвари кишвар муттаҳид бошанд ва сиёсати сулҳофарину ваҳдатофарини Роҳбари давлатро дастгирӣ намоянд.
Абдуллои РАҲНАМО,
ходими илмии Маркази тадқиқоти стратегии
назди Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед