ҶОМЕА
Ҷумъа 03 Май 2024 01:53
8997
БА ОЗМУНИ "ҶТ"

16 - уми ноябр. Ин сана дар таърихи бисёр халқу миллатҳои кишварҳои дунё шояд ба унвони ҷашну маросим ё санаҳои гуногун шинохта шавад, аммо барои мардуми тоҷик ин рӯз аҳамияти муҳими таърихӣ дорад. Ҳар боре, ки ин санаро куҷое мехонем ё мешунавем, бешак рӯзи баргузории Иҷлосияи 16 - уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ёд мерасад ва дар зеҳн саҳифаҳои 30 соли таърихи гузаштаи миллати тоҷик варақгардон мешавад.

ИҶЛОСИЯ ДАР ТАҚДИРИ МИНБАЪДАИ ТОҶИКОН НАҚШИ ҲАЛКУНАНДА ДОШТ

Ба ҳама маълум аст, ки баъди ба даст овардани Истиқлоли давлатӣ бо дахолати гурӯҳҳои бадхоҳ ва фурсатталаб, аз ҷумла ТТЭ ҲНИ, ки аз хориҷи кишвар пуштибонӣ меёфтанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон ба гирдоби ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ кашида шуд. Дар бораи хисороти ҷанг борҳо гуфтаанд ва боз бояд гуфт. Зеро ҳадаф аз ёдоварии он рӯзҳои сангини миллат ҳушдор ба насли имрӯзу фардост, ки арзишҳои миллӣ ва сулҳу амниятро беш аз пеш ҳифозат намоянд. Дар он айём кишвари моро аз вартаи ҳалокат фақат неруи созанда метавонист наҷот бахшад. Маҳз ба шарофати хираду заковати азалӣ, дурандешӣ, сабру таҳаммул ва ҷавҳари созандаи миллати тоҷик Иҷлосияи шонздаҳуми Шӯрои Олӣ баргузор шуд, ки он дар таърихи навини тоҷикон ҳамчун оғози воқеии раванди сулҳ ва эҳёи рукнҳои давлатдории миллӣ маҳсуб мешавад.

Баргузор намудани иҷлосия низ кори саҳл набуд. Макони амну осоишта ва бидуни дахолат-ро тақозо мекард. Зеро қувваҳои бадхоҳ бо ҳар роҳу восита садди роҳи баргузории он мегаштанд. Бо вуҷуди мушкилоту монеаҳои зиёд дар заминаи талошҳои ватандӯстонаи вакилони мардумӣ ягона минтақаи ороми кишвар - шаҳри бостонии Хуҷанд макони баргузории иҷлосия интихоб гардид.

Иҷлосияи шонздаҳуми Шӯрои Олӣ дар Қасри Арбоб, ки минбаъд дар таърихномаи миллати тоҷик ҳамчун маскани барқарорсозии ҳокимияти конститутсионӣ сабт гардид, бо иштироки вакилони мардумӣ, аъзои Ҳукумат, ашхоси номдор, пирони рӯзгордида, олимону адибон, намояндагони ҳизбу созмонҳо ва воситаҳои ахбори омма ба кори худ шуруъ намуд.

Тавре Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни паёми табрикии худ ба муносибати 20-солагии иҷлосия гуфтанд: “Мехоҳам як масъаларо махсус иброз намоям. Вакилон хуб дарк менамуданд, ки баргузории ин иҷлосия дар тақдири минбаъдаи тоҷикон нақши ҳалкунанда дорад ва онҳо бо як мақсад - аз хатари парокандагиву азбайнравӣ раҳо сохтани миллат ва давлати тозаистиқлоли тоҷикон гирд омадаанд.

Ман дар ёд дорам, ки дар он рӯзҳои душвор, яъне рӯзҳое, ки Ҳукумати мусолиҳаи миллиро касе эътироф намекард ва Президенти бо роҳи қонунӣ интихобшудаи кишварро дар фурудгоҳи пойтахт ба истеъфо маҷбур карданд, қисме аз вакилони мардумӣ зери фишори қувваҳои алоҳида ва аз тарсу ҳароси ҷон наметавонистанд мавқеи худро барои иштирок дар кори иҷлосия равшан изҳор намоянд. Бо вуҷуди ин, аксарияти вакилон ба иҷлосия ҳозир шуданд, зеро ҳама ба хубӣ дарк мекарданд, ки ягона роҳи хотима гузоштан ба бесарусомонӣ дар мамлакат баргузории иҷлосия мебошад.

Вакилон дар ҷараёни иҷлосия бо ҳисси баланди ватандӯстӣ манфиатҳои миллиро дар мадди аввал гузошта, барои ҳимояи онҳо талош меварзиданд. Ҳамин буд, ки дар маҷмуъ 74 санади ҳуқуқӣ, аз ҷумла 15 қонун, 52 қарор, 6 фармон ва як изҳорот қабул гардид, ки нақши онҳо ҷиҳати ба эътидол овардани вазъи сиёсии кишвар дар он солҳо хеле бузург аст”.

ВАКИЛЗАНОН АВВАЛИН ШУДА ОВОЗ ДОДАНД

Гулафзо Савриддинова, иштирокчии Иҷлосияи 16 - уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар суҳбат ба мо аз хотираҳояш чунин ёдоварӣ кард:
- Ман, ки худ шоҳиди бевоситаи раванди ҳамон ҳодисаҳои таърихӣ ҳастам, ҳар рӯзу соати ҳамон лаҳзаҳои ҳассос пеши назарам падид меояд. Баъди аз тарафи мансабхоҳони алоҳида ва хоҷагони хориҷии онҳо ба гирдоби ҷанги шаҳрвандӣ кашидани мамлакат, хавфи ба қисматҳо ҷудо шудани Тоҷикистон ва пароканда гардидани миллати тоҷик ба миён омад. Маҳз барои пешгирӣ аз ин ҳолат зарурати баргузории Иҷлосияи шонздаҳуми Шӯрои Олӣ ба миён омад. Хушбахтона, аксари вакилон бо дарки масъулияти баланд ба иҷлосия ҳозир шуданд ва дар симои вакили халқ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон шахси муносибу арзандаи роҳбари давлатро дида тавонистанд. Чунин мешуморам, ки барои мардуми азияткашидаи тоҷик дар ин давраи ҳассос меҳрубонии бузурги Худованд зоҳир гардид.
Дар даврае, ки аксарият ба ояндаи неки Тоҷикистон бовар надоштанд, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар назди тамоми ҷомеаи ҷаҳонӣ ва наслҳои имрӯзу фардо бори масъулияти вазнинро ба дӯш гирифтанд. Ҳарчанд дар он давра буданд одамоне, ки таҷрибаи зиёди роҳбарӣ доштанд, вале ин масъулиятро ба уҳда нагирифтанд. Зеро вазъияти баамаломада дар мамлакат аз роҳбари нав ҷасорати хеле зиёдро тақозо мекард. Ҳатто баъди Раиси Шӯрои Олӣ интихоб шудани Эмомалӣ Раҳмон низ як гурӯҳ вакилон мегуфтанд, ки ин Ҳукумати дуҳафтаина аст. Бисёр вакилон бовар надоштанд, ки сохти конститутсионӣ дар кишвар барқарор ва вазъ ором мешавад. Вале ҳамон вакилон баъди чанд сол иқрор шуданд, ки хато фикр кардаанд.

Дар иҷлосия мо 7 нафар вакилзан ширкат доштем. Вақте номзадии Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод шуд, мо бо раҳми модарона ба ҳолати вақти Тоҷикистон ва аҳволи миллат дар симои ӯ ояндаи дурахшони Ватанро дидем ва нухустин шуда, ба ҷонибдориашон овоз додем. Дар ҳақиқат, Эмомалӣ Раҳмони ҷавон давоми се соли фаъолияти вакилиашон бо суханрониҳои пурмуҳтаво, таклифҳои ҷасуронаву дилсӯзона, масъалагузориҳои мушаххас дар қалби вакилон ҷой гирифта буданд.

“МАН БА ШУМО СУЛҲ МЕОРАМ!”

Ба андешаи Гулафзо Савриддинова, дар он давраи басо мураккаб ба дӯш гирифтани ин вазифаи олӣ худ қаҳрамонӣ буд. Роҳбари ҷавони давлат нахустин лаҳзаҳо Парчами ҷумҳуриро бӯсида, аз минбари баланд бо бовару қатъияти мардона эълон доштанд: “Ман ба шумо сулҳ меорам!”.
Баъд аз ин суханони дилпуронаи Сарвари тозаинтихоби давлат ашк аз чашмони иштирокдорони иҷлосия ҷорӣ гашт. Ин ашки шодию нишот ва умед ба фардои нек буд.

- Бо иқдоми муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қумондонҳои саҳроӣ аз ду ҷониб ба толор даъват гардида, якдигарро ба оғӯш гирифтанд ва дар саҳни Қасри Арбоб дар сари дастархони оштӣ ба ҳам омаданд. Роҳи тӯлонӣ ва душвори сулҳи тоҷикон аз ҳамин лаҳзаҳо оғоз шуд, ки хишти нахустини онро маҳз муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон гузоштанд. Роҳбари ҷавон минбаъд пайгирона ва устуворона ба куҷое, ки мухолифин даъват карда бошад, аз ҷони худ гузашта рафтанд ва ба ҳадафи ниҳоии худ - сулҳи деринтизор расиданд, - гуфт Гулафзо Савриддинова.

Минбаъд, бо меҳнати пайвас-та ва шабонарӯзии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Тоҷикистони соҳибистиқлол ба шоҳроҳи созандагиву бунёдкорӣ баромад ва ба дастовардҳои беназир соҳиб гардида, ба як давлати амнтарин ва рӯ ба тараққӣ табдил ёфт.

Бузургтарин ва муваф-фақтарин сиёсатмадорони ҷаҳон хиради воло, гуфтори буррову шево, ҷасорат, мардонагӣ, ҳимматбаландӣ, дӯст доштани Ватану забону миллат, бисёр тадбиру ташаббусҳои оқилонаву одилонаи Пешвои муаззами моро яқҷо бо симои зебову тоҷиконаашон тавсиф намудаанд, ки барои мо - мардуми кишвар, мояи ифтихору арҷгузориҳост.

ҚАСРИ МАДАНИЯТИ АРБОБ – МАКОНИ ТАҚДИРСОЗ

Қасри Арбоб ба номи Саидхоҷа Ӯрунхоҷаеви ноҳияи Бобоҷон Ғафуров ба шарофати баргузории Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олӣ дар таърихи навини давлатдории тоҷикон чун макони тақдирсози миллат, сулҳу субот ва ваҳдати тоҷикон шуҳрат ёфт. Бо гузашти сӣ сол аз ин ҳамоиши сиёсӣ аҳамияти таърихии қаср дар зеҳни мардуми кишвар бештар мешавад.

Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз суханрониҳои худ гуфтанд: “...Маҳз дар ҳамин иморати пуршукӯҳ, ки бо обилаҳои дасти деҳқонон ва маҳорати роҳбарии Саидхоҷа Ӯрунхоҷаев қомат афрохтааст, дар қалби мардуми Тоҷикистон ба оянда шуълаи умед пайдо шуд”.

Бояд гуфт, ки бо назардошти аҳамияти сиёсӣ доштани Қасри “Арбоб” ва ба маркази фароғативу фарҳангӣ табдил додани он бо ташаббуси раиси вилояти Суғд қаср аз мувозинаи хоҷагии ба номи Саидхоҷа Ӯрунхоҷаев ба тавозуни мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Суғд гузаронида шуда, ба Муассисаи давлатии вилоятии Қасри маданияти “Арбоб” табдил ёфт.

Имрӯз Қасри маданияти “Арбоб” яке аз муҳимтарин ҷойҳои диданӣ барои меҳмонон ва сайёҳони дохиливу хориҷӣ дар ҳудуди вилояти Суғд маҳсуб меёбад. Аз ҷумла, таъсиси осорхона дар дохили он далели бебаҳси аҳамияти муҳими таърихии қаср мебошад.


МУҲИМТАР АЗ ҲАМА!

Имсол мардуми кишвар 30-юмин солгарди баргузории Иҷлосияи XVI Шӯрои Олиро ҷашн мегиранд. Ин иҷлосия минбаъд баҳри барқарор намудани сохти конститутсионӣ, таъмини амнияти миллӣ, пойдории таҳкурсии давлат, рушди муносибатҳои иқтисодию иҷтимоӣ ва байналмилалӣ заминаи муҳим ва мусоид фароҳам овард.

Вазъи зудтағйирёбандаи ҷаҳони муосир аҳамият ва қимати сулҳу амниятро беш аз пеш боло мебарад. Имрӯз бисёр кишварҳоро метавон ном бурд, ки бо дахолати абарқудратҳо ва гурӯҳҳои манфиатхоҳ ноором гардида, шаҳрвандонашон дар ҳолати фақру тангдастӣ ва парешонӣ умр ба сар мебаранд.

Бо ёдоварӣ аз ҷанги шаҳрвандие, ки рушди Тоҷикистонро солҳо қафо зад ва вазъияти имрӯзи ҷаҳон масъулият ва қарзи виҷдониву имонии ҳамаи мост, ки дар атрофи сиёсати сулҳпарваронаю дурбинонаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷамъ гашта, барои ҳифзи муҳимтарин дастовардҳои таърихии миллат – истиқлолу озодӣ, ваҳдати сартосарӣ ва амнияти миллӣ беш аз пеш камар бандем. Зеро вақте сулҳу оромӣ бо ҷонбозиҳои зиёд ба мо муяссар гардид, ҳимояи он барои имрӯз ва мерос гузоштан ба наслҳои оянда низ масъулият ва иттиҳоду иттифоқи сартосариро тақозо мекунад.

Лашкар ШАРИФЗОДА,
сардори шуъбаи иттилооти
рӯзномаи “Ҷумҳурият”

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм