Ибтидои фасли пойиз. Табиати сабзпӯш майл ба хазонрез дошту дарахтон пироҳани зарҳалин ба бар. Ҳангоми дар кӯчаву паскӯчаҳо роҳ гаштан, аз хазонҳои зери по монда, оҳанги ҳазине ба гӯш мерасид. Осмон каме гардолуду нурҳои хуршед ба қадри зарурӣ нурпошӣ намекард.

Ҳамагӣ ба андешаи беохире банд буданду аз чи гуна ҷараён гирифтани рӯзи навашон нигарон. Парешонию ошуфтагӣ гӯё ҳамнафаси ҳар яке гардидаву ба содагӣ раҳояшон намекард. Ҷумла одамон мунтаризи рӯзе буданд, ки бо омаданаш кулли ташвишҳояшонро дур намояду орзуи чандинсолаи онҳову гузаштагонашонро бароварда созад. Ва ниҳоят он рӯз низ фаро расиду одамон фавҷ – фавҷ ба ҳам омада, истиқбол аз омадани он рӯзу он неъмате мекарданд, ки солҳои тӯлонӣ интизораш буданд. Ҳамагӣ каф мекӯбиданд аз ин ки хуршеди озодӣ болои сарашон оғӯши пурнурашро боз кардааст. Қалбҳоро шодиву сурур фаро гирифта буду нидои хандаҳои шодиомези пиру барно дар хонаҳою берун аз он фармонравоӣ мекард. Дар фазои софу беғубор паррандагон бол мезаданду субҳгоҳон мурғони саҳархез нағмасароӣ мекарданд. Дигар баҳонае ба ҷои хушнудӣ, ғарқи андӯҳ гардидан вуҷуд надошт ва касе ҳам хостори ин набуд. Аммо то он вақте ки...

Ин шодиву нишот ва тараннуми озодӣ боиси нороҳатии баъзе тирадилоне гардид, ки шодии моро дидан нахостанд ва рӯзи пурнури моро ба шаби сарду сиёҳе бадал карданд. Баъд аз ин осмон ҳам тираву тор буду паррандагон низ дар фазояш майли парвоз надоштанд. Мурғакони саҳархез ҷои он ки ба истиқболи субҳи ҷадид бо лаҳни хеш замзамаи ишқ созанд, ду дида сӯйи нуқтае хомӯширо ихтиёр карданд. Одамонро рӯзи сахту сангине фаро гирифта буд, ки дигар чи тадбир андешиданашонро намедонистанд. Нафарони зиёдеро бо ҷурми он ки озодипарасту озодихоҳ ва ҷонибдори ҳаёти осоиштаанд, аз гирифтани нафас маҳрум мекарданд.
Дар кӯчаҳои шаҳру русто дигар садои хандае ба гӯш намерасиду дар чеҳраи ҳеҷ касе табассум мушоҳида намегардид. Дар қалбҳои мардум ҷои шодиву нишот ва умеду орзу танҳо тарсу ноумедӣ буд. Кӯдакон, ки бе ҳеҷ иллате доим хушнуданд, дар ин рӯзҳо шодияшонро аз даст дода, моту мабҳут барои ба чунин рӯз гирифтор шуданашон меандешиданд. Волидон бошанд, аз ояндаи худу фарзандон нигарон дар фикри беохире ғарқ буданд ва умедашонро аз баргаштани рӯзҳои қабли озодиву пурнишот дода. Ҳамагӣ дар он айём танҳо дар як андеша буданд, ки чи гунаву чи тавр луқмаи ноневу нонрезае барои худу атрофиёнашон дарёбанд, то аз шиддати бадтарин дарди башарият – гуруснагӣ ҳалок нагарданд.

Аксарият танҳо дар ҳамин фикр буданду хандаву хурсандӣ ва ором хобиданро ба гӯшаи фаромушӣ супорида. То оне, ки ғизое ба даст оранд, муддатҳои мадид мунтазирӣ мекашиданд ва баъзан вақте барои он ки дар чунин интизориҳо чизе ба даст намеоварданду ба хона бо дасти тиҳӣ бармегаштанд, бо шунидани як сухани тифлонашон – “Нон овардед?” чашмонашон боронӣ мегардиду дунё дар назарашон тираву тор.

Ҳамагӣ аз рӯзҳои ба сарашон омада, хаста буданд. Ҳамагӣ дигар маҷоли бардошти ин дардро надоштанд. Ҳамагӣ аз шебу фарози ин замони умрашон дилсард буданд. Ҳамагӣ ба суоли он ки “Ин ҳама корҳо барои чист?” посух меҷустанд. Ҳамагӣ муштоқи аз байн рафтани мусибати ба сарашон омада буданд. Ҳамагӣ хостори тезтар фаро расидани рӯзгори хуб буданд. Ҳамагӣ пазмони ҳаёти озоду воқеӣ ва орӣ аз ҳама гуна дилсардиҳо буданд. Ва ҳамагӣ танҳо зиндагӣ кардан мехостанд, зиндагие бидуни моҷарову аз даст доданҳо.
Мардум хеле рӯзҳои ваҳимеро пушти сар кард. Қисме барои наҷот ғарибиро авло донист, қисме барои озодихоҳиву қисме бегуноҳ аз ҳаёт маҳрум шуданд ва қисми боқимонда бо ҷаҳдҳои фарзонафарзандони меҳан барои ба даст овардани рӯзҳою рӯзгору хуши бидуни мушкилот умед ба ояндаи дурахшон бастанд. Ва ба бахти мардум он неъмате, ки дар ибтидо ба даст оварданду қариб буд, ки аз байн равад, дубора пояҳояш устувор гардид ва бар хонадони ҳар тоҷикистонӣ чароғи озодӣ аз нав фурӯзон шуд. Арзишмандтарин дороии олам - истиқлол дубора ҳамнафасу ҳамдамамон гардиду бароямон нодиртарин туҳфаи таърих сулҳу оромиро тақдим кард...

Вақте меҳан дар оғӯши ҷанг буд, вақте меҳан гирифтори кашмакашиҳои дохилӣ буд, вақте меҳан дар санҷиши сахти таърихӣ буд, вақте меҳан ғарқи ноумедиҳо буд ва вақте меҳан дар ҳоли бениҳоят сахту нигаронӣ буд, дӯстдоронаш гирди ҳам ҷамъ шуданд, ангуштони як мушт шуданд ва аз як гиребон сар бароварданду пайи пойбарҷоияш талош карданд ва истиқлоле, ки пас аз ҳазорсолаҳо соҳибаш гардида буданд, соҳибиву ҳифзаш карданд ва сулҳу оромиро, ки орзуи аксарияти сокинони рӯйи дунёст, ба сарзамини аҷдодиямон баргардонданд. Ва ин қаҳрамониест, ки пас аз ҳазор сол ватандӯстони меҳан онро ба даст оварданду соҳибӣ карданд.

Ва ҳамин беназиртарин дастоварди инсоният – истиқлол аст, ки рӯзгори хуб дорему орзуҳоямон гул мекунанд, нақшаву ҳадафҳоямон амалӣ мегарданд, кӯдакон самимонаву содиқона механданду шодикунон бозӣ мекунанд.

Агар ки имрӯз саодати рӯзгор дорему боло сарамон ахтарони бахт медурахшанд. Агар ки имрӯз зиндагии хуб дорему ошиқона ҳаёт ба сар мебарем. Агар ки имрӯз оромона сар ба бистар мемонему бо андешаи ором барои амалӣ сохтани ҳадафҳоям рӯзи тозаро оғоз мебахшем. Агар ки имрӯз нафаси озод дорему касеву чизе монеи ба таври дилхоҳ зистанамон намегардад. Агар ки имрӯз бо муҳаббат дона – дона орзуҳоямонро пиёда месозему аз он хушнуд мегардем. Агар ки имрӯз оромиши қалбӣ дорему хушбахтиву хушрӯзгорӣ ҳамболамон аст. Агар ки имрӯз зиндагии бидуни мушкилоту орӣ аз ошуфтагӣ дорем. Ва агар ки имрӯз рӯзгори шоиста дорему аз он мамнунем, пас ҳамаи ин ҳосили истиқлол аст ва ин ганҷи боарзишро бо баҳои ҷон бояд ҳифз кард ва баҳри пойдориву таҳкимаш ҷаҳд намуд.