ҶОМЕА
Ҷумъа 29 Март 2024 02:39
Дар арафаи ҷашни бузурги миллӣ – 30 - солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасмим гирифтем, аз рӯзгори нафаре қисса кунем, ки бо фаъолияти созандаву босамар соҳибэҳтиром ва маҳбуби дилҳо шудааст. Ӯ занест, ки аз ҷониби ҷомеа эътироф ва дар роҳи хизмат ба мардум обрӯманд гаштааст.
Номи нек, фаросати азалӣ, рӯзгори омӯзанда, шеваи хоси зиндагӣ, ҳисси баланди масъулиятшиносӣ, хоксорию фурӯтанӣ дар зоҳиру ботинаш ба ҳам омадаву намунаи олии зани фидокору ватандӯстро пеши назар ҷилва медиҳад. Тӯли фаъолияти пурсамари хеш дар вазифаҳои масъулиятноки давлатӣ мавқеъ ва ақидаи устувори хешро соҳиб гашта, баҳри ободии диёр ҳамеша саъй намудааст.
Адолат Раҳмонова. Аз суҳбат бо ин зани соҳибдилу равшанзамир аёнамон гашт, ки ё ном ба ӯ шафоат карда ё ӯ ба ном. Чун Адолат бо маънои томаш намоди адолату инсоф, яъне хоҳони адлу инсоф ва додгустарист. Бо рӯҳи болида ва ризояти ботинӣ аз роҳи интихобнамуда, аз муборизаҳои рӯзафзунаш барои пойдории ҳақиқату адолат хоксорона изҳори қаноатмандӣ мекунад. Хушҳол аз он аст, ки ба Ватан ва халқи худ аз рӯи имону виҷдон хизмат кардааст.
Арбори давлатӣ, ходими ҳизбию ҷамъиятӣ, сиёсатмадори маъруф, бонуи ватандӯст, вакили Шӯрои Олиии Ҷумҳурии Тоҷикистон, даъвати XI XII (1987-2000), котиб, котиби дуюм ва котиби аввали комсомоли ноҳияи Восеъ, муовини раиси кумитаи иҷроияи Шӯрои депутатҳои халқии ноҳияи Восеъ, котиби кумитаи ҳизбии ноҳияи Совет (имрӯза Темурмалик)...
Идомаи роҳи тайнамудаи ин зани муборизу сарсупурда, рӯзгори дирӯзу имрӯзи мардуми тоҷик, бурду бохти даврони соҳибистиқлолӣ, саҳми Пешвои миллат дар таҳкими пояҳои истиқлолият дар суҳбати мо бо ин зани дарёдил таҷассум хоҳад ёфт.
- Нахуст фарорасии ҷашни 30 - солагии Истиқлоли давлатиро бароятон муборакбод мегӯем.
- Ташаккур, ин ҷашн барои тамоми мардуми шарифи Тоҷикистон мубораку фархунда бошад!
- Каме аз роҳи тайнамудаи хеш дар арсаи сиёсат ба хонандаи мо маълумот медодед. Кадом омилҳо боис шуд, ки шумо роҳи сиёсатро интихоб намудед?
- Зодаи яке аз рустоҳои ноҳияи Данғара ҳастам. Баъди хатми мактаби миёна бо дастгирии падарам, ки иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватанӣ буд, ба факултаи биология ва химияи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дохил шуда, онро соли 1969 хатм намудам. Ҳанӯз аз замони таҳсил дар мактаби миёна ба корҳои ҷамъиятӣ шавқу рағбати зиёд дошта, котиби ташкилоти камсамолӣ будам. Дар донишгоҳ низ роҳбари ташкилоти комсомолиро ба уҳда доштам.
Дар вақти таҳсил бо ҷавоне аз ноҳияи Айнӣ шинос шуда, оила барпо намудам. Шавҳарам бо ихтисоси муҳандис - геолог як сол қабл аз ман донишгоҳро хатм намуда, дар ноҳияи Восеъ кор мекард. Ман низ дар мактаби №1-и ин ноҳия ба ҳайси муаллимаи биология ва химия ба фаъолият шуруъ намудам. Гарчанде он муҳиту он мардум бароям бегона буд, вале бо дасту дили гарм ба таълиму тарбияи кӯдакон пардохтам. Баъди суханрониам дар яке аз ҷаласаҳои мактаб яке аз намояндаҳои ҳизбии ноҳияи Восеъ, ки дар маҷлис иштирок дошт, маро ба кори комсомол даъват кард. Муддати 7 сол дар кумитаи комсомолии ноҳияи Восеъ аз котиби 3-юм то котиби 1-уми кумитаи комсомолӣ, аъзои бюрои кумитаи ҳизбӣ фаъолият карда, баъдан депутати шаҳрак, ноҳиявӣ ва вилоятӣ интихоб шудам. Ҳамин тариқ, қадамҳои нахустини худро ба арсаи сиёсат гузоштам.
Баъдан дар кумитаи ҳизбии ноҳияи Восеъ, муовини раиси кумитаи иҷроия ва котиби сеюми кумитаи ҳизби коммунистии ноҳияи Совет (ҳозира Темурмалик), котиби якуми кумитаи ҳизби коммунистии ноҳияи Ленинград (ҳозира Муъминобод) котиби 4-уми кумитаи ҳизби коммунисти вилояти Кӯлоб фаъолият намуда, депутати Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон даъвати 11-ум ва 12-ум будам.
Бо масъулини ноҳия роҳҳои мошингардро мумфарш карда, аввалин маротиба байни Кӯлоб ва Муъминобод автобуси мусофиркаш кушодем. Он замон аҳолии ноҳия аз тамошои барномаҳои телевизиони Тоҷикистон маҳрум буданд, ки ин масъала низ ҳаллу фасл гардид. Баъдан сохтмони биноҳои шуъбаи алоқа, дорухона, бонк, маркази савдо ва якчанд иншоотҳои иҷтимоиро ба анҷом расонидем.
- Барои як духтари рустоӣ, як зани ҷавон, як модар ба дӯш доштани якчанд масъулияти баланд, яъне оиладорӣ, тарбияи фарзандон ва кори давлатӣ мушкил набуд?
- Бояд иқрор шуд, ки барои зан дар сохторҳои давтатӣ кору фаъолият кардан нисбати мардҳо душвортар аст. Албатта, барои дар ҷодаи зиндагӣ устувор қадам гузоштану ба мушкилоту сангинии он тобовар будан барои ҳар як нафар, хосса зан муттакое, дастгиру пуштибоне лозим аст ва чунин шахс барои ман нахуст падарам ва баъдан шавҳарам буд, ки аз эшон миннатдорам. Шавҳарам шахси хеле меҳрубону зиндадил буду дар тарбияи фарзандон ёрирасон. Мо 43 сол зиндагии осудаи якҷоя доштем. Соҳиби 4 духтар, 17 набера ва 17 абераем.
- Тавре огаҳӣ дорем, давраи авҷи фаъолияти сиёсии шумо ба солҳои ҷанги шаҳрвандӣ ва рӯзҳои нахустини соҳибистиқлол гардидани ҷумҳуриамон рост омада буд. Барои ба даст омадани ин неъмати бебаҳо саҳми Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хеле бориз аст. Шумо, ки он лаҳзаҳои ҳассос дар паҳлуи сарвари ҷавони тоҷикон будед, нақши Пешвои миллатро чӣ гуна арзёбӣ мекунед?
- Баъди пош хӯрдани ИҶШС ҷумҳуриҳои собиқ аъзои он яке паи дигаре истиқлолияти худро ба даст меоварданд. 9 сентябри соли 1991 Ҷумҳурии Тоҷикистон низ истиқлолияти худро эълон кард. Мардуми тоҷик шод буд, ки як давлати мустақилу озод шуд, ин миллати соҳибтамаддун ва дорои фарҳангу маданияти бою қадимӣ боварии комил дошт, ки бо хиради азалии худ рушду тараққии кишварашро таъмин мекунад.
Мутаассифона, дар ҳамин давра дар Тоҷикистон ҳизбу ҳаракатҳои нав пайдо шуданд ва тибқи қонунгузории давлати демократию ҳуқуқбунёд ҳамаи ин ҳизбҳо дар Вазорати адлияи мамлакат ба қайд гирифта мешуданд. Азбаски қаблан таҷрибаи бисёрҳизбӣ дар мо набуд, нофаҳмиҳо миёни ҳизбҳо ба миён омад. Ҳар як ҳизб мехост, ҳукмрон бошаду сохти давлатдориро ба манфиати худ тағйир диҳад. Аз ҷумла, ҳизби наҳзати исломӣ мақсад гузошта буд, ки бояд давлати исломӣ бунёд карда шавад. Ҳизби демократ тарафдори давлати демократӣ шудани Тоҷикистон буд. Хуллас, байни ҳизбҳо мухолифату якдигарнофаҳмӣ ба миён омад. Ҳамин тариқ, моҳи феврали соли 1990, ки бо номи “Баҳманмоҳи хунин” дар таърих ёд мешавад, нахустин бесарусомониҳо, гирдиҳамоиҳо дар маркази шаҳри Душанбе рух дода, мардумро ба таҳлука андохт. Оқибати ин ҳама нофаҳмиҳо ба ҷанги шаҳрвандӣ оварда расонид. Аввалин хуни тоҷик рехт. Баъдан майдоннишиниҳо дар назди Кумитаи марказии ҳизби коммунистӣ ва бинои Шӯрои Олии мамлакат доир мешуд ва ҳақталошони манфиатҷӯ аз роҳбарияти кишвар талаб мекарданд, ки ба Конститутсияи мамлакат тағйирот ворид намоянд. Алангаи оташи ҷанги бародаркуш ба тамоми манотиқи кишвар паҳн мешуд, тоҷик хонаи тоҷикро оташ мезад, бародар гиребони бародар мегирифт. Аз миёни ҳизбҳое, ки он замон дар Тоҷикистон амал мекарданд, ягона ҳизбе, ки силоҳ ба даст нагирифт, ҳизби коммунист буд, чун дар таълимоти ҳизб тарбияи фарзанд дар рӯҳияи инсондӯстӣ, ҳисси баланди ватандӯстӣ, маърифатнокию хештаншиносии миллат дар мадди аввал меистод. Мо, аъзои ҳизб, чунин бераҳмию бешафқатиро ҳатто тасаввур карда наметавонистем. Дар ин ҷанги бемаънӣ 150 ҳазор нафар ҷавон, кӯдак, занону модарон қурбон шуданд. Зиёда аз 10 миллиард доллар ба хоҷагии халқ зиён ворид шуд. Иқтисодиёт хароб ва ҳама сохторҳои давлатӣ фалаҷ гашта, мардуми зиёде аз ватан фирорӣ шуда, дар мулкҳои бегона паноҳ бурданд.
Ана дар ҳамин вазъияти бисёр ҳассосу мураккаб мо, намояндаҳои ҳизбҳо, ҷонибдорони ҳукумати конститутсионӣ ва намояндаҳои гурӯҳҳои мухолифин ба ҳам омада, ба хулосае омадем, ки бояд як иҷлосияи фаврӣ даъват карда шавад. Мо бояд коре кунем, ки миллатро аз парокандагӣ ва нестӣ наҷот диҳем. Баъди машваратҳои чандинкарата оқибат ба хулосае омадем, ки дар як минтақаи амни кишвар иҷлосияи фаврӣ баргузор менамоем ва барои ин вилояти Суғд интихоб шуд. Дар ин иҷлосия радифи вакилони халқ тамоми олимону зиёиёни кишвар, намояндагони дин, намояндаҳои кишварҳои ҳамсоя ширкат доштанд. Рӯзномаи Шӯрои Олии мамлакат, ки аз ҷониби намояндаҳои ҳизби конститутсионӣ барои баррасӣ пешниҳод шуд, қабул нагардид. Дар муқобили он рӯзномаи таҳиянамудаи комиссияи мусолиҳа, иборат аз 14 масъала бо овозгирии барзиёд қабул шуд ва муроҷиатномаи аъзои комиссия ба унвони президентҳои Федератсияи Русия ва дигар кишварҳои ҳамҷавор таҳия гардид. Президенти ҳамонвақтаи мамлакат Раҳмон Набиев бо фишороварӣ ва талаби намояндаҳои ҳизбу вакилон дар ҳамон иҷлосия истеъфо дод. Аъзои ҷаласа муваққатан идораи президентиро манъ карда, идораи давлатро ба зиммаи Шӯрои Олии кишвар вогузор намуданд. Чун воқеоти дар пеши назарашон ба вуқуъпайваста гувоҳи ин буд, ки як нафарро шикаст додан осон аст, аммо аъзои шӯрои олӣ, ки 230 нафар шомили он буд, як неруи муттаҳиду шикастнопазир аст дар муқобили мақсадҳои ғаразноки ҳасудон. Ва ҳамагӣ ба хулосае омадем, ки роҳбарии давлатро нафаре бояд ба уҳда бигирад, ки раиси Шӯрои Олӣ таъин мешавад. Баъди баҳсу мунозираҳои зиёди чандрӯза вакили халқ аз ҳавзаи интихоботии Хонақоҳ №47-и ноҳияи Ҳисор номзадии Эмомалӣ Шарипович Раҳмоновро ба вазифаи раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод кард. Аз 230 нафар аъзои вакилони халқ 197 нафар иштирок доштанд ва 186 нафар ба ҷонибдории Эмомалӣ Раҳмонов овоз доданд.
Ин ҷавонмард аз лаҳзаи аввали ба минбар баромадан бо нутқи пурмуҳтавою таъсирбахши худ ҳамагонро ба муттаҳидию якдигарфаҳмӣ даъват намуда, мавқеи пешоҳангиашро муайян намуд. Он замон ӯ дар ягон мақомоти баланди давлатӣ фаъолият намекард, балки роҳбари як хоҷагӣ буд ва миёни мардуми одӣ заҳмат мекашид. Ҳамагӣ гӯш ба суханронии ин марди наҷиб додаву ҳайратзада буданд, чун ягон сиёсатмадори суханвар бо чунин маҳорат ва чунин гарму самимию таъсирбахш сухан карда наметавонист. Чун бо халқ наздик буд, дарди халқро бештар аз ҳама дарк мекард, Ҳидоятҳояш, даъваташ, хоҳишу дархосташ сулҳ буд, дӯстӣ буд, якпорчагӣ буд, наҷоти миллат буд. Талошаш барои гирифтани пеши роҳи хунрезӣ буд. Сухани ин марди наҷиб, ки “Ман дар назди халқ ваъда медиҳам, ки ба Тоҷикистон сулҳ меорам!” шуд сароғоз ё кушоиши пайроҳаи нав дар масири сулҳу ваҳдат алорағми душмани дӯстнамо, алорағми бародари кинавар, алорағми ҳамсояи бадгуҳар, алорағми ҳаммеҳани носипос...
Ва қадами устуворе, ки ба пеш гузошт, ҳамагонро беихтиёр аз паси худ бурд ва гом бардошт дар ҷодаи норушану хатарзо, ҷодае, ки поёнаш маълум набуд, ки чоҳест ё обе. Ҳаросе надошт аз вартаи нобудӣ. Дилпур аз ғолибият дар набарди нобаробар, дилпур аз истиқлоли андешаи миллат, дилпур аз якпорчагию муттаҳидии ватану миллати хеш, савганд ёд кард, ки то охирин гурезаро ба Ватан барнагардонад, осуда нахоҳад буд.
Оре, ӯ ваъда доду ба ваъда вафо кард, нагузошт, ки гурезаҳои тоҷик мулки бегонаро ватани худ ихтиёр кунанд, ӯ нагузошт, ки дар мулки ғарибӣ қабристони тоҷикон бунёд шавад, ӯ нагузошт, ки номуси ватандорӣ поймол, нангу ғурури миллат зери по шавад... То ҳамон лаҳзаҳо мо на парчам доштем, на нишон, на суруди миллӣ, аммо миллат будем, миллати воҳид, миллати разманда, миллати бедору огоҳ.
- Ба андешаи шумо мардуми тоҷик то куҷо тавонистааст, дастовардҳои даврони истиқлолро ҳифз намояд?
- Ҳамарӯза мо тавассути васоити ахбори омма мебинем, ки чи қадар миллатҳои гуногуни кишварҳои ҷангзадаи дунё берун аз мулки аҷдодӣ азоби ғурбат мекашанд. Дар муқоиса бо ин ҷонфидоию садоқати роҳбари давлати мо нисбати халқу ватани хеш бесобиқа аст. То ҳол ягон роҳбари давлат барои баргардондани гурезаҳои худ чунин талош накардааст, ки Президенти мо, то ҳол роҳбари ягон давлат барои ҳимояи миллати худ, марзу буми худ чунин матонату садоқатмандӣ нишон надодааст, ки Президенти мо, роҳбари ягон давлат сари ятимонро сила накардаву сари як суфра бо эшон ғизо нахӯрдааст, ки Президенти мо, роҳбари ягон давлат бо чеҳраи кушода ба пешвози душмани худ оғӯш боз накардаст, ки Президенти мо...
Имрӯз истиқлол, ин ниҳоли бо заҳмати зиёди хастанопазир шинондаи роҳбари ҷавонамон Эмомалӣ Раҳмон самари шаҳдбор овардааст. Мо соҳиби Парчами давлатӣ, Нишони давлатӣ ва Суруди миллӣ шудем. Яке аз падидаҳои фараҳбахши даврони соҳибистиқлолӣ ин ба имзо расидани Созишномаи истиқрори сулҳи тоҷикон (27 июни соли 1997) буд, ки бо ҷонбозиҳои бесобиқаи ин марди шариф баъди 21 маротиба вохӯриву мулоқотҳо бо намояндаҳои гурӯҳҳои мухолифин ба даст омад. Ин аст Истиқлолият!
Дар даврони шӯравӣ мо аз як минтақаи кишварамон ба минтақаи дигар бемамониат рафтуомад карда наметавонистем, чӣ монад ба хориҷ. Аммо имрӯз ба шарофати амалишавии яке аз ҳадафҳои стратегии мамлакат, яъне аз бумбасти коммуникатсионӣ баровардани мамлакат бунёди ҳазорҳо роҳи маҳаллию байналмилалиро анҷом додем, пулҳо бунёд кардем, нақбҳо кандем... Ин аст Истиқлолият!
10 соли аввали истиқлолият танҳо барои ором кардани вазъи сиёсии кишвар талош ба харҷ додем ва танҳо давоми 20 соли баъдӣ ба бунёдкориву созандагӣ шуруъ кардем ва дар ҳамин муҳлати кӯтоҳ тавонистем сохтмонҳои азими аср, аз қабили НБО Сангтӯда -1, Сангтӯда -2, НБО Роғун ва даҳҳо неругоҳҳои хурду бузург бунёд созем. Дар ин давра сохтмон ва таъмиру тармими зиёда аз 2000 мактаб, 1000 беморхона, 30 км нақб ва садҳо иншооти иҷтимоию иқтисодӣ амалӣ карда шуд. Имрӯз симои танҳо пойтахти мо ба таври шинохтанашаванда тағйир ёфтааст ва чунин корҳои созандагию бунёдкорӣ дар тамоми манотиқи кишвар бо ҷидду ҷаҳд анҷом дода шудаанд.
Агар мо аз ин ҳама неъматҳо шукрона накунем, кӯр мешавем. Агар заҳматҳои шабонарӯзии сарвари ғамхору оқили худро нодида бигирем, таърих моро намебахшад, наслҳои баъдӣ аз мо гиламанд хоҳанд шуд, чун мо шоҳидони бевоситаи ин ҳама талошу ҷонбозиҳои ин марди некном ҳастем.
Пешвои мо намоди ҷовидонаи ватандӯстиву рафоқати беназир аст. Ҳар коре мекунад, барои мову шумо, барои ободии диёру осудагии халқи азизи тоҷик мекунад.
- Эътимоду боварии Сарвари давлат нисбат ба ҷавонон хеле зиёд аст. То куҷо ҷавонони мо сазовору арзандаи чунин эътимод ҳастанд?
- Дуруст аст, ки мо таваҷҷуҳу ғамхориҳои рӯзафзуни Пешвои миллатро нисбати ин қишри ояндасози ҷомеа баръало мушоҳида мекунем. Имрӯз барои илмомӯзӣ, касбу ҳунаромӯзии ҷавонон дар кишвар тамоми шароитҳо фароҳам оварда шудааст, зиёда аз 40 ҳазор нафар ҷавонони мо дар мактабҳои олии кишварҳои хориҷ таҳсил мекунанд. Солҳои ҷавонии мо кам андар кам буд ҳолатҳое, ки духтарон аз навоҳии дурдаст барои таҳсил ба пойтахт биёянд.
Бо дарназардошти вазъи имрӯзаи ҷаҳон, тараққиёти илму техника ба омӯзиши илмҳои дақиқ таваҷҷуҳ зоҳир карда шуд, ки талаби рӯз аст. Ҷавононро мебояд, ки ҳамқадами замон бошанд, дар раванди ҷаҳонишавӣ мавқеи устувори давлату миллати худро дарк карда тавонанд. Барои ин пеш аз ҳама дониши мукаммал, ки ҷои силоҳро гирифтааст, эшонро метавонад муваффақ гардонад.
Тарғиби китобу китобхонӣ тавассути роҳандозии озмунҳои ҷумҳуриявӣ боис шуд, мардуми мо аз хурд то бузург аз нав рӯ ба китоб, ба маърифат биёрад. Мардум ба хубӣ дарк кардаанд, ки сарчашмаи ҳама меҳру садоқат нисбати оила, падару модар, миллату ватан аз хондани китоб сарчашма мегирад. Дар оилае, ки китобхонӣ шуғли доимиашон аст, ҳаргиз нофаҳмию муноқиша нест, хушунат нест, кинаварзӣ нест.
Ман имрӯз пеши он модароне, ки писарони худро ба воя расонида, ба хизмати халқу Ватан равон кардаанд, сари таъзим фуруд меорам. Сарҳади мо танҳо бо Афғонистон 1300 км аст. Фарзандони мо дар гармову сармо сарҳади кишвари моро барои амнияти мо - модарон, то субҳ бедор истода муҳофизат мекунанд. Ана ҳаминҳоянд пайравони асили Пешвои миллат! Инҳоянд фарзандони вафодори миллат!
Набояд фаромӯш кард, ки Президенти мо низ вақте ба арсаи сиёсат қадам гузошт, ҷавон буд, таҷрибаи кофӣ надошт, аммо ҷасораташ, матонаташ, эҳсоси баланди ватандӯстиаш ӯро комёб гардонид ва имрӯз дар арсаи олам ҳамчун чеҳраи сиёсӣ эътирофшуда аст. Маҳз ӯ аз минбарҳои бонуфузи ҷаҳонӣ баромад намудаву миллати тоҷикро, тамаддуни миллати тоҷикро ба ҷаҳониён муаррифӣ намуд. Ҳар нафаре, ки заррае нангу номус дорад, ҳатман ифтихор мекунад. Ифтихор аз Пешвои миллат, ифтихор аз фарзандони баномуси кишвар, онҳое, ки дар ободии ин диёр саҳм гузоштаанд!
Ватани худро дӯст бояд дошт, барои якпорчагии он мубориза бояд бурд! Ин аъмолро танҳо ҷавонон анҷом дода метавонанд ва тарбияи ҷавонон дар чунин рӯҳия вазифаи мо, насли калонсол аст! Ватанпарастиро аз шири модар дар ниҳоди кӯдак бояд ҷой дод. Ба ҷавонон муроҷиат мекунам, ки фирефтаи ҳарзагӯиҳои ашхоси ношукр, ки дур аз Ватан ба ҳамватани худ санг меандозанд, бо мақсадҳои ғаразнок мехоҳанд, онҳоро ба кӯчаҳои саргумӣ баранд, нашаванд, балки аз эшон ҳазар кунанд. Тавре Пешвои миллат мудом таъкид мекунанд, хонанд, илм омӯзанд, мутахассис шаванд ва барои ободии кишвари азизамон кӯшиш намоянд. Ин аст мақсади асосии Президенти мо!
Номи нек, фаросати азалӣ, рӯзгори омӯзанда, шеваи хоси зиндагӣ, ҳисси баланди масъулиятшиносӣ, хоксорию фурӯтанӣ дар зоҳиру ботинаш ба ҳам омадаву намунаи олии зани фидокору ватандӯстро пеши назар ҷилва медиҳад. Тӯли фаъолияти пурсамари хеш дар вазифаҳои масъулиятноки давлатӣ мавқеъ ва ақидаи устувори хешро соҳиб гашта, баҳри ободии диёр ҳамеша саъй намудааст.
Адолат Раҳмонова. Аз суҳбат бо ин зани соҳибдилу равшанзамир аёнамон гашт, ки ё ном ба ӯ шафоат карда ё ӯ ба ном. Чун Адолат бо маънои томаш намоди адолату инсоф, яъне хоҳони адлу инсоф ва додгустарист. Бо рӯҳи болида ва ризояти ботинӣ аз роҳи интихобнамуда, аз муборизаҳои рӯзафзунаш барои пойдории ҳақиқату адолат хоксорона изҳори қаноатмандӣ мекунад. Хушҳол аз он аст, ки ба Ватан ва халқи худ аз рӯи имону виҷдон хизмат кардааст.
Арбори давлатӣ, ходими ҳизбию ҷамъиятӣ, сиёсатмадори маъруф, бонуи ватандӯст, вакили Шӯрои Олиии Ҷумҳурии Тоҷикистон, даъвати XI XII (1987-2000), котиб, котиби дуюм ва котиби аввали комсомоли ноҳияи Восеъ, муовини раиси кумитаи иҷроияи Шӯрои депутатҳои халқии ноҳияи Восеъ, котиби кумитаи ҳизбии ноҳияи Совет (имрӯза Темурмалик)...
Идомаи роҳи тайнамудаи ин зани муборизу сарсупурда, рӯзгори дирӯзу имрӯзи мардуми тоҷик, бурду бохти даврони соҳибистиқлолӣ, саҳми Пешвои миллат дар таҳкими пояҳои истиқлолият дар суҳбати мо бо ин зани дарёдил таҷассум хоҳад ёфт.
- Нахуст фарорасии ҷашни 30 - солагии Истиқлоли давлатиро бароятон муборакбод мегӯем.
- Ташаккур, ин ҷашн барои тамоми мардуми шарифи Тоҷикистон мубораку фархунда бошад!
- Каме аз роҳи тайнамудаи хеш дар арсаи сиёсат ба хонандаи мо маълумот медодед. Кадом омилҳо боис шуд, ки шумо роҳи сиёсатро интихоб намудед?
- Зодаи яке аз рустоҳои ноҳияи Данғара ҳастам. Баъди хатми мактаби миёна бо дастгирии падарам, ки иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватанӣ буд, ба факултаи биология ва химияи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дохил шуда, онро соли 1969 хатм намудам. Ҳанӯз аз замони таҳсил дар мактаби миёна ба корҳои ҷамъиятӣ шавқу рағбати зиёд дошта, котиби ташкилоти камсамолӣ будам. Дар донишгоҳ низ роҳбари ташкилоти комсомолиро ба уҳда доштам.
Дар вақти таҳсил бо ҷавоне аз ноҳияи Айнӣ шинос шуда, оила барпо намудам. Шавҳарам бо ихтисоси муҳандис - геолог як сол қабл аз ман донишгоҳро хатм намуда, дар ноҳияи Восеъ кор мекард. Ман низ дар мактаби №1-и ин ноҳия ба ҳайси муаллимаи биология ва химия ба фаъолият шуруъ намудам. Гарчанде он муҳиту он мардум бароям бегона буд, вале бо дасту дили гарм ба таълиму тарбияи кӯдакон пардохтам. Баъди суханрониам дар яке аз ҷаласаҳои мактаб яке аз намояндаҳои ҳизбии ноҳияи Восеъ, ки дар маҷлис иштирок дошт, маро ба кори комсомол даъват кард. Муддати 7 сол дар кумитаи комсомолии ноҳияи Восеъ аз котиби 3-юм то котиби 1-уми кумитаи комсомолӣ, аъзои бюрои кумитаи ҳизбӣ фаъолият карда, баъдан депутати шаҳрак, ноҳиявӣ ва вилоятӣ интихоб шудам. Ҳамин тариқ, қадамҳои нахустини худро ба арсаи сиёсат гузоштам.
Баъдан дар кумитаи ҳизбии ноҳияи Восеъ, муовини раиси кумитаи иҷроия ва котиби сеюми кумитаи ҳизби коммунистии ноҳияи Совет (ҳозира Темурмалик), котиби якуми кумитаи ҳизби коммунистии ноҳияи Ленинград (ҳозира Муъминобод) котиби 4-уми кумитаи ҳизби коммунисти вилояти Кӯлоб фаъолият намуда, депутати Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон даъвати 11-ум ва 12-ум будам.
Бо масъулини ноҳия роҳҳои мошингардро мумфарш карда, аввалин маротиба байни Кӯлоб ва Муъминобод автобуси мусофиркаш кушодем. Он замон аҳолии ноҳия аз тамошои барномаҳои телевизиони Тоҷикистон маҳрум буданд, ки ин масъала низ ҳаллу фасл гардид. Баъдан сохтмони биноҳои шуъбаи алоқа, дорухона, бонк, маркази савдо ва якчанд иншоотҳои иҷтимоиро ба анҷом расонидем.
- Барои як духтари рустоӣ, як зани ҷавон, як модар ба дӯш доштани якчанд масъулияти баланд, яъне оиладорӣ, тарбияи фарзандон ва кори давлатӣ мушкил набуд?
- Бояд иқрор шуд, ки барои зан дар сохторҳои давтатӣ кору фаъолият кардан нисбати мардҳо душвортар аст. Албатта, барои дар ҷодаи зиндагӣ устувор қадам гузоштану ба мушкилоту сангинии он тобовар будан барои ҳар як нафар, хосса зан муттакое, дастгиру пуштибоне лозим аст ва чунин шахс барои ман нахуст падарам ва баъдан шавҳарам буд, ки аз эшон миннатдорам. Шавҳарам шахси хеле меҳрубону зиндадил буду дар тарбияи фарзандон ёрирасон. Мо 43 сол зиндагии осудаи якҷоя доштем. Соҳиби 4 духтар, 17 набера ва 17 абераем.
- Тавре огаҳӣ дорем, давраи авҷи фаъолияти сиёсии шумо ба солҳои ҷанги шаҳрвандӣ ва рӯзҳои нахустини соҳибистиқлол гардидани ҷумҳуриамон рост омада буд. Барои ба даст омадани ин неъмати бебаҳо саҳми Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хеле бориз аст. Шумо, ки он лаҳзаҳои ҳассос дар паҳлуи сарвари ҷавони тоҷикон будед, нақши Пешвои миллатро чӣ гуна арзёбӣ мекунед?
- Баъди пош хӯрдани ИҶШС ҷумҳуриҳои собиқ аъзои он яке паи дигаре истиқлолияти худро ба даст меоварданд. 9 сентябри соли 1991 Ҷумҳурии Тоҷикистон низ истиқлолияти худро эълон кард. Мардуми тоҷик шод буд, ки як давлати мустақилу озод шуд, ин миллати соҳибтамаддун ва дорои фарҳангу маданияти бою қадимӣ боварии комил дошт, ки бо хиради азалии худ рушду тараққии кишварашро таъмин мекунад.
Мутаассифона, дар ҳамин давра дар Тоҷикистон ҳизбу ҳаракатҳои нав пайдо шуданд ва тибқи қонунгузории давлати демократию ҳуқуқбунёд ҳамаи ин ҳизбҳо дар Вазорати адлияи мамлакат ба қайд гирифта мешуданд. Азбаски қаблан таҷрибаи бисёрҳизбӣ дар мо набуд, нофаҳмиҳо миёни ҳизбҳо ба миён омад. Ҳар як ҳизб мехост, ҳукмрон бошаду сохти давлатдориро ба манфиати худ тағйир диҳад. Аз ҷумла, ҳизби наҳзати исломӣ мақсад гузошта буд, ки бояд давлати исломӣ бунёд карда шавад. Ҳизби демократ тарафдори давлати демократӣ шудани Тоҷикистон буд. Хуллас, байни ҳизбҳо мухолифату якдигарнофаҳмӣ ба миён омад. Ҳамин тариқ, моҳи феврали соли 1990, ки бо номи “Баҳманмоҳи хунин” дар таърих ёд мешавад, нахустин бесарусомониҳо, гирдиҳамоиҳо дар маркази шаҳри Душанбе рух дода, мардумро ба таҳлука андохт. Оқибати ин ҳама нофаҳмиҳо ба ҷанги шаҳрвандӣ оварда расонид. Аввалин хуни тоҷик рехт. Баъдан майдоннишиниҳо дар назди Кумитаи марказии ҳизби коммунистӣ ва бинои Шӯрои Олии мамлакат доир мешуд ва ҳақталошони манфиатҷӯ аз роҳбарияти кишвар талаб мекарданд, ки ба Конститутсияи мамлакат тағйирот ворид намоянд. Алангаи оташи ҷанги бародаркуш ба тамоми манотиқи кишвар паҳн мешуд, тоҷик хонаи тоҷикро оташ мезад, бародар гиребони бародар мегирифт. Аз миёни ҳизбҳое, ки он замон дар Тоҷикистон амал мекарданд, ягона ҳизбе, ки силоҳ ба даст нагирифт, ҳизби коммунист буд, чун дар таълимоти ҳизб тарбияи фарзанд дар рӯҳияи инсондӯстӣ, ҳисси баланди ватандӯстӣ, маърифатнокию хештаншиносии миллат дар мадди аввал меистод. Мо, аъзои ҳизб, чунин бераҳмию бешафқатиро ҳатто тасаввур карда наметавонистем. Дар ин ҷанги бемаънӣ 150 ҳазор нафар ҷавон, кӯдак, занону модарон қурбон шуданд. Зиёда аз 10 миллиард доллар ба хоҷагии халқ зиён ворид шуд. Иқтисодиёт хароб ва ҳама сохторҳои давлатӣ фалаҷ гашта, мардуми зиёде аз ватан фирорӣ шуда, дар мулкҳои бегона паноҳ бурданд.
Ана дар ҳамин вазъияти бисёр ҳассосу мураккаб мо, намояндаҳои ҳизбҳо, ҷонибдорони ҳукумати конститутсионӣ ва намояндаҳои гурӯҳҳои мухолифин ба ҳам омада, ба хулосае омадем, ки бояд як иҷлосияи фаврӣ даъват карда шавад. Мо бояд коре кунем, ки миллатро аз парокандагӣ ва нестӣ наҷот диҳем. Баъди машваратҳои чандинкарата оқибат ба хулосае омадем, ки дар як минтақаи амни кишвар иҷлосияи фаврӣ баргузор менамоем ва барои ин вилояти Суғд интихоб шуд. Дар ин иҷлосия радифи вакилони халқ тамоми олимону зиёиёни кишвар, намояндагони дин, намояндаҳои кишварҳои ҳамсоя ширкат доштанд. Рӯзномаи Шӯрои Олии мамлакат, ки аз ҷониби намояндаҳои ҳизби конститутсионӣ барои баррасӣ пешниҳод шуд, қабул нагардид. Дар муқобили он рӯзномаи таҳиянамудаи комиссияи мусолиҳа, иборат аз 14 масъала бо овозгирии барзиёд қабул шуд ва муроҷиатномаи аъзои комиссия ба унвони президентҳои Федератсияи Русия ва дигар кишварҳои ҳамҷавор таҳия гардид. Президенти ҳамонвақтаи мамлакат Раҳмон Набиев бо фишороварӣ ва талаби намояндаҳои ҳизбу вакилон дар ҳамон иҷлосия истеъфо дод. Аъзои ҷаласа муваққатан идораи президентиро манъ карда, идораи давлатро ба зиммаи Шӯрои Олии кишвар вогузор намуданд. Чун воқеоти дар пеши назарашон ба вуқуъпайваста гувоҳи ин буд, ки як нафарро шикаст додан осон аст, аммо аъзои шӯрои олӣ, ки 230 нафар шомили он буд, як неруи муттаҳиду шикастнопазир аст дар муқобили мақсадҳои ғаразноки ҳасудон. Ва ҳамагӣ ба хулосае омадем, ки роҳбарии давлатро нафаре бояд ба уҳда бигирад, ки раиси Шӯрои Олӣ таъин мешавад. Баъди баҳсу мунозираҳои зиёди чандрӯза вакили халқ аз ҳавзаи интихоботии Хонақоҳ №47-и ноҳияи Ҳисор номзадии Эмомалӣ Шарипович Раҳмоновро ба вазифаи раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод кард. Аз 230 нафар аъзои вакилони халқ 197 нафар иштирок доштанд ва 186 нафар ба ҷонибдории Эмомалӣ Раҳмонов овоз доданд.
Ин ҷавонмард аз лаҳзаи аввали ба минбар баромадан бо нутқи пурмуҳтавою таъсирбахши худ ҳамагонро ба муттаҳидию якдигарфаҳмӣ даъват намуда, мавқеи пешоҳангиашро муайян намуд. Он замон ӯ дар ягон мақомоти баланди давлатӣ фаъолият намекард, балки роҳбари як хоҷагӣ буд ва миёни мардуми одӣ заҳмат мекашид. Ҳамагӣ гӯш ба суханронии ин марди наҷиб додаву ҳайратзада буданд, чун ягон сиёсатмадори суханвар бо чунин маҳорат ва чунин гарму самимию таъсирбахш сухан карда наметавонист. Чун бо халқ наздик буд, дарди халқро бештар аз ҳама дарк мекард, Ҳидоятҳояш, даъваташ, хоҳишу дархосташ сулҳ буд, дӯстӣ буд, якпорчагӣ буд, наҷоти миллат буд. Талошаш барои гирифтани пеши роҳи хунрезӣ буд. Сухани ин марди наҷиб, ки “Ман дар назди халқ ваъда медиҳам, ки ба Тоҷикистон сулҳ меорам!” шуд сароғоз ё кушоиши пайроҳаи нав дар масири сулҳу ваҳдат алорағми душмани дӯстнамо, алорағми бародари кинавар, алорағми ҳамсояи бадгуҳар, алорағми ҳаммеҳани носипос...
Ва қадами устуворе, ки ба пеш гузошт, ҳамагонро беихтиёр аз паси худ бурд ва гом бардошт дар ҷодаи норушану хатарзо, ҷодае, ки поёнаш маълум набуд, ки чоҳест ё обе. Ҳаросе надошт аз вартаи нобудӣ. Дилпур аз ғолибият дар набарди нобаробар, дилпур аз истиқлоли андешаи миллат, дилпур аз якпорчагию муттаҳидии ватану миллати хеш, савганд ёд кард, ки то охирин гурезаро ба Ватан барнагардонад, осуда нахоҳад буд.
Оре, ӯ ваъда доду ба ваъда вафо кард, нагузошт, ки гурезаҳои тоҷик мулки бегонаро ватани худ ихтиёр кунанд, ӯ нагузошт, ки дар мулки ғарибӣ қабристони тоҷикон бунёд шавад, ӯ нагузошт, ки номуси ватандорӣ поймол, нангу ғурури миллат зери по шавад... То ҳамон лаҳзаҳо мо на парчам доштем, на нишон, на суруди миллӣ, аммо миллат будем, миллати воҳид, миллати разманда, миллати бедору огоҳ.
- Ба андешаи шумо мардуми тоҷик то куҷо тавонистааст, дастовардҳои даврони истиқлолро ҳифз намояд?
- Ҳамарӯза мо тавассути васоити ахбори омма мебинем, ки чи қадар миллатҳои гуногуни кишварҳои ҷангзадаи дунё берун аз мулки аҷдодӣ азоби ғурбат мекашанд. Дар муқоиса бо ин ҷонфидоию садоқати роҳбари давлати мо нисбати халқу ватани хеш бесобиқа аст. То ҳол ягон роҳбари давлат барои баргардондани гурезаҳои худ чунин талош накардааст, ки Президенти мо, то ҳол роҳбари ягон давлат барои ҳимояи миллати худ, марзу буми худ чунин матонату садоқатмандӣ нишон надодааст, ки Президенти мо, роҳбари ягон давлат сари ятимонро сила накардаву сари як суфра бо эшон ғизо нахӯрдааст, ки Президенти мо, роҳбари ягон давлат бо чеҳраи кушода ба пешвози душмани худ оғӯш боз накардаст, ки Президенти мо...
Имрӯз истиқлол, ин ниҳоли бо заҳмати зиёди хастанопазир шинондаи роҳбари ҷавонамон Эмомалӣ Раҳмон самари шаҳдбор овардааст. Мо соҳиби Парчами давлатӣ, Нишони давлатӣ ва Суруди миллӣ шудем. Яке аз падидаҳои фараҳбахши даврони соҳибистиқлолӣ ин ба имзо расидани Созишномаи истиқрори сулҳи тоҷикон (27 июни соли 1997) буд, ки бо ҷонбозиҳои бесобиқаи ин марди шариф баъди 21 маротиба вохӯриву мулоқотҳо бо намояндаҳои гурӯҳҳои мухолифин ба даст омад. Ин аст Истиқлолият!
Дар даврони шӯравӣ мо аз як минтақаи кишварамон ба минтақаи дигар бемамониат рафтуомад карда наметавонистем, чӣ монад ба хориҷ. Аммо имрӯз ба шарофати амалишавии яке аз ҳадафҳои стратегии мамлакат, яъне аз бумбасти коммуникатсионӣ баровардани мамлакат бунёди ҳазорҳо роҳи маҳаллию байналмилалиро анҷом додем, пулҳо бунёд кардем, нақбҳо кандем... Ин аст Истиқлолият!
10 соли аввали истиқлолият танҳо барои ором кардани вазъи сиёсии кишвар талош ба харҷ додем ва танҳо давоми 20 соли баъдӣ ба бунёдкориву созандагӣ шуруъ кардем ва дар ҳамин муҳлати кӯтоҳ тавонистем сохтмонҳои азими аср, аз қабили НБО Сангтӯда -1, Сангтӯда -2, НБО Роғун ва даҳҳо неругоҳҳои хурду бузург бунёд созем. Дар ин давра сохтмон ва таъмиру тармими зиёда аз 2000 мактаб, 1000 беморхона, 30 км нақб ва садҳо иншооти иҷтимоию иқтисодӣ амалӣ карда шуд. Имрӯз симои танҳо пойтахти мо ба таври шинохтанашаванда тағйир ёфтааст ва чунин корҳои созандагию бунёдкорӣ дар тамоми манотиқи кишвар бо ҷидду ҷаҳд анҷом дода шудаанд.
Агар мо аз ин ҳама неъматҳо шукрона накунем, кӯр мешавем. Агар заҳматҳои шабонарӯзии сарвари ғамхору оқили худро нодида бигирем, таърих моро намебахшад, наслҳои баъдӣ аз мо гиламанд хоҳанд шуд, чун мо шоҳидони бевоситаи ин ҳама талошу ҷонбозиҳои ин марди некном ҳастем.
Пешвои мо намоди ҷовидонаи ватандӯстиву рафоқати беназир аст. Ҳар коре мекунад, барои мову шумо, барои ободии диёру осудагии халқи азизи тоҷик мекунад.
- Эътимоду боварии Сарвари давлат нисбат ба ҷавонон хеле зиёд аст. То куҷо ҷавонони мо сазовору арзандаи чунин эътимод ҳастанд?
- Дуруст аст, ки мо таваҷҷуҳу ғамхориҳои рӯзафзуни Пешвои миллатро нисбати ин қишри ояндасози ҷомеа баръало мушоҳида мекунем. Имрӯз барои илмомӯзӣ, касбу ҳунаромӯзии ҷавонон дар кишвар тамоми шароитҳо фароҳам оварда шудааст, зиёда аз 40 ҳазор нафар ҷавонони мо дар мактабҳои олии кишварҳои хориҷ таҳсил мекунанд. Солҳои ҷавонии мо кам андар кам буд ҳолатҳое, ки духтарон аз навоҳии дурдаст барои таҳсил ба пойтахт биёянд.
Бо дарназардошти вазъи имрӯзаи ҷаҳон, тараққиёти илму техника ба омӯзиши илмҳои дақиқ таваҷҷуҳ зоҳир карда шуд, ки талаби рӯз аст. Ҷавононро мебояд, ки ҳамқадами замон бошанд, дар раванди ҷаҳонишавӣ мавқеи устувори давлату миллати худро дарк карда тавонанд. Барои ин пеш аз ҳама дониши мукаммал, ки ҷои силоҳро гирифтааст, эшонро метавонад муваффақ гардонад.
Тарғиби китобу китобхонӣ тавассути роҳандозии озмунҳои ҷумҳуриявӣ боис шуд, мардуми мо аз хурд то бузург аз нав рӯ ба китоб, ба маърифат биёрад. Мардум ба хубӣ дарк кардаанд, ки сарчашмаи ҳама меҳру садоқат нисбати оила, падару модар, миллату ватан аз хондани китоб сарчашма мегирад. Дар оилае, ки китобхонӣ шуғли доимиашон аст, ҳаргиз нофаҳмию муноқиша нест, хушунат нест, кинаварзӣ нест.
Ман имрӯз пеши он модароне, ки писарони худро ба воя расонида, ба хизмати халқу Ватан равон кардаанд, сари таъзим фуруд меорам. Сарҳади мо танҳо бо Афғонистон 1300 км аст. Фарзандони мо дар гармову сармо сарҳади кишвари моро барои амнияти мо - модарон, то субҳ бедор истода муҳофизат мекунанд. Ана ҳаминҳоянд пайравони асили Пешвои миллат! Инҳоянд фарзандони вафодори миллат!
Набояд фаромӯш кард, ки Президенти мо низ вақте ба арсаи сиёсат қадам гузошт, ҷавон буд, таҷрибаи кофӣ надошт, аммо ҷасораташ, матонаташ, эҳсоси баланди ватандӯстиаш ӯро комёб гардонид ва имрӯз дар арсаи олам ҳамчун чеҳраи сиёсӣ эътирофшуда аст. Маҳз ӯ аз минбарҳои бонуфузи ҷаҳонӣ баромад намудаву миллати тоҷикро, тамаддуни миллати тоҷикро ба ҷаҳониён муаррифӣ намуд. Ҳар нафаре, ки заррае нангу номус дорад, ҳатман ифтихор мекунад. Ифтихор аз Пешвои миллат, ифтихор аз фарзандони баномуси кишвар, онҳое, ки дар ободии ин диёр саҳм гузоштаанд!
Ватани худро дӯст бояд дошт, барои якпорчагии он мубориза бояд бурд! Ин аъмолро танҳо ҷавонон анҷом дода метавонанд ва тарбияи ҷавонон дар чунин рӯҳия вазифаи мо, насли калонсол аст! Ватанпарастиро аз шири модар дар ниҳоди кӯдак бояд ҷой дод. Ба ҷавонон муроҷиат мекунам, ки фирефтаи ҳарзагӯиҳои ашхоси ношукр, ки дур аз Ватан ба ҳамватани худ санг меандозанд, бо мақсадҳои ғаразнок мехоҳанд, онҳоро ба кӯчаҳои саргумӣ баранд, нашаванд, балки аз эшон ҳазар кунанд. Тавре Пешвои миллат мудом таъкид мекунанд, хонанд, илм омӯзанд, мутахассис шаванд ва барои ободии кишвари азизамон кӯшиш намоянд. Ин аст мақсади асосии Президенти мо!
Эзоҳи худро нависед