ҶОМЕА
Ҷумъа 26 Апрел 2024 10:33
Ба озмуни "Ҷавонони Тоҷикистон"
ДЕҲАИ ХУРД – ШАҲРИ АЗИМ
Аз гузаштаи начандон дур ба мо маълум аст, ки ҳудуди 100 сол пеш дар сарзамини Осиёи марказӣ чи ҳодисаву воқеаҳо рӯй дод. Русҳо омада, ин сарзаминро гирифтанд ва дар ин минтақа кишварҳои алоҳидаро таъсис доданд.
Дар ин гирудорҳо тамоми шаҳрҳои бузурге, ки тоҷикон сохтаву обод карда буданд, ба дасту маъмурияти бегонаҳо гузашт. Ҳарчанд бо талошҳои зиёди фарзонагони миллат Тоҷикистон таъсис дода шуд, аммо масъалаи куҷо ва кадом минтақаро пойтахти ин кишвари навтаъсис интихоб кардан чанд муддат мавриди баҳсу баррасӣ қарор дошт. Ҳамин тавр, соли 1924 деҳаи Душанбе пойтахти Тоҷикистони навтаъсис интихоб шуд.
Он замон Душанбе як деҳаи хурде буд ва як кӯчаи асосии хокӣ дошт, ки имрӯз он кӯча ба як хиёбони боҳашамати ба номи Рӯдакӣ табдил ёфтааст. Яъне бо гузашти солҳо он деҳа ободтар, бузургтар ва зеботар гардида, ба як шаҳри азим ва маркази илму сиёсат ва иқтисоду фарҳанги миллати бузурги тоҷик мубаддал гашт.
Дар оғоз бисёр нафарон (махсусан нотавонбинони миллати сарбаланди тоҷик) бар ин назар буданд, ки тоҷикон аз оне, ки ин деҳаи кӯчаку ноободу дурдастро ҳамчун пойтахт обод кунанд ё Тоҷикистонро вилояти автономӣ мекунанд, ё ба ҳайати дигар кишвар ворид мешаванд. Аммо ин андешаву нияти нотавонбинонаи эшон барбод рафт. Бо гузашти муддате Душанбе дар қатори Бухорову Самарқанд, Ҳирот, Хуҷанд ва садҳо шаҳрҳои бунёду ободкардаи миллати тоҷик қарор гирифта, як шаҳри азиму маркази илму тамаддуни давраи муосири таърихи тоҷикон шуд.
МАРКАЗИ СИЁСИВУ ФАРҲАНГИИ ТОҶИКОНИ ДУНЁ
Душанбеи имрӯзаро бо Душанбеи 100 соли пеш қиёс кунем, албатта тағйироту дигаргуниҳои куллиро мебинем. Зеро баъди пойтахт интихоб шудани он дар замони шӯравӣ ин шаҳрро давоми 70 сол бомаром обод карданд. Акнун ба дигаргуниҳое, ки давоми 30 соли Истиқлолияти давлатӣ дар ҳамаи сохтору соҳаҳои ин шаҳр ба вуҷуд омадааст, назар карда, Душанбеи имрӯзро бо Душанбеи 30, 20 ва ҳатто 10 соли пеш қиёс намоед, маълум мегардад, ки куллан дигаргунӣ, пешрафт, ободӣ ва шукуфоӣ дар он дида мешавад.
Ҳамин тавр, 30 сол пеш Тоҷикистон давлати мустақил гардид. Солҳои 90-ум, солҳои нахустини соҳибистиқлолӣ барои мо – миллати тоҷик чӣ рӯзҳое дошт, ба ҳама маълум аст. Аммо ин вазъият монеаи рушди пойтахт нашуд. Бо сиёсати хирадмандонаву дурандешонаи Пешвои миллат кишвар осоишта ва пешрафти он таъмин гардид. Тоҷикистон дар ин 30 сол ба пешрафту комёбиҳои беназире ноил шуд. Дар баробари рушди ҳамаи минтақаҳо пойтахти кишвар, ки симои давлат аст, ба куллӣ намои худро дигар кард.
Дар натиҷаи амалигардонии дастуру супоришҳо ва ниятҳои неки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва бо талошҳои бевоситаи роҳбарияти пойтахт, хусусан роҳбари ҷавону кордони шаҳр Рустами Эмомалӣ пойтахти кишвар – Душанбе ба як шаҳри зеботарини ҷаҳон табдил ёфт.
Як қатор шоҳкориҳо ва биноҳои нав – Қасри миллат, Кохи Наврӯз, Китобхонаи миллӣ, Бозори Меҳргон, бузургтарин масҷиди Осиёи Марказӣ, маҷмааҳои варзишӣ, Осорхонаи миллӣ ва даҳҳои дигар имрӯз вирди забони ҷомеаи ҷаҳонӣ гардида, шуҳрати Душанберо дар тамоми олам зиёд гардонид.
Имрӯз миллати тоҷик дар водии Ҳисор, дар ду тарафи соҳили дарёи Душанбе бо сохтани як шаҳри боҳашамат, зебо, сарсабз ва ободу осоиштае чун Душанбе такроран исбот намуд, ки тоҷик аз азал созанда, ободкор ва офаранда буд, ҳаст ва мемонад. Айни замон дар пойтахт ҳамаи сохторҳои шаҳрдорӣ пурра фаъолият намуда, садҳо корхонаҳои саноатӣ, бинову идора ва муассисаҳои иҷтимоӣ, толор, қасру кушк, мавзеъҳои варзишӣ, фароғатӣ, фарҳангӣ, илмӣ ва ғайра амал менамоянд.
Давоми солҳои соҳибистиқ-лолӣ шаҳри Душанбе бо 20 шаҳр аз давлатҳои гуногуни дунё бародаршаҳр эълон гардидааст.
Боғу гулгаштҳои зиёде, ки дар пойтахти кишвар сохта шудаанд, Душанбеи имрӯзро ба як шаҳри сабз мубаддал гардонидаанд. Душанбе саросар сарсабз, гулзор, назаррабо ва беназир гаштааст. Ҳамин тавр, дар муддати 30 сол Душанбеи бузург бо ин ҳашамату маҳбубияташ ба хонаи умеди тоҷикони ҷаҳон, макони ормону орзуҳо, шаҳри дилоро ва зеби дунё табдил ёфт.
Дар пайи сохтмонҳо ва ободкориҳои хеле зиёд шаҳри Душанбе маркази бузурги сиёсиву фарҳангӣ ва илму маданият шуд. Бо ибтикори роҳбарияти кишвар дар пойтахти Тоҷикистон – шаҳри Душанбе даҳҳо маротиба чорабиниҳои сатҳи ҷаҳонӣ баргузор шуданд. Дар ин гуна ҳолатҳо мардуми ҷаҳон шоҳиди мизбонии беҳтарини Душанбе шудаву аз шеваи ободкорӣ, меҳмондорӣ ва ташкилотчигии тоҷикон ба ҳайрат омаданд. Дигаргуниҳои ҷиддӣ, осоишу ободӣ ва шоҳкориҳои Душанбе боис шуд ва пойтахти Тоҷикистон дар арсаи ҷаҳонӣ маҳбубияти зиёдеро соҳиб гашт. Ҳамин тавр, соли 2004 аз ҷониби ЮНЕСКО ба шаҳри Душанбе ҷоизаи “Шаҳри сулҳ” - барои таҳкими сулҳ ва арзишҳои башарӣ ва такроран соли 2016 аз ҷониби “Бунёди роҳи абрешим” барои таъмини суботу оромӣ, амнияту ҳамзистии осоиштаи қишрҳои ҷомеаву адён ва рушди бомароми иқтисодию иҷтимоӣ бо ин ҷоиза сарфароз гардонида шуд.
Дар баробари ин, шаҳри Душанбе аз тарафи созмону нашрияҳои байналмилалӣ ҳамчун шаҳри “Барои сафари тирамоҳӣ ҷолибтарин”, “Барои сафари баҳорӣ ҷолибтарин” ва “Шаҳри амнтарин” дар ҷаҳон эътироф шуда, соли 2017 дар қатори 20 шаҳри тамошобоби қитъаи Осиё ҳисобида шуд. Инчунин, давоми солҳои 2020 - 2021 Душанбе - пойтахти сайёҳии кишварҳои узви СҲИ ва соли 2021 – пойтахти фарҳангии ИДМ эълон карда шуд.
Ин ҳама дастовард, пешрафт ва тағйироте, ки дар даврони соҳибистиқлолӣ дар пойтахти Тоҷикистон ба амал омадааст, воқеан беназир ва боиси таҳсину ифтихор аст.
Пойтахт, ки симои давлат аст, бояд доим зебову озода ва ботартибу осоишта бошад. Барои ин пеш аз ҳама сокинони пойтахт метавонанд, саҳми худро гузоранд. Аз ин рӯ, ҳар як сокини кишвар, махсусан сокинону меҳмонони пойтахтро зарур аст, ки симои давлатамон – Душанберо доим чун имрӯза сабзу обод ва озодаву назаррабо нигаҳ доранд, то ки шуҳрату овозаи пойтахти тоҷикони ҷаҳон – шаҳри Душанбе боз афзунтар гардад.
Бунёдҷон ПӮЛОДҶОНЗОДА,
рӯзноманигор
ДЕҲАИ ХУРД – ШАҲРИ АЗИМ
Аз гузаштаи начандон дур ба мо маълум аст, ки ҳудуди 100 сол пеш дар сарзамини Осиёи марказӣ чи ҳодисаву воқеаҳо рӯй дод. Русҳо омада, ин сарзаминро гирифтанд ва дар ин минтақа кишварҳои алоҳидаро таъсис доданд.
Дар ин гирудорҳо тамоми шаҳрҳои бузурге, ки тоҷикон сохтаву обод карда буданд, ба дасту маъмурияти бегонаҳо гузашт. Ҳарчанд бо талошҳои зиёди фарзонагони миллат Тоҷикистон таъсис дода шуд, аммо масъалаи куҷо ва кадом минтақаро пойтахти ин кишвари навтаъсис интихоб кардан чанд муддат мавриди баҳсу баррасӣ қарор дошт. Ҳамин тавр, соли 1924 деҳаи Душанбе пойтахти Тоҷикистони навтаъсис интихоб шуд.
Он замон Душанбе як деҳаи хурде буд ва як кӯчаи асосии хокӣ дошт, ки имрӯз он кӯча ба як хиёбони боҳашамати ба номи Рӯдакӣ табдил ёфтааст. Яъне бо гузашти солҳо он деҳа ободтар, бузургтар ва зеботар гардида, ба як шаҳри азим ва маркази илму сиёсат ва иқтисоду фарҳанги миллати бузурги тоҷик мубаддал гашт.
Дар оғоз бисёр нафарон (махсусан нотавонбинони миллати сарбаланди тоҷик) бар ин назар буданд, ки тоҷикон аз оне, ки ин деҳаи кӯчаку ноободу дурдастро ҳамчун пойтахт обод кунанд ё Тоҷикистонро вилояти автономӣ мекунанд, ё ба ҳайати дигар кишвар ворид мешаванд. Аммо ин андешаву нияти нотавонбинонаи эшон барбод рафт. Бо гузашти муддате Душанбе дар қатори Бухорову Самарқанд, Ҳирот, Хуҷанд ва садҳо шаҳрҳои бунёду ободкардаи миллати тоҷик қарор гирифта, як шаҳри азиму маркази илму тамаддуни давраи муосири таърихи тоҷикон шуд.
МАРКАЗИ СИЁСИВУ ФАРҲАНГИИ ТОҶИКОНИ ДУНЁ
Душанбеи имрӯзаро бо Душанбеи 100 соли пеш қиёс кунем, албатта тағйироту дигаргуниҳои куллиро мебинем. Зеро баъди пойтахт интихоб шудани он дар замони шӯравӣ ин шаҳрро давоми 70 сол бомаром обод карданд. Акнун ба дигаргуниҳое, ки давоми 30 соли Истиқлолияти давлатӣ дар ҳамаи сохтору соҳаҳои ин шаҳр ба вуҷуд омадааст, назар карда, Душанбеи имрӯзро бо Душанбеи 30, 20 ва ҳатто 10 соли пеш қиёс намоед, маълум мегардад, ки куллан дигаргунӣ, пешрафт, ободӣ ва шукуфоӣ дар он дида мешавад.
Ҳамин тавр, 30 сол пеш Тоҷикистон давлати мустақил гардид. Солҳои 90-ум, солҳои нахустини соҳибистиқлолӣ барои мо – миллати тоҷик чӣ рӯзҳое дошт, ба ҳама маълум аст. Аммо ин вазъият монеаи рушди пойтахт нашуд. Бо сиёсати хирадмандонаву дурандешонаи Пешвои миллат кишвар осоишта ва пешрафти он таъмин гардид. Тоҷикистон дар ин 30 сол ба пешрафту комёбиҳои беназире ноил шуд. Дар баробари рушди ҳамаи минтақаҳо пойтахти кишвар, ки симои давлат аст, ба куллӣ намои худро дигар кард.
Дар натиҷаи амалигардонии дастуру супоришҳо ва ниятҳои неки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва бо талошҳои бевоситаи роҳбарияти пойтахт, хусусан роҳбари ҷавону кордони шаҳр Рустами Эмомалӣ пойтахти кишвар – Душанбе ба як шаҳри зеботарини ҷаҳон табдил ёфт.
Як қатор шоҳкориҳо ва биноҳои нав – Қасри миллат, Кохи Наврӯз, Китобхонаи миллӣ, Бозори Меҳргон, бузургтарин масҷиди Осиёи Марказӣ, маҷмааҳои варзишӣ, Осорхонаи миллӣ ва даҳҳои дигар имрӯз вирди забони ҷомеаи ҷаҳонӣ гардида, шуҳрати Душанберо дар тамоми олам зиёд гардонид.
Имрӯз миллати тоҷик дар водии Ҳисор, дар ду тарафи соҳили дарёи Душанбе бо сохтани як шаҳри боҳашамат, зебо, сарсабз ва ободу осоиштае чун Душанбе такроран исбот намуд, ки тоҷик аз азал созанда, ободкор ва офаранда буд, ҳаст ва мемонад. Айни замон дар пойтахт ҳамаи сохторҳои шаҳрдорӣ пурра фаъолият намуда, садҳо корхонаҳои саноатӣ, бинову идора ва муассисаҳои иҷтимоӣ, толор, қасру кушк, мавзеъҳои варзишӣ, фароғатӣ, фарҳангӣ, илмӣ ва ғайра амал менамоянд.
Давоми солҳои соҳибистиқ-лолӣ шаҳри Душанбе бо 20 шаҳр аз давлатҳои гуногуни дунё бародаршаҳр эълон гардидааст.
Боғу гулгаштҳои зиёде, ки дар пойтахти кишвар сохта шудаанд, Душанбеи имрӯзро ба як шаҳри сабз мубаддал гардонидаанд. Душанбе саросар сарсабз, гулзор, назаррабо ва беназир гаштааст. Ҳамин тавр, дар муддати 30 сол Душанбеи бузург бо ин ҳашамату маҳбубияташ ба хонаи умеди тоҷикони ҷаҳон, макони ормону орзуҳо, шаҳри дилоро ва зеби дунё табдил ёфт.
Дар пайи сохтмонҳо ва ободкориҳои хеле зиёд шаҳри Душанбе маркази бузурги сиёсиву фарҳангӣ ва илму маданият шуд. Бо ибтикори роҳбарияти кишвар дар пойтахти Тоҷикистон – шаҳри Душанбе даҳҳо маротиба чорабиниҳои сатҳи ҷаҳонӣ баргузор шуданд. Дар ин гуна ҳолатҳо мардуми ҷаҳон шоҳиди мизбонии беҳтарини Душанбе шудаву аз шеваи ободкорӣ, меҳмондорӣ ва ташкилотчигии тоҷикон ба ҳайрат омаданд. Дигаргуниҳои ҷиддӣ, осоишу ободӣ ва шоҳкориҳои Душанбе боис шуд ва пойтахти Тоҷикистон дар арсаи ҷаҳонӣ маҳбубияти зиёдеро соҳиб гашт. Ҳамин тавр, соли 2004 аз ҷониби ЮНЕСКО ба шаҳри Душанбе ҷоизаи “Шаҳри сулҳ” - барои таҳкими сулҳ ва арзишҳои башарӣ ва такроран соли 2016 аз ҷониби “Бунёди роҳи абрешим” барои таъмини суботу оромӣ, амнияту ҳамзистии осоиштаи қишрҳои ҷомеаву адён ва рушди бомароми иқтисодию иҷтимоӣ бо ин ҷоиза сарфароз гардонида шуд.
Дар баробари ин, шаҳри Душанбе аз тарафи созмону нашрияҳои байналмилалӣ ҳамчун шаҳри “Барои сафари тирамоҳӣ ҷолибтарин”, “Барои сафари баҳорӣ ҷолибтарин” ва “Шаҳри амнтарин” дар ҷаҳон эътироф шуда, соли 2017 дар қатори 20 шаҳри тамошобоби қитъаи Осиё ҳисобида шуд. Инчунин, давоми солҳои 2020 - 2021 Душанбе - пойтахти сайёҳии кишварҳои узви СҲИ ва соли 2021 – пойтахти фарҳангии ИДМ эълон карда шуд.
Ин ҳама дастовард, пешрафт ва тағйироте, ки дар даврони соҳибистиқлолӣ дар пойтахти Тоҷикистон ба амал омадааст, воқеан беназир ва боиси таҳсину ифтихор аст.
Пойтахт, ки симои давлат аст, бояд доим зебову озода ва ботартибу осоишта бошад. Барои ин пеш аз ҳама сокинони пойтахт метавонанд, саҳми худро гузоранд. Аз ин рӯ, ҳар як сокини кишвар, махсусан сокинону меҳмонони пойтахтро зарур аст, ки симои давлатамон – Душанберо доим чун имрӯза сабзу обод ва озодаву назаррабо нигаҳ доранд, то ки шуҳрату овозаи пойтахти тоҷикони ҷаҳон – шаҳри Душанбе боз афзунтар гардад.
Бунёдҷон ПӮЛОДҶОНЗОДА,
рӯзноманигор
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед