Оё имкон дорад, ки то 15-уми феврал ҳамаи симкортҳо дубора сабти ном шаванд?

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳлати сабти дубораи симкортҳо бо ID-шиносномаҳо 15 - уми феврали соли равон ба поён мерасад. Вале дар бораи дароз шудан ё нашудани муҳлати он Хадамоти алоқаи Ҷумҳурии Тоҷикистон посухи мушаххас надодааст.

То имрӯз дар Тоҷикистон 5 млн 416 ҳазор симкортҳое, ки бо ID -шиносномаҳо дубора сабти ном шудаанд, ба қайд гирифта шудааст. 2 млн 412 ҳазору 465 нафар истифодабарандагони симкортҳо ҳоло ҳам дар марҳилаи сабти дубора бо шиносномаҳои намунаи соли 2014 қарор доранд. Аз симкортҳое, ки то ҳанӯз дубора сабти ном шудаанд, 1,8 млн симкорт фаъ-оланд.

Бо дигарбора тамдид нагардидани муҳлати азнавбақайдгирӣ тақрибан дувуним миллион ё 40 фоизи муштариёни ширкатҳои мобилӣ дар Тоҷикистон метавонанд, аз симкорт ва суҳбатҳои телефонӣ маҳрум шаванд.

Вале ин шуморае, ки то ҳол сабти ном нашудаанд, оё то 15-уми феварал метавонанд шиносномаҳои нав гиранду аз нав симкортҳои худро ба қайд гиранд? Ё ин ки муҳлат боз ҳам тамдид карда мешавад?

Сокинон то ҳол дар ҳайратанд ва ҳатто онҳое, ки шиносномаи кӯҳнаи худро ба нав иваз кардаанд, то ҳанӯз намефаҳманд, ки чаро бояд барои маҳрум нашудан аз алоқаи мобилӣ ҳуҷҷати худро иваз кунанд.

Адолат Алиева як сокини шаҳри Душанбе мегӯяд, ки то ба ҳол намунаи шиносномаи коғазии соли 1999-ро дорад ва то ҳол фурсат нашудааст, ки шиносномаашро иваз намояд, вале ӯ мегӯяд, бе ин ҳам бо анҷоми муҳлати шиноснома онро иваз мекунад, аммо аз ивазкунии шиносномаҳо чизеро сарфаҳм намеравад. Ӯ мегӯяд, чанд рӯзи дигаре, ки боқӣ мондааст, кӯшиш мекунад шиносномаи нав гирад.

“Рости гап, то ҳол дастам барои даводав кардану гирифтани шиносномаи нав нарасидааст. Як-ду маротиба ба нуқтаҳои шиносномадиҳӣ сар задам, вале дидам, ки навбат хеле зиёд аст ва барои истодан дар он ҷо вақти кам доштам. Аз ин хотир, то ҳол имконият нашудааст, ки ҳуҷҷатҳоямро барои гирифтани шиносномаи нав супорам”,-мегӯяд Адолат.

Қиёмиддин Акбаров низ аз зумраи он нафаронест, ки то ҳол шиносномаи коғазии намунаи соли 1999-ашро иваз накардааст. Ӯ мегӯяд, ҳамин чанд рӯз қабл симкорте, ки ҳамеша аз он истифода мебурд, худ аз худ хомӯш шуд, вале онро дубора бо шиносномаи қаблӣ фаъол карданд.

“Дар аввал фикр кардам, ки бо сабаби аз қайди дубора нагузаштанам хомӯш карданд, вале дидам, ки то 15-уми феврал муҳлат аст. Дарҳол ба ширкати Тселл занг зада, ин ҳолатро пурсон шудам, вале гуфтанд, бо сабаби он ки симкортро аз нав ба қайд нагирифтаед, онро аз ҷониби ширкат хомӯш кардаанд. Симкортам чанд рӯз боз хомӯш буд. Як рӯз тасмим гирифтам, ки ба маркази хизматрасонии ширкати Тселл дар минтақаамон муроҷиат намоям ва шонсамро имтиҳон кунам. Кормандони ин хизматрасонӣ гуфтанд, ки симкортатонро худатон хомӯш кардаед ва бо шиносномаи қаблӣ онро аз нав фаъол карданд. Гарчанде аз он ки яке мегуфт ширкат хомӯш кардааст, дигаре мегуфт худат, вале аз он ки дубора фаъол карданд, хушҳол шудам”,-мегӯяд Қиёмиддин.
“Пеш аз пода чанг нахезонед”

То ба ҳол мақомоти расмӣ рӯшан нагуфтаанд, ки пас аз 15-уми феврал муҳлат дубора тамдид карда мешавад ё не.

Илҳом Атоев, муовини сардори Хадамоти алоқаи Тоҷикистон рӯзи 31 январ зимни нишасти хабарӣ таъкид намуд, ки ин иқдом бар асоси қарори ҳукумат аз моҳи апрели соли 2016 амалӣ гардида, барои амният ва татбиқи лоиҳаҳои рақамӣ дар оянда муҳим мебошад. Ӯ дар мавриди он ки дар ҳоле то анҷоми муҳлати қонунӣ ҳудуди ду ҳафтаи дигар боқӣ мондасту шаҳрвандон барои сабти ин теъдод симкорт фурсат пайдо мекунанд, таъкид намуд, пеш аз пода набояд чанг бардошт, бигузор, ширкатҳо корашонро анҷом диҳанд.

“Мақоли халқиеро бароятон мисол меорам: “Пеш аз пода чанг нахезонед”. Ба мардум имкон диҳед, ки дар марказҳои хидматрасонӣ SIM-кортҳояшонро дубора ба қайд гузоранд. То 15 феварл вақт дорем ва мо бояд аз сабти дубора гузарем. Дар шаҳру навоҳӣ зиёда аз 500 нуқтаҳои хидматрасонӣ фаъолият доранд, ки бепул симкортҳоро дубора сабти ном мекунанд”, - изҳор дошт ӯ.

Тибқи маълуомти Хадамоти алоқаи Тоҷикистон, теъдоди умумии корбарони шабакаи умумиҷаҳонии Интернет дар ҷумҳурӣ 4,2 млн нафарро ташкил медиҳад.
Илҳомҷон Атоев чанде қабл гуфта буд, ки дар 11 моҳи соли 2021 850 ҳазор SIM-корт бо шиносномаи пластикии намунаи соли 2014 номнавис шудааст.
- Дар ҳамкорӣ бо ширкатҳои мобилии ҳудуди ҷумҳурӣ ҳар моҳ аз 70 то 80 ҳазор истифодабарандагон дар асоси шиносномаи шаҳрванди Тоҷикистон-намунаи соли 2014, яъне ID аз нав ба қайд гирифта мешаванд. Аз аввали сол то 30 ноябри соли 2021 ин рақам ба 850 ҳазор SIM-корт баробар шудааст,- гуфтааст Атоев.
Бино ба иттилои Хадамоти алоқаи Тоҷикистон шумори умумии муштариёни хатҳои алоқаи маҳаллии телефон 273 ҳазору 159 нафарро ташкил медиҳад, ки 39 ҳазору 475 нафарашон корбарони фаъол мебошанд.

Бартарият дар чист?

Масъулин бартарияти сабти симкортҳо бо шиносномаҳои навро чунин шарҳ медиҳанд, ки мардумро дигар зимни татбиқи лоиҳаҳои гуногуни рақамӣ саргардон намекунанд. Аз ҷумлаи бартариятҳои ин иқдомро Хадамоти алоқа дар он гуфт, ки таҷҳизоти дигарро ба қайд гирифтан зарур намеояд ва вақте аз тариқи симкортҳои сабтшуда таҷҳизоти гуногун ба шабакаи интернет пайваст мегарданд, ин таҷҳизот автоматӣ муайяну сабт мешаванд.

Вале коршиносон мегӯянд, бекор кардани симкортҳо, дар ҳолати иваз нашудани шиносномаҳои муштариён, на фақат ба муштариён, балки ба ширкатҳои мобилӣ ва ҳатто ба буҷаи кишвар зиён мерасонад. Дар ҳоли ҳозир беш аз ду миллион симкорт дар кишвар бо шиносномаҳои шакли куҳна сабти ном шудаанд. Ин ба он маъност, ки ҳар сол соҳибони онҳо дар умум 44 миллион доллар месупоранд.

Қаблан моҳи феврали соли 2019 Ҳукумати Тоҷикистон бо мақсади амалисозии Қарори Ҳукумати ҶТ аз 30 апрели соли 2016 “Дар бораи тартиб ва талаботи пайвастшавӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ ва хизматрасониҳои вобаста ба он”, ҷиҳати азнавбақайдгирии симкортҳои мобилии шахсоне, ки бо шиносномаҳои намунаи соли 1996 сабти ном шудаанд, бояд симкортҳои худро бо шиносномаи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон намунаи соли 2014 то 15-уми августи соли 2019 аз нав ба қайд мегирифтанд. Дар ин маврид лимит ҷорӣ шуда буд, ки бо як шиноснома на зиёдтар аз ду симкорт бояд сабти ном шавад.
Аммо ивази шиноснома ва дубора сабти ном кардани миқдори зиёди муштариён дар муҳлати кӯтоҳ ғайриимкон буд. Аз ин рӯ, муҳлати сабти дубора то 15 феврали соли 2020 дароз карда шуд. Аммо ним соли иловагӣ ва он ҳам дар шароити пандемияи коронавирус ҳеҷ натиҷаи дилхоҳ надод.
Нимаи моҳи феврали соли 2020 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дар бораи дароз кардани муҳлати қайди дубораи симкортҳоро бо шиносномаи намунаи нави ID то 15-уми феврали соли 2022 ба имзо расонид.

То анҷоми муҳлати муқарраркардаи ҳукумат як ҳафтаи дигар боқӣ мондааст. То муддати муқарраргардида бояд 3,8 миллион симкорт ва ё ҳадди ақал 1,3 миллион симкорти фаъол аз байни онҳо бо шиносномаи нав сабти ном карда шавад.