Инкишоф ва рушди ҳар як миллату давлат аз солимии ҷомеа, фарзандони ҷисман солиму неруманд вобастагии зиёд дорад. Аммо солимии ҷомеа, махсусан насли ҷавон дар баробари бардаму обутобёфта будан, тарбияи маънавию хештаншиносиро низ дар бар мегирад...

Агар имрӯз чашми хирад бикшоему аз даричаи ақл назаре ба таълиму тарбияи волидони худ биандозем, аз тарбияи эшон қаноатманд мешавем? Дар ҳоле, ки падар пеши фарзандон бо телефон суҳбат мекунад ва дурӯғ мегуяд, модар пайваста пайи кинаву озори ҳамсоя сухан мекунад, падар бо даҳони ифлосу забони қабеҳ “эй сағера” ва ё “эй падарлаънат” фарзандро садо мекунад, ҳамсари худро пеши фарзандаш бо зишттарин суханоне, ки аз доираи инсоният берун аст, дашном медиҳад ва амсоли ин боз дигару дигар... Имрӯзҳо дар хонадони аксари кӯдаки хурдсол аст, вале афсӯс, ки бархе аз волидон на он тарбияеро, ки фарзандро ба сӯйи камолот раҳнамун созад, медиҳанд.

Бузургонамон беҳуда нагуфтаанд, ки “Бузургтарин неъмат ва гаронмоятарин сарвате, ки падар ба фарзанди худ медиҳад, адаб аст”. Мутаассифона, бисёранд чунин ҳолатҳое, ки нодуруст ба роҳ мондани тарбия фарзандонро аз роҳ бе роҳ ва ба кирдорҳои ношояму ҷиноят бурда мерасонад. Мудири кафедраи психологияи ДМТ Амон Нодиров вобаста ба ин мазӯъ дар суҳбат қайд намуданд, ки: “Падару модар оинаи фарзанданд. Ҳар амалу рафторе, ки волидайн дар ҳузури кӯдак анҷом медиҳад, бетаъсир нахоҳад монд. Зеро кӯдак тамоми амалу рафторро аз волидони худ меомӯзад. Агар падар дурӯғгӯю бадзабон бошад, ояндаи фарзанди ӯ бевосита аз ин хислатҳои падар орӣ нест, яъне писар низ минбаъд мардумфиребӣ мекунад, бероҳа мегардад, забони қабеҳгуфториро бар худ мегирад ва метавонад ин кирдорҳояш ӯро то ҷиноят бурда расонад. Дар маҷмуъ рафторҳои ғайриинсонии волидон метавонад боиси пайдо шудани бемории психоз (асабоният) дар кӯдакон гардад, ки ин ба рушди минбаъади онҳо зарбаи ҷиддии худро мерасонад”.

Маҳз натиҷаи ин бетарбиягиро метавон аз ҳолатҳои даст ба ҷиноят задани ноболиғон дар 9 моҳи соли ҷорӣ натиҷагирӣ кард, ки ин нишонаи бемасъулиятии махсусан падарон дар тарбияи фарзанд аст. Мувофиқи ҳисоботи омории ВКД-и Ҷумҳурии Тоҷикистон дар нуҳ моҳи соли ҷорӣ аз тарафаи ноболиғон дар миқёси ҷумҳурӣ 541 ҳолати ҷиноят ба қайд гирифта шудааст.
Ҷои таассуф ин аст, ки дар содир намудани ҷиноят ва қонуншиканӣ, кӯдакону ҷавонон танҳо нестанд. Дар бештари ҳолатҳо ба гунаҳои гуногун волидон низ даст доранд. Аз ҷумла мувофиқи ҳисоботҳои омории ВКД дар мамлакат давоми соли ҷорӣ бинобар сабаби бемасъулиятии падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд оид ба талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” тибқи моддаи 90 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ 10 813 адад протоколҳои маъмурӣ нисбати падару модарон тартиб дода шудааст, ки аз ин шумора 6041 нафари онҳо, ки ӯҳдадориҳои худро дар таълиму тарбияи фарзанд иҷро накардаанд ба маблағи 862 989 сомонӣ ҷарима карда шудаанд.

Фаромӯш набояд кард, ки дар ҳама давру замон тарбия ва одобу ахлоқи накӯи инсониро садрнишини баландтарин зинаи ҳаёт гуфтаанд. Пеш аз ҳама волидон бояд идеали зиндагии фарзандон бошанд, зеро бо ҷадвали каҷ хати рост кашида намешавад. Волидонро мебояд худ росткору ростқавлу росткирдор бошанд, то аз ростии худ роҳи рости ҳаётро ба фарзандон биёмӯзонанд. Зеро дарси одоб на ҳамеша бо панд гуфтан, ҷазо додан ва ё таълими муаллим бар сари кӯдак гузоштан аст, балки дарси ахлоқ рафтору гуфтор ва кирдору амалҳои худи мост, ки ҳеҷ устоде чунин пуртаъсиртару беҳтарашро ба фарзанди мо нахоҳад дод.

Дар ҳоле ки ҳамарӯза тавассути ВАО аз боби таълиму тарбияи дурусти фарзандон сухан меравад. Ҳамзамон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” амал мекунад. Пас, чӣ гуна ин ҳамаро нодида гирифта, бархе аз волидон тарбияи нодурустро пеша кардаанд? Ин суолест, ки ҳар падару модарро мебояд сари он андеша кунад ва ҷавоб ҷӯяд.

Қиёмиддин МАҲМАДҶОНОВ, “ҶТ”