Чашмаи Воғаланг дар деҳаи Сияҳгилаки ҷамоати Ҳакимӣ ҷойгир буда, мавзеи басо тамошобобу истироҳатист. Ривоят мекунанд, ки дар болои ин чашма дарахти бузурги сафедоре қомат афрохта будааст. Оби ин чашма аз баландии сафедор гўё болотар фаввора зада ва ҳатто садои баланде ҳам доштааст. Шояд, ки Воғаланг аз ҳамин ном гирифта шуда, «Во» ба маънои кушодашавӣ ва «ғаланг» ба маънои овоз ё садои баланд омадааст. Аз оби ин чашма мардуми деҳаҳои Сияҳгулак, Сари закоб, Лайрон, дараи Тутак ва қисми сокинони Ҳасандара истифода бурда, зироаткорӣ мекунанд.

Дар бораи чашмаи Воғаланг ривоятҳои бисёр аст. Аз ҷумла, мегӯянд, ки мардуми бисёре сангҳои зиёдро аз дигар мавзеъ оварда, ба болои ин чашма партофтаанд, то ки садои ин чашма паст шавад. Оби ин чашма бисёр софу зулол аст. Касе ба тамошои ин чашма биёяд як ҷаҳон фараҳ ва хурсандӣ гирифта, аз тамъи оби чашма лаззати зиёд мебарад. Дар тобистон, ки фасли гармтарини сол аст кас дасти худро ба оби ин чашма расонад, гумон мекунад, ки дасташ ях кардааст. Дар ҳавзи чашма гулмоҳиҳои зиёде зиндагӣ мекунанд. Онҳо аз одамон намеҳаросанд. Агар шумо ба онҳо нонреза ё дигар хуриш партоед, онро дошта мехӯранд. Касе аз ин чашма моҳӣ намедорад. Дар пушти ин чашма мазори аҳли деҳа мавҷуд аст. Шояд ба хотири гиромидошти аҳли ин мазор бошад, ки касе аз ин ҷо ёрои гирифтани моҳиро надорад. Баъди гузаштанашон аз ҷойи муқаррарӣ баъд моҳии онро медоранд.

Пешвои мардуми аҳли деҳ домулло Ёқуб маҳсуб меёфтааст. Домулло Ёқуб чил сол дар Бухоро таҳсили илм карда, касе дар масоили фиқҳ бо ӯ баробар шуда наметавонист. Вай дар мазори наздики чашма ба хок супорида шудааст. Фаслҳои баҳору тобистон ва тирамоҳ мардуми зиёд ба тамошо ва сайри ин чашма омада, мазори домулло Ёқубро зиёрат мекунанд ва дар кӯлворҳои худ оби софи зулол гирифта мебаранд.

Албатта, мисли чашмаи Воғаланг дар Тоҷикистон мавзеъҳои саёҳатию истироҳатӣ хеле зиёданд ва мебояд онҳоро таъмиру обод ва бобати ҷалби бештари сайёҳон дар “Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” ҳамаҷониба омода кард.

Шариф ҶАМОЛОВ