ҶОМЕА
Панҷшанбе 02 Май 2024 11:07
Ҳуқуқи шумо
Савол:
Фарзандон, новобаста аз қатъ гардидани ақди никоҳи волидонашон, ҳуқуқ ба гирифтани меросро доранд ё не? Дар ҳоле ки падарашон боз оиладор шудаасту соҳиби фарзанд аст?
Ҷавоб:
- Тибқи қисми 1, моддаи 1-и Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон оила, ақди никоҳ, модар, падар ва кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти муҳофизати давлат қарор доранд. Фарзандон новобаста аз қатъ гардидани ақди никоҳи волидонашон ҳуқуқ ба гирифтани меросро доранд. Ҳуқуқи мазкур дар моддаи 19 Кодекси мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат дода шудааст, ки мувофиқи он шахсони воқеӣ аз лаҳзаи таваллуд ҳуқуқ ба меросро соҳиб мебошанд.
Маврид ба зикр аст, ки меросгирӣ гузариши молу мулки шахси вафоткарда (меросгузор) ба шахс (шахсон)-и дигар – меросгир (меросгирон) бо тартиби ворисии ҳуқуқии умумӣ дар намуди бетағйир ҳамчун як маҷмуи том ва дар ҳамон як лаҳза мебошад. Тибқи моддаи 1274-и Кодекси мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон фарзандон, аз ҷумла фарзандхондшудагон ба меросгирони нав-бати аввал дохил мешаванд. Яъне агар шахс баъди вафоташ фарзанд (фарзандхондшуда) ва ҳамсар дошта бошад, молу мулки ӯ байни шахсони зикршуда ба таври баробар тақсим карда мешавад (агар тавассути васиятнома молу мулкашро ихтиёрдорӣ накарда бошад). Агар шахс бидуни ба қайди давлатӣ гирифтан ақди никоҳ барпо намояд, дар ин ҳолат ҳамсари вай ҳуқуқ ба гирифтани меросро надорад. Фарзандони аз ин ақди никоҳ таваллудшуда бошад, ҳуқуқ ба мерос доранд.
Бояд қайд кард, ки қонунгузории маданӣ ҳуқуқу манфиатҳои меросии фарзандонро дар муносибатҳои меросӣ ҳимоя намуда, ҳангоми бо роҳи васиятнома ба шахси бегона додани молу мулк, ба фарзандон гирифтани ҳиссаи ҳатмӣ аз молу мулки меросиро кафолат медиҳад. Вобаста ба ин, моддаи 1279-и Кодекси мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, ки фарзандони ноболиғ ё корношоями меросгузор, ҳамчунин падару модар ва ҳамсари корношоями ӯ, ҳамчунин кӯдакони ҳангоми зинда будани меросгузор дар батни модар ва баъди кушодашавии мерос зинда таваллудшуда, сарфи назар аз мазмуни васиятнома, на камтар аз се ду ҳиссае, ки ба ҳар яки онҳо ҳангоми меросгирӣ тибқи қонун тааллуқ дошт, мерос мегиранд. Ҳуқуқ ба ҳиссаи ҳатмиро шахсони корношояме низ доро мебошанд, ки таҳти саробонии меросгузор қарор доранд. Ҳамин тавр, фарзандон пурра дар ҳолати зикршуда ҳуқуқи комил ба гирифтани меросро доранд.
Абдулазизи АСАДУЛЛО, омӯзгори
факултети ҳуқуқшиносии
Донишгоҳи миллии Тоҷикистон
(Масъули гӯша Наҷиба МУРОДБЕКОВА, “ҶТ”)
Савол:
Фарзандон, новобаста аз қатъ гардидани ақди никоҳи волидонашон, ҳуқуқ ба гирифтани меросро доранд ё не? Дар ҳоле ки падарашон боз оиладор шудаасту соҳиби фарзанд аст?
Ҷавоб:
- Тибқи қисми 1, моддаи 1-и Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон оила, ақди никоҳ, модар, падар ва кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти муҳофизати давлат қарор доранд. Фарзандон новобаста аз қатъ гардидани ақди никоҳи волидонашон ҳуқуқ ба гирифтани меросро доранд. Ҳуқуқи мазкур дар моддаи 19 Кодекси мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат дода шудааст, ки мувофиқи он шахсони воқеӣ аз лаҳзаи таваллуд ҳуқуқ ба меросро соҳиб мебошанд.
Маврид ба зикр аст, ки меросгирӣ гузариши молу мулки шахси вафоткарда (меросгузор) ба шахс (шахсон)-и дигар – меросгир (меросгирон) бо тартиби ворисии ҳуқуқии умумӣ дар намуди бетағйир ҳамчун як маҷмуи том ва дар ҳамон як лаҳза мебошад. Тибқи моддаи 1274-и Кодекси мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон фарзандон, аз ҷумла фарзандхондшудагон ба меросгирони нав-бати аввал дохил мешаванд. Яъне агар шахс баъди вафоташ фарзанд (фарзандхондшуда) ва ҳамсар дошта бошад, молу мулки ӯ байни шахсони зикршуда ба таври баробар тақсим карда мешавад (агар тавассути васиятнома молу мулкашро ихтиёрдорӣ накарда бошад). Агар шахс бидуни ба қайди давлатӣ гирифтан ақди никоҳ барпо намояд, дар ин ҳолат ҳамсари вай ҳуқуқ ба гирифтани меросро надорад. Фарзандони аз ин ақди никоҳ таваллудшуда бошад, ҳуқуқ ба мерос доранд.
Бояд қайд кард, ки қонунгузории маданӣ ҳуқуқу манфиатҳои меросии фарзандонро дар муносибатҳои меросӣ ҳимоя намуда, ҳангоми бо роҳи васиятнома ба шахси бегона додани молу мулк, ба фарзандон гирифтани ҳиссаи ҳатмӣ аз молу мулки меросиро кафолат медиҳад. Вобаста ба ин, моддаи 1279-и Кодекси мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, ки фарзандони ноболиғ ё корношоями меросгузор, ҳамчунин падару модар ва ҳамсари корношоями ӯ, ҳамчунин кӯдакони ҳангоми зинда будани меросгузор дар батни модар ва баъди кушодашавии мерос зинда таваллудшуда, сарфи назар аз мазмуни васиятнома, на камтар аз се ду ҳиссае, ки ба ҳар яки онҳо ҳангоми меросгирӣ тибқи қонун тааллуқ дошт, мерос мегиранд. Ҳуқуқ ба ҳиссаи ҳатмиро шахсони корношояме низ доро мебошанд, ки таҳти саробонии меросгузор қарор доранд. Ҳамин тавр, фарзандон пурра дар ҳолати зикршуда ҳуқуқи комил ба гирифтани меросро доранд.
Абдулазизи АСАДУЛЛО, омӯзгори
факултети ҳуқуқшиносии
Донишгоҳи миллии Тоҷикистон
(Масъули гӯша Наҷиба МУРОДБЕКОВА, “ҶТ”)
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед